حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ مُعَاذٍ الْبَصْرِىُّ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَبِى مَحْذُورَةَ قَالَ أَخْبَرَنِى أَبِى وَجَدِّى جَمِيعًا عَنْ أَبِى مَحْذُورَةَ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَقْعَدَهُ، وَأَلْقَى عَلَيْهِ الأَذَانَ، حَرْفًا حَرْفًا." قَالَ إِبْرَاهِيمُ: ’مِثْلَ أَذَانِنَا.’ قَالَ بِشْرٌ: فَقُلْتُ لَهُ، ’أَعِدْ عَلَىَّ.’ فَوَصَفَ الأَذَانَ بِالتَّرْجِيعِ. [قَالَ أَبُو عِيسَى، حَدِيثُ أَبِى مَحْذُورَةَ فِى الأَذَانِ، حَدِيثٌ صَحِيحٌ. وَقَدْ رُوِىَ عَنْهُ مِنْ غَيْرِ وَجْهٍ. وَعَلَيْهِ الْعَمَلُ بِمَكَّةَ. وَهُوَ قَوْلُ الشَّافِعِىِّ.]

Bize Bişr b. Muaz el-Basrî, ona İbrahim b. Abdülaziz b. Abdülmelik b. Ebu Mahzûre, ona da babası (Abdülaziz b. Abdülmelik) ve dedesi (Abdülmelik b. Ebû Mahzûre) birlikte, Ebu Mahzure'nin şöyle dediğini rivayet etmişlerdir: "Rasulullah (sav) onu (Ebu Mahzure'yi) oturtmuş ve ezanı ona harf harf öğretmiş." (Hadisi babasından ve dedesinden nakleden) İbrahim, 'Bizim ezanımız gibi' dedi. (Hadisi İbrahim'den alan) Bişr, ona (İbrahim'e): 'Bana tekrar et' dedi. O da ezanı 'tercî (ezanı okuyan kişinin cümleleri önce içinden yahut kısık sesle sonra da yüksek sesle tekrar etmesi)' ile tekrarladı. [Ebu İsa şöyle demiştir: Ebu Mahzûre'nin ezan konusundaki bu hadisi, sahih bir hadistir. Ondan pek çok tarîk ile rivayet edilmiştir. Mekke'de amel (uygulama) buna göredir. Bu, Şâfiî'nin de görüşüdür.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 26, 1/366

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ النَّضْرِ بْنِ أَبِى النَّضْرِ حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ قَالَ ابْنُ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنَا نَافِعٌ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: "كَانَ الْمُسْلِمُونَ حِينَ قَدِمُوا الْمَدِينَةَ يَجْتَمِعُونَ، فَيَتَحَيَّنُونَ الصَّلَوَاتِ. وَلَيْسَ يُنَادِى بِهَا أَحَدٌ. فَتَكَلَّمُوا يَوْمًا فِى ذَلِكَ، فَقَالَ بَعْضُهُمُ:’ اتَّخِذُوا نَاقُوسًا، مِثْلَ نَاقُوسِ النَّصَارَى.’ وَقَالَ بَعْضُهُمُ: ’اتَّخِذُوا قَرْنًا، مِثْلَ قَرْنِ الْيَهُودِ.’ قَالَ : فَقَالَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ: ’أَوَلاَ تَبْعَثُونَ رَجُلاً، يُنَادِى بِالصَّلاَةِ؟’ قَالَ: فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: ’يَا بِلاَلُ! قُمْ فَنَادِ بِالصَّلاَةِ’." [قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ غَرِيبٌ، مِنْ حَدِيثِ ابْنِ عُمَرَ.]

Bize Ebu Bekir b. Nadr b. Ebu Nadr, ona Haccâc b. Muhammed, ona İbn Cüreyc, ona da Nâfi', İbn Ömer'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Müslümanlar Medine'ye geldiklerinde toplanıyorlar ve (bunun için) namaz vakitlerini tahmin ediyorlardı. Zira onları (namaza) çağıracak kimse yoktu. Bir gün bu hususta konuştular. BazılarıY 'Hristiyanlar'ın çanı gibi bir çan edinin (edinelim)' dedi. Kimisi ise: 'Yahudiler'in borusu gibi bir boru edinelim (kullanalım)' tavsiyesinde bulundu. (Râvi İbn Ömer anlatmaya devam ederek şöyle dedi:) Ömer b. Hattab ise: 'Bir kişiyi görevlendirsek de, namaza çağırmak için seslense (nasıl olur)?' dedi. (Bunun üzerine) Rasulullah (sav): 'Ey Bilal! Kalk da namaza çağır' buyurdu." [Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bu hadis, İbn Ömer'in hadisi olarak, hasen-sahih-garîb bir hadistir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 25, 1/362

حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِى ثَابِتٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: "جَمَعَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بَيْنَ الظُّهْرِ، وَالْعَصْرِ؛ وَبَيْنَ الْمَغْرِبِ، وَالْعِشَاءِ بِالْمَدِينَةِ مِنْ غَيْرِ خَوْفٍ وَلاَ مَطَرٍ. قَالَ: فَقِيلَ لاِبْنِ عَبَّاسٍ: ’مَا أَرَادَ بِذَلِكَ؟’ قَالَ: ’أَرَادَ أَنْ لاَ يُحْرِجَ أُمَّتَهُ’." [وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ. قَالَ أَبُو عِيسَى: حَدِيثُ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَدْ رُوِىَ عَنْهُ مِنْ غَيْرِ وَجْهٍ. رَوَاهُ جَابِرُ بْنُ زَيْدٍ، وَسَعِيدُ بْنُ جُبَيْرٍ، وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ شَقِيقٍ الْعُقَيْلِىُّ. وَقَدْ رُوِىَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم غَيْرُ هَذَا.]

Bize Hennâd, ona Ebu Muaviye, ona el-A'meş, ona Habîb b. Ebu Sabit, ona da Said b. Cübeyr, İbn Abbas'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), Medine'de, korku ve yağmur (yağması gibi bir durum) olmaksızın öğle ile ikindiyi, akşam ile de yatsıyı cem etti. İbn Abbas'a, 'Hz. Peygamber bununla neyi amaçladı?' diye soruldu. O 'Ümmetine sıkıntı vermemeyi amaçladı.' cevabını verdi." [Bu konuda Ebu Hureyre'den de hadis rivayet edilmiştir. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: İbn Abbas'ın bu hadisi, kendisinden bir çok yoldan nakledilmiştir. Câbir b. Zeyd, Said b. Cübeyr ve Abdullah b. Şakîk el-Ukayli (bu hadisi İbn Abbas'tan) rivayet etmiştir. Bu hadis İbn Abbas vasıtasıyla Hz. Peygamberden, bunlardan başka kimseler tarafından da nakledilmiştir.]

Açıklama: Tirmizî'nin hadisin akabindeki değerlendirmelerinden '' غَيْرُ هَذَا'' ifadesinin tercümedeki gibi anlaşılabileceğine dair bk. Tuhfetü'l-ahvezi, I, 476)

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 24, 1/354

حَدَّثَنَا أَبُو مُوسَى مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَفَّانُ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ الْوَاحِدِ الأَحْوَلِ عَنْ مَكْحُولٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَيْرِيزٍ عَنْ أَبِى مَحْذُورَةَ «أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم عَلَّمَهُ الأَذَانَ تِسْعَ عَشْرَةَ كَلِمَةً وَالإِقَامَةَ سَبْعَ عَشْرَةَ كَلِمَةً.» قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَأَبُو مَحْذُورَةَ اسْمُهُ سَمُرَةُ بْنُ مِعْيَرٍ . وَقَدْ ذَهَبَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ إِلَى هَذَا فِى الأَذَانِ . وَقَدْ رُوِىَ عَنْ أَبِى مَحْذُورَةَ أَنَّهُ كَانَ يُفْرِدُ الإِقَامَةَ .

Bize Ebu Musa Muhammed b. Müsennâ, ona Affân, ona Hemmâm, ona Âmir b. Abdülvâhid el-Ahvel, ona Mekhûl, ona Abdullah b. Muhayriz, ona da Ebu Mahzûre şöyle rivayet etmiştir: Nebî (sav), Ebu Mahzûre'ye, ezanı on dokuz; kameti de on yedi cümle olarak öğretti. Ebu İsa der ki: Bu, hasen-sahih bir hadistir. Ebu Mahzûre'nin ismi, Semura b. Mi'yar'dır. Bir kısım ilim ehli ezan hususunda bunu benimsemiştir. Ebu Mahzûre'den rivayet edildiğine göre o, kameti tek tek okurdu.

Açıklama: Tercüme kasten lafzı lafzına yapılmamıştır.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 26, 1/367

حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ الأَشَجُّ حَدَّثَنَا عُقْبَةُ بْنُ خَالِدٍ عَنِ ابْنِ أَبِى لَيْلَى عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى لَيْلَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زَيْدٍ قَالَ: "كَانَ أَذَانُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم شَفْعًا شَفْعًا، فِى الأَذَانِ، وَالإِقَامَةِ." [قَالَ أَبُو عِيسَى: حَدِيثُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زَيْدٍ، رَوَاهُ وَكِيعٌ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى لَيْلَى قَالَ: حَدَّثَنَا أَصْحَابُ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه وسلم -أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ زَيْدٍ رَأَى الأَذَانَ فِى الْمَنَامِ-. وَقَالَ شُعْبَةُ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى لَيْلَى -أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ زَيْدٍ رَأَى الأَذَانَ فِى الْمَنَامِ-. وَهَذَا أَصَحُّ مِنْ حَدِيثِ ابْنِ أَبِى لَيْلَى. وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ أَبِى لَيْلَى، لَمْ يَسْمَعْ مِنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زَيْدٍ. وَقَالَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ: الأَذَانُ، مَثْنَى مَثْنَى؛ وَالإِقَامَةُ، مَثْنَى مَثْنَى. وَبِهِ يَقُولُ سُفْيَانُ الثَّوْرِىُّ، وَابْنُ الْمُبَارَكِ، وَأَهْلُ الْكُوفَةِ. قَالَ أَبُو عِيسَى: ابْنُ أَبِى لَيْلَى، هُوَ -مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى لَيْلَى- كَانَ قَاضِىَ الْكُوفَةِ. وَلَمْ يَسْمَعْ مِنْ أَبِيهِ شَيْئًا، إِلاَّ أَنَّهُ يَرْوِى عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِيهِ.]

Bize Ebu Said el-Eşec, ona Ukbe b. Halid, ona İbn Ebu Leyla, ona Amr b. Mürre, ona da Abdurrahman b. Ebu Leyla, Abdullah b. Zeyd'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah'ın (sav) ezandaki tatbikatı, ezanda da kamette de (lafızları) ikişer ikişer (okumaktı)." [Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Abdullah b. Zeyd'in bu hadisi, (Bize) Vekî', ona A'meş, ona Amr b. Mürre, ona da Abdurrahman b. Ebu Leyla, 'Muhammed'in (sav) ashabı, bizlere, -Abdullah b. Zeyd'in, ezanı rüyada (şöyle şöyle) gördüğünü- anlattılar' diyerek rivayet etmiştir. (Yine bu hadisi bize) Şu'be, ona Amr b. Mürre, ona da Abdurrahman b. Ebu Leyla: 'Abdullah b. Zeyd, ezanı, rüyada görmüştür' diye nakletmiştir. Bu rivayet, İbn Ebû Leyla'nın hadisinden daha sahihtir. Abdurrahman b. Ebu Leyla, Abdullah b. Zeyd'den hadis işitmemiştir. Bazı âlimler, ezanın da kametin de ikişer kez okunacağı söylemiştir. Şâfi'î, Sevrî, İbn Mübârek ve Kûfeli âlimler bunu benimsemiştir. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: İbn Ebu Leyla -Muhammed b. Abdurrahman b. Ebu Leyla-, Kûfe kadısı idi. O, babasından hadis işitmemiştir. O, ancak bir başka kişi aracılığıyla babasından rivayette bulunmuştur.]

Açıklama: ''أَذَانُ رَسُولِ اللَّهِ'' ifadesi, kasten, ''Rasulullah (sav)'ın (tatbikatı)'' olarak tercümeye yansıtılmıştır. Rivayet munkatıdır. Abdurrahman b. Ebu Leyla ile Abdullah b. Zeyd arasında inkıta' vardır.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 28, 1/370

حَدَّثَنَا أَبُو مُوسَى مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ الطَّيَالِسِىُّ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمِ بْنِ أَبِى الْوَضَّاحِ هُوَ أَبُو سَعِيدٍ الْمُؤَدِّبُ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ الْجَزَرِىِّ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ السَّائِبِ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُصَلِّى أَرْبَعًا بَعْدَ أَنْ تَزُولَ الشَّمْسُ قَبْلَ الظُّهْرِ. وَقَالَ إِنَّهَا سَاعَةٌ تُفْتَحُ فِيهَا أَبْوَابُ السَّمَاءِ، وَأُحِبُّ أَنْ يَصْعَدَ لِى فِيهَا عَمَلٌ صَالِحٌ." [قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ عَلِىٍّ وَأَبِى أَيُّوبَ. قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ السَّائِبِ حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ. وَقَدْ رُوِىَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ كَانَ يُصَلِّى أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ بَعْدَ الزَّوَالِ لاَ يُسَلِّمُ إِلاَّ فِى آخِرِهِنَّ.]

Bize Ebu Musa Muhammed b. Müsennâ, ona Ebu Davud et-Tayâlisî, ona Ebu Said Muhammed b. Müslim b. Ebu Vazzâh el-Müeddib, ona Abdülkerim el-Cezerî, ona Mücâhid, ona da Abdullah b. Sâib şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), güneş tam tepeden batıya meylettikten sonra, öğlenin farzından önce dört rekat nafile namaz kılar ve 'Bu, göğün kapılarının açıldığı bir andır. Ben o anda benim için salih bir amelin (Allah katına) yükselmesini istiyorum' buyururdu." [Ebu İsa (Tirmizî) şu değerlendirmede bulunmuştur: Bu konuda Ali ve Ebu Eyyûb'den de hadis rivayet edilmiştir. Abdullah b. Sâib hadisi, hasen-garîb bir hadistir. Nebî'den (sav) rivayet olunduğuna göre o, güneşin zevalinden sonra dört rekat nafile namaz kılar ve sadece son rekatında selam verirdi.']

Açıklama: Bu dört rekatlık namazın, öğle namazının ilk sünnetinden ayrı olup 'zevâl sünneti' olarak isimlendirilen nafile bir namaz olduğu da söylenmiştir. (Mübârekfûrî, Tuhfetü'l-ahvezî, II, 479).

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 16, 2/342

حَدَّثَنَا أَبُو سَلَمَةَ يَحْيَى بْنُ خَلَفٍ الْبَصْرِىُّ حَدَّثَنَا الْمُعْتَمِرُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَنَشٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ جَمَعَ بَيْنَ الصَّلاَتَيْنِ مِنْ غَيْرِ عُذْرٍ، فَقَدْ أَتَى بَابًا مِنْ أَبْوَابِ الْكَبَائِرِ." [قَالَ أَبُو عِيسَى: وَحَنَشٌ هَذَا، هُوَ -أَبُو عَلِىٍّ الرَّحَبِىُّ- وَهُوَ حُسَيْنُ بْنُ قَيْسٍ. وَهُوَ ضَعِيفٌ عِنْدَ أَهْلِ الْحَدِيثِ؛ ضَعَّفَهُ أَحْمَدُ وَغَيْرُهُ. وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ، أَنْ لاَ يَجْمَعَ بَيْنَ الصَّلاَتَيْنِ إِلاَّ فِى السَّفَرِ أَوْ بِعَرَفَةَ. وَرَخَّصَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنَ التَّابِعِينَ، فِى الْجَمْعِ بَيْنَ الصَّلاَتَيْنِ لِلْمَرِيضِ. وَبِهِ يَقُولُ أَحْمَدُ، وَإِسْحَاقُ. وَقَالَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ يَجْمَعُ بَيْنَ الصَّلاَتَيْنِ فِى الْمَطَرِ. وَبِهِ يَقُولُ الشَّافِعِىُّ، وَأَحْمَدُ، وَإِسْحَاقُ. وَلَمْ يَرَ الشَّافِعِىُّ لِلْمَرِيضِ، أَنْ يَجْمَعَ بَيْنَ الصَّلاَتَيْنِ.]

Bize Ebu Seleme Yahya b. Halef el-Basrî, ona Mu'temir b. Süleyman, ona babası (Süleyman), ona Haneş, ona İkrime, ona da İbn Abbas, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Herhangi bir özür olmaksızın iki namazı cem eden kimse, büyük günah kapılarından birine girmiş olur." [Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Senetteki Haneş -Ebu Ali er-Rahabî-, Hüseyin b. Kaystır. Hadis âlimleri nezdinde zayıftır; Ahmed ve başkaları onu zayıf saymışlardır. Âlimlerin ameli (verdikleri hüküm ve uygulaması) bu yöndedir; namazlar sadece yolculukta ve Arafat'ta cem edilebileceği şeklindedir. Tabiînden bazı âlimler hastanın da namazlarını cem etmesine ruhsat tanımışlardır. Ahmed ve İshak bu görüştedir. İlim ehlinden bazı kimseler de yağmur (yağması) sebebiyle namazların cem edilebileceğini söylemiştir. Şâfi'î, Ahmed (b. Hanbel) ve İshak bu görüştedir. Şâfi'î, hastanın namazları cem etmesi görüşünü benimsememiştir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 24, 1/356

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ الثَّقَفِىُّ وَيَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ: "أُمِرَ بِلاَلٌ أَنْ يَشْفَعَ الأَذَانَ، وَيُوتِرَ الإِقَامَةَ." [وَفِى الْبَابِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ. قَالَ أَبُو عِيسَى: وَحَدِيثُ أَنَسٍ، حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ. وَهُوَ قَوْلُ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَالتَّابِعِينَ. وَبِهِ يَقُولُ مَالِكٌ، وَالشَّافِعِىُّ، وَأَحْمَدُ، وَإِسْحَاقُ.]

Bize Kuteybe, ona Abdülvehhab es-Sekafî ve Yezid b. Zürey', ona Halid el-Hazzâ, ona da Ebu Kılâbe, Enes b. Malik'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Bilal'e ezanı çift, kameti ise tek (okuması) emredildi." [Ebu konuda İbn Ömer'den de hadis rivayet edilmiştir. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Enes'in bu hadisi, hasen-sahih bir hadistir. Nebî'nin (sav) ashabından ve tabiînden bazı âlimerin görüşü bu yöndedir. Mâlik, Şâfi'î, Ahmed (b. Hanbel) ve İshâk da bu görüşü dile getirmiştir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 27, 1/369

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ حَدَّثَنَا الْمُعَلَّى بْنُ أَسَدٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْمُنْعِمِ هُوَ صَاحِبُ السِّقَاءِ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مُسْلِمٍ عَنِ الْحَسَنِ وَعَطَاءٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ لِبِلاَلٍ: "يَا بِلاَلُ، إِذَا أَذَّنْتَ، فَتَرَسَّلْ فِى أَذَانِكَ. وَإِذَا أَقَمْتَ، فَاحْدُرْ. وَاجْعَلْ بَيْنَ أَذَانِكَ وَإِقَامَتِكَ، قَدْرَ مَا يَفْرُغُ الآكِلُ مِنْ أَكْلِهِ، وَالشَّارِبُ مِنْ شُرْبِهِ، وَالْمُعْتَصِرُ إِذَا دَخَلَ لِقَضَاءِ حَاجَتِهِ. وَلاَ تَقُومُوا حَتَّى تَرَوْنِى."

Bize Ahmed b. Hasan, ona Mualla b. Esed, ona Abdulmün'im -o, kırba (su kabı) sahibi (su taşıyan, suculuk yapan) bir kişidir-, ona Yahya b. Müslim, ona Hasan ve Atâ, onlara da Cabir b. Abdullah'ın rivayet ettiğine göre, Rasulullah (sav), Bilal'e hitaben şöyle buyurmuştur: "Ey Bilal, ezan okuduğun zaman, ezanını yavaş yavaş oku. Kamet getirdiğinde ise hızlı davran. Ezanın ile kametin arasında yemek yiyenin yemeğini, (bir şeyler) içenin de içeceğini bitireceği ve sıkışmış kimsenin tuvalet ihtiyacını gidereceği kadar bir vakit bırak. (Ashabım, sizler de) Beni görene dek (namaza) kalkmayın".

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 29, 1/373

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « مَنْ نَامَ عَنِ الْوِتْرِ أَوْ نَسِيَهُ فَلْيُصَلِّ إِذَا ذَكَرَ وَإِذَا اسْتَيْقَظَ » .

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 11, 2/330