حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يُونُسَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ قَالَ سَمِعْتُ عَائِشَةَ رضى الله عنها تَقُولُ: "كَانَ يَكُونُ عَلَىَّ الصَّوْمُ مِنْ رَمَضَانَ فَمَا أَسْتَطِيعُ أَنْ أَقْضِيَهُ إِلاَّ فِى شَعْبَانَ." [الشُّغُلُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَوْ بِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.]

Bize Ahmed b. Abdullah b. Yunus, ona Züheyr, ona Yahya b. Said, ona Ebu Seleme, ona da Aişe (r.anha) şöyle rivayet etmiştir: "Üzerimde ramazan ayından kalma oruç (borcu) olurdu da onu ancak (ertesi yılın) şaban ayında kaza edebilirdim." [(Yahya b. Said şöyle demiştir): (Bunun sebebi) Rasulullah'tan (sav) kaynaklanan meşguliyet veya Rasulullah (sav) ile meşgul olmak idi.]

Açıklama: ''... الشُّغُلُ مِنْ'' ifadesinin râvi Yahya'nın sözü olduğuna dair bk. Vellevî, el-Bahru'l-muhîtü's-seccâc, XXI, 301. ''..أَوْ'', ravilerden kaynaklanan bir şüphedir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2687, /445

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَمْرٌو النَّاقِدُ وَزُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ قَالُوا حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رضى الله عنه قَالَ أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ رِوَايَةً وَقَالَ عَمْرٌو يَبْلُغُ بِهِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَقَالَ زُهَيْرٌ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا دُعِىَ أَحَدُكُمْ إِلَى طَعَامٍ وَهُوَ صَائِمٌ فَلْيَقُلْ إِنِّى صَائِمٌ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, Amr en-Nâkıd ve Züheyr b. Harb, onlara Süfyân b. Uyeyne, ona Ebu Zinâd, ona A'rec, ona da Ebu Hureyre (ra), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Sizden biri oruçlu iken yemeğe davet edildiğinde 'Ben oruçluyum' desin."

Açıklama: Musannifin, hadisin mevkûf değil de Hz. PEygamber'e ait merfû bir hadis olduğunu ifade etmek için kullanılan senedde yer verdiği قَالَ أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ رِوَايَةً وَقَالَ عَمْرٌو يَبْلُغُ بِهِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَقَالَ زُهَيْرٌ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ'' türünden ifadeleri, hadisin anlaşılmasına katkısı olmayacağı düşünülerek tercümeye dahil edilmemiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2702, /447

وَحَدَّثَنِى حَرْمَلَةُ بْنُ يَحْيَى التُّجِيبِىُّ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى يُونُسُ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ أَخْبَرَنِى سَعِيدُ بْنُ الْمُسَيَّبِ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا هُرَيْرَةَ رضى الله عنه قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلاَّ الصِّيَامَ هُوَ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ، فَوَالَّذِى نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَخِلْفَةُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ."

Bize Harmele b. Yahya et-Tücîbî, ona İbn Vehb, ona Yunus, ona İbn Şihâb, ona Said b. Müseyyeb, ona da Ebu Hureyre (ra), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Allah (ac) 'Oruç hariç ademoğlunun her ameli kendisi için, oruç ise benim içindir. Karşılığını ben vereceğim' buyurmuştur. Muhammed'in (sav) canı kudret elinde bulunan Allah'a yemin olsun ki, oruçlunun ağız kokusu Allah (cc) katında misk kokusundan daha güzeldir."

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلاَّ الصِّيَامَ هُوَ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2704, /447

وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنِى عَطَاءٌ عَنْ أَبِى صَالِحٍ الزَّيَّاتِ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا هُرَيْرَةَ رضى الله عنه يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلاَّ الصِّيَامَ فَإِنَّهُ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ. وَالصِّيَامُ جُنَّةٌ. فَإِذَا كَانَ يَوْمُ صَوْمِ أَحَدِكُمْ فَلاَ يَرْفُثْ يَوْمَئِذٍ وَلاَ يَسْخَبْ، فَإِنْ سَابَّهُ أَحَدٌ أَوْ قَاتَلَهُ فَلْيَقُلْ إِنِّى امْرُؤٌ صَائِمٌ. وَالَّذِى نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ. وَلِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ يَفْرَحُهُمَا إِذَا أَفْطَرَ فَرِحَ بِفِطْرِهِ وَإِذَا لَقِىَ رَبَّهُ فَرِحَ بِصَوْمِهِ."

Bize Muhammed b. Râfi, ona Abdürrezzak, ona İbn Cüreyc, ona Atâ, ona Ebu Salih ez-Zeyyât, ona da Ebu Hureyre (ra), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Allah (ac) 'Oruç hariç ademoğlunun her ameli kendisi içindir. Oruç ise benim içindir ve onun mükafatını ben vereceğim' buyurmuştur. Oruç, kalkandır. Sizden biri oruçlu olduğu günde kötü söz söylemesin ve cahilce davranmasın. Eğer biri ona söver ya da onunla kavgaya tutuşursa, 'Ben oruçluyum' desin. Muhammed'in canı kudret elinde olan Allah'a yemin olsun ki, oruçlunun ağız kokusu, kıyamet günü Allah (cc) katında misk kokusundan daha hoştur. Oruçlunun sevineceği iki mutluluğu vardır: orucunu açtığındaki iftar sevinci ile Rabbine kavuştuğundaki orucunun (karşılığının) sevinci."

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلاَّ الصِّيَامَ هُوَ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2706, /447

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ رُمْحِ بْنِ الْمُهَاجِرِ أَخْبَرَنِى اللَّيْثُ عَنِ ابْنِ الْهَادِ عَنْ سُهَيْلِ بْنِ أَبِى صَالِحٍ عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ أَبِى عَيَّاشٍ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ رضى الله عنه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "مَا مِنْ عَبْدٍ يَصُومُ يَوْمًا فِى سَبِيلِ اللَّهِ إِلاَّ بَاعَدَ اللَّهُ بِذَلِكَ الْيَوْمِ وَجْهَهُ عَنِ النَّارِ سَبْعِينَ خَرِيفًا."

Bize Muhammed b. Rumh b. Muhacir, ona Leys, ona İbn Hâd, ona Süheyl b. Ebu Salih, ona Numan b. Ebu Ayyâş, ona da Ebu Said el-Hudrî (ra), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Cenâb-ı Hak, Allah yolunda bir gün oruç tutan her bir kulun yüzünü, oruçlu olduğu o gün sebebiyle cehennemden yetmiş sene uzaklaştırır."

Açıklama: Tercümede mana esas alınmıştır. Arapça dil kuralları -kısmen- ihlal edilmiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2711, /448

وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَخْبَرَنَا بِشْرُ بْنُ عُمَرَ الزَّهْرَانِىُّ حَدَّثَنِى سُلَيْمَانُ بْنُ بِلاَلٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ غَيْرَ أَنَّهُ قَالَ: "وَذَلِكَ لِمَكَانِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم."

Bize İshak b. İbrahim, ona Bişr b. Ömer ez-Zehrânî, ona Süleyman b. Bilal, ona da Yahya b. Said hadisi bu isnadla ancak şu lafızla rivayet etmiştir. "(Bunun sebebi) Rasulullah'ın (sav) konumundan kaynaklanıyordu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2688, /445

وَحَدَّثَنِيهِ مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ حَدَّثَنِى يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ وَقَالَ: "فَظَنَنْتُ أَنَّ ذَلِكَ لِمَكَانِهَا مِنَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم." [يَحْيَى يَقُولُهُ.]

Bize Muhammed b. Râfi, ona Abdürrezzak, ona İbn Cüreyc, ona da Yahya b. Said hadisi bu isnadla rivayet etmiş ve şöyle demiştir: "Ben bu durumun, Aişe'nin Hz. Peygamber'in (sav) nezdindeki konumundan kaynaklandığını düşünüyorum." [Bu sözü, (hadisin râvilerinden) Yahya söylemiştir.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2689, /445

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ؛ (ح) وَحَدَّثَنَا عَمْرٌو النَّاقِدُ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ كِلاَهُمَا عَنْ يَحْيَى بِهَذَا الإِسْنَادِ وَلَمْ يَذْكُرَا فِى الْحَدِيثِ الشُّغْلُ بِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.

Bize Muhammed b. Müsennâ, ona Abdülvehhâb; (T) Bize Amr en-Nâkıd, ona Süfyân, onlara da Yahya bu isnad ile nakletmiş ancak hadisinde 'Rasulullah (sav) ile meşgul olmaktan dolayı' ifadesini zikretmemişlerdir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2690, /445

وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى عُمَرَ الْمَكِّىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ الدَّرَاوَرْدِىُّ عَنْ يَزِيدَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْهَادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها أَنَّهَا قَالَتْ: "إِنْ كَانَتْ إِحْدَانَا لَتُفْطِرُ فِى زَمَانِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَمَا تَقْدِرُ عَلَى أَنْ تَقْضِيَهُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى يَأْتِىَ شَعْبَانُ."

Bize Muhammed b. Ebu Ömer el-Mekkî, ona Abdülaziz b. Muhammed ed-Derâverdî, ona Yezid b. Abdullah b. Hâd, ona Muhammed b. İbrahim, ona Ebu Seleme b. Abdurrahman, ona da Aişe (r.anha) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) döneminde bizden birinin ramazan orucunu tutamayıp, Rasulullah (sav) ile birlikte (ertesi yılın) şaban ayı gelinceye dek kaza etmeye imkan bulamadığı olurdu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2691, /445

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ فُضَيْلٍ عَنْ أَبِى سِنَانٍ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ وَأَبِى سَعِيدٍ رضى الله عنهما قَالاَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يَقُولُ إِنَّ الصَّوْمَ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ، إِنَّ لِلصَّائِمِ فَرْحَتَيْنِ إِذَا أَفْطَرَ فَرِحَ وَإِذَا لَقِىَ اللَّهَ فَرِحَ. وَالَّذِى نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Muhammed b. Fudayl, ona Ebu Sinan, ona Ebû Salih, ona da Ebu Hureyre (ra) ve Ebu Said (ra), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmişlerdir: "Allah (ac) 'Oruç benim içindir ve onun mükafatını ben vereceğim' buyurmuştur. Oruçlu için iki sevinç anı vardır. Bir iftar yaptığında bir de Allah'a kavuştuğunda sevinir. Muhammed'in canı kudret elinde olan Allah'a yemin olsun ki, oruçlunun ağız kokusu Allah katında misk kokusundan daha hoştur."

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2708, /448