حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ وَقُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ - قَالَ سَعِيدٌ الزُّهْرِىُّ - عَنْ عَمْرِو بْنِ أَبِى عَمْرٍو عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ كُنْتُ أَخْدُمُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَكُنْتُ أَسْمَعُهُ كَثِيرًا يَقُولُ "اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَمِّ وَالْحَزَنِ وَضَلْعِ الدَّيْنِ وَغَلَبَةِ الرِّجَالِ." [وَذَكَرَ بَعْضَ مَا ذَكَرَهُ التَّيْمِىُّ.]

Bize Said b. Mansur ve Kuteybe b. Said, onlara Yakub b. Abdurrahman, ona Zührî, ona Amr b. Ebu Amr, ona da Enes b. Malik şöyle demiştir: Rasulullah'a (sav) hizmet ederken sık sık O'nun şöyle dua ettiğini duyardım: "Ey Allah'ım! Endişeden, üzüntüden, borcun altında ezilmekten ve düşmanların bana galip gelmesinden sana sığınırım." [Yakub b. Abdurrahman rivayetinde, (Süleyman b. Tarhan) et-Teymî'nin zikrettiklerinin bazılarını zikretmiştir.]

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَمِّ وَالْحَزَنِ

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 368, /359

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَخْبَرَنَا زَكَرِيَّا بْنُ عَدِىٍّ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ هُوَ ابْنُ عَمْرٍو الرَّقِّىُّ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ مُصْعَبِ بْنِ سَعْدٍ وَعَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ قَالَ كَانَ سَعْدٌ يُعَلِّمُ بَنِيهِ هَؤُلاَءِ الْكَلِمَاتِ كَمَا يُعَلِّمُ الْمُكْتِبُ الْغِلْمَانَ وَيَقُولُ :إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَتَعَوَّذُ بِهِنَّ دُبُرَ الصَّلاَةِ :« اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ أَرْذَلِ الْعُمُرِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الدُّنْيَا وَعَذَابِ الْقَبْرِ » . قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ :أَبُو إِسْحَاقَ الْهَمْدَانِىُّ مُضْطَرِبٌ فِى هَذَا الْحَدِيثِ يَقُولُ عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ عُمَرَ وَيَقُولُ عَنْ غَيْرِهِ وَيَضْطَرِبُ فِيهِ قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ .

Bize Abdullah b. Abdurrahman, ona Zekeriyya b. Adiy, ona Ubeydullah b. Amr er-Rakkî, ona Abdülmelik b. Umeyr, ona Musab b. Sa'd ve Amr b. Meymun şöyle rivayet etmiştir: Öğretmenlerin öğrencilerine öğrettiği gibi Sa'd çocuklarına Rasulullah'ın (sav) farz namazdan sonra yaptığı şu duayı öğretiyordu: "Allah'ım! Korkaklıktan, cimrilikten, yaşlılıktan, dünyanın fitnesinden ve kabir azabından sana sığınırım." [Abdullah b. Abdurrahman der ki: Ebu İshak el-Hemedânî bu rivayetinde, bazen Amr b. Meymun vasıtasıyla Ömer'den, bazen de başka ravilerden rivayet etmekle karmaşıklığa düşmüş ve hadisi muzdarib olmuştur. Ebu İsa (Tirmizî) der ki: Bu hadis bu şekliyle hasen sahihtir.]

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Da'vât 113, 5/562

حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ عَبْدِ الْعَظِيمِ الْعَنْبَرِىُّ حَدَّثَنَا الأَحْوَصُ - يَعْنِى ابْنَ جَوَّابٍ - حَدَّثَنَا عَمَّارُ بْنُ رُزَيْقٍ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنِ الْحَارِثِ وَأَبِى مَيْسَرَةَ عَنْ عَلِىٍّ رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ عِنْدَ مَضْجَعِهِ "اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَكَلِمَاتِكَ التَّامَّةِ مِنْ شَرِّ مَا أَنْتَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهِ اللَّهُمَّ أَنْتَ تَكْشِفُ الْمَغْرَمَ وَالْمَأْثَمَ اللَّهُمَّ لاَ يُهْزَمُ جُنْدُكَ وَلاَ يُخْلَفُ وَعْدُكَ وَلاَ يَنْفَعُ ذَا الْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ سُبْحَانَكَ وَبِحَمْدِكَ."

Bize Abbas b. Abdulazim el-Anberi, ona Ahvas b. Cevvab, ona Ammar b. Rüzeyk, ona Ebu İshak, ona Hâris ve Ebu Meysere, ona da Hz. Ali (ra) rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) yatağına yattığında şöyle dua ederdi: "Allah'ım! Perçeminden yakalayıp tuttuğun her şeyin şerrinden zatına ve tam olan kelimelerine sığınırım. Allah'ım! Borcu ve günahı sen giderirsin. Allah'ım senin ordun yenilmez, senin vaadinin aksi yapılmaz. Zenginlik sahibinin zenginliği, senin karşında fayda vermez. Sen noksan sıfatlardan münezzehsin, sana hamd ederim."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 107, /1143

حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ عَبْدِ الْعَظِيمِ الْعَنْبَرِىُّ حَدَّثَنَا الأَحْوَصُ - يَعْنِى ابْنَ جَوَّابٍ - حَدَّثَنَا عَمَّارُ بْنُ رُزَيْقٍ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنِ الْحَارِثِ وَأَبِى مَيْسَرَةَ عَنْ عَلِىٍّ رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ عِنْدَ مَضْجَعِهِ "اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَكَلِمَاتِكَ التَّامَّةِ مِنْ شَرِّ مَا أَنْتَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهِ اللَّهُمَّ أَنْتَ تَكْشِفُ الْمَغْرَمَ وَالْمَأْثَمَ اللَّهُمَّ لاَ يُهْزَمُ جُنْدُكَ وَلاَ يُخْلَفُ وَعْدُكَ وَلاَ يَنْفَعُ ذَا الْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ سُبْحَانَكَ وَبِحَمْدِكَ."

Bize Abbas b. Abdulazim el-Anberi, ona Ahvas b. Cevvab, ona Ammar b. Rüzeyk, ona Ebu İshak, ona Hâris ve Ebu Meysere, ona da Hz. Ali (ra) rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) yatağına yattığında şöyle dua ederdi: "Allah'ım! Perçeminden yakalayıp tuttuğun her şeyin şerrinden zatına ve tam olan kelimelerine sığınırım. Allah'ım! Borcu ve günahı sen giderirsin. Allah'ım senin ordun yenilmez, senin vaadinin aksi yapılmaz. Zenginlik sahibinin zenginliği, senin karşında fayda vermez. Sen noksan sıfatlardan münezzehsin, sana hamd ederim."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 107, /1143

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ وَقُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ - قَالَ سَعِيدٌ الزُّهْرِىُّ - عَنْ عَمْرِو بْنِ أَبِى عَمْرٍو عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ كُنْتُ أَخْدُمُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَكُنْتُ أَسْمَعُهُ كَثِيرًا يَقُولُ "اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَمِّ وَالْحَزَنِ وَضَلْعِ الدَّيْنِ وَغَلَبَةِ الرِّجَالِ." [وَذَكَرَ بَعْضَ مَا ذَكَرَهُ التَّيْمِىُّ.]

Bize Said b. Mansur ve Kuteybe b. Said, onlara Yakub b. Abdurrahman, ona Zührî, ona Amr b. Ebu Amr, ona da Enes b. Malik şöyle demiştir: Rasulullah'a (sav) hizmet ederken sık sık O'nun şöyle dua ettiğini duyardım: "Ey Allah'ım! Endişeden, üzüntüden, borcun altında ezilmekten ve düşmanların bana galip gelmesinden sana sığınırım." [Yakub b. Abdurrahman rivayetinde, (Süleyman b. Tarhan) et-Teymî'nin zikrettiklerinin bazılarını zikretmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 368, /359

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَخْبَرَنَا زَكَرِيَّا بْنُ عَدِىٍّ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ هُوَ ابْنُ عَمْرٍو الرَّقِّىُّ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ مُصْعَبِ بْنِ سَعْدٍ وَعَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ قَالَ كَانَ سَعْدٌ يُعَلِّمُ بَنِيهِ هَؤُلاَءِ الْكَلِمَاتِ كَمَا يُعَلِّمُ الْمُكْتِبُ الْغِلْمَانَ وَيَقُولُ :إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَتَعَوَّذُ بِهِنَّ دُبُرَ الصَّلاَةِ :« اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ أَرْذَلِ الْعُمُرِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الدُّنْيَا وَعَذَابِ الْقَبْرِ » . قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ :أَبُو إِسْحَاقَ الْهَمْدَانِىُّ مُضْطَرِبٌ فِى هَذَا الْحَدِيثِ يَقُولُ عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ عُمَرَ وَيَقُولُ عَنْ غَيْرِهِ وَيَضْطَرِبُ فِيهِ قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ .

Bize Abdullah b. Abdurrahman, ona Zekeriyya b. Adiy, ona Ubeydullah b. Amr er-Rakkî, ona Abdülmelik b. Umeyr, ona Musab b. Sa'd ve Amr b. Meymun şöyle rivayet etmiştir: Öğretmenlerin öğrencilerine öğrettiği gibi Sa'd çocuklarına Rasulullah'ın (sav) farz namazdan sonra yaptığı şu duayı öğretiyordu: "Allah'ım! Korkaklıktan, cimrilikten, yaşlılıktan, dünyanın fitnesinden ve kabir azabından sana sığınırım." [Abdullah b. Abdurrahman der ki: Ebu İshak el-Hemedânî bu rivayetinde, bazen Amr b. Meymun vasıtasıyla Ömer'den, bazen de başka ravilerden rivayet etmekle karmaşıklığa düşmüş ve hadisi muzdarib olmuştur. Ebu İsa (Tirmizî) der ki: Bu hadis bu şekliyle hasen sahihtir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Da'vât 113, 5/562

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ ح وَحَدَّثَنَا أَحْمَدُ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ - الْمَعْنَى - عَنْ سَعْدِ بْنِ أَوْسٍ عَنْ بِلاَلٍ الْعَبْسِىِّ عَنْ شُتَيْرِ بْنِ شَكَلٍ عَنْ أَبِيهِ فِى حَدِيثِ أَبِى أَحْمَدَ شَكَلِ بْنِ حُمَيْدٍ - قَالَ - قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ عَلِّمْنِى دُعَاءً قَالَ "قُلِ اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ سَمْعِى وَمِنْ شَرِّ بَصَرِى وَمِنْ شَرِّ لِسَانِى وَمِنْ شَرِّ قَلْبِى وَمِنْ شَرِّ مَنِيِّى."

Bize Ahmed b. Muhammed b. Hanbel, ona Muhammed b. Abdullah b. Zübeyr; (T) Bize Ahmed, ona manen rivayetle Veki, ona Sa'd b. Evs, ona Bilal el-Absi, ona Şüteyr b. Şekel, ona da babası (Ebu Ahmed Şekel b. Humeyd) şöyle demiştir: Rasulullah'a (sav) “Ya Rasulallah! Bana bir dua öğretir misiniz?” dedim, bana "şöyle dua et" buyurdu: "Allah'ım! Muhakkak ki ben; kulağımın şerrinden, gözümün şerrinden, dilimin şerrinden, kalbimin şerrinden ve cinsel arzularımın şerrinden sana sığınırım."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 368, /360

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ نُمَيْرٍ ح وَحَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ جَمِيعًا عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَدْعُو بِهَؤُلاَءِ الْكَلِمَاتِ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ النَّارِ وَعَذَابِ النَّارِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْقَبْرِ وَعَذَابِ الْقَبْرِ وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْغِنَى وَشَرِّ فِتْنَةِ الْفَقْرِ وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ اللَّهُمَّ اغْسِلْ خَطَايَاىَ بِمَاءِ الثَّلْجِ وَالْبَرَدِ وَنَقِّ قَلْبِى مِنَ الْخَطَايَا كَمَا نَقَّيْتَ الثَّوْبَ الأَبْيَضَ مِنَ الدَّنَسِ وَبَاعِدْ بَيْنِى وَبَيْنَ خَطَايَاىَ كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ وَالْهَرَمِ وَالْمَأْثَمِ وَالْمَغْرَمِ » .

Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, Abdullah b. Nümeyr; (T) Bize Ali b. Muhammed, ona Veki', ona Hişam b. Urve, ona babası, ona da Âişe'den (r.anha) rivayet edildiğine göre; Peygamber (sav) şu cümlelerle dua ederdi: "Allah’ım! Cehennem fitnesinden ve cehennem azabından, kabir fitnesinden ve kabir azabından, zenginlik fitnesinin şerrinden ve fakirlik fitnesinin şerrinden, Mesih Deccal’in fitnesinin şerrinden sana sığınırım. Allah’ım! Hatalarımı kar ve dolu suyu ile yıka. Kalbimi, beyaz elbisenin kirden arındırıldığı gibi günahlardan arındır. Benimle günahlarım arasını, doğu ile batı arasını ayırdığın gibi uzaklaştır. Allah’ım! Tembellikten, yaşlılığın gevşekliğinden, günaha düşmekten ve borca batmaktan sana sığınırım."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Dua 3, /615

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ ح وَحَدَّثَنَا أَحْمَدُ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ - الْمَعْنَى - عَنْ سَعْدِ بْنِ أَوْسٍ عَنْ بِلاَلٍ الْعَبْسِىِّ عَنْ شُتَيْرِ بْنِ شَكَلٍ عَنْ أَبِيهِ فِى حَدِيثِ أَبِى أَحْمَدَ شَكَلِ بْنِ حُمَيْدٍ - قَالَ - قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ عَلِّمْنِى دُعَاءً قَالَ "قُلِ اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ سَمْعِى وَمِنْ شَرِّ بَصَرِى وَمِنْ شَرِّ لِسَانِى وَمِنْ شَرِّ قَلْبِى وَمِنْ شَرِّ مَنِيِّى."

Bize Ahmed b. Muhammed b. Hanbel, ona Muhammed b. Abdullah b. Zübeyr; (T) Bize Ahmed, ona manen rivayetle Veki, ona Sa'd b. Evs, ona Bilal el-Absi, ona Şüteyr b. Şekel, ona da babası (Ebu Ahmed Şekel b. Humeyd) şöyle demiştir: Rasulullah'a (sav) “Ya Rasulallah! Bana bir dua öğretir misiniz?” dedim, bana "şöyle dua et" buyurdu: "Allah'ım! Muhakkak ki ben; kulağımın şerrinden, gözümün şerrinden, dilimin şerrinden, kalbimin şerrinden ve cinsel arzularımın şerrinden sana sığınırım."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 368, /360

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ نُمَيْرٍ ح وَحَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ جَمِيعًا عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَدْعُو بِهَؤُلاَءِ الْكَلِمَاتِ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ النَّارِ وَعَذَابِ النَّارِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْقَبْرِ وَعَذَابِ الْقَبْرِ وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْغِنَى وَشَرِّ فِتْنَةِ الْفَقْرِ وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ اللَّهُمَّ اغْسِلْ خَطَايَاىَ بِمَاءِ الثَّلْجِ وَالْبَرَدِ وَنَقِّ قَلْبِى مِنَ الْخَطَايَا كَمَا نَقَّيْتَ الثَّوْبَ الأَبْيَضَ مِنَ الدَّنَسِ وَبَاعِدْ بَيْنِى وَبَيْنَ خَطَايَاىَ كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ وَالْهَرَمِ وَالْمَأْثَمِ وَالْمَغْرَمِ » .

Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, Abdullah b. Nümeyr; (T) Bize Ali b. Muhammed, ona Veki', ona Hişam b. Urve, ona babası, ona da Âişe'den (r.anha) rivayet edildiğine göre; Peygamber (sav) şu cümlelerle dua ederdi: "Allah’ım! Cehennem fitnesinden ve cehennem azabından, kabir fitnesinden ve kabir azabından, zenginlik fitnesinin şerrinden ve fakirlik fitnesinin şerrinden, Mesih Deccal’in fitnesinin şerrinden sana sığınırım. Allah’ım! Hatalarımı kar ve dolu suyu ile yıka. Kalbimi, beyaz elbisenin kirden arındırıldığı gibi günahlardan arındır. Benimle günahlarım arasını, doğu ile batı arasını ayırdığın gibi uzaklaştır. Allah’ım! Tembellikten, yaşlılığın gevşekliğinden, günaha düşmekten ve borca batmaktan sana sığınırım."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Dua 3, /615