حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ وَمُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالاَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ ح وَحَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ - وَهَذَا لَفْظُ حَفْصٍ - عَنْ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ "أَتَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم سُبَاطَةَ قَوْمٍ فَبَالَ قَائِمًا ثُمَّ دَعَا بِمَاءٍ فَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ قَالَ مُسَدَّدٌ قَالَ فَذَهَبْتُ أَتَبَاعَدُ فَدَعَانِى حَتَّى كُنْتُ عِنْدَ عَقِبِهِ.]

Bize Hafs b. Ömer ve Müslim b. İbrahim, onlara Şube (T) Bize Müsedded, ona Ebu Avane -hadisin lafzı Hafs'a aittir- Şube ve Ebu Avane'ye Süleyman, ona Ebu Vâil, ona da Huzeyfe şöyle demiştir: "Hz. Peygamber (sav) bir kavmin çöplüğüne geldi, ayakta durarak küçük abdest bozdu ve su istedi. Bu suyla mestlerinin üzerine mesh yaptı." [Ebû Davud şöyle dedi: Müsedded'in bildirdiğine göre Huzeyfe şöyle demiştir: Hz. Peygamberin (sav) abdest bozarken yalnız kalmak isteyeceğini düşünerek oradan uzaklaşmak istedim. Rasulullah (sav) beni çağırdı. Ben de hemen arkasında durdum.]

Açıklama: Huzeyfe'den (ra) rivayet edilen bu hadisin arka planı ile ilgili Ebu Hüreyre'nin (ra) naklettiği, "Hz. Peygamber (sav), dizinin iç tarafındaki bir yara nedeniyle ayakta bevletmiştir." (Bkz. Hâkim en-Neysaburi, el-Müstedrek, I, 290) hadisi önemlidir. Diğer taraftan Şâfiî de ayakta bevletmenin istisnai bir durum olduğu görüşünü kabul etmiş olmalı ki, Araplar bel ağrısından kurtulmak için ayakta bevletmekten şifa umardı, görüşünü dile getirmiştir. Bu tespiti yorumlayan Zerkeşî'ye göre Şâfiî'nin kanaati rivayetler arasında cem' fikrini desteklemektedir. Dolayısıyla Hz. Peygamber'in ayakta bevletme fiili söz konusu rahatsızlıklardan birine hamledilmelidir. (Bkz. Zerkeşi, Hz. Aişe'nin Sahabe'ye Yönelttiği Eleştiriler, s. 54.)

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 12, /15

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَعَمْرٌو النَّاقِدُ وَمُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ جَمِيعًا عَنِ ابْنِ عُيَيْنَةَ - قَالَ قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ - عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ يَبْلُغُ بِهِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا اسْتَجْمَرَ أَحَدُكُمْ فَلْيَسْتَجْمِرْ وِتْرًا. وَإِذَا تَوَضَّأَ أَحَدُكُمْ فَلْيَجْعَلْ فِى أَنْفِهِ مَاءً، ثُمَّ لْيَنْتَثِرْ."

Bize Kuteybe b. Saîd, Amr en-Nakıd ve Muhammed b. Abdullah b. Nümeyr, onlara İbn Uyeyne, -Kuteybe hocasıyla rivayet ilişkisini ifade etmek için 'haddesena Süfyan (bize Süfyan rivayet etti)' lafzını kullanmıştır-, ona Ebu Zinad, ona A'rec, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Biriniz taşla taharetlendiği zaman kullandığın taşın sayısını tek yapsın. Abdest alırken burnuna su alsın sonra sümkürsün."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 560, /119

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى التَّمِيمِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو خَيْثَمَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ شَقِيقٍ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ: "كُنْتُ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، فَانْتَهَى إِلَى سُبَاطَةِ قَوْمٍ، فَبَالَ. قَائِمًا فَتَنَحَّيْتُ فَقَالَ : ’ادْنُهْ’. فَدَنَوْتُ، حَتَّى قُمْتُ عِنْدَ عَقِبَيْهِ. فَتَوَضَّأَ، فَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ."

Bize Yahya b. Yahya et-Teymî, ona Ebu Hayseme, ona A'meş, ona Şakîk, ona da Huzeyfe şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) ile birlikteydim. Bir mahallenin çöplüğüne doğru çekildi ve (orada) ayakta durarak küçük abdestini bozdu. Ben biraz kenara çekilmiştim. Bana 'yaklaş' dedi. O'na yaklaştım ve hemen arkasında ayakta durdum. Sonra abdest aldı ve mestlerinin üzerine mesh etti."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 624, /128

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ خَالِدٍ قَالَ الْحَرَّانِىُّ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ نَافِعِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِيهِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "أَنَّهُ خَرَجَ لِحَاجَتِهِ، فَاتَّبَعَهُ الْمُغِيرَةُ بِإِدَاوَةٍ فِيهَا مَاءٌ، فَصَبَّ عَلَيْهِ حِينَ فَرَغَ مِنْ حَاجَتِهِ، فَتَوَضَّأَ، وَمَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ."

Bize Amr b. Halid el-Harranî, ona Leys, ona Yahya b. Said, ona Sa'd b. İbrahim, ona Nafi b. Cübeyr, ona Urve b. Muğire, ona da babası Muğire b. Şu'be şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), tuvalet ihtiyacını gidermek için dışarı çıkmıştı. Muğire de içerisinde su bulunan bir kapla O'nun (sav) peşinden gitti. Rasulullah (sav) ihtiyacını giderince, Muğîre su döktü O da (sav) abdest aldı ve mestleri üzerine mesh etti."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 48, 1/238

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ -قَالَ أَبُو بَكْرٍ: ’حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ’- عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ قَالَ: كُنْتُ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى سَفَرٍ فَقَالَ: ’يَا مُغِيرَةُ، خُذِ الإِدَاوَةَ.’ فَأَخَذْتُهَا، ثُمَّ خَرَجْتُ مَعَهُ. فَانْطَلَقَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى تَوَارَى عَنِّى، فَقَضَى حَاجَتَهُ. ثُمَّ جَاءَ، وَعَلَيْهِ جُبَّةٌ شَامِيَّةٌ ضَيِّقَةُ الْكُمَّيْنِ، فَذَهَبَ يُخْرِجُ يَدَهُ مِنْ كُمِّهَا، فَضَاقَتْ عَلَيْهِ، فَأَخْرَجَ يَدَهُ مِنْ أَسْفَلِهَا. فَصَبَبْتُ عَلَيْهِ، فَتَوَضَّأَ وُضُوءَهُ لِلصَّلاَةِ، ثُمَّ مَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ، ثُمَّ صَلَّى.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb, -Ebu Bekir hocasıyla rivayet ilişkisini ifade etmek için 'haddesenâ' lafzını kullanmıştır- ona A'meş, ona Müslim, ona Mesruk, ona de Mugîre b. Şube şöyle nakletmiştir: Bir seferde Hz. Peygamber (sav) ile birlikteydim. Bana 'Ey Mugîre, İbriği al' dedi. İbriği aldım ve onunla çıktım. Rasulullah (sav) yanımdan ayrıldı ve göremeyeceğim bir yere gitti. Orada ihtiyacını gördü. Sonra geri geldi. Üzerinde yenleri dar Şam işi bir cübbe vardı. Elini (cüppenin) yeninden çıkarmaya çalıştı fakat dar olduğu için (başaramadı) ve cüppenin alt tarafından çıkardı. O'na (sav) su döktüm; namaz abdesti aldı. (Abdest alırken) Mestleri üzerine meshetti. Daha sonra namaz kıldı.

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 629, /129

حَدَّثَنا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ أَخْبَرَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ قَالَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ شَقِيقٍ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ: "كُنْتُ أَمْشِى مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَانْتَهَى إِلَى سُبَاطَةِ قَوْمٍ فَبَالَ قَائِمًا، فَتَنَحَّيْتُ عَنْهُ فَدَعَانِي وَكُنْتُ عِنْدَ عَقِبَيْهِ حَتَّى فَرَغَ، ثُمَّ تَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ."

Bize İshak b. İbrahim, ona İsa b. Yunus, ona el-A'meş, ona Şakik rivayet ettiğine göre Huzeyfe (ra) şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) ile birlikte yürüyordum. Bir mahallenin çöplüğüne gidip orada ayakta dururarak küçük abdestini bozdu. Bu sırada ben ondan uzaklaşmıştım. Sonra beni çağırdı. Arkasında durdum. Ardından abdest aldı ve mestleri üzerine mesh etti."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 17, /2088

حَدَّثَنَا يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ مُغِيرَةَ بْنِ شُعْبَةَ قَالَ: كُنْتُ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى سَفَرٍ فَقَالَ: ’يَا مُغِيرَةُ ، خُذِ الإِدَاوَةَ.’ فَأَخَذْتُهَا، فَانْطَلَقَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى تَوَارَى عَنِّى فَقَضَى حَاجَتَهُ، وَعَلَيْهِ جُبَّةٌ شَأْمِيَّةٌ، فَذَهَبَ لِيُخْرِجَ يَدَهُ مِنْ كُمِّهَا فَضَاقَتْ، فَأَخْرَجَ يَدَهُ مِنْ أَسْفَلِهَا، فَصَبَبْتُ عَلَيْهِ فَتَوَضَّأَ وُضُوءَهُ لِلصَّلاَةِ، وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ، ثُمَّ صَلَّى .

Bize Yahya, ona Ebu Muaviye, ona A'meş, ona Müslim, ona Mesruk, ona da Muğire b. Şu'be şöyle rivayet etmiştir: Bir seferde Hz. Peygamber (sav) ile birlikteydim. Bana 'Ey Mugîre, İbriği al' dedi. Ben de ibriği aldım. Rasulullah (sav) yanımdan ayrıldı ve göremeyeceğim bir yere gitti. Orada ihtiyacını gördü. Üzerinde Şam işi bir cübbe vardı. Elini (cüppenin) yeninden çıkarmaya çalıştı fakat dar gelince cüppenin alt tarafından çıkardı. O'na (sav) su döktüm; namaz abdesti aldı. (Abdest alırken) Mestleri üzerine meshetti. Daha sonra namaz kıldı.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 7, 1/269