507 Kayıt Bulundu.
Giriş
Giriş
Bize Ali b. Hucr, ona Şerik *b. Abdullah), ona Mikdam b. Şurayh, ona da babası* Şureyh b. Hâni), Aişe’nin şöyle dediğini rivayet etti: "Kim size; 'Nebi'nin (sav) ayakta küçük abdestini giderdiğini' söylerse ona inanmayın. O (sav) sadece çömelerek ihtiyacını giderirdi.” [Tirmizî şöyle demiştir: Bu konuda Ömer, Büreyde ve Abdurrahman b. Hasene’den rivayet edilmiş hadisler de vardır. Ebu İsa (Tirmîzî) şöyle demiştir: Âişe hadisi, bu konuda rivayet edilen hadislerin en güzeli ve en sahihidir. Ömer’den nakledilen hadis ise, Abdülkerim b. Ebu Muhârik, ona Nafi, ona İbn Ömer, ona da Ömer senediyle rivayet edilmiştir. Rivayette Ömer şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) beni ayakta küçük abdestimi yaparken gördü ve 'Ey Ömer, ayakta abdest bozma' buyurdu. Ben de bundan sonra hiç ayakta küçük abdestimi gidermedim." Bu hadisi sadece Abdülkerim b. Ebu Muhârik, Ömer’e nispet etmiştir. O ise, hadis âlimleri nezdinde zayıf bir kimsedir. Eyyub Sahtiyânî onu zayıf kabul etmiş ve hakkında cerh ifade eden lafızlar dile getirmiştir. Bize Ubeydullah, ona Nafi, ona da İbn Ömer, Ömer'in şöyle dediğini nakletmiştir: "Müslüman olduğumdan beri ayakta küçük abdestimi bozmadım." Bu hadis Abdülkerim’in hadisinden daha sahihtir. Bu konudaki Büreyde hadisi mahfûz değildir (güvenilir ravilerin rivayetine aykırıdır). Rasulullah'ın (sav) ayakta küçük abdesti bozmayı yasaklaması, haram hükmünde olmayıp âdâb kabilindendir. Abdullah İbn Mes’ûd’tan rivâyet edildiğine göre, o şöyle demiştir: "Görgüsüz (kaba) davranışlardan biri de ayakta abdest bozmaktır."]
Açıklama: Senette yer alan Şerik zayıf ravidir. Dolayısıyla burda en sahih derken makbul hadis olduğunu ifade etmiyor. Zayıf hadisler içinde makbule en yakın olduğunu gösteriyor.
Bize Muhammed b. Beşşâr ve Muhammed b. Müsennâ, onlara Vehb b. Cerir, ona babası (Ebu Nadr Cerîr b. Hazım el-Ezdî), ona Muhammed b. İshak, ona Ebân b. Salih, ona da Mücahid (b. Cebr), Cabir b. Abdullah'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav), kçük abdestimizi bozarken kıbleye dönmemizi yasaklamıştı. Fakat vefatından bir yıl önce kendisini kıbleye doğru (abdest bozarken) gördüm." [(Tirmizî şöyle demiştir:) Bu konuda Ebu Katade, Âişe ve Ammâr b. Yâsir'den de hadis rivayet edilmiştir. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Cabir'in bu konudaki hadisi, hasen-garib bir hadistir.]
Bize İbn Lehî'a, ona da Ebu Zübeyr (Muhammed b. Müslim el-Kuraşî), Ebu Katade'nin (Haris b. Rib'î es-Sülemî) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Ebu Katade, Hz. Peygamber'i (sav) kıbleye doğru küçük abdestini bozarken görmüştür." [Bize bu hadisi Kuteybe (b. Said es-Sekafî), ona da İbn Lehî'a rivayet etmiştir. Cabir'in Hz. Peygamber'ned (sav) rivayet ettiği hadis, İbn Lehî'a'nın hadisine göre daha sahihtir. Çünkü İbn Lehî'a, hadis âlimlerine göre zayıftır. Yahya b. Said el-Kattân ve diğer hadisçiler, hafızası bakımından onu zayıf saymışlardır.]
Bize Hennâd (b. Seri et-Temîmî), ona Abde b. Süleyman, ona Ubeydullah b. Ömer, ona Muhammed b. Yahya b. Habbân, ona da amcası (Vâsi' b. Habbân el-Ensârî), İbn Ömer'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Bir gün Hafsa'nın evinin damına çıkmıştım. Rasulullah'ı (sav) Şam'a doğru dönmüş, kıbleyi de arkasına almış bir halde tuvalet ihtiyacını giderirken gördüm." [Ebu İsa (Tirmizî): 'Bu, hasen-sahih bir hadistir.' demiştir.]
Bize Hennâd (b. Serî), ona Ebu Muaviye (Muhammed b. Hâzim), ona A'meş (Süleyman b. Mihran), ona da İbrahim (en-Neha'î), Abdurrahman b. Yezid'in şöyle dediğini rivayet ettmiştir: Selman’a: 'Sizin Peygamberiniz (sav), size her şeyi hatta abdest bozmayı bile öğretiyor.' denildi. Selman da: "Evet. Bize büyük ve küçük abdestimizi bozarken kıbleye doğru dönmeyi, sağ el ile (tuvalet yaptığımız azalarımızı) temizlemeyi, temizliği üçten az taşla yapmayı, kemik ve hayvan dışkısıyla temizlenmeyi bize yasakladı.” [Ebu İsa (Tirmîzî) şöyle demiştir: Bu konuda Aişe'nin, Huzeyme b. Sabit'in, Cabir'in ve Hallâd b. es Sâib'in babası vasıtasıyla naklettiği hadisler vardır. Ebu İsa (Tirmîzî) şöyle demiştir: Selman’ın bu konudaki hadisi, hasen-sahihtir. Nebi'in (sav) ashâbı ile tabiin âlimlerinin çoğunluğunun ameli bu hadise göredir; (bir kişi) su ile temizlenmese bile, dışkı ve idrarın izini giderecek şekilde yapılması kaydıyla, taşla temizlenmenin yeterli olacağını düşünmüşlerdir. Sevrî, İbn Mübarek, Şâfi'î, Ahmed (b. Hanbel) ve İshâk da bu görüşü savunmuştur.]
Bize Kuteybe b. Said, ona Abdüsselam b. Harb el-Mülâ'î, ona da A'meş, Enes b. Malik'in (ra) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) tuvalet ihtiyacını gidereceği vakit çömelinceye kadar elbisesini toplamazdı." [Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Muhammed b. Rabia da, Ameş vasıtasıyla Enes’den bu hadisi rivayet etmiştir. Yine, Vekî ve Ebu Yahya el Himmânî, onlara da A’meş, İbn Ömer’in şöyle dediğini rivâyet etmiştir: "Rasulullah (sav) tuvalet ihtiyacını gidereceği vakit çömelinceye kadar elbisesini toplamazdı." Bu her iki hadis de mürseldir (yani munkatı'dır). Çünkü A’meş ile alakalı olarak: 'A'meş’in, Enes’ten ya da diğer herhangi bir sahabeden bir şey duymadığı, Enes’e gördüğü 'yetiştiği) ve 'onu namaz kılarken gördüm' diyerek namaz hakkında bir şeyler anlattığı' söylenir. A’meş’in adı: Süleyman b. Mihran, Ebu Muhammed el Kâhîlî'dir; Kâhîlî’lerin azatlısıdır. A’meş: 'Babam küçük yaşta düşman topraklarından getirilmişti. Mesrûk onu kendisine mirasçı yaptı.' demiştir.
Açıklama: Rivayet munkatıdır. A'meş, Enes b. Malik'ten hadis işitmemiştir.
Bize İbrahim b. Halid, ona Esved b. Amir, ona Şerik -lafız ona aittir-; (T) Bize Muhammed b. Abdullah -yani el-Muharrimî-, ona Veki', ona Şerik, ona İbrahim b. Cerir, ona Muğira, ona Ebu Zür'a, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'den şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) helaya gitmek istediği zaman, ona tevr yahut rekve denilen kaplardan biriyle su götürürdüm. Rasulullah (sav) onunla taharetlenirdi." [Ebû Davud: Veki'in rivayetinde sonra elini toprağa silerdi ifadesini zikretti. Sonra bir başka kapla su getirirdim, ondan abdest alırdı, dedi.] [Ebû Davud şöyle demiştir: Hadisin Esved b. Amir tarikiyle gelen rivayeti daha sağlamdır, dedi.]