حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ أَبِى حَصِينٍ وَالأَشْعَثِ بْنِ سُلَيْمٍ سَمِعَا الأَسْوَدَ بْنَ هِلاَلٍ عَنْ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ قَالَ قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم " يَا مُعَاذُ أَتَدْرِى مَا حَقُّ اللَّهِ عَلَى الْعِبَادِ". قَالَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ . قَالَ: " أَنْ يَعْبُدُوهُ وَلاَ يُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا ، أَتَدْرِى مَا حَقُّهُمْ عَلَيْهِ" . قَالَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ . قَالَ: " أَنْ لاَ يُعَذِّبَهُمْ "

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Gunder, ona Şu'be, ona Ebu Hasîn ve Eş'as b. Süleym, onlara Esved b. Hilal, ona da Muaz b. Cebel'in naklettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Ey Muaz! Allah'ın kullar üzerindeki hakkı nedir, bilir misin?" Bunun üzerine Muaz, 'Allah ve Rasulü daha iyi bilir.' diyerek karşılık verdi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) "Allah'a kulluk etmeleri ve ona hiç bir şeyi ortak koşmamalarıdır" buyurdu ve "Peki, (bunu yaptıkları zaman) onların Allah üzerindeki hakkı nedir?" dedi. O da "Allah ve Rasulü daha iyi bilir" diyerek karşılık verdi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) "Onlara azap etmemesi" buyurdu.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 1, 2/742

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ حَدَّثَنِى مَالِكٌ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ الأَغَرِّ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « يَتَنَزَّلُ رَبُّنَا تَبَارَكَ وَتَعَالَى كُلَّ لَيْلَةٍ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا حِينَ يَبْقَى ثُلُثُ اللَّيْلِ الآخِرُ فَيَقُولُ مَنْ يَدْعُونِى فَأَسْتَجِيبَ لَهُ ، مَنْ يَسْأَلُنِى فَأُعْطِيَهُ ، مَنْ يَسْتَغْفِرُنِى فَأَغْفِرَ لَهُ » .

Bize İsmail, ona Mâlik, ona İbn Şihâb, ona Ebu Abdullah el-Eğar, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Şanı mübarek ve yüce Allah her gece, gecenin son üçte birinde, (rahmeti ile) dünya semasına iner ve şöyle der: Yok mu bana dua eden, duasını kabul edeyim. Yok mu benden isteyen, ona vereyim. Yok mu bağışlanma dileyen, onu bağışlayayım."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 35, 2/767

حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ شَقِيقٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَا مِنْ أَحَدٍ أَغْيَرُ مِنَ اللَّهِ ، مِنْ أَجْلِ ذَلِكَ حَرَّمَ الْفَوَاحِشَ ، وَمَا أَحَدٌ أَحَبَّ إِلَيْهِ الْمَدْحُ مِنَ اللَّهِ » .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 15, 2/747

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنْ هَمَّامٍ حَدَّثَنَا أَبُو هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « إِنَّ يَمِينَ اللَّهِ مَلأَى لاَ يَغِيضُهَا نَفَقَةٌ سَحَّاءُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ ، أَرَأَيْتُمْ مَا أَنْفَقَ مُنْذُ خَلَقَ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضَ فَإِنَّهُ لَمْ يَنْقُصْ مَا فِى يَمِينِهِ ، وَعَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ وَبِيَدِهِ الأُخْرَى الْفَيْضُ - أَوِ الْقَبْضُ - يَرْفَعُ وَيَخْفِضُ » .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 22, 2/751

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِى الأَسْوَدِ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ سَمِعْتُ أَبِى حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَبْدِ الْغَافِرِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « أَنَّهُ ذَكَرَ رَجُلاً فِيمَنْ سَلَفَ - أَوْ فِيمَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ قَالَ كَلِمَةً يَعْنِى - أَعْطَاهُ اللَّهُ مَالاً وَوَلَدًا - فَلَمَّا حَضَرَتِ الْوَفَاةُ قَالَ لِبَنِيهِ أَىَّ أَبٍ كُنْتُ لَكُمْ قَالُوا خَيْرَ أَبٍ . قَالَ فَإِنَّهُ لَمْ يَبْتَئِرْ - أَوْ لَمْ يَبْتَئِزْ - عِنْدَ اللَّهِ خَيْرًا ، وَإِنْ يَقْدِرِ اللَّهُ عَلَيْهِ يُعَذِّبْهُ ، فَانْظُرُوا إِذَا مُتُّ فَأَحْرِقُونِى حَتَّى إِذَا صِرْتُ فَحْمًا فَاسْحَقُونِى - أَوْ قَالَ فَاسْحَكُونِى - فَإِذَا كَانَ يَوْمُ رِيحٍ عَاصِفٍ فَأَذْرُونِى فِيهَا » فَقَالَ نَبِىُّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « فَأَخَذَ مَوَاثِيقَهُمْ عَلَى ذَلِكَ وَرَبِّى ، فَفَعَلُوا ثُمَّ أَذْرَوْهُ فِى يَوْمٍ عَاصِفٍ ، فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ كُنْ . فَإِذَا هُوَ رَجُلٌ قَائِمٌ . قَالَ اللَّهُ أَىْ عَبْدِى مَا حَمَلَكَ عَلَى أَنْ فَعَلْتَ مَا فَعَلْتَ قَالَ مَخَافَتُكَ أَوْ فَرَقٌ مِنْكَ قَالَ فَمَا تَلاَفَاهُ أَنْ رَحِمَهُ عِنْدَهَا - وَقَالَ مَرَّةً أُخْرَى فَمَا تَلاَفَاهُ غَيْرُهَا - » . فَحَدَّثْتُ بِهِ أَبَا عُثْمَانَ فَقَالَ سَمِعْتُ هَذَا مِنْ سَلْمَانَ غَيْرَ أَنَّهُ زَادَ فِيهِ أَذْرُونِى فِى الْبَحْرِ . أَوْ كَمَا حَدَّثَ . حَدَّثَنَا مُوسَى حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ وَقَالَ لَمْ يَبْتَئِرْ . وَقَالَ خَلِيفَةُ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ وَقَالَ لَمْ يَبْتَئِزْ . فَسَّرَهُ قَتَادَةُ لَمْ يَدَّخِرْ .

Bize Abdullah b. Ebu'l-Esved, ona Mu'temir, ona Babası (Süleyman b. Tarhân), ona Katâde, ona Ukbe b. Abdulgâfir, ona da Ebu Saîd el-Hudrî şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) geçmiş milletler ya da sizden öncekiler içinde bir adamdan bahsetti ve şöyle buyurdu: "Allah o adama mal ve evlâd verdi. Nihayet ona vefat zamanı yaklaştığında, oğullarına 'ben size nasıl babalık yaptım?' diye sordu. Oğulları 'Sen bize hayırlı bir baba oldun' dediler. Adam 'Gerçek olan şu ki babanızın Allah yanına gönderdiği ya da onun katında biriktirdiği bir hayrı yoktur. Bu yüzden Allah kudret pençesini geçirip onu yakalarsa azab edecektir. Bakın şimdi, ben öldüğüm zaman sizler beni kömür oluncaya ka­dar yakın, sonra ezip öğütün -ya da toz haline getirin. Sonra şiddetli rüzgar estiği bir gün küllerimi savurun' dedi." Hz. Peygamber (sav) şöyle devam etti: "O adam, 'Rabbime ant ol­sun' diyerek oğullarından böyle yapacaklarına dair söz aldı. Onlar da (babaları öldükten sonra onun vasiyet ettiği şekilde) yaptılar ve küllerini rüzgarlı bir günde savurdular. Azız ve Celîl olan Allah o küllere 'ol' dedi, tozlar derhal ayakta dikilen bir adam oluverdi. Allah: 'Ey kulum! Bu işleri yapmana seni sevk eden nedir?' diye sordu. O kişi 'Sen'in korkundan', ya da 'Sen'den korkmaktan dolayı' dedi. Bunun üzerine Allah 'Allah'ın merhameti o kusuru telafi eder, -Ravi bir defasında da- 'onu Allah kor­kusundan başkası telâfi edemez' buyurdu". Râvî (Süleyman b. Tarhân) der ki: Ben bu hadisi Ebu Osman'a sordum, o da "ben bu hadisi veya benzerini Selmân'dan işittim. Ancak 'benim (küllerimi) denize savurun' eklemesini yaptı" dedi. Râvi Musa der ki: Mu'temir bu hadisi bize "lem yebteir" ifadesiyle rivayet etti. Râvî Halîfe de şöyle dedi: Mu'temir bu hadisi bize "lem yebteiz" ifadesiyle aktardı, Katâde de bunu "biriktirmedi" manasında tefsir etti.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 35, 2/769

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِى الأَسْوَدِ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ سَمِعْتُ أَبِى حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَبْدِ الْغَافِرِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « أَنَّهُ ذَكَرَ رَجُلاً فِيمَنْ سَلَفَ - أَوْ فِيمَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ قَالَ كَلِمَةً يَعْنِى - أَعْطَاهُ اللَّهُ مَالاً وَوَلَدًا - فَلَمَّا حَضَرَتِ الْوَفَاةُ قَالَ لِبَنِيهِ أَىَّ أَبٍ كُنْتُ لَكُمْ قَالُوا خَيْرَ أَبٍ . قَالَ فَإِنَّهُ لَمْ يَبْتَئِرْ - أَوْ لَمْ يَبْتَئِزْ - عِنْدَ اللَّهِ خَيْرًا ، وَإِنْ يَقْدِرِ اللَّهُ عَلَيْهِ يُعَذِّبْهُ ، فَانْظُرُوا إِذَا مُتُّ فَأَحْرِقُونِى حَتَّى إِذَا صِرْتُ فَحْمًا فَاسْحَقُونِى - أَوْ قَالَ فَاسْحَكُونِى - فَإِذَا كَانَ يَوْمُ رِيحٍ عَاصِفٍ فَأَذْرُونِى فِيهَا » فَقَالَ نَبِىُّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « فَأَخَذَ مَوَاثِيقَهُمْ عَلَى ذَلِكَ وَرَبِّى ، فَفَعَلُوا ثُمَّ أَذْرَوْهُ فِى يَوْمٍ عَاصِفٍ ، فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ كُنْ . فَإِذَا هُوَ رَجُلٌ قَائِمٌ . قَالَ اللَّهُ أَىْ عَبْدِى مَا حَمَلَكَ عَلَى أَنْ فَعَلْتَ مَا فَعَلْتَ قَالَ مَخَافَتُكَ أَوْ فَرَقٌ مِنْكَ قَالَ فَمَا تَلاَفَاهُ أَنْ رَحِمَهُ عِنْدَهَا - وَقَالَ مَرَّةً أُخْرَى فَمَا تَلاَفَاهُ غَيْرُهَا - » . فَحَدَّثْتُ بِهِ أَبَا عُثْمَانَ فَقَالَ سَمِعْتُ هَذَا مِنْ سَلْمَانَ غَيْرَ أَنَّهُ زَادَ فِيهِ أَذْرُونِى فِى الْبَحْرِ . أَوْ كَمَا حَدَّثَ . حَدَّثَنَا مُوسَى حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ وَقَالَ لَمْ يَبْتَئِرْ . وَقَالَ خَلِيفَةُ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ وَقَالَ لَمْ يَبْتَئِزْ . فَسَّرَهُ قَتَادَةُ لَمْ يَدَّخِرْ .

Bize Abdullah b. Ebu'l-Esved, ona Mu'temir, ona Babası (Süleyman b. Tarhân), ona Katâde, ona Ukbe b. Abdulgâfir, ona da Ebu Saîd el-Hudrî şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) geçmiş milletler ya da sizden öncekiler içinde bir adamdan bahsetti ve şöyle buyurdu: "Allah o adama mal ve evlâd verdi. Nihayet ona vefat zamanı yaklaştığında, oğullarına 'ben size nasıl babalık yaptım?' diye sordu. Oğulları 'Sen bize hayırlı bir baba oldun' dediler. Adam 'Gerçek olan şu ki babanızın Allah yanına gönderdiği ya da onun katında biriktirdiği bir hayrı yoktur. Bu yüzden Allah kudret pençesini geçirip onu yakalarsa azab edecektir. Bakın şimdi, ben öldüğüm zaman sizler beni kömür oluncaya ka­dar yakın, sonra ezip öğütün -ya da toz haline getirin. Sonra şiddetli rüzgar estiği bir gün küllerimi savurun' dedi." Hz. Peygamber (sav) şöyle devam etti: "O adam, 'Rabbime ant ol­sun' diyerek oğullarından böyle yapacaklarına dair söz aldı. Onlar da (babaları öldükten sonra onun vasiyet ettiği şekilde) yaptılar ve küllerini rüzgarlı bir günde savurdular. Azız ve Celîl olan Allah o küllere 'ol' dedi, tozlar derhal ayakta dikilen bir adam oluverdi. Allah: 'Ey kulum! Bu işleri yapmana seni sevk eden nedir?' diye sordu. O kişi 'Sen'in korkundan', ya da 'Sen'den korkmaktan dolayı' dedi. Bunun üzerine Allah 'Allah'ın merhameti o kusuru telafi eder, -Ravi bir defasında da- 'onu Allah kor­kusundan başkası telâfi edemez' buyurdu". Râvî (Süleyman b. Tarhân) der ki: Ben bu hadisi Ebu Osman'a sordum, o da "ben bu hadisi veya benzerini Selmân'dan işittim. Ancak 'benim (küllerimi) denize savurun' eklemesini yaptı" dedi. Râvi Musa der ki: Mu'temir bu hadisi bize "lem yebteir" ifadesiyle rivayet etti. Râvî Halîfe de şöyle dedi: Mu'temir bu hadisi bize "lem yebteiz" ifadesiyle aktardı, Katâde de bunu "biriktirmedi" manasında tefsir etti.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 35, 2/769

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِى الأَسْوَدِ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ سَمِعْتُ أَبِى حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَبْدِ الْغَافِرِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « أَنَّهُ ذَكَرَ رَجُلاً فِيمَنْ سَلَفَ - أَوْ فِيمَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ قَالَ كَلِمَةً يَعْنِى - أَعْطَاهُ اللَّهُ مَالاً وَوَلَدًا - فَلَمَّا حَضَرَتِ الْوَفَاةُ قَالَ لِبَنِيهِ أَىَّ أَبٍ كُنْتُ لَكُمْ قَالُوا خَيْرَ أَبٍ . قَالَ فَإِنَّهُ لَمْ يَبْتَئِرْ - أَوْ لَمْ يَبْتَئِزْ - عِنْدَ اللَّهِ خَيْرًا ، وَإِنْ يَقْدِرِ اللَّهُ عَلَيْهِ يُعَذِّبْهُ ، فَانْظُرُوا إِذَا مُتُّ فَأَحْرِقُونِى حَتَّى إِذَا صِرْتُ فَحْمًا فَاسْحَقُونِى - أَوْ قَالَ فَاسْحَكُونِى - فَإِذَا كَانَ يَوْمُ رِيحٍ عَاصِفٍ فَأَذْرُونِى فِيهَا » فَقَالَ نَبِىُّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « فَأَخَذَ مَوَاثِيقَهُمْ عَلَى ذَلِكَ وَرَبِّى ، فَفَعَلُوا ثُمَّ أَذْرَوْهُ فِى يَوْمٍ عَاصِفٍ ، فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ كُنْ . فَإِذَا هُوَ رَجُلٌ قَائِمٌ . قَالَ اللَّهُ أَىْ عَبْدِى مَا حَمَلَكَ عَلَى أَنْ فَعَلْتَ مَا فَعَلْتَ قَالَ مَخَافَتُكَ أَوْ فَرَقٌ مِنْكَ قَالَ فَمَا تَلاَفَاهُ أَنْ رَحِمَهُ عِنْدَهَا - وَقَالَ مَرَّةً أُخْرَى فَمَا تَلاَفَاهُ غَيْرُهَا - » . فَحَدَّثْتُ بِهِ أَبَا عُثْمَانَ فَقَالَ سَمِعْتُ هَذَا مِنْ سَلْمَانَ غَيْرَ أَنَّهُ زَادَ فِيهِ أَذْرُونِى فِى الْبَحْرِ . أَوْ كَمَا حَدَّثَ . حَدَّثَنَا مُوسَى حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ وَقَالَ لَمْ يَبْتَئِرْ . وَقَالَ خَلِيفَةُ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ وَقَالَ لَمْ يَبْتَئِزْ . فَسَّرَهُ قَتَادَةُ لَمْ يَدَّخِرْ .

Bize Abdullah b. Ebu'l-Esved, ona Mu'temir, ona Babası (Süleyman b. Tarhân), ona Katâde, ona Ukbe b. Abdulgâfir, ona da Ebu Saîd el-Hudrî şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) geçmiş milletler ya da sizden öncekiler içinde bir adamdan bahsetti ve şöyle buyurdu: "Allah o adama mal ve evlâd verdi. Nihayet ona vefat zamanı yaklaştığında, oğullarına 'ben size nasıl babalık yaptım?' diye sordu. Oğulları 'Sen bize hayırlı bir baba oldun' dediler. Adam 'Gerçek olan şu ki babanızın Allah yanına gönderdiği ya da onun katında biriktirdiği bir hayrı yoktur. Bu yüzden Allah kudret pençesini geçirip onu yakalarsa azab edecektir. Bakın şimdi, ben öldüğüm zaman sizler beni kömür oluncaya ka­dar yakın, sonra ezip öğütün -ya da toz haline getirin. Sonra şiddetli rüzgar estiği bir gün küllerimi savurun' dedi." Hz. Peygamber (sav) şöyle devam etti: "O adam, 'Rabbime ant ol­sun' diyerek oğullarından böyle yapacaklarına dair söz aldı. Onlar da (babaları öldükten sonra onun vasiyet ettiği şekilde) yaptılar ve küllerini rüzgarlı bir günde savurdular. Azız ve Celîl olan Allah o küllere 'ol' dedi, tozlar derhal ayakta dikilen bir adam oluverdi. Allah: 'Ey kulum! Bu işleri yapmana seni sevk eden nedir?' diye sordu. O kişi 'Sen'in korkundan', ya da 'Sen'den korkmaktan dolayı' dedi. Bunun üzerine Allah 'Allah'ın merhameti o kusuru telafi eder, -Ravi bir defasında da- 'onu Allah kor­kusundan başkası telâfi edemez' buyurdu". Râvî (Süleyman b. Tarhân) der ki: Ben bu hadisi Ebu Osman'a sordum, o da "ben bu hadisi veya benzerini Selmân'dan işittim. Ancak 'benim (küllerimi) denize savurun' eklemesini yaptı" dedi. Râvi Musa der ki: Mu'temir bu hadisi bize "lem yebteir" ifadesiyle rivayet etti. Râvî Halîfe de şöyle dedi: Mu'temir bu hadisi bize "lem yebteiz" ifadesiyle aktardı, Katâde de bunu "biriktirmedi" manasında tefsir etti.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 35, 2/769

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِى الأَسْوَدِ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ سَمِعْتُ أَبِى حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَبْدِ الْغَافِرِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « أَنَّهُ ذَكَرَ رَجُلاً فِيمَنْ سَلَفَ - أَوْ فِيمَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ قَالَ كَلِمَةً يَعْنِى - أَعْطَاهُ اللَّهُ مَالاً وَوَلَدًا - فَلَمَّا حَضَرَتِ الْوَفَاةُ قَالَ لِبَنِيهِ أَىَّ أَبٍ كُنْتُ لَكُمْ قَالُوا خَيْرَ أَبٍ . قَالَ فَإِنَّهُ لَمْ يَبْتَئِرْ - أَوْ لَمْ يَبْتَئِزْ - عِنْدَ اللَّهِ خَيْرًا ، وَإِنْ يَقْدِرِ اللَّهُ عَلَيْهِ يُعَذِّبْهُ ، فَانْظُرُوا إِذَا مُتُّ فَأَحْرِقُونِى حَتَّى إِذَا صِرْتُ فَحْمًا فَاسْحَقُونِى - أَوْ قَالَ فَاسْحَكُونِى - فَإِذَا كَانَ يَوْمُ رِيحٍ عَاصِفٍ فَأَذْرُونِى فِيهَا » فَقَالَ نَبِىُّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « فَأَخَذَ مَوَاثِيقَهُمْ عَلَى ذَلِكَ وَرَبِّى ، فَفَعَلُوا ثُمَّ أَذْرَوْهُ فِى يَوْمٍ عَاصِفٍ ، فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ كُنْ . فَإِذَا هُوَ رَجُلٌ قَائِمٌ . قَالَ اللَّهُ أَىْ عَبْدِى مَا حَمَلَكَ عَلَى أَنْ فَعَلْتَ مَا فَعَلْتَ قَالَ مَخَافَتُكَ أَوْ فَرَقٌ مِنْكَ قَالَ فَمَا تَلاَفَاهُ أَنْ رَحِمَهُ عِنْدَهَا - وَقَالَ مَرَّةً أُخْرَى فَمَا تَلاَفَاهُ غَيْرُهَا - » . فَحَدَّثْتُ بِهِ أَبَا عُثْمَانَ فَقَالَ سَمِعْتُ هَذَا مِنْ سَلْمَانَ غَيْرَ أَنَّهُ زَادَ فِيهِ أَذْرُونِى فِى الْبَحْرِ . أَوْ كَمَا حَدَّثَ . حَدَّثَنَا مُوسَى حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ وَقَالَ لَمْ يَبْتَئِرْ . وَقَالَ خَلِيفَةُ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ وَقَالَ لَمْ يَبْتَئِزْ . فَسَّرَهُ قَتَادَةُ لَمْ يَدَّخِرْ .

Bize Abdullah b. Ebu'l-Esved, ona Mu'temir, ona Babası (Süleyman b. Tarhân), ona Katâde, ona Ukbe b. Abdulgâfir, ona da Ebu Saîd el-Hudrî şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) geçmiş milletler ya da sizden öncekiler içinde bir adamdan bahsetti ve şöyle buyurdu: "Allah o adama mal ve evlâd verdi. Nihayet ona vefat zamanı yaklaştığında, oğullarına 'ben size nasıl babalık yaptım?' diye sordu. Oğulları 'Sen bize hayırlı bir baba oldun' dediler. Adam 'Gerçek olan şu ki babanızın Allah yanına gönderdiği ya da onun katında biriktirdiği bir hayrı yoktur. Bu yüzden Allah kudret pençesini geçirip onu yakalarsa azab edecektir. Bakın şimdi, ben öldüğüm zaman sizler beni kömür oluncaya ka­dar yakın, sonra ezip öğütün -ya da toz haline getirin. Sonra şiddetli rüzgar estiği bir gün küllerimi savurun' dedi." Hz. Peygamber (sav) şöyle devam etti: "O adam, 'Rabbime ant ol­sun' diyerek oğullarından böyle yapacaklarına dair söz aldı. Onlar da (babaları öldükten sonra onun vasiyet ettiği şekilde) yaptılar ve küllerini rüzgarlı bir günde savurdular. Azız ve Celîl olan Allah o küllere 'ol' dedi, tozlar derhal ayakta dikilen bir adam oluverdi. Allah: 'Ey kulum! Bu işleri yapmana seni sevk eden nedir?' diye sordu. O kişi 'Sen'in korkundan', ya da 'Sen'den korkmaktan dolayı' dedi. Bunun üzerine Allah 'Allah'ın merhameti o kusuru telafi eder, -Ravi bir defasında da- 'onu Allah kor­kusundan başkası telâfi edemez' buyurdu". Râvî (Süleyman b. Tarhân) der ki: Ben bu hadisi Ebu Osman'a sordum, o da "ben bu hadisi veya benzerini Selmân'dan işittim. Ancak 'benim (küllerimi) denize savurun' eklemesini yaptı" dedi. Râvi Musa der ki: Mu'temir bu hadisi bize "lem yebteir" ifadesiyle rivayet etti. Râvî Halîfe de şöyle dedi: Mu'temir bu hadisi bize "lem yebteiz" ifadesiyle aktardı, Katâde de bunu "biriktirmedi" manasında tefsir etti.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 35, 2/769

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِى الأَسْوَدِ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ سَمِعْتُ أَبِى حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَبْدِ الْغَافِرِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « أَنَّهُ ذَكَرَ رَجُلاً فِيمَنْ سَلَفَ - أَوْ فِيمَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ قَالَ كَلِمَةً يَعْنِى - أَعْطَاهُ اللَّهُ مَالاً وَوَلَدًا - فَلَمَّا حَضَرَتِ الْوَفَاةُ قَالَ لِبَنِيهِ أَىَّ أَبٍ كُنْتُ لَكُمْ قَالُوا خَيْرَ أَبٍ . قَالَ فَإِنَّهُ لَمْ يَبْتَئِرْ - أَوْ لَمْ يَبْتَئِزْ - عِنْدَ اللَّهِ خَيْرًا ، وَإِنْ يَقْدِرِ اللَّهُ عَلَيْهِ يُعَذِّبْهُ ، فَانْظُرُوا إِذَا مُتُّ فَأَحْرِقُونِى حَتَّى إِذَا صِرْتُ فَحْمًا فَاسْحَقُونِى - أَوْ قَالَ فَاسْحَكُونِى - فَإِذَا كَانَ يَوْمُ رِيحٍ عَاصِفٍ فَأَذْرُونِى فِيهَا » فَقَالَ نَبِىُّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « فَأَخَذَ مَوَاثِيقَهُمْ عَلَى ذَلِكَ وَرَبِّى ، فَفَعَلُوا ثُمَّ أَذْرَوْهُ فِى يَوْمٍ عَاصِفٍ ، فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ كُنْ . فَإِذَا هُوَ رَجُلٌ قَائِمٌ . قَالَ اللَّهُ أَىْ عَبْدِى مَا حَمَلَكَ عَلَى أَنْ فَعَلْتَ مَا فَعَلْتَ قَالَ مَخَافَتُكَ أَوْ فَرَقٌ مِنْكَ قَالَ فَمَا تَلاَفَاهُ أَنْ رَحِمَهُ عِنْدَهَا - وَقَالَ مَرَّةً أُخْرَى فَمَا تَلاَفَاهُ غَيْرُهَا - » . فَحَدَّثْتُ بِهِ أَبَا عُثْمَانَ فَقَالَ سَمِعْتُ هَذَا مِنْ سَلْمَانَ غَيْرَ أَنَّهُ زَادَ فِيهِ أَذْرُونِى فِى الْبَحْرِ . أَوْ كَمَا حَدَّثَ . حَدَّثَنَا مُوسَى حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ وَقَالَ لَمْ يَبْتَئِرْ . وَقَالَ خَلِيفَةُ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ وَقَالَ لَمْ يَبْتَئِزْ . فَسَّرَهُ قَتَادَةُ لَمْ يَدَّخِرْ .

Bize Abdullah b. Ebu'l-Esved, ona Mu'temir, ona Babası (Süleyman b. Tarhân), ona Katâde, ona Ukbe b. Abdulgâfir, ona da Ebu Saîd el-Hudrî şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) geçmiş milletler ya da sizden öncekiler içinde bir adamdan bahsetti ve şöyle buyurdu: "Allah o adama mal ve evlâd verdi. Nihayet ona vefat zamanı yaklaştığında, oğullarına 'ben size nasıl babalık yaptım?' diye sordu. Oğulları 'Sen bize hayırlı bir baba oldun' dediler. Adam 'Gerçek olan şu ki babanızın Allah yanına gönderdiği ya da onun katında biriktirdiği bir hayrı yoktur. Bu yüzden Allah kudret pençesini geçirip onu yakalarsa azab edecektir. Bakın şimdi, ben öldüğüm zaman sizler beni kömür oluncaya ka­dar yakın, sonra ezip öğütün -ya da toz haline getirin. Sonra şiddetli rüzgar estiği bir gün küllerimi savurun' dedi." Hz. Peygamber (sav) şöyle devam etti: "O adam, 'Rabbime ant ol­sun' diyerek oğullarından böyle yapacaklarına dair söz aldı. Onlar da (babaları öldükten sonra onun vasiyet ettiği şekilde) yaptılar ve küllerini rüzgarlı bir günde savurdular. Azız ve Celîl olan Allah o küllere 'ol' dedi, tozlar derhal ayakta dikilen bir adam oluverdi. Allah: 'Ey kulum! Bu işleri yapmana seni sevk eden nedir?' diye sordu. O kişi 'Sen'in korkundan', ya da 'Sen'den korkmaktan dolayı' dedi. Bunun üzerine Allah 'Allah'ın merhameti o kusuru telafi eder, -Ravi bir defasında da- 'onu Allah kor­kusundan başkası telâfi edemez' buyurdu". Râvî (Süleyman b. Tarhân) der ki: Ben bu hadisi Ebu Osman'a sordum, o da "ben bu hadisi veya benzerini Selmân'dan işittim. Ancak 'benim (küllerimi) denize savurun' eklemesini yaptı" dedi. Râvi Musa der ki: Mu'temir bu hadisi bize "lem yebteir" ifadesiyle rivayet etti. Râvî Halîfe de şöyle dedi: Mu'temir bu hadisi bize "lem yebteiz" ifadesiyle aktardı, Katâde de bunu "biriktirmedi" manasında tefsir etti.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 35, 2/769

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ حَدَّثَنِى مَالِكٌ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « قَالَ رَجُلٌ لَمْ يَعْمَلْ خَيْرًا قَطُّ ، فَإِذَا مَاتَ فَحَرِّقُوهُ وَاذْرُوا نِصْفَهُ فِى الْبَرِّ وَنِصْفَهُ فِى الْبَحْرِ فَوَاللَّهِ لَئِنْ قَدَرَ اللَّهُ عَلَيْهِ لَيُعَذِّبَنَّهُ عَذَابًا لاَ يُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِينَ ، فَأَمَرَ اللَّهُ الْبَحْرَ فَجَمَعَ مَا فِيهِ ، وَأَمَرَ الْبَرَّ فَجَمَعَ مَا فِيهِ ثُمَّ قَالَ لِمَ فَعَلْتَ قَالَ مِنْ خَشْيَتِكَ ، وَأَنْتَ أَعْلَمُ ، فَغَفَرَ لَهُ » .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 35, 2/768