أَخْبَرَنَا أَبُو عَاصِمٍ حَدَّثَنَا ثَوْرُ بْنُ يَزِيدَ حَدَّثَنَا حُصَيْنٌ الْحِمْيَرِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو سَعِيدٍ الْخَيْرُ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم: "مَنِ اكْتَحَلَ فَلْيُوتِرْ ، مَنْ فَعَلَ فَقَدْ أَحْسَنَ ، وَمَنْ لاَ فَلاَ حَرَجَ ، مَنِ اسْتَجْمَرَ فَلْيُوتِرْ ، مَنْ فَعَلَ فَقَدْ أَحْسَنَ ، وَمَنْ لاَ فَلاَ حَرَجَ ، مَنْ أَكَلَ فَلْيَتَخَلَّلْ فَمَا تَخَلَّلَ فَلْيَلْفِظْ وَمَا لاَكَ بِلِسَانِهِ فَلْيَبْتَلِعْ من فعل ذلك فقد أحسن و من لا فلا حرج مَنْ أَتَى الْغَائِطَ فَلْيَسْتَتِرْ ، فَإِنْ لَمْ يَجِدْ إِلاَّ كَثِيبَ رَمْلٍ فَلْيَسْتَدْبِرْهُ ، فَإِنَّ الشَّيَاطِينَ يَتَلاَعَبُونَ بِمَقَاعِدِ بَنِى آدَمَ ، مَنْ فَعَلَ فَقَدْ أَحْسَنَ ، وَمَنْ لاَ فَلاَ حَرَجَ ."

Bize Ebu Asım [Dahhâk b. Mahled], ona Sevr b. Yezid, ona Husayn [b. Abdurrahman] el-Himyeri, ona Ebu Saîd [Âmir b. Sa'd] el-Hayr, ona da Ebu Hüreyre, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Gözüne sürme çeken kimse [sürme sayısını] tek yapsın. Bunu yapan güzel yapmış olur. Yapmayana da hiçbir günah yoktur. Avret mahallini taşla temizleyen kimse [taş sayısını] tek yapsın. Bunu yapan güzel yapmış olur. Yapmayana da hiçbir günah yoktur. Yemek yiyen kimse dişlerinin arasında kalan kırıntıları [kürdan gibi bir şeyle] temizlesin ve çıkan kırıntıları dışarı atsın. Diliyle [çıkarıp] ağzında dolaştırdığı şeyleri ise yutsun! Abdest bozmaya giden kimse gizlensin. Bir kum yığınından başka bir bulamayan kimse onu arkasına alsın. Çünkü şeytanlar ademoğlunun makatlarıyla oynar. Bunu yapan güzel yapmış olur. Yapmayana da hiçbir günah yoktur."

Açıklama: hadiste geçen "Şeytanın ademoğlunun makatıyla oynar" ifadesi günaha ve yanlış düşünceye sevkeder anlamındadır. Örtülmesi gereken yerleri örtmeyen ve sakınmayan kimse başkalarının yanlış ve kötü düşüncelere kapılmasına yol açabilir.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 5, 1/524

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ: "لَوْلاَ أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِى لأَمَرْتُهُمْ بِهِ عِنْدَ كُلِّ صَلاَةٍ " قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ : يَعْنِى السِّوَاكَ.

Bize Muhammed b. Ahmed b. Ebu Halef, ona Süfyan [b. Uyeyne], ona Ebu Zinad [Abdullah b. Zekvan], ona A'rec [Abdurrahman b. Hürmüz], ona da Ebu Hureyre, Rasulullah’ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Ümmetimi güçlüğe düşürmek [korkusu] olmasaydı, onlara her namazda [misvak] kullanmalarını emrederdim." Ebu Muhammed [ed-Dârimî] der ki: '[buradaki bi-hî ifadesi ile] kastedilen misvaktır.'

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 18, 1/537

أَخْبَرَنَا أَبُو عَاصِمٍ حَدَّثَنَا ثَوْرُ بْنُ يَزِيدَ حَدَّثَنَا حُصَيْنٌ الْحِمْيَرِىُّ أَخْبَرَنِى أَبُو سَعِيدٍ الْخَيْرُ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رَضِىَ اللَّهُ تَعَالَى عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم: "مَنْ أَكَلَ فَلْيَتَخَلَّلْ ، فَمَا تَخَلَّلَ فَلْيَلْفِظْ ، وَمَا لاَكَ بِلِسَانِهِ فَلْيَبْتَلِعْ."

Bize Ebu Asım [Dahhâk b. Mahled], ona Sevr b. Yezid, ona Husayn [b. Abdurrahman] el-Himyeri, ona Ebu Saîd [Âmir b. Sa'd] el-Hayr, ona da Ebu Hüreyre (ra), Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Yemek yiyen kimse dişlerinin arasında kalan kırıntıları [kürdan gibi bir şeyle] temizlesin ve çıkan kırıntıları dışarı atsın. Diliyle [çıkarıp] ağzında dolaştırdığı şeyleri ise yutsun!"

• Dârimî Sünen-i Dârimî Et'ime 42, 2/1323

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ وَسُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْعَتَكِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ غَيْلاَنَ بْنِ جَرِيرٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ مُسَدَّدٌ قَالَ "أَتَيْنَا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَسْتَحْمِلُهُ فَرَأَيْتُهُ يَسْتَاكُ عَلَى لِسَانِهِ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَقَالَ سُلَيْمَانُ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَهُوَ يَسْتَاكُ وَقَدْ وَضَعَ السِّوَاكَ عَلَى طَرَفِ لِسَانِهِ - وَهُوَ يَقُولُ إِهْ إِهْ. يَعْنِى يَتَهَوَّعُ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ قَالَ مُسَدَّدٌ 'فَكَانَ حَدِيثًا طَوِيلاً ولكني اخْتَصَرْتُهُ.]

Bize İbrahim b. Halid, ona Esved b. Amir, ona Şerik -lafız ona aittir-; (T) Bize Muhammed b. Abdullah -yani el-Muharrimî-, ona Veki', ona Şerik, ona İbrahim b. Cerir, ona Muğira, ona Ebu Zür'a, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'den şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) helaya gitmek istediği zaman, ona tevr yahut rekve denilen kaplardan biriyle su götürürdüm. Rasulullah (sav) onunla taharetlenirdi." [Ebû Davud: Veki'in rivayetinde sonra elini toprağa silerdi ifadesini zikretti. Sonra bir başka kapla su getirirdim, ondan abdest alırdı, dedi.] [Ebû Davud şöyle demiştir: Hadisin Esved b. Amir tarikiyle gelen rivayeti daha sağlamdır, dedi.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 26, /21

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنَا أَبِى عَنِ ابْنِ إِسْحَاقَ حَدَّثَنِى سَعِيدُ بْنُ أَبِى سَعِيدٍ الْمَقْبُرِىُّ عَنْ عَطَاءٍ مَوْلَى أُمِّ صُبَيَّةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَقُولُ : "لَوْلاَ أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِى لأَمَرْتُهُمْ بِالسِّوَاكِ عِنْدَ كُلِّ صَلاَةٍ ، وَلأَخَّرْتُ الْعِشَاءَ الآخِرَةَ إِلَى ثُلُثِ اللَّيْلِ ، فَإِنَّهُ إِذَا مَضَى ثُلُثُ اللَّيْلِ الأَوَّلُ هَبَطَ اللَّهُ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا فَلَمْ يَزَلْ هُنَالِكَ حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ يَقُولُ قَائِلٌ : 'أَلاَ سَائِلٌ يُعْطَى؟ أَلاَ دَاعٍ يُجَابُ؟ أَلاَ سَقِيمٌ يَسْتَشْفِى فَيُشْفَى؟ أَلاَ مُذْنِبٌ يَسْتَغْفِرُ فَيُغْفَرَ لَهُ'."

Bize Muhammed b. Yahya Zühli, ona Yakub b. İbrahim, ona İbrahim b. Sa'd, ona Said b. Ebu Said el-Makburî, ona Atâ Mevla Ümmü Subeyye, ona da Ebu Hureyre, Rasulullah’ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Ümmetim güç [geleceği endişesi] olmasaydı, onlara, her namazda misvak kullanmayı emreder ve, yatsı namazını gecenin üçte birine kadar ertelerdim. Çünkü gecenin ilk üçte biri geçince Allah dünya semâsına, iner ve tan yeri ağarıncaya kadar orada kalmaya devam eder. [Bu esnada] biri şöyle seslenir: 'yok mu isteyen, (ona isteği) verilsin! Yok mu dua eden, ona icabet edilsin! yok mu şifa dileyen bir hasta, ona şifa verilsin! yok mu bağışlanma dileyen günahkar, bağışlansın'."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Salât 168, 2/931