حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ عَنْ شُعْبَةَ؛ (ح) قَالَ وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِىٍّ قَالَ: لَمَّا قَدِمَ الْحَجَّاجُ الْمَدِينَةَ، فَسَأَلْنَا جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ فَقَالَ: "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى الظُّهْرَ بِالْهَاجِرَةِ. وَالْعَصْرَ، وَالشَّمْسُ نَقِيَّةٌ. وَالْمَغْرِبَ، إِذَا وَجَبَتْ. وَالْعِشَاءَ أَحْيَانًا يُؤَخِّرُهَا، وَأَحْيَانًا يُعَجِّلُ. كَانَ إِذَا رَآهُمْ قَدِ اجْتَمَعُوا، عَجَّلَ. وَإِذَا رَآهُمْ قَدْ أَبْطَئُوا، أَخَّرَ. وَالصُّبْحَ، كَانُوا أَوْ - قَالَ - كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّيهَا بِغَلَسٍ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Gunder, ona Şu'be; (T) Bize Muhammed b. Müsenna ve İbn Beşşar, o ikisine Muhammed b. Cafer, ona Şu'be, ona da Said b. İbrahim, Muhammed b. Amr b. Hasan b. Ali'nin şöyle dediğini rivayet etti: Haccac, Medine'ye gelince Cabir b. Abdullah'a (namaz vakitlerini) sorduk, bize şöyle cevap verdi: "Rasulullah (sav) öğle namazını sıcağın en şiddetli olduğu vakitte, ikindi namazını güneş hâlâ parlak iken, akşam namazını güneş battığında (hemen) kılardı. Yatsı namazını ise, bazen geciktirir, kimi zaman ise erken kıldırırdı. Cemaatin toplandığını görürse erken kıldırır, henüz toplanmadıklarını görürse geciktirirdi. Sabah namazını, onlar –ya da Nebi (sav) - alacakaranlıkta kılar(lar)dı."

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1460, /253

حَدَّثَنَا خَلَفُ بْنُ هِشَامٍ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ ح قَالَ وَحَدَّثَنِى أَبُو الرَّبِيعِ الزَّهْرَانِىُّ وَأَبُو كَامِلٍ الْجَحْدَرِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ أَبِى عِمْرَانَ الْجَوْنِىِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّامِتِ عَنْ أَبِى ذَرٍّ قَالَ قَالَ لِى رَسُولُ اللَّهِ "كَيْفَ أَنْتَ إِذَا كَانَتْ عَلَيْكَ أُمَرَاءُ يُؤَخِّرُونَ الصَّلاَةَ عَنْ وَقْتِهَا أَوْ يُمِيتُونَ الصَّلاَةَ عَنْ وَقْتِهَا." قَالَ قُلْتُ فَمَا تَأْمُرُنِى قَالَ "صَلِّ الصَّلاَةَ لِوَقْتِهَا فَإِنْ أَدْرَكْتَهَا مَعَهُمْ فَصَلِّ فَإِنَّهَا لَكَ نَافِلَةٌ." [وَلَمْ يَذْكُرْ خَلَفٌ عَنْ وَقْتِهَا.]

Bize Halef b. Hişam, ona Hammad b. Zeyd; (T) Bana Ebu Rabî ez-Zehrânî ve Ebu Kamil el-Cahderî, onlara Hammad, ona Ebu İmran el-Cevnî, ona Abdullah b. Samit, ona da Ebu Zer şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) bana 'namazı (ilk) vaktinden çok sonraya kadar geciktiren yahut da namazı öldürürcesine geç vakte bırakan yöneticiler iş başına geldiği zaman tavrın ne olacak' buyurdu. (Ebu Zer) der ki: Ben 'Bana ne emir buyurursun' dedim. Hz. Peygamber (sav) 'sen namazı vaktinde kıl, onlarla birlikte namaza gittiğinde de yine namaz kıl. Bu kıldığın, senin için bir nafile olur' buyurdu." [Halef rivayetinde vaktinden (sonraya) lafzını zikretmedi.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1465, /254

وَحَدَّثَنَا عَاصِمُ بْنُ النَّضْرِ التَّيْمِىُّ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ الْحَارِثِ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ أَبِى نَعَامَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّامِتِ عَنْ أَبِى ذَرٍّ قَالَ: قَالَ: "كَيْفَ أَنْتُمْ - أَوْ قَالَ كَيْفَ أَنْتَ - إِذَا بَقِيتَ فِى قَوْمٍ يُؤَخِّرُونَ الصَّلاَةَ عَنْ وَقْتِهَا؟ فَصَلِّ الصَّلاَةَ لِوَقْتِهَا. ثُمَّ إِنْ أُقِيمَتِ الصَّلاَةُ، فَصَلِّ مَعَهُمْ. فَإِنَّهَا زِيَادَةُ خَيْرٍ."

Bize Asım b. Nadr et-Teymî, ona Halid b. Haris, ona Şu'be, ona Ebu Ne'âme, ona Abdullah b. Samit, ona da Ebu Zer'in şöyle rivayet ettiğine göre, Allah Rasulü (sav) şöyle buyurmuştur: "Namazı vaktinden sonraya geciktiren bir topluluk arasında kalacağınız zaman haliniz –ya da senin halin- nasıl olacak? Bu durumda sen namazını vaktinde kıl. Sonra namaz için kamet getirilirse (ve sen hala oradaysan) onlarla birlikte de namaz kıl. Bu, sana ilave bir hayır olur."

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1470, /255

وَحَدَّثَنِى أَبُو بَكْرِ بْنُ إِسْحَاقَ حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ قَالَ أَخْبَرَنِى سَعِيدٌ وَأَبُو سَلَمَةَ أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ قَالَ سَمِعْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ بِمِثْلِ حَدِيثِ عَبْدِ الأَعْلَى عَنْ مَعْمَرٍ. إِلاَّ أَنَّهُ قَالَ: "بِخَمْسٍ وَعِشْرِينَ جُزْءًا."

Bize Ebu Bekir b. İshak, ona Ebu Yeman, ona Şuayb, ona Zührî, ona Said ve Ebu Seleme, onlara da Ebu Hureyre Hz. Peygamber'den, Abdula'lâ'nın Mamer'den rivayet ettiği hadisin aynısını nakletmiştir. Ancak bu rivayette "yirmi beş parça (sevap) ile" ifadesi zikredilmiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1474, /256

حَدَّثَنِى هَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَمُحَمَّدُ بْنُ حَاتِمٍ قَالاَ حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ قَالَ ابْنُ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنِى عُمَرُ بْنُ عَطَاءِ بْنِ أَبِى الْخُوَارِ: أَنَّهُ بَيْنَا هُوَ جَالِسٌ مَعَ نَافِعِ بْنِ جُبَيْرِ بْنِ مُطْعِمٍ، إِذْ مَرَّ بِهِمْ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ، خَتَنُ زَيْدِ بْنِ زَبَّانٍ، مَوْلَى الْجُهَنِيِّينَ. فَدَعَاهُ نَافِعٌ، فَقَالَ: سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ يَقُولُ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "صَلاَةٌ مَعَ الإِمَامِ، أَفْضَلُ مِنْ خَمْسٍ وَعِشْرِينَ صَلاَةً، يُصَلِّيهَا وَحْدَهُ."

Bize Harun b. Abdullah ve Muhammed b. Hatim, o ikisine Haccac b. Muhammed, ona da İbn Cüreyc, Ömer b. Ata b. Ebu Huvar'ın şöyle dediğni rivayet etmiştir: Kendisi, Nafi' b. Cübeyr b. Mutim ile oturmakta iken, Cuheynelilerin azadlısı ve Zeyd b. Zebban'ın damadı olan Ebu Abdullah yanlarından geçti. Nafi' onu çağırdı ve Ebu Hureyre'den Rasulullah'ın (sav) şu hadisini işittiğini söyledi: "İmam ile kılınan bir namaz, kişinin tek başına kıldığı bir namazdan yirmi beş kat daha faziletlidir."

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1476, /256

وَحَدَّثَنِى أَبُو غَسَّانَ الْمِسْمَعِىُّ حَدَّثَنَا مُعَاذٌ - وَهْوَ ابْنُ هِشَامٍ - حَدَّثَنِى أَبِى عَنْ مَطَرٍ عَنْ أَبِى الْعَالِيَةِ الْبَرَّاءِ قَالَ: قُلْتُ لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّامِتِ: ’نُصَلِّى يَوْمَ الْجُمُعَةِ خَلْفَ أُمَرَاءَ فَيُؤَخِّرُونَ الصَّلاَةَ.’ - قَالَ - فَضَرَبَ فَخِذِى ضَرْبَةً أَوْجَعَتْنِى وَقَالَ: ’سَأَلْتُ أَبَا ذَرٍّ عَنْ ذَلِكَ، فَضَرَبَ فَخِذِى.’ وَقَالَ سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ: "صَلُّوا الصَّلاَةَ لِوَقْتِهَا. وَاجْعَلُوا صَلاَتَكُمْ مَعَهُمْ نَافِلَةً." [قَالَ: وَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ: ذُكِرَ لِى أَنَّ نَبِىَّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ضَرَبَ فَخِذَ أَبِى ذَرٍّ.]

Bize Ebu Ğassân el-Misma'î, ona Muaz – b. Hişam-, ona babası (Hişam b. Sember), ona da Matar (b. Tahmân), Ebu Âliye el-Berrâ'nın şöyle dediğini rivayet etmiştir: Abdullah b. es-Samit'e: 'Cuma günleri bazı emirlerin (yöneticilerin) arkasında namazı kılıyoruz ama onlar namazı geciktiriyorlar.' dedim. Bunun üzerine (Abdullah) acıtacak şekilde uyluğuma vurdu ve: Ben de Ebu Zer'e bu konuyu sormuştum. O da benim uyluğuma vurmuştu ve şöyle demişti: "Ben Rasulullah'a (sav) bu konuyu sordum. 'iz namazı vaktinde kılınız. Onlarla (yöneticilerle) kıldığınız namazı da nafile sayınız' buyurdu." [Hadisin ravisi Abdullah'ın şöyle dediğini söylemiştir: Bana anlatıldığına göre Rasulullah da (sav) Ebu Zer'in uyluğuna vurmuş.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1471, /255

وَحَدَّثَنِى زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى قَالاَ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنِى نَافِعٌ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "صَلاَةُ الرَّجُلِ فِى الْجَمَاعَةِ، تَزِيدُ عَلَى صَلاَتِهِ وَحْدَهُ سَبْعًا وَعِشْرِينَ."

Bize Züheyr b. Harb ve Muhammed b. Müsenna, o ikisine Yahya, ona Ubeydullah, ona Nafi', ona da İbn Ömer'in rivayet ettiğine göre, Nebi (sav) şöyle buyurdu: "Kişinin cemaatle kıldığı namazı tek başına kıldığı namaza göre (sevap/fazilet açısından) yirmi yedi derece daha üstündür."

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1478, /256

وَحَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَأَبُو كُرَيْبٍ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ وَكِيعٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بُرْقَانَ عَنْ يَزِيدَ بْنِ الأَصَمِّ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم. بِنَحْوِهِ. ["لَقَدْ هَمَمْتُ أَنْ آمُرَ فِتْيَانِى أَنْ يَسْتَعِدُّوا لِى بِحُزَمٍ مِنْ حَطَبٍ ثُمَّ آمُرَ رَجُلاً يُصَلِّى بِالنَّاسِ ثُمَّ تُحَرَّقُ بُيُوتٌ عَلَى مَنْ فِيهَا"]

Bize Züheyr b. Harb, Ebu Küreyb ve İshak b. İbrahim, onlara Veki', ona Cafer b. Burkan, ona Yezid b. Asam, ona da Ebu Hureyre, Peygamber'den (sav) bu hadisin benzerini rivayet etmiştir. [Hadisin metni şöyledir: "İçimden öyle geçiyor ki, genç delikanlılarıma emredeyim, bana odun demetleri hazırlasınlar. Sonra bir adamı insanlara namaz kıldırmakla görevlendireyim, ardından (namaza gelmeyip evlerinde oturanların) evlerini, içindekilerle birlikte yakayım."]

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1484, /257

وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ وَسُوَيْدُ بْنُ سَعِيدٍ وَيَعْقُوبُ الدَّوْرَقِىُّ كُلُّهُمْ عَنْ مَرْوَانَ الْفَزَارِىِّ - قَالَ قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا الْفَزَارِىُّ - عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ الأَصَمِّ قَالَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ الأَصَمِّ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: أَتَى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم رَجُلٌ أَعْمَى فَقَالَ: ’يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِنَّهُ لَيْسَ لِى قَائِدٌ يَقُودُنِى إِلَى الْمَسْجِدِ’. فَسَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُرَخِّصَ لَهُ فَيُصَلِّىَ فِى بَيْتِهِ، فَرَخَّصَ لَهُ. فَلَمَّا وَلَّى دَعَاهُ، فَقَالَ: "هَلْ تَسْمَعُ النِّدَاءَ بِالصَّلاَةِ؟" فَقَالَ: ’نَعَمْ.’ قَالَ: "فَأَجِبْ."

Bize Kuteybe b. Said, İshak b. İbrahim, Süveyd b. Said ve Yakub ed-Devrakî, onlara Mervan el-Fezarî, -Kuteybe (hocasıyla rivayet ilişkisini ifade etmek için) 'haddesenâ el-Fezarî' dedi- ona Ubeydullah b. Esam ona da Yezid b. el-Asam, Ebu Hureyre'nin şöyle dediğini rivayet etti: Nebi'ye (sav) gözleri görmeyen bir adam geldi ve: 'Ey Allah'ın Elçisi, Beni mescide götürecek bir rehberim yok.' diyerek evinde namaz kılmak için Hz. Peygamber'den (sav) ruhsat istedi. Rasulullah da (sav) ona izin verdi. Ancak adam uzaklaşınca onu tekrar çağırdı ve: "Namaz için okunan ezanı duyuyor musun?" diye sordu. Adam: 'evet' deyince Allah Rasulü (sav); "O halde çağrıya uy (Mescide gel)." buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1486, /257

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ وَابْنُ نُمَيْرٍ ح قَالَ وَحَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا أَبِى قَالاَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بِهَذَا الإِسْنَادِ. قَالَ ابْنُ نُمَيْرٍ عَنْ أَبِيهِ "بِضْعًا وَعِشْرِينَ." وَقَالَ أَبُو بَكْرٍ فِى رِوَايَتِهِ "سَبْعًا وَعِشْرِينَ دَرَجَةً."

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1479, /256