وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - وَهَذَا حَدِيثُ أَبِى بَكْرٍ - قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « ثَلاَثٌ لاَ يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلاَ يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ وَلاَ يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ رَجُلٌ عَلَى فَضْلِ مَاءٍ بِالْفَلاَةِ يَمْنَعُهُ مِنِ ابْنِ السَّبِيلِ وَرَجُلٌ بَايَعَ رَجُلاً بِسِلْعَةٍ بَعْدَ الْعَصْرِ فَحَلَفَ لَهُ بِاللَّهِ لأَخَذَهَا بِكَذَا وَكَذَا فَصَدَّقَهُ وَهُوَ عَلَى غَيْرِ ذَلِكَ وَرَجُلٌ بَايَعَ إِمَامًا لاَ يُبَايِعُهُ إِلاَّ لِدُنْيَا فَإِنْ أَعْطَاهُ مِنْهَا وَفَى وَإِنْ لَمْ يُعْطِهِ مِنْهَا لَمْ يَفِ » .

Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb, -bu hadis Ebu Bekr'e aittir- onlara Ebu Muâviye, ona A'meş, ona Ebu Sâlih, ona da Ebu Hüreyre rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Üç kişi vardır ki kıyamet günü Allah onlarla konuşmaz, onlara rahmet nazarıyla bakmaz ve onları temize çıkarmaz. Onlara elem dolu bir azap vardır: Kırda fazla suyu olduğu halde gelip geçen yolcuların bu sudan faydalanmasına engel olan kişi, ikindiden sonra bir kimseye bir mal satarken, yalan yere Allah'a yemin edip o malı şu kadara aldığını söyleyerek müşteriyi kendisine inandıran kişi, bir yöneticiye yalnız dünyalık menfaat için biat eden ve dünyalık verirse sözünde durup vermezse sözünü bozan kişi."

Açıklama: İkindiden sonra ifadesi günün sonuna işaret içindir. Akşama doğru pazarda hem satıcı hem alıcı alışverişini bitirmek ister. Bu yüzden ihtiyaç anında müşterisini kandırmak çabasının Allah'ın daha çok hoşnutsuzluğuna yol açtığı vurgulanmıştır.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 297, /66

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ قَالُوا حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ عَلِىِّ بْنِ مُدْرِكٍ عَنْ أَبِى زُرْعَةَ عَنْ خَرَشَةَ بْنِ الْحُرِّ عَنْ أَبِى ذَرٍّ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « ثَلاَثَةٌ لاَ يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلاَ يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ وَلاَ يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ » قَالَ فَقَرَأَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ثَلاَثَ مِرَارٍ . قَالَ أَبُو ذَرٍّ خَابُوا وَخَسِرُوا مَنْ هُمْ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ « الْمُسْبِلُ وَالْمَنَّانُ وَالْمُنَفِّقُ سِلْعَتَهُ بِالْحَلِفِ الْكَاذِبِ » .

Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, ona Muhammed b. el-Müsennâ ve İbn Beşşâr, onlara Muhammed b. Cafer, ona Şu'be, ona Ali b. Müdrik, ona Ebu Zür'a, ona da Hareşe b. el-Hurr, Resulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Üç kişi vardır ki Allah kıyamet günü onlarla konuşmaz, onların yüzüne bakmaz ve onları temize çıkarmaz. Onlar için acı verici bir azap vardır." Rasulullah (sav) bu sözü üç kez tekrarladı. Ebu Zer "(O zaman) Bu kimseler kayıp ve hüsrana uğradılar. (Peki) Kimdir onlar ey Allah'ın Rasulü?" diye sordu. Hz. Peygamber (sav) "Elbisesini (kibirle) yerlerde sürüyen, iyiliği başa kakan ve malını yalan yeminle satmaya çalışan kişidir."

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 293, /65

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ قَالُوا حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ عَلِىِّ بْنِ مُدْرِكٍ عَنْ أَبِى زُرْعَةَ عَنْ خَرَشَةَ بْنِ الْحُرِّ عَنْ أَبِى ذَرٍّ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « ثَلاَثَةٌ لاَ يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلاَ يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ وَلاَ يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ » قَالَ فَقَرَأَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ثَلاَثَ مِرَارٍ . قَالَ أَبُو ذَرٍّ خَابُوا وَخَسِرُوا مَنْ هُمْ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ « الْمُسْبِلُ وَالْمَنَّانُ وَالْمُنَفِّقُ سِلْعَتَهُ بِالْحَلِفِ الْكَاذِبِ » .

Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, ona Muhammed b. el-Müsennâ ve İbn Beşşâr, onlara Muhammed b. Cafer, ona Şu'be, ona Ali b. Müdrik, ona Ebu Zür'a, ona da Hareşe b. el-Hurr, Resulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Üç kişi vardır ki Allah kıyamet günü onlarla konuşmaz, onların yüzüne bakmaz ve onları temize çıkarmaz. Onlar için acı verici bir azap vardır." Rasulullah (sav) bu sözü üç kez tekrarladı. Ebu Zer "(O zaman) Bu kimseler kayıp ve hüsrana uğradılar. (Peki) Kimdir onlar ey Allah'ın Rasulü?" diye sordu. Hz. Peygamber (sav) "Elbisesini (kibirle) yerlerde sürüyen, iyiliği başa kakan ve malını yalan yeminle satmaya çalışan kişidir."

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 293, /65

وَحَدَّثَنِى زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ ح وَحَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عَمْرٍو الأَشْعَثِىُّ أَخْبَرَنَا عَبْثَرٌ كِلاَهُمَا عَنِ الأَعْمَشِ بِهَذَا الإِسْنَادِ مِثْلَهُ: " ثَلاَثٌ لاَ يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلاَ يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ وَلاَ يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ رَجُلٌ عَلَى فَضْلِ مَاءٍ بِالْفَلاَةِ يَمْنَعُهُ مِنِ ابْنِ السَّبِيلِ وَرَجُلٌ بَايَعَ رَجُلاً بِسِلْعَةٍ بَعْدَ الْعَصْرِ فَحَلَفَ لَهُ بِاللَّهِ لأَخَذَهَا بِكَذَا وَكَذَا فَصَدَّقَهُ وَهُوَ عَلَى غَيْرِ ذَلِكَ وَرَجُلٌ بَايَعَ إِمَامًا لاَ يُبَايِعُهُ إِلاَّ لِدُنْيَا فَإِنْ أَعْطَاهُ مِنْهَا وَفَى وَإِنْ لَمْ يُعْطِهِ مِنْهَا لَمْ يَفِ ." [غَيْرَ أَنَّ فِى حَدِيثِ جَرِيرٍ ' وَرَجُلٌ سَاوَمَ رَجُلاً بِسِلْعَةٍ ']

Bize Züheyr b. Harb, ona Cerîr; (T) Bize Said b. Amr el-Eş'asî, ona Abser, onlara da el-A'meş, bu isnad ile hadisin benzerini rivayet etmiştir: "Üç kişi vardır ki kıyamet günü Allah onlarla konuşmaz, onlara rahmet nazarıyla bakmaz ve onları temize çıkarmaz. Onlar için elem dolu bir azap vardır: Kırda fazla suyu olduğu halde gelip geçen yolcuların bu sudan faydalanmasına engel olan kişi, ikindiden sonra bir kimseye bir mal satan ve yalan yere o malı kendim şu kadar aldım diye Allah'a yemin ederek müşteriyi kendisine inandıran kişi, bir yöneticiye yalnız dünyalık menfaat için biat eden ve dünyalık verirse sözünde durup vermezse sözünü bozan kişi." Ancak Cerîr'in rivayetinde "Bir kimseye bir mal satmaya çalışan" ifadesi bulunmaktadır.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 298, /66

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ وَقُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدٍ الْغُبَرِىُّ - وَاللَّفْظُ لِسَعِيدٍ - قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَوْفَى عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِنَّ اللَّهَ تَجَاوَزَ لأُمَّتِى مَا حَدَّثَتْ بِهِ أَنْفُسَهَا مَا لَمْ يَتَكَلَّمُوا أَوْ يَعْمَلُوا بِهِ."

Bize Said b. Mansur, Kuteybe b. Said ve Muhammed b. Ubeyd el-Guberî -lafız Said'e aittir-, onlara Ebu Avane, ona Katade, ona Zürâre b. Evfâ, ona Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Şüphesiz ki Allah, fiilen yapmadıkları ya da telaffuz etmedikleri sürece gönlünden geçirdikleri şeyler nedeniyle ümmetimi sorumlu tutmayacaktır."

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 331, /73

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ بَرَّادٍ الأَشْعَرِىُّ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ بُرَيْدٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَنْ حَمَلَ عَلَيْنَا السِّلاَحَ فَلَيْسَ مِنَّا »

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Abdullah b. Berrâd el-Eş'arî ve Ebu Küreyb, onlara Ebu Üsâme, ona Büreyd, ona Ebu Berde, ona da Ebu Musa, Resulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Bize karşı silah taşıyan bizden değildir."

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 282, /64

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ بَرَّادٍ الأَشْعَرِىُّ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ بُرَيْدٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَنْ حَمَلَ عَلَيْنَا السِّلاَحَ فَلَيْسَ مِنَّا »

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Abdullah b. Berrâd el-Eş'arî ve Ebu Küreyb, onlara Ebu Üsâme, ona Büreyd, ona Ebu Berde, ona da Ebu Musa, Resulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Bize karşı silah taşıyan bizden değildir."

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 282, /64

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُطِيعٍ حَدَّثَنَا هُشَيْمٌ عَنْ حُصَيْنٍ عَنْ عِيَاضٍ الأَشْعَرِىِّ عَنِ امْرَأَةِ أَبِى مُوسَى عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ح وَحَدَّثَنِيهِ حَجَّاجُ بْنُ الشَّاعِرِ حَدَّثَنَا عَبْدُ الصَّمَدِ قَالَ حَدَّثَنِى أَبِى حَدَّثَنَا دَاوُدُ - يَعْنِى ابْنَ أَبِى هِنْدٍ - حَدَّثَنَا عَاصِمٌ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ مُحْرِزٍ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ح وَحَدَّثَنِى الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ الْحُلْوَانِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الصَّمَدِ أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ رِبْعِىِّ بْنِ حِرَاشٍ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِهَذَا الْحَدِيثِ . غَيْرَ أَنَّ فِى حَدِيثِ عِيَاضٍ الأَشْعَرِىِّ قَالَ « لَيْسَ مِنَّا » . وَلَمْ يَقُلْ « بَرِىءٌ » .

Bize Abdullah b. Mutî', ona Hüşeym, ona Husayn, ona İyâz el-Eş'arî, ona Ebu Musa'nın hanımı, ona da Ebu Musa, Hz. Peygamber'den (sav); (T) Bize Haccâc b. Şâir, ona Abdussamed, ona babası (Abdülvâris b. Said), ona Dâvûd b. Ebu Hind, ona Âsım, ona Safvân b. Muhriz, ona da Ebu Musa, Hz. Peygamber'den (sav); (T) Bize Hasan b. Ali el-Hulvânî, ona Abdussamed, ona Şu'be, ona Abdülmelik b. Umeyr, ona Rib'i b. Hirâş, ona da Ebu Musa, Hz. Peygamber'den (sav) naklen bu hadisi rivayet etmiştir. Yalnız, İyâz el-Eş'arî rivayetinde "Bizden değildir" ifadesi yer alırken "Uzaktır" ibaresi yer almamaktadır.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 289, /65

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُطِيعٍ حَدَّثَنَا هُشَيْمٌ عَنْ حُصَيْنٍ عَنْ عِيَاضٍ الأَشْعَرِىِّ عَنِ امْرَأَةِ أَبِى مُوسَى عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ح وَحَدَّثَنِيهِ حَجَّاجُ بْنُ الشَّاعِرِ حَدَّثَنَا عَبْدُ الصَّمَدِ قَالَ حَدَّثَنِى أَبِى حَدَّثَنَا دَاوُدُ - يَعْنِى ابْنَ أَبِى هِنْدٍ - حَدَّثَنَا عَاصِمٌ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ مُحْرِزٍ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ح وَحَدَّثَنِى الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ الْحُلْوَانِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الصَّمَدِ أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ رِبْعِىِّ بْنِ حِرَاشٍ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِهَذَا الْحَدِيثِ . غَيْرَ أَنَّ فِى حَدِيثِ عِيَاضٍ الأَشْعَرِىِّ قَالَ « لَيْسَ مِنَّا » . وَلَمْ يَقُلْ « بَرِىءٌ » .

Bize Abdullah b. Mutî', ona Hüşeym, ona Husayn, ona İyâz el-Eş'arî, ona Ebu Musa'nın hanımı, ona da Ebu Musa, Hz. Peygamber'den (sav); (T) Bize Haccâc b. Şâir, ona Abdussamed, ona babası (Abdülvâris b. Said), ona Dâvûd b. Ebu Hind, ona Âsım, ona Safvân b. Muhriz, ona da Ebu Musa, Hz. Peygamber'den (sav); (T) Bize Hasan b. Ali el-Hulvânî, ona Abdussamed, ona Şu'be, ona Abdülmelik b. Umeyr, ona Rib'i b. Hirâş, ona da Ebu Musa, Hz. Peygamber'den (sav) naklen bu hadisi rivayet etmiştir. Yalnız, İyâz el-Eş'arî rivayetinde "Bizden değildir" ifadesi yer alırken "Uzaktır" ibaresi yer almamaktadır.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 289, /65

حَدَّثَنِى أَبُو الطَّاهِرِ قَالَ أَخْبَرَنِى ابْنُ وَهْبٍ عَنْ مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ عَنْ ثَوْرِ بْنِ زَيْدٍ الدُّؤَلِىِّ عَنْ سَالِمٍ أَبِى الْغَيْثِ مَوْلَى ابْنِ مُطِيعٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ ح وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ - وَهَذَا حَدِيثُهُ - حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ - يَعْنِى ابْنَ مُحَمَّدٍ - عَنْ ثَوْرٍ عَنْ أَبِى الْغَيْثِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ خَرَجْنَا مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم إِلَى خَيْبَرَ فَفَتَحَ اللَّهُ عَلَيْنَا فَلَمْ نَغْنَمْ ذَهَبًا وَلاَ وَرِقًا غَنِمْنَا الْمَتَاعَ وَالطَّعَامَ وَالثِّيَابَ ثُمَّ انْطَلَقْنَا إِلَى الْوَادِى وَمَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَبْدٌ لَهُ وَهَبَهُ لَهُ رَجُلٌ مِنْ جُذَامٍ يُدْعَى رِفَاعَةَ بْنَ زَيْدٍ مِنْ بَنِى الضُّبَيْبِ فَلَمَّا نَزَلْنَا الْوَادِىَ قَامَ عَبْدُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَحُلُّ رَحْلَهُ فَرُمِىَ بِسَهْمٍ فَكَانَ فِيهِ حَتْفُهُ فَقُلْنَا هَنِيئًا لَهُ الشَّهَادَةُ يَا رَسُولَ اللَّهِ . قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « كَلاَّ وَالَّذِى نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ إِنَّ الشَّمْلَةَ لَتَلْتَهِبُ عَلَيْهِ نَارًا أَخَذَهَا مِنَ الْغَنَائِمِ يَوْمَ خَيْبَرَ لَمْ تُصِبْهَا الْمَقَاسِمُ » . قَالَ فَفَزِعَ النَّاسُ . فَجَاءَ رَجُلٌ بِشِرَاكٍ أَوْ شِرَاكَيْنِ . فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَصَبْتُ يَوْمَ خَيْبَرَ . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « شِرَاكٌ مِنْ نَارٍ أَوْ شِرَاكَانِ مِنْ نَارٍ » .

Bana Ebu Tâhir, ona İbn Vehb, ona Mâlik b. Enes, ona Sevr b. Zeyd ed-Düelî, ona İbn Mutî'in azatlısı Sâlim Ebu Ğays ona Ebu Hüreyre rivayet etmiştir. (T) Bize Kuteybe b. Saîd -bu onun hadisidir.- Ona Abdülaziz -b. Muhammed-, ona Sevr, ona Ebu Ğays, ona Ebu Hüreyre şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) ile birlikte Hayber'e çıktık. Allah bize fetih nasip etti. Ganimet olarak altın veya gümüş değil eşya, yiyecek ve giyecekler aldık. Sonra Vadî'ye doğru gittik. Rasulullah'ın (sav) yanında bir kölesi vardı. Bu köleyi ona Cüzâm kabilesinin Dubeyboğulları boyundan Rifa'a b. Zeyd adında bir adam vermişti. Vadide konakladığımız zaman Rasulullah'ın (sav) kölesi kalktı ve yükünü hazırlamaya başladı. Bu sırada kendisine bir ok isabet etti ve bu sebeple öldü. Bundan sonra biz "Ey Allah'ın resulü! Onun şehadeti mübarek olsun" dedik. Rasulullah (sav) "Hayır! Muhammed'in nefsi elinde olan Allah'a yemin olsun ki, Hayber savaşında dağıtılmamış ganimetler arasından aldığı hırka onun üzerinde alev alev yanmaktadır." buyurdu. Bunun üzerine insanların kalbine bir korku düştü. Bir adam bir veya iki adet pabuç tokası getirdi ve "Ey Allah'ın resulü! Bunu Hayber günü almıştım" dedi. Bunun üzerine Rasulullah (sav) "Ateşten bir pabuç tokası, veya ateşten iki pabuç tokası" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 310, /69