أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى عَنْ سُفْيَانَ عَنْ عَلْقَمَةَ بْنِ مَرْثَدٍ عَنِ ابْنِ بُرَيْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : كَانَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَتَوَضَّأُ لِكُلِّ صَلاَةٍ حَتَّى كَانَ يَوْمُ فَتْحِ مَكَّةَ صَلَّى الصَّلَوَاتِ بِوُضُوءٍ وَاحِدٍ ، وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ ، فَقَالَ لَهُ عُمَرُ : رَأَيْتُكَ صَنَعْتَ شَيْئاً لَمْ تَكُنْ تَصْنَعُهُ. قَالَ :« إِنِّى عَمْداً صَنَعْتُ يَا عُمَرُ ». قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ : فَدَلَّ فِعْلُ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- أَنَّ مَعْنَى قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى {إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ} الآيَةَ لِكُلِّ مُحْدِثٍ لَيْسَ لِلطَّاهِرِ ، وَمِنْهُ قَوْلُ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- :« لاَ وُضُوءَ إِلاَّ مِنْ حَدَثٍ ». والله أعلم

Bize Ubeydullah b. Musa, ona Süfyan (es-Sevrî), ona Alkame b. Mersed, ona (Süleyman) b. Büreyde ona da babası (Büreyde b. Husayb ) şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) her namaz için abdest alırdı. Mekke'nin fethedildiği gün namazları tek bir abdestle kıldı ve mestleri üzerine mesh etti. Hz. Ömer, Rasulullah'a (sav) 'Seni daha önce yapmadığın bir şeyi yaparken gördüm' deyince Rasulullah (sav) 'Ey Ömer! Bunu bilerek yaptım (özellikle böyle yaptım)' buyurdu." Ebu Muhammed (Dârimî) der ki: Rasulullah'ın (sav) bu uygulaması Allah tealanın "Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi ve kollarınızı yıkayın, başınıza meshedin ve topuklara kadar da ayaklarınızı yıkayın." (Maide 5/6) ayetindeki emrin abdestli olanlara değil abdesti olmayanlara yönelik olduğunu göstermektedir. Yine Rasulullah'ın (sav) "Abdest yalnızca abdesti bozan bir şeyden dolayı gerekli olur" sözü de bu kapsamdadır. Allah en iyi bilendir.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 3, 1/522

أَخْبَرَنَا زَكَرِيَّا بْنُ عَدِىٍّ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَمْرٍو عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلٍ عَنِ الرُّبَيِّعِ بِنْتِ مُعَوِّذِ بْنِ عَفْرَاءَ قَالَتْ : كَانَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَأْتِينَا فِى مَنْزِلِنَا فَآخُذُ مِيضَأَةً لَنَا تَكُونُ مُدًّا وَثُلُثَ مُدٍّ أَوْ رُبُعَ مُدٍّ فَأَسْكُبُ عَلَيْهِ ، فَيَتَوَضَّأُ ثَلاَثاً ثَلاَثاً.

Bize Zekeriyya b. Adiyy, ona Ubeydullah b. Amr, Abdullah b. Muhammed b. Akîl'den, ona da Rubeyyi bt. Muavviz b. Afra şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) bizim evimize gelirdi. Ben de bizim bir müd ve bir müddün üçte biri veya dörtte biri (yaklaşık bir litre) hacme sahip su kabımızı alır, O'na su dökerdim. Hz. Peygamber (sav) de üçer üçer (yıkayarak) abdest alırdı."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 24, 1/541

أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ الْعَقَدِىُّ حَدَّثَنَا كَثِيرُ بْنُ زَيْدٍ حَدَّثَنِى رُبَيْحُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« لاَ وُضُوءَ لِمَنْ لَمْ يَذْكُرِ اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ ».

Bize Ubeydullah b. Saîd, ona Ebu Amir el-Akadî, ona Kesîr b. Zeyd, ona Rubeyh b. Abdurrahman b. Ebu Saîd el-Hudrî, ona babası (Abdurrahman b. Ebu Saîd), ona da dedesi (Ebu Saîd el-Hudrî) Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Allah'ın ismini zikretmeyen (besmele çekmeyen) kimsenin abdesti yoktur."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 25, 1/542

أَخْبَرَنَا مَالِكُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ عَنْ عَامِرِ بْنِ شَقِيقٍ عَنْ شَقِيقِ بْنِ سَلَمَةَ قَالَ : رَأَيْتُ عُثْمَانَ تَوَضَّأَ فَخَلَّلَ لِحْيَتَهُ وَقَالَ : هَكَذَا رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- تَوَضَّأَ.

Bize Mâlik b. İsmail, ona İsrail, ona Amir b. Şakîk, ona da Şakîk b. Seleme şöyle rivayet etmiştir: "Ben Osman'ı (ra) abdest alırken gördüm. O, (abdest esnasında) sakalını hilalledi. Ve (abdestin sonunda) 'Rasulullah'ı (sav) bu şekilde abdest alırken görmüştüm' dedi."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 33, 1/550

أَخْبَرَنَا مَالِكُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ عَنْ عَامِرِ بْنِ شَقِيقٍ عَنْ شَقِيقِ بْنِ سَلَمَةَ قَالَ : رَأَيْتُ عُثْمَانَ تَوَضَّأَ فَمَسَحَ بِرَأْسِهِ وَأُذُنَيْهِ ظَاهِرِهِمَا وَبَاطِنِهِمَا ، ثُمَّ قَالَ : رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- صَنَعَ كَمَا صَنَعْتُ أَوْ كَالَّذِى صَنَعْتُ.

Bize Mâlik b. İsmail, ona İsrail (b. Yunus), ona Amir b. Şakîk, ona da Şakîk b. Seleme şöyle rivayet etmiştir: "Ben Osman’ı (ra) abdest alırken gördüm. O (Osman), başını ve kulaklarının dışlarını ve içlerini mesh ettikten sonra (abdestin sonunda) şöyle dedi: Rasulullah’ı (sav) benim yaptığım gibi yaparken gördüm."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 36, 1/552

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُبَارَكِ أَنْبَأَنَا بَقِيَّةُ بْنُ الْوَلِيدِ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ أَبِى مَرْيَمَ حَدَّثَنِى عَطِيَّةُ بْنُ قَيْسٍ الْكَلاَعِىُّ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ أَبِى سُفْيَانَ أَنَّ النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« إِنَّمَا الْعَيْنَانُ وِكَاءُ السَّهِ ، فَإِذَا نَامَتِ الْعَيْنُ اسْتَطْلَقَ الْوِكَاءُ ». فَقِيلَ لأَبِى مُحَمَّدٍ عَبْدِ اللَّهِ : تَقُولُ بِهِ؟ قَالَ : لاَ. قَالَ : إِذَا نَامَ قَائِماً لَيْسَ عَلَيْهِ الْوُضُوءُ.

Bize Muhammed b. Mübârek, ona Bakıyye b. Velîd, ona Ebu Bekir b. Ebu Meryem, ona Atiyye b. Kays el-Kelâî, ona da Muâviye b. Ebu Süfyân Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Gözler, dübürün (Anüsün) bağıdır. Dolayısıyla göz uyuyunca bağ çözülür." Ebu Muhammed Abdullah (ed-Dârimi'ye) “(Her uyuyan için) bu hükmü mü verirsin?” denildi. O da, “hayır, kişi ayakta uyuduğu zaman ona abdest gerekmez” karşılığını verdi.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 48, 1/562

أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ أَحْمَدَ الْحَرَّانِىُّ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنِ الْجُلاَحِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَعِيدٍ الْمَخْزُومِىِّ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ : أَتَى رِجَالٌ مِنْ بَنِى مُدْلِجٍ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- فَقَالُوا : يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا أَصْحَابُ هَذَا الْبَحْرِ نُعَالِجُ الصَّيْدَ عَلَى رَمَثٍ ، فَنَعْزُبُ فِيهِ اللَّيْلَةَ وَاللَّيْلَتَيْنِ وَالثَّلاَثَ وَالأَرْبَعَ ، وَنَحْمِلُ مَعَنَا مِنَ الْعَذْبِ لِشِفَاهِنَا ، فَإِنْ نَحْنُ تَوَضَّأْنَا بِهِ خَشِينَا عَلَى أَنْفُسِنَا ، وَإِنْ نَحْنُ آثَرْنَا بِأَنْفُسِنَا وَتَوَضَّأْنَا مِنْ مَاءِ الْبَحْرِ وَجَدْنَا فِى أَنْفُسِنَا مِنْ ذَلِكَ فَخَشِينَا أَنْ لاَ يَكُونَ طَهُوراً. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« تَوَضَّئُوا مِنْهُ ، فَإِنَّهُ الطَّاهِرُ مَاؤُهُ الْحَلاَلُ مَيْتَتُهُ ».

Bize Hasan b. Ahmed el-Harrânî, ona Muhammed b. Seleme, ona Muhammed b. İshak, ona Yezid b. Ebu Habib, ona Culâh (b. Abdullah), ona Abdullah b. Saîd el-Mahzûmî, ona Muğira b. Ebu Burde, ona babası (Ebu Bürde b. Ebu Musa), ona da Ebu Hureyre (ra) şöyle rivayet etti: "Müdlic oğullarından bir grup adam Rasulullah'a (sav) geldi ve 'Ya Rasulullah! Bizler (geçimini denizcilikle sağlayan veya balık tutmak için denize açılan) şu denizin ahalisiyiz. Sal üzerinde avcılık yaparız. Bu sebeple bir-iki gün, üç-dört gün denize açılırız. Yanımıza da dudaklarımız için (yani içmek için) biraz tatlı su alırız. Bu (tatlı su) ile abdest alırsak, canlarımızın (tehlikeye düşmesinden) korkuyoruz. Şayet canlarımızı tercih eder ve deniz (suyundan) abdest alırsak, bundan dolayı da gönüllerimizde (huzursuzluk) hissediyor ve onun temiz olmamasından korkuyoruz' dediler. Bunun üzerine Rasulullah (sav) 'Deniz suyundan abdest alınız. Çünkü onun suyu temiz, ölüsü de helaldir' buyurdu."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 53, 1/566

أَخْبَرَنَا قَبِيصَةُ أَنْبَأَنَا سُفْيَانُ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- تَوَضَّأَ مَرَّةً مَرَّةً وَنَضَحَ فَرْجَهُ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 738, 1/554

أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ كَثِيرِ بْنِ شِنْظِيرٍ عَنِ الْحَسَنِ : أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ امْرَأَةٍ حَائِضٍ شَرِبَتْ مِنْ مَاءٍ أَيُتَوَضَّأُ بِهِ؟ فَضَحِكَ وَقَالَ : نَعَمْ.

Bize Süleyman b. Harb, ona Hammâd b. Zeyd, ona da Kesîr b. Şinzîr şöyle rivayet etmiştir: Hasan el-Basrî'ye “hayızlı bir kadının içmiş olduğu suyun kalan kısmıyla ile abdest alınır mı?” diye soruldu, o da bunun üzerine güldü ve 'evet (alınır)' dedi.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 108, 1/708

أَخْبَرَنَا الْحَكَمُ بْنُ الْمُبَارَكِ أنبأنا مَالِكٌ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى طَلْحَةَ عَنْ حُمَيْدَةَ بِنْتِ عُبَيْدِ بْنِ رِفَاعَةَ عَنْ كَبْشَةَ بِنْتِ كَعْبِ بْنِ مَالِكٍ ، وَكَانَتْ تَحْتَ ابْنِ أَبِى قَتَادَةَ : أَنَّ أَبَا قَتَادَةَ دَخَلَ عَلَيْهَا فَسَكَبَتْ لَهُ وَضُوءاً ، فَجَاءَتْ هِرَّةٌ تَشْرَبُ مِنْهُ فَأَصْغَى لَهَا أَبُو قَتَادَةَ الإِنَاءَ حَتَّى شَرِبَتْ - قَالَتْ كَبْشَةُ - فَرَآنِى أَنْظُرُ فَقَالَ : أَتَعْجَبِينَ يَا بِنْتَ أَخِى؟ قُلْتُ : نَعَمْ. قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« إِنَّهَا لَيْسَتْ بِنَجَسٍ ، إِنَّمَا هِىَ مِنَ الطَّوَّافِينَ عَلَيْكُمْ وَالطَّوَّافَاتِ ».

Bize Hakem b. Mübârek, ona Mâlik (b. Enes), ona İshâk b. Abdullah b. Ebu Talha, ona Humeyde bt. Ubeyd b. Rifâa, ona da Ebu Katâde'nin oğlu ile evli olan Kebşe bt. Ka'b b. Mâlik şöyle rivayet etti: Ebu Katâde, Kebşe'nin yanına girdi, o da ona abdest suyu döktü. O sırada bir kedi su içmeye geldi. Bunun üzerine Ebu Katâde su kabını kedinin içebilmesi için eğdi, kedi de içti. Kebşe (sözüne devamla) der ki: Ebu Katâde benim baktığımı gördü ve “yeğenim, hayret mi ediyorsun?” dedi. Ben de “evet” dedim. Bunun üzerine Ebu Katâde “Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur” dedi: "Şüphesiz o (kedi) pis değildir. O ancak sizin etrafınızda dolaşan erkek ve dişi varlıklardandır."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 58, 1/571