وَحَدَّثَنَا أَبُو كَامِلٍ الْجَحْدَرِىُّ وَعَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ كِلاَهُمَا عَنْ بِشْرِ بْنِ الْمُفَضَّلِ - قَالَ أَبُو كَامِلٍ حَدَّثَنَا بِشْرٌ - حَدَّثَنَا أَبُو رَيْحَانَةَ عَنْ سَفِينَةَ قَالَ: "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُغَسِّلُهُ الصَّاعُ مِنَ الْمَاءِ مِنَ الْجَنَابَةِ، وَيُوَضِّؤُهُ الْمُدُّ."

Bize Ebu Kâmil el-Cahderî ve Amr b. Ali, o ikisine Bişr b. Mufaddal, -Ebu Kâmil hocasıyla rivayet ilişkisini ifade etmek için 'Haddesena' lafzını kullanmıştır- ona da Ebu Reyhâne, Sefine'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), cünüplükten (temizlenmek için) bir sâ' su ile yıkanırdı (gusül abdesti alırdı). Bir müdd (su) ile de abdest alırdı."

• Müslim Sahîh-i Müslim Hayz 738, /145

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ مِسْعَرٍ عَنِ ابْنِ جَبْرٍ عَنْ أَنَسِ قَالَ: "كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَتَوَضَّأُ بِالْمُدِّ، وَيَغْتَسِلُ بِالصَّاعِ إِلَى خَمْسَةِ أَمْدَادٍ."

Bize Kuteybe b. Said, ona Veki', ona Mis'ar, ona de İbn Cebr, Enes'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber bir müd miktarı (su) ile abdest alır; bir sâ'dan beş müddde kadar miktar (su) ile de gusül abdesti alırdı."

Açıklama: Müd ve sâ' Hz. Peygamber döneminde kullanılan ölçü birimleri olup bunlar hakkında tafsilatlı bilgi için bkz. CENGİZ KALLEK, "S‘", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/sa--olcek (30.03.2019). CENGİZ KALLEK, "MÜD", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/mud (30.03.2019).

• Müslim Sahîh-i Müslim Hayz 737, /145

حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنْ عَاصِمٍ الأَحْوَلِ عَنْ أَبِى الْمُتَوَكِّلِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا أَتَى أَحَدُكُمْ أَهْلَهُ، ثُمَّ أَرَادَ أَنْ يَعُودَ، فَلْيَتَوَضَّأْ بَيْنَهُمَا وُضُوءًا." [قَالَ: وَفِى الْبَابِ عَنْ عُمَرَ. قَالَ أَبُو عِيسَى: حَدِيثُ أَبِى سَعِيدٍ، حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ. وَهُوَ قَوْلُ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ. وَقَالَ بِهِ غَيْرُ وَاحِدٍ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ، قَالُوا: ’إِذَا جَامَعَ الرَّجُلُ امْرَأَتَهُ، ثُمَّ أَرَادَ أَنْ يَعُودَ، فَلْيَتَوَضَّأْ قَبْلَ أَنْ يَعُودَ.’ وَأَبُو الْمُتَوَكِّلِ، اسْمُهُ عَلِىُّ بْنُ دَاوُدَ. وَأَبُو سَعِيدٍ الْخُدْرِىُّ، اسْمُهُ سَعْدُ بْنُ مَالِكِ بْنِ سِنَانٍ.]

Bize Hennâd (b. Serî), ona Hafs b. Gıyas, ona Asım el-Ahvel, ona Ebu Mütevekkil (Ali b. Davud) ona da Ebu Said el-Hudrî'nin rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Sizden biriniz eşiyle (cinsel) ilişkiye girdikten sonra onunla tekrar birlikte olmak isterse (arada) abdest alsın." [Tirmizî: 'Bu konuda Hz. Ömer'den nakledilen rivayet de vardır.' demiştir. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Ebu Said'in bu rivayeti hasen-sahih bir hadistir. Hz. Ömer'in görüşü de bu hadis doğrultusundadır. Birçok âlim de bu görüşü dile getirmiş: 'Kişi hanımıyla ilişkiye girdiği zaman, tekrar onunla birlikte olmak isterse, birlikte olmadan önce abdest almalıdır.' demişlerdir. (Senedde adı geçen) Ebu Mütevekkil'in ismi, Ali b. Davud'dur. Ebu Said el-Hudrî'nin adı ise, Sa'd b. Malik b. Sinan'dır.]

Açıklama: Burada abdest ile kastedilen namaz abdestidir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 141, 1/261

حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ فَضَالَةَ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامٌ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ عَنْ هِشَامٍ عَنْ قَتَادَةَ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِى رَافِعٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا جَلَسَ بَيْنَ شُعَبِهَا الأَرْبَعِ ثُمَّ جَهَدَهَا ، فَقَدْ وَجَبَ الْغَسْلُ ." تَابَعَهُ عَمْرُو بْنُ مَرْزُوقٍ عَنْ شُعْبَةَ مِثْلَهُ. وَقَالَ مُوسَى حَدَّثَنَا أَبَانُ قَالَ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ مِثْلَهُ .

Bize Muaz b. Fedâle, ona Hişâm (T) Bize Ebu Nuaym, ona Hişâm, ona Katâde, ona Hasan, ona Ebu Râfi, ona Ebu Hüreyre'nin söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Erkek, kadının dört organı arasına oturup onunla cinsel ilişkide bulunursa (her ikisi için de) gusül gereklidir." Amr b. Merzûk bu hadisin bir benzerini Şu'be'den rivayet ederek Hişâm'a mütâbaat etmiştir. Musa demiştir ki bize Ebân, ona Katâde, ona da Hasan bu hadisin bir benzerini rivayet etmiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Amr b. Merzuk arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 28, 1/252

حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ فَضَالَةَ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامٌ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ عَنْ هِشَامٍ عَنْ قَتَادَةَ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِى رَافِعٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا جَلَسَ بَيْنَ شُعَبِهَا الأَرْبَعِ ثُمَّ جَهَدَهَا ، فَقَدْ وَجَبَ الْغَسْلُ ." تَابَعَهُ عَمْرُو بْنُ مَرْزُوقٍ عَنْ شُعْبَةَ مِثْلَهُ. وَقَالَ مُوسَى حَدَّثَنَا أَبَانُ قَالَ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ مِثْلَهُ .

Bize Muaz b. Fedâle, ona Hişâm (T) Bize Ebu Nuaym, ona Hişâm, ona Katâde, ona Hasan, ona Ebu Râfi, ona Ebu Hüreyre'nin söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Erkek, kadının dört organı arasına oturup onunla cinsel ilişkide bulunursa (her ikisi için de) gusül gereklidir." Amr b. Merzûk bu hadisin bir benzerini Şu'be'den rivayet ederek Hişâm'a mütâbaat etmiştir. Musa demiştir ki bize Ebân, ona Katâde, ona da Hasan bu hadisin bir benzerini rivayet etmiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Musa b. İsmail arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 28, 1/252

حَدَّثَنِى مُحَمَّدٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يَزِيدَ حَدَّثَنَا سَعِيدٌ قَالَ حَدَّثَنِى أَبُو الأَسْوَدِ عَنْ عُرْوَةَ قَالَ قَالَتْ عَائِشَةُ - رضى الله عنها - كَانَ أَصْحَابُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عُمَّالَ أَنْفُسِهِمْ ، وَكَانَ يَكُونُ لَهُمْ أَرْوَاحٌ فَقِيلَ لَهُمْ لَوِ اغْتَسَلْتُمْ . رَوَاهُ هَمَّامٌ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ .

Bana Muhammed, ona Abdullah b. Yezid, ona Said, ona Ebu Esved, ona Urve, ona da Hz. Aişe (r.anha) şöyle söylemiştir: Hz. Peygamber'in (sav) ashabı kendi işlerinde çalışırdı. Bundan dolayı kokarlardı da kendilerine banyo yapmaları tavsiye edilirdi. Hadisi Hemmâm, Hişâm'dan, o babasından, o da Hz. Aişe'den nakletmiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Hemmâm b. Yahya arasında inkıta vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Buyû' 15, 1/598

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِى عَبْدُ الصَّمَدِ قَالَ حَدَّثَنِى شُعْبَةُ قَالَ حَدَّثَنِى أَبُو بَكْرِ بْنُ حَفْصٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا سَلَمَةَ يَقُولُ دَخَلْتُ أَنَا وَأَخُو عَائِشَةَ عَلَى عَائِشَةَ فَسَأَلَهَا أَخُوهَا عَنْ غُسْلِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَدَعَتْ بِإِنَاءٍ نَحْوًا مِنْ صَاعٍ ، فَاغْتَسَلَتْ وَأَفَاضَتْ عَلَى رَأْسِهَا ، وَبَيْنَنَا وَبَيْنَهَا حِجَابٌ . قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ قَالَ يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ وَبَهْزٌ وَالْجُدِّىُّ عَنْ شُعْبَةَ قَدْرِ صَاعٍ .

Bize Abdullah b. Muhammed, ona Abdussamed, ona Şu'be, ona Ebu Bekir b. Hafs, ona da Ebu Seleme şöyle söylemiştir: Ben ve Aişe'nin (r.anha) erkek kardeşi birlikte Aişe'nin yanına girdik. Aişe'nin erkek kardeşi ona Nebi'nin (sav) gusül abdestini nasıl aldığını sordu. Hz. Aişe yaklaşık bir sâ' su alan bir kap istedi. Onunla yıkandı ve suyu başından aşağı döktü. (Ancak) bizimle kendisi arasında bir perde vardı. Ebu Abdullah (Buhârî) şöyle söylemiştir: Yezid b. Harun, Behz ve el-Cüddî'nin Şu'be'den naklettiklerine göre hadisteki ifade 'bir sâ' miktarı su alan' şeklindedir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 3, 1/246

حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ فَضَالَةَ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامٌ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ عَنْ هِشَامٍ عَنْ قَتَادَةَ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِى رَافِعٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا جَلَسَ بَيْنَ شُعَبِهَا الأَرْبَعِ ثُمَّ جَهَدَهَا ، فَقَدْ وَجَبَ الْغَسْلُ ." تَابَعَهُ عَمْرُو بْنُ مَرْزُوقٍ عَنْ شُعْبَةَ مِثْلَهُ. وَقَالَ مُوسَى حَدَّثَنَا أَبَانُ قَالَ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ مِثْلَهُ .

Bize Muaz b. Fedâle, ona Hişâm (T) Bize Ebu Nuaym, ona Hişâm, ona Katâde, ona Hasan, ona Ebu Râfi, ona Ebu Hüreyre'nin söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Erkek, kadının dört organı arasına oturup onunla cinsel ilişkide bulunursa (her ikisi için de) gusül gereklidir." Amr b. Merzûk bu hadisin bir benzerini Şu'be'den rivayet ederek Hişâm'a mütâbaat etmiştir. Musa demiştir ki bize Ebân, ona Katâde, ona da Hasan bu hadisin bir benzerini rivayet etmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 28, 1/252

حَدَّثَنِى مُحَمَّدٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يَزِيدَ حَدَّثَنَا سَعِيدٌ قَالَ حَدَّثَنِى أَبُو الأَسْوَدِ عَنْ عُرْوَةَ قَالَ قَالَتْ عَائِشَةُ - رضى الله عنها - كَانَ أَصْحَابُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عُمَّالَ أَنْفُسِهِمْ ، وَكَانَ يَكُونُ لَهُمْ أَرْوَاحٌ فَقِيلَ لَهُمْ لَوِ اغْتَسَلْتُمْ . رَوَاهُ هَمَّامٌ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ .

Bana Muhammed, ona Abdullah b. Yezid, ona Said, ona Ebu Esved, ona Urve, ona da Hz. Aişe (r.anha) şöyle söylemiştir: Hz. Peygamber'in (sav) ashabı kendi işlerinde çalışırdı. Bundan dolayı kokarlardı da kendilerine banyo yapmaları tavsiye edilirdi. Hadisi Hemmâm, Hişâm'dan, o babasından, o da Hz. Aişe'den nakletmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Buyû' 15, 1/598

حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ فَضَالَةَ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامٌ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ عَنْ هِشَامٍ عَنْ قَتَادَةَ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِى رَافِعٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا جَلَسَ بَيْنَ شُعَبِهَا الأَرْبَعِ ثُمَّ جَهَدَهَا ، فَقَدْ وَجَبَ الْغَسْلُ ." تَابَعَهُ عَمْرُو بْنُ مَرْزُوقٍ عَنْ شُعْبَةَ مِثْلَهُ. وَقَالَ مُوسَى حَدَّثَنَا أَبَانُ قَالَ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ مِثْلَهُ .

Bize Muaz b. Fedâle, ona Hişâm (T) Bize Ebu Nuaym, ona Hişâm, ona Katâde, ona Hasan, ona Ebu Râfi, ona Ebu Hüreyre'nin söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Erkek, kadının dört organı arasına oturup onunla cinsel ilişkide bulunursa (her ikisi için de) gusül gereklidir." Amr b. Merzûk bu hadisin bir benzerini Şu'be'den rivayet ederek Hişâm'a mütâbaat etmiştir. Musa demiştir ki bize Ebân, ona Katâde, ona da Hasan bu hadisin bir benzerini rivayet etmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 28, 1/252