حَدَّثَنَا آدَمُ بْنُ أَبِى إِيَاسٍ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى ذِئْبٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: "كُنْتُ أَغْتَسِلُ أَنَا وَالنَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم مِنْ إِنَاءٍ وَاحِدٍ مِنْ قَدَحٍ يُقَالُ لَهُ الْفَرَقُ ."

Bize Adem b. Ebu İyas, ona İbn Ebu Zi'b, ona ez-Zührî ona da Urve'nin rivayet ettiğine göre Aişe (r.anha) şöyle demiştir: "Ben ve Hz. Peygamber (sav) 'farak' denilen tek bir kaptan boy abdesti alırdık."

Açıklama: Hadiste geçen "farak" o dönemde çeşitli maddelerin hacmini ölçmede kullanılan bir ölçü birimidir. "Farak" birçok ölçü birimi gibi bölge ve zamana göre değişiklik arz edebilirse de çoğunluğun görüşüne Hz. Peygamber (sav) döneminde, Medine'de kullanılan farak su için yaklaşık 8 litreye tekabül etmektedir (bk. Cengiz Kallek, "Farak", TDV İslâm Ansiklopedisi [İstanbul, 1995], 12/164-165).

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 2, 1/246

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى عَمْرٌو عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "الْمَاءُ مِنَ الْمَاءِ." [وَكَانَ أَبُو سَلَمَةَ يَفْعَلُ ذَلِكَ.]

Bize Ahmed b. Salih, ona İbn Vehb, ona Amr, ona İbn Şihab, ona Ebu Seleme b. Abdurrahman, ona Ebu Said el-Hudrî, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini nakletmiştir: "Su sudandır." [Ebu Seleme de böyle yapardı.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 84, /56

حَدَّثَنَا مُسَدَّدُ بْنُ مُسَرْهَدٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ حَدَّثَنَا حُمَيْدٌ الطَّوِيلُ عَنْ أَنَسٍ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم طَافَ ذَاتَ يَوْمٍ عَلَى نِسَائِهِ فِى غُسْلٍ وَاحِدٍ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَهَكَذَا رَوَاهُ هِشَامُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ أَنَسٍ وَمَعْمَرٌ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ وَصَالِحُ بْنُ أَبِى الأَخْضَرِ عَنِ الزُّهْرِىِّ كُلُّهُمْ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم.]

Bize Müsedded b. Müserhed, ona İsmail, ona Humeyd et-Tavîl, ona Enes şöyle demiştir: "Rasulullah (sav), bir gün (bütün) hanımlarını ziyaret etti ve bir kere gusül abdesti aldı." [Ebu Davud şöyle dedi: Bu rivayeti, Hişam b. Zeyd, Enes'ten; Mamer de Katade vasıtasıyla Enes'ten, Salih b. Ebu'l-Ahdar, Zührî'den, hepsi de Enes aracılığıyla Rasulullah'tan rivayet ettiler.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 85, /56

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى رَافِعٍ عَنْ عَمَّتِهِ سَلْمَى عَنْ أَبِى رَافِعٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم طَافَ ذَاتَ يَوْمٍ عَلَى نِسَائِهِ يَغْتَسِلُ عِنْدَ هَذِهِ وَعِنْدَ هَذِهِ . قَالَ فَقُلْتُ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَلاَ تَجْعَلُهُ غُسْلاً وَاحِدًا قَالَ "هَذَا أَزْكَى وَأَطْيَبُ وَأَطْهَرُ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَحَدِيثُ أَنَسٍ أَصَحُّ مِنْ هَذَا.]

Bize Musa b. İsmail, ona Hammad, ona Abdurrahman b. Ebu Rafi', ona halası Selmâ, ona Ebu Râfi' şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) bir gün her birinin yanında yıkanmak suretiyle hanımlarını dolaştı. Ebu Râfi' 'Ya Rasulullah! Hepsi için bir defa gusletsen olmaz mı?' diye sorduğunda şöyle buyurdu: 'Bu, daha iyi, daha güzel ve daha temizdir.' " [Ebu Davud şöyle dedi: 'Enes'in rivayeti, bundan daha sahihtir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 86, /56

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا اغْتَسَلَ مِنَ الْجَنَابَةِ بَدَأَ فَغَسَلَ يَدَيْهِ ، ثُمَّ يَتَوَضَّأُ كَمَا يَتَوَضَّأُ لِلصَّلاَةِ ، ثُمَّ يُدْخِلُ أَصَابِعَهُ فِى الْمَاءِ ، فَيُخَلِّلُ بِهَا أُصُولَ شَعَرِهِ ثُمَّ يَصُبُّ عَلَى رَأْسِهِ ثَلاَثَ غُرَفٍ بِيَدَيْهِ ، ثُمَّ يُفِيضُ الْمَاءَ عَلَى جِلْدِهِ كُلِّهِ ."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 1, 1/246

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ آدَمَ قَالَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو جَعْفَرٍ "أَنَّهُ كَانَ عِنْدَ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ هُوَ وَأَبُوهُ ، وَعِنْدَهُ قَوْمٌ فَسَأَلُوهُ عَنِ الْغُسْلِ . فَقَالَ يَكْفِيكَ صَاعٌ . فَقَالَ رَجُلٌ مَا يَكْفِينِى . فَقَالَ جَابِرٌ كَانَ يَكْفِى مَنْ هُوَ أَوْفَى مِنْكَ شَعَرًا ، وَخَيْرٌ مِنْكَ ، ثُمَّ أَمَّنَا فِى ثَوْبٍ ."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 3, 1/246

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ قَالَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ قَالَ حَدَّثَنِى سُلَيْمَانُ بْنُ صُرَدٍ قَالَ حَدَّثَنِى جُبَيْرُ بْنُ مُطْعِمٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "أَمَّا أَنَا فَأُفِيضُ عَلَى رَأْسِى ثَلاَثً." وَأَشَارَ بِيَدَيْهِ كِلْتَيْهِمَا .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 4, 1/247

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ قَالَ حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ مِخْوَلِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: "كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يُفْرِغُ عَلَى رَأْسِهِ ثَلاَثًا."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 4, 1/247

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ قَالَ حَدَّثَنَا مَعْمَرُ بْنُ يَحْيَى بْنِ سَامٍ حَدَّثَنِى أَبُو جَعْفَرٍ قَالَ: "قَالَ لِى جَابِرٌ أَتَانِى ابْنُ عَمِّكَ يُعَرِّضُ بِالْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدٍ ابْنِ الْحَنَفِيَّةِ قَالَ كَيْفَ الْغُسْلُ مِنَ الْجَنَابَةِ فَقُلْتُ كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَأْخُذُ ثَلاَثَةَ أَكُفٍّ وَيُفِيضُهَا عَلَى رَأْسِهِ ، ثُمَّ يُفِيضُ عَلَى سَائِرِ جَسَدِهِ . فَقَالَ لِى الْحَسَنُ إِنِّى رَجُلٌ كَثِيرُ الشَّعَرِ . فَقُلْتُ كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَكْثَرَ مِنْكَ شَعَرًا ."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 4, 1/247

حَدَّثَنَا مُوسَى قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِى الْجَعْدِ عَنْ كُرَيْبٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَتْ مَيْمُونَةُ: "وَضَعْتُ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مَاءً لِلْغُسْلِ ، فَغَسَلَ يَدَيْهِ مَرَّتَيْنِ أَوْ ثَلاَثًا ، ثُمَّ أَفْرَغَ عَلَى شِمَالِهِ فَغَسَلَ مَذَاكِيرَهُ ، ثُمَّ مَسَحَ يَدَهُ بِالأَرْضِ ، ثُمَّ مَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ وَغَسَلَ وَجْهَهُ وَيَدَيْهِ ، ثُمَّ أَفَاضَ عَلَى جَسَدِهِ ، ثُمَّ تَحَوَّلَ مِنْ مَكَانِهِ فَغَسَلَ قَدَمَيْهِ ."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 5, 1/247