حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتِ الصَّلاَةُ أَوَّلُ مَا فُرِضَتْ رَكْعَتَيْنِ فَأُقِرَّتْ صَلاَةُ السَّفَرِ ، وَأُتِمَّتْ صَلاَةُ الْحَضَرِ . قَالَ الزُّهْرِىُّ فَقُلْتُ لِعُرْوَةَ مَا بَالُ عَائِشَةَ تُتِمُّ قَالَ تَأَوَّلَتْ مَا تَأَوَّلَ عُثْمَانُ .

Bize Abdullah b. Muhammed, ona Süfyan, ona ez-Zührî, ona Urve, ona da Aişe (r.anha) şöyle rivayet etmiştir: Namaz ilk olarak iki rekât farz kılındı. Sefer namazı olduğu gibi bırakıldı. Fakat ikamet halindeki namaz (dört rekâta) tamamlandı. [Zührî der ki: Ben Urve’ye “Peki, neden Aişe namazı (seferde) tam olarak kılıyor” deyince, bana “Hz. Âişe de Osman’ın tevil ettiği gibi tevilde bulunmuştur” dedi.]

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ebvâbu Taksîri'-Salât 5, 1/405

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ كَيْسَانَ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهَا قَالَتْ "فُرِضَتِ الصَّلاَةُ رَكْعَتَيْنِ رَكْعَتَيْنِ فِى الْحَضَرِ وَالسَّفَرِ فَأُقِرَّتْ صَلاَةُ السَّفَرِ وَزِيدَ فِى صَلاَةِ الْحَضَرِ."

Bize Yahya b. Yahya, ona Malik, ona Salih b. Keysan, ona Urve b. ez-Zübeyr, ona da Nebi'nin (sav) zevcesi Aişe'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: Namaz hem hazarda (ikamet halinde) hem de seferde ikişer rekât olarak farz kılındı. Sonra seferdeki namaz olduğu gibi bırakıldı, ikamet halindeki namaza ilave yapıldı.

• Müslim Sahîh-i Müslim Salâtu'l-müsâfirîn ve Kasruhâ 1570, /271

وَحَدَّثَنِى عَلِىُّ بْنُ خَشْرَمٍ أَخْبَرَنَا ابْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ "أَنَّ الصَّلاَةَ أَوَّلَ مَا فُرِضَتْ رَكْعَتَيْنِ فَأُقِرَّتْ صَلاَةُ السَّفَرِ وَأُتِمَّتْ صَلاَةُ الْحَضَرِ." [قَالَ الزُّهْرِىُّ فَقُلْتُ لِعُرْوَةَ مَا بَالُ عَائِشَةَ تُتِمُّ فِى السَّفَرِ قَالَ إِنَّهَا تَأَوَّلَتْ كَمَا تَأَوَّلَ عُثْمَانُ.]

Bize Ali b. Haşrem, ona İbn Uyeyne, ona ez-Zührî, ona Urve, ona Aişe şöyle rivayet etmiştir: Namaz ilk olarak ikişer rekât olarak farz kılındı. Sefer namazı olduğu gibi bırakılırken ikamet namazı (dörde) tamamlandı. [ez-Zührî der ki: Ben Urve'ye “Peki Âişe neden seferde tam kılıyor?” dedim, bana “Aişe de Osman'ın tevili gibi tevilde bulunmuştur” dedi.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Salâtu'l-müsâfirîn ve Kasruhâ 1572, /271

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالَ حَدَّثَنَا جُوَيْرِيَةُ بْنُ أَسْمَاءَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ، "كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى فِى السَّفَرِ عَلَى رَاحِلَتِهِ، حَيْثُ تَوَجَّهَتْ بِهِ، يُومِئُ إِيمَاءً، صَلاَةَ اللَّيْلِ إِلاَّ الْفَرَائِضَ، وَيُوتِرُ عَلَى رَاحِلَتِهِ."

Bize Musa b. İsmail, ona Cüveyriye b. Esma, ona da Nafi', İbn Ömer'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), yolculuk esnasında farz namazları hariç gece namazını devesi üzerinde, kendisini hangi yöne döndürürse döndürsün, ima ederek kılardı. Vitir namazını da bineği üzerinde kılardı."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vitr 6, 1/386

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ كَيْسَانَ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ "فُرِضَتِ الصَّلاَةُ رَكْعَتَيْنِ رَكْعَتَيْنِ فِى الْحَضَرِ وَالسَّفَرِ فَأُقِرَّتْ صَلاَةُ السَّفَرِ وَزِيدَ فِى صَلاَةِ الْحَضَرِ."

Bize Ka'neb, ona Malik, ona Salih b. Keysan, ona Urve b. Zübeyir, ona da Hz. Aişe şöyle demiştir: Namaz hazarda ve seferde ikişer rekât olarak farz kılındı. Yolculuk namazı olduğu gibi bırakıldı, hazar namazına ilâve yapıldı.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salâtu's-sefer 271, /279

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى بَكْرِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أُمَيَّةَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ خَالِدٍ أَنَّهُ قَالَ لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ إِنَّا نَجِدُ صَلاَةَ الْحَضَرِ وَصَلاَةَ الْخَوْفِ فِى الْقُرْآنِ وَلاَ نَجِدُ صَلاَةَ السَّفَرِ فِى الْقُرْآنِ . فَقَالَ لَهُ ابْنُ عُمَرَ يَا ابْنَ أَخِى إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ بَعَثَ إِلَيْنَا مُحَمَّدًا صلى الله عليه وسلم وَلاَ نَعْلَمُ شَيْئًا وَإِنَّمَا نَفْعَلُ كَمَا رَأَيْنَا مُحَمَّدًا صلى الله عليه وسلم يَفْعَلُ .

Bize Kuteybe, ona Leys, ona İbn Şihâb, ona da Abdullah b. Ebu Bekir b. Abdurrahman şöyle rivayet etmiştir: Umeyye b. Abdullah b. Hâlid, Abdullah b. Ömer’e “Biz hazardaki namazın da, korku halindeki namazın da Kur'an'da söz konusu edildiğini gördüğümüz halde, yolculuk namazının Kur'an'da söz konusu edildiğini görmüyoruz” dedi. Bunun üzerine İbn Ömer ona şöyle dedi: Kardeşimin oğlu, aziz ve celil Allah bize Muhammed’i (sav) gönderdiğinde biz hiçbir şey bilmiyorduk, biz ancak Muhammed’in (sav) yaptığını gördüğümüzün aynısını yaparız.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Taksîru's-salât fi's-sefer 1, /2182

حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ - هُوَ ابْنُ سُلَيْمَانَ - عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ عَاصِمِ بْنِ عُمَرَ بْنِ قَتَادَةَ عَنْ مَحْمُودِ بْنِ لَبِيدٍ عَنْ رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "أَسْفِرُوا بِالْفَجْرِ، فَإِنَّهُ أَعْظَمُ لِلأَجْرِ." [قَالَ: وَقَدْ رَوَى شُعْبَةُ: وَالثَّوْرِىُّ هَذَا الْحَدِيثَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ. قَالَ: وَرَوَاهُ مُحَمَّدُ بْنُ عَجْلاَنَ أَيْضًا عَنْ عَاصِمِ بْنِ عُمَرَ بْنِ قَتَادَةَ. قَالَ: وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى بَرْزَةَ الأَسْلَمِىِّ، وَجَابِرٍ، وَبِلاَلٍ. قَالَ أَبُو عِيسَى: حَدِيثُ رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ، حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ. وَقَدْ رَأَى غَيْرُ وَاحِدٍ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَالتَّابِعِينَ الإِسْفَارَ بِصَلاَةِ الْفَجْرِ. وَبِهِ يَقُولُ سُفْيَانُ الثَّوْرِىُّ. وَقَالَ الشَّافِعِىُّ، وَأَحْمَدُ، وَإِسْحَاقُ: ’مَعْنَى الإِسْفَارِ، أَنْ يَضِحَ الْفَجْرُ، فَلاَ يُشَكَّ فِيهِ.’ وَلَمْ يَرَوْا أَنَّ مَعْنَى الإِسْفَارِ، تَأْخِيرُ الصَّلاَةِ.]

Bize Hennâd, ona Abde -b. Süleyman-, ona Muhammed b. İshak, ona Asım b. Ömer b. Katâde, ona Mahmud b. Lebîd, ona da Râfi' b. Hadîc, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Sabah namazını hava aydınlanınca kılın. Çünkü bunun sevabı daha büyüktür." Tirmizî şöyle demiştir: Şu'be ve es-Sevrî, bu hadisi Muhammed b. İshâk'tan rivayet etmişlerdir. Tirmizî şöyle demiştir: Muhammed b. Aclân da bu hadisi Asım b. Ömer b. Katâde'den rivayet etmiştir. Tirmizî şöyle demiştir: Bu konuda Ebu Berze el-Eslemî, Câbir ve Bilal'den de hadis rivayet edilmiştir. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Râfi' b. Hadîc'in bu hadisi, hasen-sahih bir hadistir. Nebî'nin (sav) ashabının ve tabiînin âlimlerinin pek çoğu sabah namazını aydınlık vakitte (isfâr) kılmayı benimsemişlerdir. Süfyan es-Sevrî de bu görüştedir. Şâfi'î, Ahmed ve İshâk, 'isfârın anlamı, fecrin iyice belli hale gelmesi ve onda şüphe edilmemesidir.' demişlerdir. Bunlar isfârın manasının, namazın (güneşin doğmasına yakın bir zamana) geciktirilmesi olduğu kanaatinde değildir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 3, 1/289

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ وَهْبٍ قَالَ حَدَّثَنا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ قَالَ حَدَّثَنِى أَبُو عَبْدِ الرَّحِيمِ قَالَ حَدَّثَنِى زَيْدٌ عَنْ أَيُّوبَ - وَهُوَ ابْنُ عَائِذٍ - عَنْ بُكَيْرِ بْنِ الأَخْنَسِ عَنْ مُجَاهِدٍ أَبِى الْحَجَّاجِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ فُرِضَتْ صَلاَةُ الْحَضَرِ عَلَى لِسَانِ نَبِيِّكُمْ صلى الله عليه وسلم أَرْبَعًا وَصَلاَةُ السَّفَرِ رَكْعَتَيْنِ وَصَلاَةُ الْخَوْفِ رَكْعَةً .

Bize Muhammed b. Vehb, ona Muhammed b. Seleme, ona Ebu Abdürrahim, ona Zeyd, ona Eyyub b. Âiz, ona Bukeyr b. Ahnes, ona Mücahid Ebu Haccâc, ona da İbn Abbas şöyle demiştir: Nebi’nizin (sav) dili üzere hazarda (ikamet halinde) namaz dörder rekât, yolculukta namaz ikişer rekât, korku halinde namaz birer rekât olarak farz kılındı.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Taksîru's-salât fi's-sefer 1, /2182

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ رَجُلٍ مِنْ آلِ خَالِدِ بْنِ أَسِيدٍ أَنَّهُ سَأَلَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ فَقَالَ يَا أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ إِنَّا نَجِدُ صَلاَةَ الْخَوْفِ وَصَلاَةَ الْحَضَرِ فِى الْقُرْآنِ وَلاَ نَجِدُ صَلاَةَ السَّفَرِ فَقَالَ ابْنُ عُمَرَ يَا ابْنَ أَخِى إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ بَعَثَ إِلَيْنَا مُحَمَّدًا صلى الله عليه وسلم وَلاَ نَعْلَمُ شَيْئًا فَإِنَّمَا نَفْعَلُ كَمَا رَأَيْنَاهُ يَفْعَلُ .

Bana Yahya, ona Malik, ona İbn Şihâb şöyle rivayet etmiştir: Hâlid b. Esîd ailesinden bir adam, Abdullah b. Ömer’e “Ey Ebu Abdurrahman, biz korku namazını ve ikamet halindeki namazı Kur'an'da gördüğümüz halde yolculuk namazını göremiyoruz” dedi. İbn Ömer de şu cevabı verdi: Kardeşimin oğlu, şüphesiz biz hiçbir şey bilmez haldeyken aziz ve celil Allah bize Muhammed’i (sav) gönderdi, bu sebeple biz ancak ondan gördüğümüzü yaparız.

• İmam Mâlik Muvatta' Kasru's-salât fi's-sefer 336, 1/49

عبد الرزاق عن الثوري عن يحيى بن سعيد عن سالم قال قلت : ما أبعد ما أخر ابن عمر المغرب ؟ قال : من ذات الجيش إلى ذات السفوق وبينهما ثمانية أميال.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Salât 4431, 2/554