حَدَّثَنَا الْحَكَمُ بْنُ نَافِعٍ حَدَّثَنَا ابْنُ عَيَّاشٍ عَنْ أَبِي سَبَإٍ عُتْبَةَ بْنِ تَمِيمٍ عَنْ الْوَلِيدِ بْنِ عَامِرٍ الْيَزَنِيِّ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ مُغِيثٍ الْأَنْصَارِيِّ عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَضَى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّ صَاحِبَ الدَّابَّةِ أَحَقُّ بِصَدْرِهَا

Bize Hakem b. Nâfi, ona İbn Ayyâş, ona Ebû Sebe Utbe b. Temîm, ona Velîd b. Âmir el-Yezenî, ona da Urve b. Muğîs el-Ensârî, Ömer b. el-Hattâb’dan (ra) şöyle nakletti "Hz. Peygamber (sav) binek sahibinin, (bineğin) ön tarafına binmeye daha layık olduğuna hükmetti."

Açıklama: Rivayet şevahid ile hasendir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ömer b. Hattab 119, 1/112

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ ثَابِتٍ الْمَرْوَزِىُّ حَدَّثَنِى عَلِىُّ بْنُ حُسَيْنٍ حَدَّثَنِى أَبِى حَدَّثَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ بُرَيْدَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبِى بُرَيْدَةَ يَقُولُ بَيْنَمَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَمْشِى جَاءَ رَجُلٌ وَمَعَهُ حِمَارٌ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ ارْكَبْ . وَتَأَخَّرَ الرَّجُلُ . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "لاَ أَنْتَ أَحَقُّ بِصَدْرِ دَابَّتِكَ مِنِّى إِلاَّ أَنْ تَجْعَلَهُ لِى." قَالَ فَإِنِّى قَدْ جَعَلْتُهُ لَكَ . فَرَكِبَ .

Bize Ahmed b. Muhammed b. Sabit el-Mervezî, ona Ali b. Hüseyin, ona babası (Hüseyin b. Vâkid), ona da Abdullah b. Büreyde, Ebu Büreyde'den şunları işittiğini söyledi: Hz. Peygamber (sav) yürürken bir adam eşekle geldi ve Ey Allah'ın Rasulü! Sen de bin dedi ve geriye çekildi. Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Sen kendi hayvanının ön tarafına binmeye daha çok hak sahibisin! Ancak orayı bana gönül rızasıyla verirsen başka!" Adam öyleyse ön tarafı sana veriyorum dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber hayvanın ön tarafına bindi.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 65, /596

25983- حَدَّثَنَا وَكِيعٌ ، عَنْ إسْمَاعِيلَ بْنِ رَافِعٍ ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى بْنِ حَبَّانَ ، عَنْ عَمِّه ، عَنْ أَبِي سَعِيد قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : الرَّجُلُ أَحَقُّ بِصَدْرِ دَابَّتِهِ وَإِذَا رَجَعَ إلَى مَجْلِسِهِ ، فَهُوَ أَحَقُّ بِهِ.

Bize Vekî, ona İsmail b. Râfi, ona Muhammed b. Yahya b. Habbân, ona amcası (Vasi b. Habbân), ona da Ebu Said Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu nakletti: "Kişi bineğinin ön tarafına binmeye, bir meclisten ayrılıp oraya geri döndüğünde (daha önce) oturduğu yere (tekrar) oturmaya başkalarına göre daha hak sahibidir".

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Edeb 25983, 13/109

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى وَأَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ - وَاللَّفْظُ لِيَحْيَى - قَالَ أَبُو بَكْرٍ حَدَّثَنَا وَقَالَ يَحْيَى أَخْبَرَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنْ عَاصِمٍ الأَحْوَلِ عَنْ مُوَرِّقٍ الْعِجْلِىِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا قَدِمَ مِنْ سَفَرٍ تُلُقِّىَ بِصِبْيَانِ أَهْلِ بَيْتِهِ - قَالَ - وَإِنَّهُ قَدِمَ مِنْ سَفَرٍ فَسُبِقَ بِى إِلَيْهِ فَحَمَلَنِى بَيْنَ يَدَيْهِ ثُمَّ جِىءَ بِأَحَدِ ابْنَىْ فَاطِمَةَ فَأَرْدَفَهُ خَلْفَهُ - قَالَ - فَأُدْخِلْنَا الْمَدِينَةَ ثَلاَثَةً عَلَى دَابَّةٍ واحدة

Bize Yahya b. Yahya ve Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, -hadis Yahya’nın lafızlarıyla aktarılmıştır- onlara Ebu Muaviye, (Ebu Bekir, Ebu Muaviye’den rivayet ederken ‘haddesena’; Yahya ise ‘ahberena’ lafzını kullanmıştır) ona Âsım el-Ahvel, ona Müverrik el-İclî ona da Abdullah b. Cafer şöyle rivayet etmiştir. Hz. Peygamber (sav) seferden döndüğünde ailesinin çocukları tarafından karşılanırdı. Bir defasında seferden döndüğünde O'nun (sav) yanına ilk önce beni götürdüler. O da (sav) beni önüne bindirdi. Sonra Fatıma’nın iki oğlundan biri getirildi. Onu da arkasına aldı. Böylece Medine’ye bir hayvan üzerinde üç kişi olarak götürüldük.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâilü's-sahâbe 6268, /1014

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ أَخْبَرَنَا قَتَادَةُ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ "نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنِ الشُّرْبِ مِنْ فِى السِّقَاءِ وعن رُكوبِ الجَلاّلَة، والمُجثَّمة." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ الْجَلاَّلَةُ الَّتِى تَأْكُلُ الْعَذِرَةَ.]

Açıklama: Hz. Peygamber (sav) su tulumlarının ağzından, başa dikmek sureti ile su içilmesini yasaklamıştır. Çünkü ağzı açık olması sebebiyle içine herhangi bir hayvan ya da haşaratın girme tehlikesi söz konusudur. Bu yüzden el ile ya da başka bir kap kullanarak su içmek bu tehlikeyi gidermek anlamında önemlidir. (Bu hadis için ayrıca bakınız id: 32009)

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Eşribe 14, /857

عبد الرزاق عن الثوري عن إبراهيم بن ميسرة عن إبراهيم النخعي أنه كان يكره الركوب في العيد والجمعة.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Salâtu'l-Iydeyn 5665, 3/289

9730 - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى، قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي عَدِيٍّ، عَنْ سَعِيدٍ، عَنْ قَتَادَةَ، عَنْ أَبِي شَيْخٍ، أَنَّهُ سَمِعَ مُعَاوِيَةَ وَعِنْدَهُ جَمْعٌ مِنْ أَصْحَابِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي الْكَعْبَةِ قَالَ: «أَتَعْلَمُونَ أَنَّ نَبِيَّ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَهَى عَنْ رُكُوبِ عَلَى جِلْدِ النُّمُورِ؟» قَالُوا: «اللهُمَّ نَعَمْ»

• Nesâî Sünen-i Kübra Zînet 9730, 8/468

أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ صَالِحٍ عَنِ اللَّيْثِ ... [عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ مُعَاذِ بْنِ أَنَسٍ عَنْ أَبِيهِ وَكَانَ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« ارْكَبُوا هَذِهِ الدَّوَابَّ سَالِمَةً ، وَلاَ تَتَّخِذُوهَا كَرَاسِىَّ ».] إِلاَّ أَنَّهُ يُخَالِفُ شَبَابَةَ فِى شَىْءٍ.

Bize Abdullah b. Sâlih, Leys’ten [o, Yezîd b. Ebî Habîb’den, o Sehl b. Muâz b. Enes’ten, o da Hz Peygamber'in ashabından olan babasından] yukarıdaki hadisi nakletti.[“Bu hayvanlara zahmet vermeden binin, onları koltuk gibi kullanmayın”] Ancak [bu hadisin ravilerinden Abdullah b. Leys, bir önceki rivayetin ravisi] Şebâbe’ye bazı noktalarda muhalefet etmiştir.

• Dârimî Sünen-i Dârimî İsti'zân 39, 3/1746

حَدَّثَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الرُّومِىِّ الْيَمَامِىُّ وَعَبَّاسُ بْنُ عَبْدِ الْعَظِيمِ الْعَنْبَرِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا النَّضْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا عِكْرِمَةُ - وَهُوَ ابْنُ عَمَّارٍ - حَدَّثَنَا إِيَاسٌ عَنْ أَبِيهِ قَالَ لَقَدْ قُدْتُ بِنَبِىِّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَالْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ بَغْلَتَهُ الشَّهْبَاءَ حَتَّى أَدْخَلْتُهُمْ حُجْرَةَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم هَذَا قُدَّامَهُ وَهَذَا خَلْفَهُ .

Bize Abdullah b. er-Rûmî el-Yemâmî ve Abbas b. Abdülazim el-Anberî, onlara Nadr b. Muhammed, ona İkrime b. Ammar, ona da İyâs, babasının (Seleme b. Akva) şöyle dediğini rivayet etti: Ben yanında Hasan ve Hüseyin de varken Hz. Peygamberi, boz katırının üzerinde hücresine kadar götürdüm. (Torunlarından) biri önünde diğeri arkasında idi.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâilü's-sahâbe 6260, /1013

أَخْبَرَنَا سَعِيدُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ يَحْيَى بْنِ طَلْحَةَ عَنِ الْمُسَيَّبِ بْنِ رَافِعٍ وَمَعْبَدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَزِيدَ الْخَطْمِىِّ - وَكَانَ أَمِيراً عَلَى الْكُوفَةِ - قَالَ : أَتَيْنَا قَيْسَ بْنَ سَعْدِ بْنِ عُبَادَةَ فِى بَيْتِهِ فَأُذِّنَ لِلصَّلاَةِ ، فَقُلْنَا لِقَيْسٍ : قُمْ فَصَلِّ لَنَا. فَقَالَ : لَمْ أَكُنْ لأُصَلِّىَ بِقَوْمٍ لَسْتُ عَلَيْهِمْ بِأَمِيرٍ. فَقَالَ رَجُلٌ لَيْسَ بِدُونِهِ يُقَالُ لَهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ حَنْظَلَةَ بْنِ الْغَسِيلِ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« الرَّجُلُ أَحَقُّ بِصَدْرِ دَابَّتِهِ وَصَدْرُ فِرَاشِهِ ، وَأَنْ يَؤُمَّ فِى رَحْلِهِ ». قَالَ قَيْسُ بْنُ سَعْدٍ عِنْدَ ذَلِكَ يَا فُلاَنُ لِمَوْلًى لَهُ : قُمْ فَصَلِّ لَهُمْ.

Bize Said b. Süleyman, ona İshak b. Yahya b. Talha, ona Müseyyeb b. Râfi ve Ma’bed b. Hâlid, onlara da –o zaman Kufe valisi olan- Abdullah b. Yezîd el-Hatmî’ şu olayı anlatmıştır. Kays b. Sa’d b. Ubâde’nin evine gittiğimizde ezan okundu. Kays’a “Kalk da bize namaz kıldır” dedik. “Ben kendilerine emir olmadığım bir topluluğa namaz kıldırmam” dedi. (Fazilet bakımından) ondan aşağı kalmayan Abdullah b. Hanzala adında bir adam şöyle dedi: “Allah Resulü (sav) şöyle buyurdu: "Kişi bineğinin ön tarafına binmeye, yaygısının baş tarafına oturmaya ve evinde imamlık yapmaya başkalarından daha layıktır". Bunun üzerine Kays b. Sa’d bir azatlısına “Ey falan, kalk da şunlara namaz kıldır” dedi.

• Dârimî Sünen-i Dârimî İsti'zân 37, 3/1744