حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَخْبَرَنَا زَكَرِيَّا بْنُ عَدِىٍّ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ هُوَ ابْنُ عَمْرٍو الرَّقِّىُّ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ مُصْعَبِ بْنِ سَعْدٍ وَعَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ قَالَ كَانَ سَعْدٌ يُعَلِّمُ بَنِيهِ هَؤُلاَءِ الْكَلِمَاتِ كَمَا يُعَلِّمُ الْمُكْتِبُ الْغِلْمَانَ وَيَقُولُ :إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَتَعَوَّذُ بِهِنَّ دُبُرَ الصَّلاَةِ :« اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ أَرْذَلِ الْعُمُرِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الدُّنْيَا وَعَذَابِ الْقَبْرِ » . قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ :أَبُو إِسْحَاقَ الْهَمْدَانِىُّ مُضْطَرِبٌ فِى هَذَا الْحَدِيثِ يَقُولُ عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ عُمَرَ وَيَقُولُ عَنْ غَيْرِهِ وَيَضْطَرِبُ فِيهِ قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ .

Bize Abdullah b. Abdurrahman, ona Zekeriyya b. Adiy, ona Ubeydullah b. Amr er-Rakkî, ona Abdülmelik b. Umeyr, ona Musab b. Sa'd ve Amr b. Meymun şöyle rivayet etmiştir: Öğretmenlerin öğrencilerine öğrettiği gibi Sa'd çocuklarına Rasulullah'ın (sav) farz namazdan sonra yaptığı şu duayı öğretiyordu: "Allah'ım! Korkaklıktan, cimrilikten, yaşlılıktan, dünyanın fitnesinden ve kabir azabından sana sığınırım." [Abdullah b. Abdurrahman der ki: Ebu İshak el-Hemedânî bu rivayetinde, bazen Amr b. Meymun vasıtasıyla Ömer'den, bazen de başka ravilerden rivayet etmekle karmaşıklığa düşmüş ve hadisi muzdarib olmuştur. Ebu İsa (Tirmizî) der ki: Bu hadis bu şekliyle hasen sahihtir.]

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Da'vât 113, 5/562

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ مُصْعَبٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ أَنَّهُ كَانَ يَأْمُرُ بِهَؤُلَاءِ الْخَمْسِ وَيُخْبِرُ بِهِنَّ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ الْبُخْلِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ الْجُبْنِ وَأَعُوذُ بِكَ أَنْ أُرَدَّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الدُّنْيَا وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ

Bize Muhammed b. Cafer, ona Şube, ona Abdülmelik b. Umeyr, ona Musab, ona Sa'd b. Ebu Vakkâs, ona da Musab b. Sa'd'ın rivayet ettiğine göre Sa'd b. Ebu Vakkâs şu beş şey için dua etmeyi emreder ve onları Rasulullah'tan (sav) (işittiğini) haber verirdi: "Allah'ım cimrilikten sana sığınırım; Allah'ım korkaklıktan sana sığınırım; Allah'ım ömrün düşkün ve rezil dönemine uğramaktan sana sığınırım, Allah'ım dünyanın fitnesinden sana sığınırım, Allah'ım kabir azabından sana sığınırım."

Açıklama: İsnadı Şeyhân'ın şartlarına göre sahihtir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu İshak Sa'd b. Ebu Vakkâs 1585, 1/493

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدٌ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ قَالَ سَمِعْتُ مُصْعَبَ بْنَ سَعْدٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ كَانَ يُعَلِّمُنَا خَمْسًا كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَدْعُو بِهِنَّ وَيَقُولُ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُرَدَّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ » .

Bize Muhammed b. Abdüla'lâ, ona Halid (b. Haris), ona Şu'be (b. Haccac), ona Abdülmelik b. Umeyr, ona Musab b. Sa'd, ona da babası (Sa'd b. Ebu Vakkas) “Rasulullah (sav) şu beş şeyden Allah'a sığınırdı” demiştir: "Allah'ım! Cimrilikten sana sığınırım, korkaklıktan sana sığınırım, ihtiyarlığın düşkünlüğünden sana sığınırım, kabir azabından da sana sığınırım."

• Nesâî Sünen-i Nesâî İstiâze 39, /2439

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ قَالَ سَمِعْتُ أَبِى قَالَ سَمِعْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ يَقُولُ قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ وَالْهَرَمِ." [قال ابو داود: مفتوحة الباء و الخاء.]

Bize Muhammed b. İsa, ona Mu'temir (b. Süleyman), ona babası (Süleyman b. Tarhan), ona da Enes b. Malik şöyle demiştir: Rasulullah (sav) şöyle dua etmiştir: "Allah'ım! Cimrilikten ve yaşlılıktan (bunamaktan) sana sığınırım." [Ebu Davud der ki: الْبُخْلِ kelimesinde “bâ” ve “hâ” harfleri üstün okunur.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Hurûf ve'l-Kıraât 4, /909

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ قَالَ سَمِعْتُ أَبِى قَالَ سَمِعْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ - رضى الله عنه - قَالَ كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْعَجْزِ وَالْكَسَلِ وَالْجُبْنِ وَالْهَرَمِ ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ » .

Bize Müsedded, ona Mu'temir, ona babası (Süleyman b. Tarhân), ona da Enes b. Malik'in (ra) rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle dua ederdi: "Allah'ım! Acizlikten, tembellikten, korkaklıktan ve yaşlılıktan sana sığınırım. Allah'ım! Hayatın ve ölümün fitnesinden sana sığınırım. Allah'ım! Kabir azabından sana sığınırım."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Cihâd ve's-Siyer 25, 1/761

أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ سَلْمٍ الْبَلْخِىُّ - هُوَ أَبُو دَاوُدَ الْمَصَاحِفِىُّ - قَالَ أَخْبَرَنَا النَّضْرُ قَالَ أَخْبَرَنَا يُونُسُ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ قَالَ سَمِعْتُ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ يَقُولُ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَعَوَّذُ مِنْ خَمْسٍ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ وَالْبُخْلِ وَسُوءِ الْعُمُرِ وَفِتْنَةِ الصَّدْرِ وَعَذَابِ الْقَبْرِ » .

Bize Ebu Davud Süleyman b. Selm el-Belhî el-Mesâhifî, ona Nadr, ona Yunus, ona Amr b. Meymun, ona da Ömer b. Hattab “Rasulullah (sav) şu beş şeyden Allah'a sığınıyordu” demiştir: "Allah'ım! Korkaklıktan, cimrilikten, kötü bir ömür geçirmekten, kalbin fitnesinden ve kabir azabından sana sığınırım."

• Nesâî Sünen-i Nesâî İstiâze 27, /2438

أَخْبَرَنَا مُوسَى بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ قَالَ حَدَّثَنَا حُسَيْنٌ عَنْ زَائِدَةَ عَنْ حُمَيْدٍ عَنْ أَنَسٍ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَعَوَّذُ بِهَؤُلاَءِ الْكَلِمَاتِ كَانَ يَقُولُ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ وَالْهَرَمِ وَالْجُبْنِ وَالْبُخْلِ وَسُوءِ الْكِبَرِ وَفِتْنَةِ الدَّجَّالِ وَعَذَابِ الْقَبْرِ » .

Bize Musa b. Abdurrahman, ona Hüseyin, ona Zaide, ona Humeyd, ona da Enes (b. Malik) “Rasulullah (sav) şu sözlerle Allah'a sığınırdı” demiştir: "Allah'ım! Tembellikten, ihtiyarlıktan, korkaklıktan, cimrilikten, yaşlılığın kötü halinden, Deccal fitnesinden ve kabir azabından sana sığınırım."

• Nesâî Sünen-i Nesâî İstiâze 38, /2439

أَخْبَرَنَا عِمْرَانُ بْنُ بَكَّارٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا يُونُسُ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ - يَعْنِى أَبَاهُ - عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ قَالَ حَجَجْتُ مَعَ عُمَرَ فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ بِجَمْعٍ أَلاَ إِنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَتَعَوَّذُ مِنْ خَمْسٍ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ وَالْجُبْنِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ سُوءِ الْعُمُرِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الصَّدْرِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ » .

Bize İmran b. Bekkâr, ona Ahmed b. Halid, ona Yunus (b. Ebu İshak), ona babası Ebu İshak (Amr b. Abdullah), ona, Amr b. Meymûn şöyle demiştir: Ömer ile birlikte hac yapmıştım, o “Rasulullah (sav) şu beş şeyden Allah'a sığınırdı” derdi: "Allah'ım! Cimrilikten, korkaklıktan Sana sığınırım. Kötü bir hayat sürmekten, kalbin fitnesinden ve kabir azabından Sana sığınırım."

• Nesâî Sünen-i Nesâî İstiâze 40, /2439

أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ قَالَ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ أَبِى عَمْرٍو أَنَّهُ سَمِعَ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لأَبِى طَلْحَةَ « الْتَمِسْ لِى غُلاَمًا مِنْ غِلْمَانِكُمْ يَخْدُمُنِى » . فَخَرَجَ بِى أَبُو طَلْحَةَ يَرْدُفُنِى وَرَاءَهُ فَكُنْتُ أَخْدُمُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كُلَّمَا نَزَلَ فَكُنْتُ أَسْمَعُهُ يُكْثِرُ أَنْ يَقُولَ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَرَمِ وَالْحُزْنِ وَالْعَجْزِ وَالْكَسَلِ وَالْبُخْلِ وَالْجُبْنِ وَضَلَعِ الدَّيْنِ وَغَلَبَةِ الرِّجَالِ » .

Bize Ali b. Hucr, ona İsmail (b. Cafer), ona Amr b. Ebu Amr, ona da Enes b. Malik şöyle demiştir: "Rasulullah (sav), Ebu Talha'ya şöyle buyurdu 'gençlerinizden (yolculuğumda) bana yardımcı olacak birini bul' buyurdu. Ebu Talha da hemen beni bineğinin arkasına çıkartarak Rasulullah'a (sav) götürdü. Ben de Rasulullah (sav) her konakladığında ona hizmet ediyordum. Onun çoğu zaman şöyle dua ettiğini duydum:" "Allah'ım! İhtiyarlıktan, üzüntüden, acizlikten, tembellikten, cimrilikten, korkaklıktan, borç sıkıntısından ve insanların (bizi) yenilgiye uğratmasından Sana sığınırım."

• Nesâî Sünen-i Nesâî İstiâze 45, /2440

أَخْبَرَنَا وَاصِلُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى عَنِ ابْنِ فُضَيْلٍ عَنْ عَاصِمِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ قَالَ كَانَ إِذَا قِيلَ لِزَيْدِ بْنِ أَرْقَمَ حَدِّثْنَا مَا سَمِعْتَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ لاَ أُحَدِّثُكُمْ إِلاَّ مَا كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَدَّثَنَا بِهِ وَيَأْمُرُنَا أَنْ نَقُولَ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْعَجْزِ وَالْكَسَلِ وَالْبُخْلِ وَالْجُبْنِ وَالْهَرَمِ وَعَذَابِ الْقَبْرِ اللَّهُمَّ آتِ نَفْسِى تَقْوَاهَا وَزَكِّهَا أَنْتَ خَيْرُ مَنْ زَكَّاهَا أَنْتَ وَلِيُّهَا وَمَوْلاَهَا اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ نَفْسٍ لاَ تَشْبَعُ وَمِنْ قَلْبٍ لاَ يَخْشَعُ وَمِنْ عِلْمٍ لاَ يَنْفَعُ وَدَعْوَةٍ لاَ تُسْتَجَابُ » .

Bize Vasıl b. Abdüla'lâ, ona (Muhammed) b. Fudayl, ona Asım b. Süleyman, ona da Abdullah b. Haris şöyle demiştir: Zeyd b. Erkam'a “Bize Rasulullah'dan (sav) duyduğun bir şeyleri söyle” denildiğinde şu cevabı verdi: Size Rasulullah'ın (sav) söylediğinden başka bir şey söylemiyorum. O bize şöyle dua etmemizi emrederdi: "Allah'ım! Acizlikten, tembellikten, cimrilikten, korkaklıktan, ihtiyarlığın bunaklığından, kabir azabından Sana sığınırım. Allah'ım! Nefsime takva nasip et, nefsimi günahlardan temizle. Sen temizleyenlerin en hayırlısısın. Sen o nefsin dostu ve mevlasısın. Allah'ım! Doymayan nefisten, ürpermeyen kalpten, faydasız ilimden ve kabul olunmayan duadan Sana sığınırım."

• Nesâî Sünen-i Nesâî İstiâze 65, /2442