حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ عَنْ حُمَيْدٍ عَنْ أَنَسٍ - رضى الله عنه - قَالَ كَانَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَاقَةٌ تُسَمَّى الْعَضْبَاءَ لاَ تُسْبَقُ - قَالَ حُمَيْدٌ أَوْ لاَ تَكَادُ تُسْبَقُ - فَجَاءَ أَعْرَابِىٌّ عَلَى قَعُودٍ فَسَبَقَهَا ، فَشَقَّ ذَلِكَ عَلَى الْمُسْلِمِينَ ، حَتَّى عَرَفَهُ فَقَالَ: " حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ لاَ يَرْتَفِعَ شَىْءٌ مِنَ الدُّنْيَا إِلاَّ وَضَعَهُ ." [طَوَّلَهُ مُوسَى عَنْ حَمَّادٍ عَنْ ثَابِتٍ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم .]

Bize Malik b. İsmail, ona Zuheyr, ona Humeyd, ona da Enes (ra) şöy­le demiştir: "Hz. Peygamber'in (sav) el-Adbâ isimli bir de­vesi vardı; ki koşuda geçilmezdi. (Humeyd 'hemen hemen önü­ne geçilmezdi' ifadesini kullandı.) Bir ara yük devesi üzerinde bir bedevi geldi. Yapılan koşuda bu yük devesi el-Adbâ'yı geçti. Ancak bu durum müslümânlara ağır geldi. Bunu fark eden Hz. Peygamber şöyle buyurdu: "Dünyâda yükselen her şeyi aşağıya indirmesi Allah'ın bir yasasıdır." [Bu hadîsi Mûsâ ibn İsmâîl, Hammâd ibn Seleme'den; o da Sa­bit el-Bunânî'den; o da Enes'ten; o da Peygamber'den olmak üzere uzun bir metinle rivayet etmiştir.]

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Musa b. İsmail arasında inkıta vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Cihâd ve's-Siyer 59, 1/770

حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ عَنْ حُمَيْدٍ عَنْ أَنَسٍ - رضى الله عنه - قَالَ: كَانَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَاقَةٌ تُسَمَّى الْعَضْبَاءَ لاَ تُسْبَقُ - قَالَ حُمَيْدٌ أَوْ لاَ تَكَادُ تُسْبَقُ - فَجَاءَ أَعْرَابِىٌّ عَلَى قَعُودٍ فَسَبَقَهَا ، فَشَقَّ ذَلِكَ عَلَى الْمُسْلِمِينَ ، حَتَّى عَرَفَهُ فَقَالَ: " حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ لاَ يَرْتَفِعَ شَىْءٌ مِنَ الدُّنْيَا إِلاَّ وَضَعَهُ ." [ طَوَّلَهُ مُوسَى عَنْ حَمَّادٍ عَنْ ثَابِتٍ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم .]

Bize Mâlik b. İsmail, ona Züheyr, ona Humeyd, ona da Enes (ra) şöyle rivayet etmiştir: Nebî'nin (sav) 'Adbâ' diye isimlendirilip geçilmeyen bir devesi vardı. -Humeyd, 'Ya da nadiren geçilen' demiştir. Bir bedevi, genç deveyle gelip yarışta onu geçti. Bu durum, müslümanların ağırına gitti. Hz. Peygamber (sav), durumu anlayınca (müslümanları teskin etmek için) şöyle buyurdu: "Dünyada yükselen bir şeyi alçaltması, Allah'ın hakkıdır." [Bu hadisi Musa, Hammâd'dan, o Sâbit'ten, o da Enes vasıtasıyla Hz. Peygamber'den (sav) bütün ayrıntılarıyla nakletmiştir.]

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Cihâd ve's-Siyer 59, 1/770

أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَمْزَةَ بْنِ عَمْرٍو الأَسْلَمِىِّ قَالَ وَقَدْ صَحِبَ أَبُوهُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ : سَمِعْتُ أَبِى يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- « عَلَى ذِرْوَةِ كُلِّ بَعِيرٍ شَيْطَانٌ ، فَإِذَا رَكِبْتُمُوهَا فَسَمُّوا اللَّهَ وَلاَ تُقَصِّرُوا عَنْ حَاجَاتِكُمْ ».

Bize Ubeydullah b. Musa, ona Üsâme b. Zeyd, ona Muhammed b. Hamza b. Amr el-Eslemî, ona da Hz. Peygamber'in ashabından olan babası (Hamza b. Amr) Hz. Peygamber'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Her devenin tepesinde bir şeytan varır. Ona bindiğiniz zaman Allah’ın adını anın (besmele çekin) ve ihtiyaçlarınızı gidermekten geri durmayın".

• Dârimî Sünen-i Dârimî İsti'zân 38, 3/1745

أَفَلَا يَنظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ

(İnsanlar) devenin nasıl yaratıldığına, bakmazlar mı?

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Ğaşiye 88/17, /

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الْمَخْزُومِىُّ "مَا لَمْ تَنَلْهُ أَخْفَافُ الإِبِلِ." يَعْنِى أَنَّ الإِبِلَ تَأْكُلُ مُنْتَهَى رُءُوسِهَا وَيُحْمَى مَا فَوْقَهُ.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Harâc ve'l-fey' ve'l-imâre 36, /716

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الْمَخْزُومِىُّ "مَا لَمْ تَنَلْهُ أَخْفَافُ الإِبِلِ." يَعْنِى أَنَّ الإِبِلَ تَأْكُلُ مُنْتَهَى رُءُوسِهَا وَيُحْمَى مَا فَوْقَهُ.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Harâc ve'l-fey' ve'l-imâre 36, /716

عبد الرزاق عن الثوري عن سليمان التيمي عن [ أبي ] عثمان النهدي أن عمر بن الخطاب قال : الصدقة والسائبة ليومها ، يعني يوم القيامة

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Sadaka 16575, 9/118

عبد الرزاق عن معمر عن قتادة قال : فيها عشر من الابل ، قال قتادة : وقال بعضهم : خمسة وسبعون دينارا.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ukûl 17349, 9/314

حدَّثَنَا غُنْدَرٌ ، عَنْ شُعْبَةَ ، عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِي ثَابِتٍ ، عَنْ مَيْمُونِ بْنِ أبى شَبِيبٍ قَالَ : إذَا قَلَّدَ ، أَوْ جَلَّلَ ، أَوْ أَشْعَرَ فَقَدْ أَحْرَمَ.

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Hac 12855, 8/44

حَدَّثَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ : عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بِشْرَانَ بِبَغْدَادَ إِمْلاَءً وَقِرَاءَةً أَنْبَأَنَا أَبُو عَلِىٍّ : إِسْمَاعِيلُ بْنُ مُحَمَّدٍ الصَّفَّارُ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَنْبَأَنَا مَعْمَرٌ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ أَبِى الأَحْوَصِ الْجُشَمِىِّ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : رَآنِى النَّبِىُّ -صلى الله عليه وسلم- وَعَلَىَّ أَطْمَارٌ فَقَالَ :« هَلْ لَكَ مِنْ مَالٍ؟ ». قَالَ قُلْتُ : نَعَمْ. قَالَ :« مِنْ أَىِّ الْمَالِ؟ ». قَالَ قُلْتُ : قَدْ آتَانِىَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ مِنَ الشَّاءِ وَالإِبِلِ. قَالَ :« فَلْتُرَ نِعْمَةُ اللَّهِ وَكَرَامَتُهُ عَلَيْكَ ». ثُمَّ قَالَ النَّبِىُّ -صلى الله عليه وسلم- :« هَلْ تُنْتَجُ إِبِلُكَ وَافِيةً آذَانُهَا؟ ». قَالَ : وَهَلْ تُنْتَجُ إِلاَّ كَذَلِكَ وَلَمْ يَكُنْ أَسْلَمَ يَوْمَئِذٍ. قَالَ :« فَلَعَلَّكَ تَأْخُذُ مُوسَاكَ فَتَقْطَعُ أُذُنَ بَعْضِهَا فَتَقُولُ هَذِهِ بَحِيرٌ وَتَشُقُّ أُذُنَ أُخْرَى فَتَقُولُ هَذِهِ صُرُمٌ ». قَالَ : نَعَمْ. قَالَ :« فَلاَ تَفْعَلْ فَإِنَّ كُلَّ مَا آتَاكَ اللَّهُ حِلٌّ وَإِنَّ مُوسَى اللَّهِ أَحَدُّ وَسَاعِدَ اللَّهِ أَشَدُّ ». قَالَ : يَا مُحَمَّدُ أَرَأَيْتَ إِنْ مَرَرْتُ بِرَجُلٍ فَلَمْ يَقْرِنِى وَلَمْ يُضَيِّفُنِى ثُمَّ مَرَّ بَعْدَ ذَلِكَ أَقْرِيهِ أَمْ أَجْزِيهِ؟ قَالَ :« بَلْ أَقْرِهِ ».

• Beyhakî Sünen-i Kebir Dahâyâ 19742, 19/608