حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ أَخْبَرَنَا قُرَّانُ بْنُ تَمَّامٍ الأَسَدِىُّ عَنْ أَبِى فَرْوَةَ الرَّهَاوِىِّ يَزِيدَ بْنِ سِنَانٍ عَنْ سُلَيْمِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ أَبِى أُمَامَةَ قَالَ: قِيلَ :يَا رَسُولَ اللَّهِ الرَّجُلاَنِ يَلْتَقِيَانِ أَيُّهُمَا يَبْدَأُ بِالسَّلاَمِ فَقَالَ : " أَوْلاَهُمَا بِاللَّهِ " . [ قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ . قَالَ :مُحَمَّدٌ أَبُو فَرْوَةَ الرَّهَاوِىُّ مُقَارِبُ الْحَدِيثِ إِلاَّ أَنَّ ابْنَهُ مُحَمَّدَ بْنَ يَزِيدَ يَرْوِى عَنْهُ مَنَاكِيرَ .]

Bize Ali b. Hucr, ona Kurran b. Temmam el-Esedi, ona Ebu Ferve er-Rehâvi Yezid b. Sinan, ona Süleym b. Amir, ona Ebu Ümame şöyle demiştir: "Hz. Peygamber'e "Ey Allah’ın Rasulü! İki adam karşılaştığında bunlardan hangisi önce selam vermelidir?" denildi. Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "O ikidinden Allah’a en yakın olanı." [Ebu İsa şöyle demiştir: 'Bu hadis hasendir. Muhammed (İmam Buhari): 'Ebu Ferve er-Rehâvî sikaya yakın bir ravidir. Ancak oğlu Muhammed b. Yezîd kendisinden münker hadisler rivayet eder.']

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 6, 5/56

حَدَّثَنَا مُؤَمَّلٌ - يَعْنِى ابْنَ الْفَضْلِ - الْحَرَّانِىُّ - حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ حَدَّثَنَا ابْنُ جَابِرٍ حَدَّثَنَا سُلَيْمُ بْنُ عَامِرٍ الْكَلاَعِىُّ "سَمِعْتُ أَبَا أُمَامَةَ يَقُولُ سَمِعْتُ خُطْبَةَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِمِنًى يَوْمَ النَّحْرِ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 72, /455

حَدَّثَنَا سَلَمَةُ بْنُ شَبِيبٍ حَدَّثَنَا أَبُو الْمُغِيرَةِ عَنْ عُفَيْرِ بْنِ مَعْدَانَ عَنْ سُلَيْمِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ أَبِى أُمَامَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « خَيْرُ الأُضْحِيَةِ الْكَبْشُ وَخَيْرُ الْكَفَنِ الْحُلَّةُ » . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ غَرِيبٌ . وَعُفَيْرُ بْنُ مَعْدَانَ يُضَعَّفُ فِى الْحَدِيثِ .

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Edâhî 17, 4/98

حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ النَّمَرِىُّ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ أَبِى الْفَيْضِ عَنْ سُلَيْمِ بْنِ عَامِرٍ - رَجُلٍ مِنْ حِمْيَرَ - قَالَ كَانَ بَيْنَ مُعَاوِيَةَ وَبَيْنَ الرُّومِ عَهْدٌ وَكَانَ يَسِيرُ نَحْوَ بِلاَدِهِمْ حَتَّى إِذَا انْقَضَى الْعَهْدُ غَزَاهُمْ فَجَاءَ رَجُلٌ عَلَى فَرَسٍ أَوْ بِرْذَوْنٍ وَهُوَ يَقُولُ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ وَفَاءٌ لاَ غَدْرٌ فَنَظَرُوا فَإِذَا عَمْرُو بْنُ عَبَسَةَ فَأَرْسَلَ إِلَيْهِ مُعَاوِيَةُ فَسَأَلَهُ فَقَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ "مَنْ كَانَ بَيْنَهُ وَبَيْنَ قَوْمٍ عَهْدٌ فَلاَ يَشُدُّ عُقْدَةً وَلاَ يَحُلُّهَا حَتَّى يَنْقَضِىَ أَمَدُهَا أَوْ يَنْبِذَ إِلَيْهِمْ عَلَى سَوَاءٍ." فَرَجَعَ مُعَاوِيَةُ .

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cihâd 164, /639

حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ عُثْمَانَ الدِّمَشْقِىُّ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَائِذٍ أَنَّهُ سَمِعَ سُلَيْمَ بْنَ عَامِرٍ يُحَدِّثُ عَنْ أَبِى أُمَامَةَ الْبَاهِلِىِّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « خَيْرُ الْكَفَنِ الْحُلَّةُ وَخَيْرُ الضَّحَايَا الْكَبْشُ الأَقْرَنُ » .

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Edâhî 4, /510

حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ الْجُبَيْرِىُّ حَدَّثَنَا قَيْسُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْكِنْدِىُّ حَدَّثَنَا عُفَيْرُ بْنُ مَعْدَانَ الشَّامِىُّ عَنْ سُلَيْمِ بْنِ عَامِرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا أُمَامَةَ يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "شَهِيدُ الْبَحْرِ مِثْلُ شَهِيدَىِ الْبَرِّ. وَالْمَائِدُ فِى الْبَحْرِ كَالْمُتَشَحِّطِ فِى دَمِهِ فِى الْبَرِّ وَمَا بَيْنَ الْمَوْجَتَيْنِ كَقَاطِعِ الدُّنْيَا فِى طَاعَةِ اللَّهِ. وَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ وَكَلَ مَلَكَ الْمَوْتِ بِقَبْضِ الأَرْوَاحِ إِلاَّ شَهِيدَ الْبَحْرِ. فَإِنَّهُ يَتَوَلَّى قَبْضَ أَرْوَاحِهِمْ، وَيَغْفِرُ لِشَهِيدِ الْبَرِّ الذُّنُوبَ كُلَّهَا إِلاَّ الدَّيْنَ. وَلِشَهِيدِ الْبَحْرِ الذُّنُوبَ وَالدَّيْنَ."

Bize Ubeydullah b. Yusuf el-Cübeyrî, ona Kays b. Muhammed el-Kindî, ona Ufeyr b. Ma'dân eş-Şâmî, ona Süleym b. Âmir, ona da Ebu Ümâme, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Denizde şehit olan, karada iki şehit olana bedeldir. Denizde başı dönen gazi, karada kanı içerisinde kıvranan gazi gibidir. İki dalga arasındaki mesafeyi aşan gazi de Allah'a itaat ederek bütün dünyayı kateden kimse gibidir. Allah (ac), ölüm meleğini, denizde şehit olan kimse dışındakilerin ruhlarını almakla görevlendirmiştir. Denizde şehit olanların ruhlarını almayı ise bizzat Allah (cc) üstlenmiştir. Allah (cc) karada şehit olan kimsenin, borçları dışındaki tüm günahlarını affeder. Denizde şehit olanların ise hem günahlarını hem de borçlarını affeder."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Cihâd 10, /451

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ بْنُ سَعِيدٍ قَالَ سَمِعْتُ شُعْبَةَ عَنْ يَزِيدَ بْنِ خُمَيْرٍ قَالَ سَمِعْتُ سُلَيْمَ بْنَ عَامِرٍ يُحَدِّثُ عَنْ أَوْسَطَ بْنِ إِسْمَاعِيلَ الْبَجَلِىِّ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا بَكْرٍ حِينَ قُبِضَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى مَقَامِى هَذَا عَامَ الأَوَّلِ ثُمَّ بَكَى أَبُو بَكْرٍ ثُمَّ قَالَ « عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّهُ مَعَ الْبِرِّ وَهُمَا فِى الْجَنَّةِ وَإِيَّاكُمْ وَالْكَذِبَ فَإِنَّهُ مَعَ الْفُجُورِ وَهُمَا فِى النَّارِ وَسَلُوا اللَّهَ الْمُعَافَاةَ فَإِنَّهُ لَمْ يُؤْتَ أَحَدٌ بَعْدَ الْيَقِينِ خَيْرًا مِنَ الْمُعَافَاةِ وَلاَ تَحَاسَدُوا وَلاَ تَبَاغَضُوا وَلاَ تَقَاطَعُوا وَلاَ تَدَابَرُوا وَكُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا » .

Bize Ebu Bekir ve Ali b. Muhammed, onlara Ubeyd b. Said el-Ümevi, ona Şube, ona Yezid b. Humeyr, ona Süleym b. Amir, ona Evsat b. İsmail el-Becelî, Hz. Peygamber (sav) vefat ettiğinde, Hz. Ebu Bekir'in “Rasulullah (sav) geçen yıl benim şu yerimde ayağa kalktı [dedikten sonra ağladığını sonra da] ve şöyle buyurdu” dediğini rivayet etmiştir: "Doğruluktan ayrılmayınız. Çünkü doğruluk hayır ile birliktedir ve her ikisi de cennettedir. Yalancılıktan da sakınınız. Çünkü yalancılık günah ve kötülük ile beraberdir ve her ikisi de cehennemdedir. Allah'tan sağlık ve afiyet dileyin. Çünkü gönülden ve sağlam bir imandan sonra kişiye afiyetten daha hayırlı bir şey verilmemiştir. Birbirinize haset etmeyiniz. Birbirinize kin beslemeyin. Birbirinizle iyi ilişkileri kesmeyiniz. Birbirinizden yüz çevirip küsmeyiniz ve ey Allah'ın kulları kardeşler olunuz."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Dua 5, /617

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ بْنُ سَعِيدٍ قَالَ سَمِعْتُ شُعْبَةَ عَنْ يَزِيدَ بْنِ خُمَيْرٍ قَالَ سَمِعْتُ سُلَيْمَ بْنَ عَامِرٍ يُحَدِّثُ عَنْ أَوْسَطَ بْنِ إِسْمَاعِيلَ الْبَجَلِىِّ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا بَكْرٍ حِينَ قُبِضَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى مَقَامِى هَذَا عَامَ الأَوَّلِ ثُمَّ بَكَى أَبُو بَكْرٍ ثُمَّ قَالَ « عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّهُ مَعَ الْبِرِّ وَهُمَا فِى الْجَنَّةِ وَإِيَّاكُمْ وَالْكَذِبَ فَإِنَّهُ مَعَ الْفُجُورِ وَهُمَا فِى النَّارِ وَسَلُوا اللَّهَ الْمُعَافَاةَ فَإِنَّهُ لَمْ يُؤْتَ أَحَدٌ بَعْدَ الْيَقِينِ خَيْرًا مِنَ الْمُعَافَاةِ وَلاَ تَحَاسَدُوا وَلاَ تَبَاغَضُوا وَلاَ تَقَاطَعُوا وَلاَ تَدَابَرُوا وَكُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا » .

Bize Ebu Bekir ve Ali b. Muhammed, onlara Ubeyd b. Said el-Ümevi, ona Şube, ona Yezid b. Humeyr, ona Süleym b. Amir, ona Evsat b. İsmail el-Becelî, Hz. Peygamber (sav) vefat ettiğinde, Hz. Ebu Bekir'in “Rasulullah (sav) geçen yıl benim şu yerimde ayağa kalktı [dedikten sonra ağladığını sonra da] ve şöyle buyurdu” dediğini rivayet etmiştir: "Doğruluktan ayrılmayınız. Çünkü doğruluk hayır ile birliktedir ve her ikisi de cennettedir. Yalancılıktan da sakınınız. Çünkü yalancılık günah ve kötülük ile beraberdir ve her ikisi de cehennemdedir. Allah'tan sağlık ve afiyet dileyin. Çünkü gönülden ve sağlam bir imandan sonra kişiye afiyetten daha hayırlı bir şey verilmemiştir. Birbirinize haset etmeyiniz. Birbirinize kin beslemeyin. Birbirinizle iyi ilişkileri kesmeyiniz. Birbirinizden yüz çevirip küsmeyiniz ve ey Allah'ın kulları kardeşler olunuz."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Dua 5, /617

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عُثْمَانَ بْنِ سَعِيدِ بْنِ كَثِيرٍ قَالَ حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ عَنْ صَفْوَانَ قَالَ حَدَّثَنِى سُلَيْمُ بْنُ عَامِرٍ عَنْ شُرَحْبِيلَ بْنِ السِّمْطِ أَنَّهُ قَالَ لِعَمْرِو بْنِ عَبَسَةَ يَا عَمْرُو حَدِّثْنَا حَدِيثًا سَمِعْتَهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم . قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « مَنْ شَابَ شَيْبَةً فِى سَبِيلِ اللَّهِ تَعَالَى كَانَتْ لَهُ نُورًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَمَنْ رَمَى بِسَهْمٍ فِى سَبِيلِ اللَّهِ تَعَالَى بَلَغَ الْعَدُوَّ أَوَلَمْ يَبْلُغْ كَانَ لَهُ كَعِتْقِ رَقَبَةٍ وَمَنْ أَعْتَقَ رَقَبَةً مُؤْمِنَةً كَانَتْ لَهُ فِدَاءَهُ مِنَ النَّارِ عُضْوًا بِعُضْوٍ » .

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: مَنْ شَابَ شَيْبَةً فِى الإِسْلاَمِ كَانَتْ لَهُ نُورًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ

• Nesâî Sünen-i Nesâî Cihâd 26, /2290

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ يَزِيدَ بْنِ خُمَيْرٍ عَنْ سُلَيْمِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ أَوْسَطَ قَالَ خَطَبَنَا أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ فَقَالَ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَقَامِي هَذَا عَامَ الْأَوَّلِ وَبَكَى أَبُو بَكْرٍ فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ سَلُوا اللَّهَ الْمُعَافَاةَ أَوْ قَالَ الْعَافِيَةَ فَلَمْ يُؤْتَ أَحَدٌ قَطُّ بَعْدَ الْيَقِينِ أَفْضَلَ مِنْ الْعَافِيَةِ أَوْ الْمُعَافَاةِ عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّهُ مَعَ الْبِرِّ وَهُمَا فِي الْجَنَّةِ وَإِيَّاكُمْ وَالْكَذِبَ فَإِنَّهُ مَعَ الْفُجُورِ وَهُمَا فِي النَّارِ وَلَا تَحَاسَدُوا وَلَا تَبَاغَضُوا وَلَا تَقَاطَعُوا وَلَا تَدَابَرُوا وَكُونُوا إِخْوَانًا كَمَا أَمَرَكُمْ اللَّهُ تَعَالَى

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Bekir es-Sıddîk 5, 1/74