حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بن عَبْدِ اللَّهِ الْحَضْرَمِيُّ، حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بن يُونُسَ، حَدَّثَنَا أَبْيَضُ بن أَبَانَ، عَنْ عَطَاءِ بن السَّائِبِ، عَنْ أَبِي عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بن مَسْعُودٍ، قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُعَلِّمُنَا:إِذَا عَطَسَ أَحَدُكُمْ، فَلْيَقُلِ: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ، فَإِذَا قَالَ ذَلِكَ، فَلْيَقُلْ مَنْ عِنْدَهُ: يَرْحَمُكَ اللَّهُ، فَإِذَا قَالَ، فَلْيَقُلْ: يَغْفِرُ اللَّهُ لِي وَلَكُمْ.

Açıklama: Ebyad b. Eban hakkında muhaddislerin tenkidi vardır. (İbn Hacer, Lisan, I, 393) Ata b. Saib ihtilat etmiş, makbul bir ravidir. (Zehebi, Tarih, III, 693). Rivayet iki ravisi açısından tenkid edilmesi sebebiyle isnadı açısından zayıftır. 1. Aksırınca elhamdülillahi rabbil alemin demesi gerekir. Diğer rivayetlerde yer almayan "Rabbil alemin" kısımı ravilerin eklemiş olmalıdır. 2.Teşmitte bir değişim yoktur. 3. Teşmit edenlere "yagfirullahi li velekum" denilmesi diğer rivayetlerle uyuşan bir husustur. Ancak bazı rivayetlerde "yehdikumullahi ve yuslihu balekum" ifadesi söyleneceği ifade edilmiştir.

• Taberânî Mu'cemu'l Kebir Abdullah b. Mesud el-Hüzeli 10326, 8/2588