حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ حُسَيْنٍ الدِّرْهَمِىُّ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عَدِىٍّ عَنْ بَهْزِ بْنِ حَكِيمٍ حَدَّثَنَا زُرَارَةُ بْنُ أَوْفَى: "أَنَّ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - سُئِلَتْ عَنْ صَلاَةِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى جَوْفِ اللَّيْلِ ، فَقَالَتْ : كَانَ يُصَلِّى صَلاَةَ الْعِشَاءِ فِى جَمَاعَةٍ ، ثُمَّ يَرْجِعُ إِلَى أَهْلِهِ فَيَرْكَعُ أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ ، ثُمَّ يَأْوِى إِلَى فِرَاشِهِ وَيَنَامُ وَطَهُورُهُ مُغَطًّى عِنْدَ رَأْسِهِ ، وَسِوَاكُهُ مَوْضُوعٌ حَتَّى يَبْعَثَهُ اللَّهُ سَاعَتَهُ الَّتِى يَبْعَثُهُ مِنَ اللَّيْلِ ، فَيَتَسَوَّكُ وَيُسْبِغُ الْوُضُوءَ ، ثُمَّ يَقُومُ إِلَى مُصَلاَّهُ فَيُصَلِّى ثَمَانِ رَكَعَاتٍ يَقْرَأُ فِيهِنَّ بِأُمِّ الْكِتَابِ وَسُورَةٍ مِنَ الْقُرْآنِ وَمَا شَاءَ اللَّهُ ، وَلاَ يَقْعُدُ فِى شَىْءٍ مِنْهَا حَتَّى يَقْعُدَ فِى الثَّامِنَةِ ، وَلاَ يُسَلِّمُ ، وَيَقْرَأُ فِى التَّاسِعَةِ ، ثُمَّ يَقْعُدُ فَيَدْعُو بِمَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ يَدْعُوَهُ ، وَيَسْأَلُهُ وَيَرْغَبُ إِلَيْهِ وَيُسَلِّمُ تَسْلِيمَةً وَاحِدَةً شَدِيدَةً ، يَكَادُ يُوقِظُ أَهْلَ الْبَيْتِ مِنْ شِدَّةِ تَسْلِيمِهِ ، ثُمَّ يَقْرَأُ وَهُوَ قَاعِدٌ بِأُمِّ الْكِتَابِ ، وَيَرْكَعُ وَهُوَ قَاعِدٌ ، ثُمَّ يَقْرَأُ الثَّانِيَةَ فَيَرْكَعُ وَيَسْجُدُ وَهُوَ قَاعِدٌ ، ثُمَّ يَدْعُو مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ يَدْعُوَ ، ثُمَّ يُسَلِّمُ وَيَنْصَرِفُ ، فَلَمْ تَزَلْ تِلْكَ صَلاَةَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى بَدَّنَ فَنَقَصَ مِنَ التِّسْعِ ثِنْتَيْنِ ، فَجَعَلَهَا إِلَى السِّتِّ وَالسَّبْعِ وَرَكْعَتَيْهِ وَهُوَ قَاعِدٌ حَتَّى قُبِضَ عَلَى ذَلِكَ صلى الله عليه وسلم."

Bize Ali b. Hüseyin Dirhemi, ona İbn Ebu Adî (Ebu Amr Muhammed b. İbrahim), ona da Behz b. Hakim (Kuşeyrî), (Ebu Hâcib) Zürâre b. Evfâ'nın (Haraşî) şöyle dediğini rivayet etti: "Aişe'ye (r.anha) Rasulullah'ın (sav) gece namazı soruldu. O da şöyle cevap verdi: Yatsı namazını cemaatle kılardı, sonra evine dönüp dört rekât namaz kılar sonra yatağına girer ve uyurdu. Abdest suyu, başının ucunda (üstü, kapağı) örtülü olurdu. Misvakı da (yakınına) konulurdu. Nihayet Allah (cc) O'nu geceleyin uyandırmak istediği saatte uyandırırdı. (Uykudan kalkınca) dişlerini misvaklar ve güzelce abdest alırdı, sonra namaza kalkar sekiz rekât namaz kılardı. Her rekâtta Ümmü'l-Kitâb (Fatiha) ile Kur'ân'dan bir sure ve Allah'ın (cc) dilediği kadar (ayet) okurdu. Sekizinci rekâta oturuncaya kadar bu rekatlarının hiçbirisinde oturmazdı (ve hiçbirisinde) selam vermezdi. Dokuzuncu rekâtta da okur ve sonra oturur, Allah'ın (cc) kendisine dua etmesini istediği şeylerle (O'na) dua eder ve dilekte bulunurdu. Buna çok rağbet ederdi ve (nihayet) neredeyse ev halkını uyandıracak şekilde yüksek sesle selâm verirdi. Sonra oturarak Ümmü'l-Kitâb'ı (ve bir sure) okur ve oturarak rükû yapardı, ikinci (rekâtta) da okuyup, oturarak rükû ve secdeye varırdı. Allah'ın (cc) kendisine dua etmesini istediği şeylerle dua ederdi. Sonra selâm verir (namazdan) çıkardı. Rasulullah'ın (sav) namazı kilo alıncaya kadar bu şekilde devam etti. (İhtiyarlayıp da biraz kilo alınca) dokuz rekâttan iki rekât eksiltti, altı ve yedi rekâta indirdi ve (vitirden sonra) oturarak iki rekât daha (kılmaya devam etti) vefat edinceye kadar (böyle devam etti). Allah'ın salat-u selâmı onun üzerine olsun."

Açıklama: Hz. Aişe ile Zürâre b. Evfâ arasında inkıta' vardır.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tatavvu' 317, /315

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ قَتَادَةَ بِإِسْنَادِهِ نَحْوَهُ قَالَ: "يُصَلِّى ثَمَانِ رَكَعَاتٍ لاَ يَجْلِسُ فِيهِنَّ إِلاَّ عِنْدَ الثَّامِنَةِ ، فَيَجْلِسُ فَيَذْكُرُ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ ، ثُمَّ يَدْعُو ، ثُمَّ يُسَلِّمُ تَسْلِيمًا يُسْمِعُنَا ، ثُمَّ يُصَلِّى رَكْعَتَيْنِ وَهُوَ جَالِسٌ بَعْدَ مَا يُسَلِّمُ ، ثُمَّ يُصَلِّى رَكْعَةً ، فَتِلْكَ إِحْدَى عَشْرَةَ رَكْعَةً يَا بُنَىَّ ، فَلَمَّا أَسَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَأَخَذَ اللَّحْمَ أَوْتَرَ بِسَبْعٍ ، وَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ وَهُوَ جَالِسٌ بَعْدَ مَا يُسَلِّمُ ، بِمَعْنَاهُ إِلَى مُشَافَهَةً."

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Yahya b. Said, ona Saîd, ona da Katade önceki hadisin bir benzerini aynı senetle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) sekiz rekât namaz kılardı, bu namaz sırasında sadece sekizinci rekâtta otururdu. Oturur, Aziz ve Celil olan Allah'ı zikreder, sonra dua eder ve sonra bize işittirerek selam verirdi. Selam verdikten sonra oturarak iki rekât daha kılar, arkasından bir rekât daha kılardı. Yavrucuğum, işte bunlar on bir rekattır. Rasulullah (sav) yaşlanıp da kilo alınca yedinci rekâtta vitir yapar, selamdan sonra da oturarak iki rekât daha kılardı. Sonra hadisi, kendi ağzından söyledikleri kısma kadar aynı manada rivayet etti."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tatavvu' 317, /314

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ أَخْبَرَنَا بَهْزُ بْنُ حَكِيمٍ فَذَكَرَ هَذَا الْحَدِيثَ بِإِسْنَادِهِ قَالَ: "يُصَلِّى الْعِشَاءَ ثُمَّ يَأْوِى إِلَى فِرَاشِهِ" ، لَمْ يَذْكُرِ الأَرْبَعَ رَكَعَاتٍ ، وَسَاقَ الْحَدِيثَ قَالَ فِيهِ: "فَيُصَلِّى ثَمَانِىَ رَكَعَاتٍ يُسَوِّى بَيْنَهُنَّ فِى الْقِرَاءَةِ وَالرُّكُوعِ وَالسُّجُودِ ، وَلاَ يَجْلِسُ فِى شَىْءٍ مِنْهُنَّ إِلاَّ فِى الثَّامِنَةِ ، فَإِنَّهُ كَانَ يَجْلِسُ ثُمَّ يَقُومُ وَلاَ يُسَلِّمُ ، فَيُصَلِّى رَكْعَةً يُوتِرُ بِهَا ، ثُمَّ يُسَلِّمُ تَسْلِيمَةً يَرْفَعُ بِهَا صَوْتَهُ حَتَّى يُوقِظَنَا." [ثُمَّ سَاقَ مَعْنَاهُ ..]

Bize Harun b. Abdullah, ona Yezid b. Harun, ona Behz b. Hakim rivayet etti ve bu hadisi aynı isnadla şöyle zikretti: "Hz. Peygamber (sav) yatsıyı kılar, sonra yatağına girerdi." Burada ravi (yatsıdan sonraki) dört rekâtı zikretmedi ve önceki hadisi olduğu gibi nakletti. Bu hadiste şu sözleri de rivayet etti: "Sekiz rekât namaz kılıyor, bu rekâtlarda kıraati, rükûu ve secdeleri eşit tutuyordu. Bu rekâtlardan sadece sekizincisinde oturuyordu. Oturuyor, fakat selâm vermeden ayağa kalkıyor, bir rekât daha kılarak vitir yapıyordu. Sonra o derece yüksek bir sesle selâm veriyordu ki, bizleri uyandırıyordu..." [Ravi sonra (önceki hadisi) aynı manada rivayet etti.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tatavvu' 317, /315

حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ عُثْمَانَ حَدَّثَنَا مَرْوَانُ - يَعْنِى ابْنَ مُعَاوِيَةَ - عَنْ بَهْزٍ حَدَّثَنَا زُرَارَةُ بْنُ أَوْفَى عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ الْمُؤْمِنِينَ: "أَنَّهَا سُئِلَتْ عَنْ صَلاَةِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَتْ : كَانَ يُصَلِّى بِالنَّاسِ الْعِشَاءَ ، ثُمَّ يَرْجِعُ إِلَى أَهْلِهِ فَيُصَلِّى أَرْبَعًا ، ثُمَّ يَأْوِى إِلَى فِرَاشِهِ." [ثُمَّ سَاقَ الْحَدِيثَ بِطُولِهِ وَلَمْ يَذْكُرْ : "يُسَوِّى بَيْنَهُنَّ فِى الْقِرَاءَةِ وَالرُّكُوعِ وَالسُّجُودِ." وَلَمْ يَذْكُرْ فِى التَّسْلِيمِ : "حَتَّى يُوقِظَنَا."]

Bize Ömer b. Osman, ona Mervan b. Muaviye, ona Behz, ona Zürâre b. Evfâ, ona da mü'minlerin annesi Hz. Aişe'nin (r.anha) haber verdiğine göre; kendisine Rasulullah'ın (sav) namazı sorulmuş, Aişe de şöyle cevap vermiştir: "Hz. Peygamber (sav) insanlara yatsıyı kıldırdıktan sonra evine döner, dört rekât daha kılardı. Sonra yatağına girerdi." [Daha sonra (Zürâre bir önceki) hadisi sonuna kadar nakletti. Fakat "kıraat, rükû, sücûd bakımından her rekâtı eşit tutardı" sözünü zikretmedi, selâm konusunda da "bizi uyandırırdı" sözünü de rivayet etmedi.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tatavvu' 317, /316

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ : كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى مِنَ اللَّيْلِ ثَلاَثَ عَشْرَةَ رَكْعَةً يُوتِرُ مِنْهَا بِخَمْسٍ ، لاَ يَجْلِسُ فِى شَىْءٍ مِنَ الْخَمْسِ حَتَّى يَجْلِسَ فِى الآخِرَةِ فَيُسَلِّمَ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ : رَوَاهُ ابْنُ نُمَيْرٍ عَنْ هِشَامٍ ، نَحْوَهُ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tatavvu' 317, /313

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى سَعِيدٍ الْمَقْبُرِىِّ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَنَّهُ أَخْبَرَهُ : أَنَّهُ سَأَلَ عَائِشَةَ زَوْجَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم كَيْفَ كَانَتْ صَلاَةُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى رَمَضَانَ فَقَالَتْ : مَا كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَزِيدُ فِى رَمَضَانَ وَلاَ فِى غَيْرِهِ عَلَى إِحْدَى عَشْرَةَ رَكْعَةً : يُصَلِّى أَرْبَعًا فَلاَ تَسْأَلْ عَنْ حُسْنِهِنَّ وَطُولِهِنَّ ، ثُمَّ يُصَلِّى أَرْبَعًا فَلاَ تَسْأَلْ عَنْ حُسْنِهِنَّ وَطُولِهِنَّ ، ثُمَّ يُصَلِّى ثَلاَثًا ، قَالَتْ عَائِشَةُ - رضى الله عنها - فَقُلْتُ : يَا رَسُولَ اللَّهِ أَتَنَامُ قَبْلَ أَنْ تُوتِرَ قَالَ : "يَا عَائِشَةُ إِنَّ عَيْنَىَّ تَنَامَانِ وَلاَ يَنَامُ قَلْبِى."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tatavvu' 317, /313

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بِشْرٍ حَدَّثَنَا سَعِيدٌ بِهَذَا الْحَدِيثِ قَالَ: "يُسَلِّمُ تَسْلِيمًا يُسْمِعُنَا كَمَا قَالَ يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tatavvu' 317, /315

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عَدِىٍّ عَنْ سَعِيدٍ بِهَذَا الْحَدِيثِ قَالَ ابْنُ بَشَّارٍ بِنَحْوِ حَدِيثِ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ إِلاَّ أَنَّهُ قَالَ: " وَيُسَلِّمُ تَسْلِيمَةً يُسْمِعُنَا."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tatavvu' 317, /315

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ - يَعْنِى ابْنَ سَلَمَةَ - عَنْ بَهْزِ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَوْفَى عَنْ سَعْدِ بْنِ هِشَامٍ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - بِهَذَا الْحَدِيثِ

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tatavvu' 317, /316

حَدَّثَنَا مُوسَى - يَعْنِى ابْنَ إِسْمَاعِيلَ - حَدَّثَنَا حَمَّادٌ - يَعْنِى ابْنَ سَلَمَةَ - عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُصَلِّى مِنَ اللَّيْلِ ثَلاَثَ عَشْرَةَ رَكْعَةً يُوتِرُ بِسَبْعٍ أَوْ كَمَا قَالَتْ ، وَيُصَلِّى رَكْعَتَيْنِ وَهُوَ جَالِسٌ ، وَرَكْعَتَىِ الْفَجْرِ بَيْنَ الأَذَانِ وَالإِقَامَةِ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tatavvu' 317, /316