أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ : مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ عَفَّانَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ سَالِمٍ يَعْنِى ابْنَ أَبِى الْجَعْدِ عَنْ ثَوْبَانَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- : " اسْتَقِيمُوا وَلَنْ تُحْصُوا ، وَاعْلَمُوا أَنَّ خَيْرَ أَعْمَالِكُمُ الصَّلاَةَ ، وَلَنْ يُحَافِظَ عَلَى الْوُضُوءِ إِلاَّ مُؤْمِنٌ ". [ تَابَعَهُ أَبُو كَبْشَةَ السَّلُولِىُّ عَنْ ثَوْبَانَ وَرَوَاهُ لَيْثٌ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- وَرُوِىَ عَنْ أَبِى أُمَامَةَ يَرْفَعُهُ. قَالَ الشَّافِعِىُّ : وَالصَّلاَةُ الْمُقَدَّمَةُ مِنْ أَعْلَى أَعْمَالِ بَنِى آدَمَ ، وَذَكَرَ مَا مَضَى مِنَ الْحَدِيثِ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- حِينَ سُئِلَ أَىُّ الأَعْمَالِ أَفْضَلُ؟ قَالَ :" الصَّلاَةُ فِى أَوَّلِ وَقْتِهَا ".]

Bize Ebû Abdullah el-Hafız, ona Ebû'l-Abbas Muhammed b. Yakub, ona el-Hasan b. Ali b. Affân, ona İbn Numeyr, ona el-A'meş, ona Sâlim b. Ebî'l-Ca'd, ona da Sevbân (ra) Rasûlullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu haber verdi: "Dosdoğru olunuz! Ama bunu tam olarak başaramazsınız! Biliniz ki sizin en hayırlı ameliniz, namazdır. Abdesti de, ancak (kâmil) mü’min muhafaza eder." [Bu rivâyete Sevbân'dan naklen Ebû Kebşe es-Selûlî de mutabaat etti. Ayrıca bu hadisi Leys Mücâhid'den, o Abdullah b. Amr'dan, o da Hz. Peygamber'den rivâyet etmiştir. Ebû Ümâme'nin de bu hadîsi ref' ettiği rivâyet edilmiştir. Şâfiî dedi ki: İlk vaktinde kılınan namaz, Âdemoğlunun yapmış olduğu amellerin en üstünlerindendir. Hadiste geçen ve Hz. Peygamber'e, "Amellerin en faziletlisi hangisidir?" diye sorulan kısmı hakkında da "İlk vaktinde kılınan namazdır" cevabını vermiştir.]

• Beyhakî Sünen-i Kebir Salât 2179, 3/275

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ أَبِى عِمْرَانَ - يَعْنِى الْجَوْنِىَّ - عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّامِتِ عَنْ أَبِى ذَرٍّ قَالَ: قَالَ لِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "يَا أَبَا ذَرٍّ كَيْفَ أَنْتَ إِذَا كَانَتْ عَلَيْكَ أُمَرَاءُ يُمِيتُونَ الصَّلاَةَ." أَوْ قَالَ: "يُؤَخِّرُونَ الصَّلاَةَ." قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَا تَأْمُرُنِى قَالَ: "صَلِّ الصَّلاَةَ لِوَقْتِهَا فَإِنْ أَدْرَكْتَهَا مَعَهُمْ فَصَلِّهَا فَإِنَّهَا لَكَ نَافِلَةٌ."

Bize Müsedded, ona Hammad b. Zeyd, ona Ebu İmrân el-Cevnî, ona Abdullah b. Samit, ona da Ebu Zer şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) bana, "Ey Ebu Zer, başına namazı öldüren yöneticiler geldiği vakit halin nice olur?" diye sordu. Ravi, "namazı geciktirenler" de demiş olabilir dedi. Ben, Ya Rasulullah, bana ne emredersin? dedim. O, "Sen namazı ilk vaktinde kıl, eğer onlara yetişirsen yine kıl. Zira o, senin için nafile olur" buyurdu.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 10, /109

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ قُدَامَةَ بْنِ أَعْيَنَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلاَلِ بْنِ يِسَافٍ عَنْ أَبِى الْمُثَنَّى عَنِ ابْنِ أُخْتِ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سُلَيْمَانَ الأَنْبَارِىُّ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ - الْمَعْنَى - عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلاَلِ بْنِ يِسَافٍ عَنْ أَبِى الْمُثَنَّى الْحِمْصِىِّ عَنْ أَبِى أُبَىِّ ابْنِ امْرَأَةِ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِنَّهَا سَتَكُونُ عَلَيْكُمْ بَعْدِى أُمَرَاءُ تَشْغَلُهُمْ أَشْيَاءُ عَنِ الصَّلاَةِ لِوَقْتِهَا حَتَّى يَذْهَبَ وَقْتُهَا فَصَلُّوا الصَّلاَةَ لِوَقْتِهَا." فَقَالَ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللَّهِ أُصَلِّى مَعَهُمْ قَالَ: "نَعَمْ إِنْ شِئْتَ." وَقَالَ سُفْيَانُ: إِنْ أَدْرَكْتُهَا مَعَهُمْ أَأُصَلِّى مَعَهُمْ قَالَ: "نَعَمْ إِنْ شِئْتَ."

Bize Muhammed b. Kudame b. A'yen, ona Cerir, ona Mansur, ona Hilal b. Yesaf, ona Ebu Müsenna, ona Ubade b. Samit'in kız kardeşinin oğlu (Abdullah b. Ka'b), ona da Ubade b. Samit; (T) Bize Muhammed b. Süleyman el-Enbari, ona Veki', ona Süfyan -hadisin manası aynı-, ona Mansur, ona Hilal b. Yesaf, ona Ebu Müsenna el-Hımsî, ona Ubade b. Samit'in hanımının oğlu Ebu Übey, ona da Ubade b. Samit, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Benden sonra başınıza (öyle) yöneticiler gelecektir ki, birtakım işler onları, namazı vaktinde kılmaktan alıkoyar. Böylece namazın vakti geçer. (Ancak) sizler, namazı vaktinde kılın." Bir adam Hz. Peygamber'e (sav), Ya Rasulullah, onlarla namaz kılayım mı? diye sordu. Hz. Peygamber (sav), "Evet, dilersen kıl," buyurdu. Hadisin ravilerinden Süfyan ise, rivayetinde şöyle dedi: Onlara yetişirsem, onlarla namaz kılayım mı? Hz. Peygamber (sav); "Evet, dilersen kıl," buyurdu.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 10, /109

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنْ سُمَىٍّ مَوْلَى أَبِى بَكْرٍ عَنْ أَبِى صَالِحٍ السَّمَّانِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِى النِّدَاءِ وَالصَّفِّ الأَوَّلِ ثُمَّ لَمْ يَجِدُوا إِلاَّ أَنْ يَسْتَهِمُوا عَلَيْهِ لاَسْتَهَمُوا وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِى التَّهْجِيرِ لاَسْتَبَقُوا إِلَيْهِ وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِى الْعَتَمَةِ وَالصُّبْحِ لأَتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا."

• Müslim Sahîh-i Müslim Salât 981, /183

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ دِينَارٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ حَرْبٍ الْوَاسِطِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ الْهَيْثَمِ أَبُو قَطَنٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ خِلاَسٍ عَنْ أَبِى رَافِعٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "لَوْ تَعْلَمُونَ - أَوْ يَعْلَمُونَ - مَا فِى الصَّفِّ الْمُقَدَّمِ لَكَانَتْ قُرْعَةً." وَقَالَ ابْنُ حَرْبٍ "الصَّفِّ الأَوَّلِ مَا كَانَتْ إِلاَّ قُرْعَةً."

• Müslim Sahîh-i Müslim Salât 984, /183

وَحَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "الَّذِى تَفُوتُهُ صَلاَةُ الْعَصْرِ كَأَنَّمَا وُتِرَ أَهْلَهُ وَمَالَهُ."

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1417, /247

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ هِشَامٍ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبِيدَةَ عَنْ عَلِىٍّ قَالَ لَمَّا كَانَ يَوْمُ الأَحْزَابِ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَلأَ اللَّهُ قُبُورَهُمْ وَبُيُوتَهُمْ نَارًا كَمَا حَبَسُونَا وَشَغَلُونَا عَنِ الصَّلاَةِ الْوُسْطَى حَتَّى غَابَتِ الشَّمْسُ."

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1420, /247

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى بَكْرٍ الْمُقَدَّمِىُّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ ح وَحَدَّثَنَاهُ إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَخْبَرَنَا الْمُعْتَمِرُ بْنُ سُلَيْمَانَ جَمِيعًا عَنْ هِشَامٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ.

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1421, /248

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَمُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ قَالَ ابْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ سَمِعْتُ قَتَادَةَ يُحَدِّثُ عَنْ أَبِى حَسَّانَ عَنْ عَبِيدَةَ عَنْ عَلِىٍّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَوْمَ الأَحْزَابِ "شَغَلُونَا عَنْ صَلاَةِ الْوُسْطَى حَتَّى آبَتِ الشَّمْسُ مَلأَ اللَّهُ قُبُورَهُمْ نَارًا أَوْ بُيُوتَهُمْ أَوْ بُطُونَهُمْ." [شَكَّ شُعْبَةُ فِى الْبُيُوتِ وَالْبُطُونِ.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1422, /248

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ أَخْبَرَنَا حَمَّادٌ عَنْ قَتَادَةَ وَثَابِتٍ وَحُمَيْدٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ أَنَّ رَجُلاً جَاءَ إِلَى الصَّلاَةِ وَقَدْ حَفَزَهُ النَّفَسُ فَقَالَ اللَّهُ أَكْبَرُ الْحَمْدُ لِلَّهِ حَمْدًا كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ فَلَمَّا قَضَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَلاَتَهُ قَالَ "أَيُّكُمُ الْمُتَكَلِّمُ بِالْكَلِمَاتِ فَإِنَّهُ لَمْ يَقُلْ بَأْسًا." فَقَالَ الرَّجُلُ أَنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ جِئْتُ وَقَدْ حَفَزَنِى النَّفَسُ فَقُلْتُهَا. فَقَالَ "لَقَدْ رَأَيْتُ اثْنَىْ عَشَرَ مَلَكًا يَبْتَدِرُونَهَا أَيُّهُمْ يَرْفَعُهَا." [وَزَادَ حُمَيْدٌ فِيهِ "وَإِذَا جَاءَ أَحَدُكُمْ فَلْيَمْشِ نَحْوَ مَا كَانَ يَمْشِى فَلْيُصَلِّ مَا أَدْرَكَهُ وَلْيَقْضِ مَا سَبَقَهُ."]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 122, /180