أَخْبَرَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ حَدَّثَنَا حُمَيْدٌ عَنْ أَبِى رَجَاءٍ عَنْ أَبِى الْمُهَلَّبِ : أَنَّ أَبَا مُوسَى قَالَ فِى خُطْبَتِهِ : مَنْ عَلِمَ عِلْماً فَلْيُعَلِّمْهُ النَّاسَ وَإِيَّاهُ أَنْ يَقُولَ مَا لاَ عِلْمَ لَهُ بِهِ فَيَمْرُقَ مِنَ الدِّينِ وَيَكُونَ مِنَ الْمُتَكَلِّفِينَ.

Bize Yezid b. Harun, ona Humeyd, ona Ebu Recâ, ona da Ebu Mühelleb'in rivayet ettiğine göre Ebu Musa bir hutbesinde şöyle dedi: "Bir ilim bilen kimse onu insanlara öğretsin, sakın bilgisinin olmadığı bir hususta söz söylemeye kalkışarak dinden uzaklaşmasın ve kendisini zorlayarak biliyormuş gibi göstermeye de kalkışmasın!"

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 21, 1/274

أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ وَأَبُو النُّعْمَانِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ زَيْدٍ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ قَالَ قَالَ ابْنُ مَسْعُودٍ : عَلَيْكُمْ بِالْعِلْمِ قَبْلَ أَنْ يُقْبَضَ ، وَقَبْضُهُ أَنْ يُذْهَبَ بِأَصْحَابِهِ ، وَعَلَيْكُمْ بِالْعِلْمِ فَإِنَّ أَحَدَكُمْ لاَ يَدْرِى مَتَى يُفْتَقَرُ إِلَيْهِ أَوْ يُفْتَقَرُ إِلَى مَا عِنْدَهُ ، وَإِنَّكُمْ سَتَجِدُونَ أَقْوَاماً يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ يَدْعُونَكُمْ إِلَى كِتَابِ اللَّهِ وَقَدْ نَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ ، فَعَلَيْكُمْ بِالْعِلْمِ وَإِيَّاكُمْ وَالتَّبَدُّعَ ، وَإِيَّاكُمْ وَالتَّنَطُّعَ ، وَإِيَّاكُمْ وَالتَّعَمُّقَ ، وَعَلَيْكُمْ بِالْعَتِيقِ.

Açıklama: Ebû Kilabe ile İbn Mesud arasında inkıta' vardır.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 19, 1/251

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ عَنْ سُفْيَانَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى وَائِلٍ قَالَ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ : تَعَلَّمُوا فَإِنَّ أَحَدَكُمْ لاَ يَدْرِى مَتَى يُخْتَلَفُ إِلَيْهِ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 19, 1/258

أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ أَبِى أَسْمَاءَ عَنْ ثَوْبَانَ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- أَنَّهُ قَالَ :« إِنَّمَا أَخَافُ عَلَى أُمَّتِى الأَئِمَّةَ الْمُضِلِّينَ ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 23, 1/291

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّلْتِ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَخٍ لِعَدِىِّ بْنِ أَرْطَاةَ عَنْ أَبِى الدَّرْدَاءِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- « إِنَّ أَخْوَفُ مَا أَخَافُ عَلَيْكُمُ الأَئِمَّةَ الْمُضِلِّينَ ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 23, 1/293

أَخْبَرَنَا أَبُو النُّعْمَانِ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ بَيَانِ بْنِ بِشْرٍ عَنْ قَيْسِ بْنِ أَبِى حَازِمٍ قَالَ : دَخَلَ أَبُو بَكْرٍ عَلَى امْرَأَةٍ مِنْ أَحْمَسَ يُقَالُ لَهَا زَيْنَبُ - قَالَ - فَرَآهَا لاَ تَتَكَلَّمُ فَقَالَ : مَا لَهَا لاَ تَتَكَلَّمُ؟ قَالُوا : نَوَتْ حَجَّةً مُصْمِتَةً. فَقَالَ لَهَا : تَكَلَّمِى ، فَإِنَّ هَذَا لاَ يَحِلُّ ، هَذَا مِنْ عَمَلِ الْجَاهِلِيَّةِ. قَالَ : فَتَكَلَّمَتْ فَقَالَتْ : مَنْ أَنْتَ؟ قَالَ : أَنَا امْرُؤٌ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ. قَالَتْ : مِنْ أَىِّ الْمُهَاجِرِينَ؟ قَالَ : مِنْ قُرَيْشٍ؟ قَالَتْ : فَمِنْ أَىِّ قُرَيْشٍ أَنْتَ؟ قَالَ : إِنَّكِ لَسَئُولٌ ، أَنَا أَبُو بَكْرٍ. قَالَتْ : مَا بَقَاؤُنَا عَلَى هَذَا الأَمْرِ الصَّالِحِ الَّذِى جَاءَ اللَّهُ بِهِ بَعْدَ الْجَاهِلِيَّةِ؟ قَالَ : بَقَاؤُكُمْ عَلَيْهِ مَا اسْتَقَامَتْ بِكُمْ أَئِمَّتُكُمْ. قَالَتْ : وَمَا الأَئِمَّةُ؟ قَالَ : أَمَا كَانَ لِقَوْمِكِ رُؤَسَاءُ وَأَشْرَافٌ يَأْمُرُونَهُمْ فَيُطِيعُونَهُمْ؟ قَالَتْ : بَلَى. قَالَ : فَهُمْ مِثْلُ أُولَئِكَ عَلَى النَّاسِ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 23, 1/293

أَخْبَرَنَا جَعْفَرُ بْنُ عَوْنٍ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ : مَنْ عَلِمَ مِنْكُمْ عِلْماً فَلْيَقُلْ بِهِ ، وَمَنْ لَمْ يَعْلَمْ فَلْيَقُلْ لِمَا لاَ يَعْلَمُ اللَّهُ أَعْلَمُ ، فَإِنَّ الْعَالِمَ إِذَا سُئِلَ عَمَّا لاَ يَعْلَمُ قَالَ اللَّهُ أَعْلَمُ ، وَقَدْ قَالَ اللَّهُ لِرَسُولِهِ {قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُتَكَلِّفِينَ}

Bize Cafer b. Avn, ona el-A'meş, ona Müslim, ona Mesrûk, ona da Abdullah'ın şöyle dediğini rivayet etti: "Sizden kim ilim sahibi olursa, onun gereği olarak [bildiğini] söylesin. Bilmeyen bir kişi bilmediği şeyler için 'Allahu a'lem (Allah en iyi bilendir)' desin. Çünkü (gerçekten) âlim birisine bilmediği bir şey sorulacak olursa, o da 'Allahu a'lem', der. Zaten Allah, Rasulüne (sav): 'De ki: Ben buna karşılık sizden hiçbir ücret istemiyorum ve ben yapmacık bir şekilde kendiliğimden bir şeyler uyduranlardan da değilim' (Sâd, 38/86) buyurmuştur."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 21, 1/273

أَخْبَرَنَا سَعِيدُ بْنُ عَامِرٍ عَنْ هِشَامٍ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ : إِنَّمَا يُفْتِى النَّاسَ ثَلاَثَةٌ : رَجُلٌ إِمَامٌ أَوْ وَالِى ، أَوْ رَجُلٌ يَعْلَمُ نَاسِخَ الْقُرْآنِ مِنَ الْمَنْسُوخِ - قَالُوا : يَا حُذَيْفَةُ وَمَنْ ذَاكَ؟ قَالَ : عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ - أَوْ أَحْمَقُ مُتَكَلِّفٌ.

Açıklama: Muhammed b. Sirin ile Huzeyfe b. Yeman arasında inkıta' vardır.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 21, 1/272

أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ سَعِيدٍ أنبأنا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ هِشَامِ بْنِ حَسَّانَ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِى عُبَيْدَةَ بْنِ حُذَيْفَةَ قَالَ قَالَ حُذَيْفَةُ : إِنَّمَا يُفْتِى النَّاسَ أَحَدُ ثَلاَثَةٍ : رَجُلٌ عَلِمَ نَاسِخَ الْقُرْآنِ مِنْ مَنْسُوخِهِ - قَالُوا : وَمَنْ ذَاكَ؟ قَالَ : عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ - قَالَ : أَوْ أَمِيرٌ لاَ يَجِدُ بُدًّا أَوْ أَحْمَقُ مُتَكَلِّفٌ ، ثُمَّ قَالَ مُحَمَّدٌ : فَلَسْتُ بِوَاحِدٍ مِنْ هَذَيْنِ ، وَأَرْجُو أَنْ لاَ أَكُونَ الثَّالِثَ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 21, 1/272

أَخْبَرَنَا يَعْلَى حَدَّثَنَا عَبْدُ الْمَلِكِ عَنْ عَطَاءٍ {أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِى الأَمْرِ مِنْكُمْ} قَالَ : أُولُو الْعِلْمِ وَالْفِقْهِ ، وَطَاعَةُ الرَّسُولِ اتِّبَاعُ الْكِتَابِ وَالسُّنَّةِ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 24, 1/297