الإيمان أن تؤمن بالله وملائكته وكتبه ورسله واليوم الآخر، وتؤمن بالقدر خيره وشره

İman; Allah’a, O’nun melekelerine, kitaplarına, peygamberlerine, kıyamet gününe ve hayrıyla şerriyle kadere iman etmendir.

Açıklama: Buhari, Sahîh-i Buhârî'de B000050, B004777, Beyhaki, Sünen-i Kebir'de BS20910 ve Sünenü'l Kübra'da BS21471, Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM000367 HM009497 rivayet etmiştir. Rivayetler arasında farklılıklar bulunabilmektedir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfü'l-hemze 23, 1/21

أبخل الناس من بخل بالسلام

İnsanların en cimrisi, selamda cimrilik edendir (selamını esirgeyendir).

Açıklama: Buhari, el-Edebü'l-Müfred'de EM001015, İbn Ca'd el-Cevheri, Müsned-i İbn Ca'd'da İCM002757 ve İbn Hibban, Sahih-i İbn Hibban'da İHS004498 metni Ebu Hureyre'nin sözü olarak rivayet etmişlerdir. cimrilik benzetmesiyle, selamın yaygınlaştırılmasını hedefleyen muhtasar ve müfit bir beyandır.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze mea'l-bâi'l-muvahhade 30, 1/23

"ائتدموا بالزيت، وادهنوا به؛ فإنه يخرج من شجرة مباركة"

Zeytinyağını katık edinin ve onu (bedeninize) sürün. Zira o, mübarek bir ağaçtan çıkmaktadır

Açıklama: Tirmizî bu hadisi el-İlel’inde rivayet etmiş ve hakkında 'Mürsel bir hadistir' demiştir. İbn Mâce ve Hâkim de bunu rivayet etmiş ve 'Buhârî ve Müslim’in şartlarına uygundur' kaydını düşmüştür. İbn Mace, Sünen'inde İM003319 ve Hâkim en-Nişaburî, el Müstedrek'te NM007319 riyavet etmiştir. Diğer rivayetler için bkz. 25&arama=a'>İRM425 MK16698 T000962

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfü'l-hemze 9, 1/15

ابدأ بمن تعول

(Yardım ve iyilik etmeye) geçimini üstlendiklerinden başla.

Açıklama: Taberânî bu hadisi bu lafızla Hakîm b. Hizâm’dan; Buhârî ve Müslim ise Ebû Hureyre’den “وَابْدَأْ بِمَنْ تَعُولُ/vebde’ bi-men teûlü” lafzıyla rivayet etmişlerdir. Sahîh-i Buhârî, Sahîh-i Buhârî'de B001426 B001427, Beyhaki, Sünen-i Kebir'de BS15807, BS15808, Ebu Davud, Sünen-i Ebu Davud'da D001677, Müslim, Sahîh-i Müslim'de M002386, M002388 rivayetin tam halini rivayet etmişlerdir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze mea'l-bâi'l-muvahhade 31, 1/23

أبردوا بالظهر؛ فإن شدة الحر من فيح جهنم

Öğle namazını serin vakte erteleyin. Zira sıcağın şiddeti, cehennemin kaynamasındandır

Açıklama: Suyûtî de el-Câmiu’l-kebîr’inde bunu farklı lafızlarla ve çeşitli kanallardan rivayet etmiştir. Buhari, Sahîh-i Buhârî'de B000538, Nesai, Sünen-i Nesâî'de N000502, Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM008887 ve Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM010814 rivayet etmiştir

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze mea'l-bâi'l-muvahhade 37, 1/28

أبغض الرجال إلى الله تعالى الألد الخصم

Allah katında en sevimsiz kişi, düşmanın en azılısıdır.

Açıklama: Buhârî ve Müslim’in rivayet ettikleri bir hadistir. Buhârî, Sahîh-i Buhârî'de B002457, Buhârî, Sahîh-i Buhârî'de B007188, Müslim, Sahîh-i Müslim'de M006780, Nesâî, Sünen-i Nesâî'de 25&arama=a'>N005425, Bezzar, Müsned-i Bezzâr'da BM010295 ve Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM024781 rivayet etmiştir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze mea'l-bâi'l-muvahhade 40, 1/29

ابن أخت القوم منهم

Bir kavmin/topluluğun kız kardeşinin oğlu da onlardandır.

Açıklama: Buhârî, Sahîh-i Buhârî'de B006762, Ebu Davud, Sünen-i Ebu Davud'da D005122, Nesâî, Sünen-i Nesâî'de N002612, Bezzâr, Müsned-i Bezzâr'da BM007345 ve Dârimî, Sünen-i Dârimî'de 2570&arama=a'>DM002570 rivayet etmiştir. Taberani, el-Mu'cemu'l-Kebir'de MK12879, Taberani, el-Mu'cemu'l-Kebir'de MK14130,Tirmizî, Sünen-i Tirmizî'de T003901 ve Bezzâr, Müsned-i Bezzâr'da BM010301 farklı içerikle rivayet etmiştir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze mea'l-bâi'l-muvahhade 44, 1/30

اتقوا الشح؛ فإنه أهلك من كان قبلكم

Açıklama: Buhari, el-Edebü'l-Müfred'de EM000483, Buhari, el-Edebü'l-Müfred'de EM000488, Beyhaki, Sünen-i Kebir'de BS020480, Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM003981, Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM003993 ve Nesai, Sünen-i Nesâî'de N003059 farklı bir içerikle rivayet etmiştir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze mea'l-bâi'l-muvahhade 79, 1/42

اتقوا النار ولو بشق تمرة

Açıklama: Buhari, Sahîh-i Buhârî'de B001417, Taberani, el-Mu'cemu'l-Kebir'de MK12771, Nesai, Zekât, Sünen-i Nesâî'de 2553&arama=a'>N002553, Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM018461, Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM018463 ve Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM019596 rivayet etmiştir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze mea'l-bâi'l-muvahhade 81, 1/43

اتق الله حيثما كنت، وأتبع السيئة الحسنة تمحها, وخالق الناس بخلق حسن

Açıklama: Bu hadisi Ahmed b. Hanbel ve Hâkim rivayet etmiş; Hâkim de “Buhârî ve Müslim’in şartlarına uygundur” demiştir. Ayrıca Beyhakî ve Tirmizî de bunu Ebû Zerr ve Muâz kanalıyla nakletmiş, Tirmizî de “hasen-sahih” kaydını düşmüştür. Taberani, el-Mu'cemu'l-Kebir'de MK17485, Bezzâr, Müsned-i Bezzâr'da BM004022, Darimi, Sünen-i Dârimî'de DM002833 ve İbn Ca'd el-Cevheri, Müsned-i İbn Ca'd'da İCM000316 rivayet etmiştir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze mea'l-bâi'l-muvahhade 82, 1/43