حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِيعَةَ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى جَعْفَرٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْحُبُلِىِّ عَنْ أَبِى ذَرٍّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: « مَنْ كَشَفَ سِتْرًا فَأَدْخَلَ بَصَرَهُ فِى الْبَيْتِ قَبْلَ أَنْ يُؤْذَنَ لَهُ فَرَأَى عَوْرَةَ أَهْلِهِ فَقَدْ أَتَى حَدًّا لاَ يَحِلُّ لَهُ أَنْ يَأْتِيَهُ لَوْ أَنَّهُ حِينَ أَدْخَلَ بَصَرَهُ اسْتَقْبَلَهُ رَجُلٌ فَفَقَأَ عَيْنَيْهِ مَا غَيَّرْتُ عَلَيْهِ وَإِنْ مَرَّ رَجُلٌ عَلَى بَابٍ لاَ سِتْرَ لَهُ غَيْرِ مُغْلَقٍ فَنَظَرَ فَلاَ خَطِيئَةَ عَلَيْهِ إِنَّمَا الْخَطِيئَةُ عَلَى أَهْلِ الْبَيْتِ » . وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ وَأَبِى أُمَامَةَ . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ غَرِيبٌ لاَ نَعْرِفُهُ مِثْلَ هَذَا إِلاَّ مِنْ حَدِيثِ ابْنِ لَهِيعَةَ وَأَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْحُبُلِىُّ اسْمُهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يَزِيدَ .

Bize Kuteybe, ona İbn Lehîa, ona Ubeydullah b. Ebu Cafer, ona Ebu Abdurrahman el-Hubullî, ona da Ebu Zer Hz. Peygamber'in şöyle dediğini rivayet etti: "Her kim kendisine izin verilmeden önce örtüyü kaldırıp evin içine bakar, böylece ev halkının bir mahrem hallerini görürse muhakkak ki o kişi kendisine aşması helal olmayan bir sınırı aşmış olur. Gözünü daldırdığı zaman bir adam ona karşı gelip gözlerini patlatırsa o kimsenin yanlış yaptığını söylemem. Bir adam kapası veya perdesi olmayan bir kapının yanından geçerken içeri bakarsa suçlu sayılmaz. Bu durumda suç ev sahibine aittir." Bu konuda Ebu Hureyre ve Ebu Ümâme’den de hadis rivâyet edilmiştir. Ebu İsa şöyle dedi: "Bu hadis garib olup bunun gibi rivayetleri ancak İbn Lehîa’nın rivâyetiyle bilmekteyiz. Ebu Abdurrahman el Hubullî’nin ismi Abdullah b. Yezid’tir."

Açıklama: İbn Lehîa zayıf bir ravi olup Nesâî gibi bazı muhaddisler ondan hadis rivayet etmekten imtina etmişlerdir. (Bkz. İbnü’l-Kayserânî, Şürûtü'l-eimmeti's-sitte, Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye, s. 27.)

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 16, 5/63

حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ وَكِيعٍ حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ عُبَادَةَ عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنِى عَمْرُو بْنُ أَبِى سُفْيَانَ أَنَّ عَمْرَو بْنَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ صَفْوَانَ أَخْبَرَهُ أَنَّ كَلَدَةَ بْنَ حَنْبَلٍ أَخْبَرَهُ أَنَّ صَفْوَانَ بْنَ أُمَيَّةَ بَعَثَهُ بِلَبَنٍ وَلِبَإٍ وَضَغَابِيسَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَالنَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِأَعْلَى الْوَادِى قَالَ :فَدَخَلْتُ عَلَيْهِ وَلَمْ أُسَلِّمْ وَلَمْ أَسْتَأْذِنْ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم: « ارْجِعْ فَقُلِ :السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ أَأَدْخُلُ؟ » . وَذَلِكَ بَعْدَ مَا أَسْلَمَ صَفْوَانُ . قَالَ عَمْرٌو: وَأَخْبَرَنِى بِهَذَا الْحَدِيثِ أُمَيَّةُ بْنُ صَفْوَانَ وَلَمْ يَقُلْ سَمِعْتُهُ مِنْ كَلَدَةَ . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ لاَ نَعْرِفُهُ إِلاَّ مِنْ حَدِيثِ ابْنِ جُرَيْجٍ وَرَوَاهُ أَبُو عَاصِمٍ أَيْضًا عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ مِثْلَ هَذَا . وَضَغَابِيسُ: هُوَ حَشِيشٌ يُؤْكَلُ .

Bize Süfyan b. Vekî', ona Ravh b. Ubade, ona İbn Cüreyc, ona Amr b. Ebu Süfyan, ona Amr b. Abdullah b. Safvan, ona da Kelede b. Hanbel şunu rivayet etti: "Safvân b. Ümeyye, kendisiyle(Kelede) bir miktar süt, ağız sütü ve değâbis (kuşkonmaza benzer bir ot) verip Hz. Peygamber'e (sav) göndermişti. O sırada Hz. Peygamber (sav) (Mekke'de) vadinin yukarısında idi. Kelede b. Hanbel şöyle dedi: Selam vermeden ve izin almadan Rasulullah'ın (sav) yanına girdim. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) 'Geri dön, es-selamu aleykum, girebilir miyim de' buyurdu." Bu olay, Safvân’ın Müslüman oluşundan sonra gerçekleşmiştir. Amr şöyle dedi: "Bu hadisi bana Ümeyye b. Safvân da haber verdi, ancak 'Kelede’den işittim' demedi." Ebu İsa şöyle dedi: Bu hadis, hasen-garibtir. Bu hadisi sadece İbn Cüreyc’in rivâyetiyle bilmekteyiz. Ebu Âsım da bu hadisi aynı şekilde İbn Cüreyc’den rivâyet etmiştir. Hadiste geçen "dağabîs" yenilen bir ottur.

Açıklama: Dağabis Arabistan'da bulunan ve kuşkonmaza benzeyen bir ottur.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 18, 5/64

حَدَّثَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ أَنْبَأَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَنْبَأَنَا حَيْوَةُ بْنُ شُرَيْحٍ أَخْبَرَنِى أَبُو هَانِئٍ اسْمُهُ حُمَيْدُ بْنُ هَانِئٍ الْخَوْلاَنِىُّ عَنْ أَبِى عَلِىٍّ الْجَنْبِىِّ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ عُبَيْدٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « يُسَلِّمُ الْفَارِسُ عَلَى الْمَاشِى وَالْمَاشِى عَلَى الْقَائِمِ وَالْقَلِيلُ عَلَى الْكَثِيرِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ وَأَبُو عَلِىٍّ الْجَنْبِىُّ اسْمُهُ عَمْرُو بْنُ مَالِكٍ .

Bize Süveyd b. Nasr, ona Abdullah, ona Hayve b. Şureyh, ona Ebu Hani -adı Humeyd b. Hani el-Havlani'dir-, ona Ebu Ali el-Cenbi, ona Fadale b. Ubeyd, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: “Binek üzerinde olan yürüyene, yürüyen ayakta durana, sayıca az olanlar ise sayıca çok olanlara selam verirler.” Ebu İsa, "Bu hadis hasen sahihtir. Ebu Ali el-Cenbî’nin ismi Amr b. Mâlik’tir."

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 14, 5/62

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ عَنْ سَعِيدٍ الْمَقْبُرِىِّ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " إِذَا انْتَهَى أَحَدُكُمْ إِلَى مَجْلِسٍ فَلْيُسَلِّمْ فَإِنْ بَدَا لَهُ أَنْ يَجْلِسَ فَلْيَجْلِسْ ثُمَّ إِذَا قَامَ فَلْيُسَلِّمْ فَلَيْسَتِ الأُولَى بِأَحَقَّ مِنَ الآخِرَةِ " [ قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ . وَقَدْ رُوِىَ هَذَا الْحَدِيثُ أَيْضًا عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ عَنْ سَعِيدٍ الْمَقْبُرِىِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم .]

Bize Kuteybe, ona Leys, ona İbn Aclan, ona Said el-Makburi, ona Ebu Hureyre (ra) Resulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Sizden biriniz bir meclise ulaştığında selam versin ve oturmayı uygun görürse otursun. Kalktığı zaman selam verip ayrılsın. Çünkü önceki selamı sonrakinden daha iyi değildir." [Ebu İsa -Tirmizi- şöyle demiştir: "Bu hadis hasendir. Aynı zamanda bu hadisi İbn Aclan, Saîd el-Makburî’den, o babasından, o da Ebû Hureyre’den (ra), o da Peygamber'den (sav) rivâyet etmiştir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 15, 5/62

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ الثَّقَفِىُّ عَنْ حُمَيْدٍ عَنْ أَنَسٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ فِى بَيْتِهِ فَاطَّلَعَ عَلَيْهِ رَجُلٌ فَأَهْوَى إِلَيْهِ بِمِشْقَصٍ فَتَأَخَّرَ الرَّجُلُ . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Bize Muhammed b. Beşşar, ona Abdülvehhab es-Sekafî, ona Humeyd, ona da Enes şunu rivayet etti: "Hz. Peygamber evde olduğu esnada bir adam kapının deliğinden ona baktı. Bunun üzerine Hz. Peygamber, ucu sivri bir aleti ona doğru uzattı da o kimse geri çekildi." Ebu İsa şöyle dedi: "Bu hadis hasen-sahihtir."

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 17, 5/64

حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ السَّاعِدِىِّ :أَنَّ رَجُلاً اطَّلَعَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ جُحْرٍ فِى حُجْرَةِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَمَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مِدْرَاةٌ يَحُكُّ بِهَا رَأْسَهُ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم :« لَوْ عَلِمْتُ أَنَّكَ تَنْظُرُ لَطَعَنْتُ بِهَا فِى عَيْنِكَ إِنَّمَا جُعِلَ الاِسْتِئْذَانُ مِنْ أَجْلِ الْبَصَرِ » . وَفِى الْبَابِ: عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Bize İbn Ebu Ömer, ona Süfyan, ona Zührî, ona da Sehl b. Sa'd es-Sâidî şunu rivayet etti: "Adamın biri Hz. Peygamber’in hücresindeki bir delikten Rasûlullah ona baktı. Bu esnada Hz. Peygamber'in elinde başını kaşıdığı (tarak) vardı. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) 'Beni gözetlediğini bilseydim bunu senin gözüne saplardım. İzin isteme emri göz (bakışı engellemek) içindir.' buyurdu." Bu konuda Ebu Hureyre’den de gelen bir hadis vardır. Ebu İsa şöyle dedi: "Bu, hasen-sahih bir hadistir."

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 17, 5/64

حَدَّثَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ أَخْبَرَنَا ابْنُ الْمُبَارَكِ أَنْبَأَنَا شُعْبَةُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ عَنْ جَابِرٍ قَالَ :اسْتَأْذَنْتُ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى دَيْنٍ كَانَ عَلَى أَبِى فَقَالَ :« مَنْ هَذَا؟ » . فَقُلْتُ: أَنَا . فَقَالَ: « أَنَا أَنَا » . كَأَنَّهُ كَرِهَ ذَلِكَ . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Bize Süveyd b. Nasr, ona İbn Mübarek, ona Şube, ona Muhammed b. Münkedir, ona da Cabir şunu rivayet etti: "Babamın bir borcundan dolayı Hz. Peygamber’in (sav) yanına girmek için izin istedim. Hz. Peygamber, 'Kim o' dedi. Ben de 'Benim' dedim. Bunun üzerine Hz. Peygamber bu sözden pek hoşlanmamış olacak ki 'Benim, benim' (diyerek sözümü tekrar etti.)" Ebu İsa şöyle dedi: "Bu hadis hasen-sahihtir."

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 18, 5/65

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا شَبَابَةُ عَنْ حَمْزَةَ عَنْ أَبِى الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: « إِذَا كَتَبَ أَحَدُكُمْ كِتَابًا فَلْيُتَرِّبْهُ فَإِنَّهُ أَنْجَحُ لِلْحَاجَةِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ مُنْكَرٌ لاَ نَعْرِفُهُ عَنْ أَبِى الزُّبَيْرِ إِلاَّ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ . قَالَ :وَحَمْزَةُ هُوَ عِنْدِى ابْنُ عَمْرٍو النَّصِيبِىُّ هُوَ ضَعِيفٌ فِى الْحَدِيثِ .

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 20, 5/66

أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الأَسْوَدِ بْنِ قَيْسٍ عَنْ نُبَيْحٍ الْعَنَزِىِّ عَنْ جَابِرٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَاهُمْ أَنْ يَطْرُقُوا النِّسَاءَ لَيْلاً . وَفِى الْبَابِ عَنْ أَنَسٍ وَابْنِ عُمَرَ وَابْنِ عَبَّاسٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَقَدْ رُوِىَ مِنْ غَيْرِ وَجْهٍ عَنْ جَابِرٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . - وَقَدْ رُوِىَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَاهُمْ أَنْ يَطْرُقُوا النِّسَاءَ لَيْلاً قَالَ: فَطَرَقَ رَجُلاَنِ بَعْدَ نَهْىِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَوَجَدَ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مَعَ امْرَأَتِهِ رَجُلاً .

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 19, 5/66

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ الْحَارِثِ عَنْ عَنْبَسَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زَاذَانَ عَنْ أُمِّ سَعْدٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَبَيْنَ يَدَيْهِ كَاتِبٌ فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ: « ضَعِ الْقَلَمَ عَلَى أُذُنِكَ فَإِنَّهُ أَذْكَرُ لِلْمُمْلِى » . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ غَرِيبٌ لاَ نَعْرِفُهُ إِلاَّ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ وَهُوَ إِسْنَادٌ ضَعِيفٌ . وَعَنْبَسَةُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ وَمُحَمَّدُ بْنُ زَاذَانَ يُضَعَّفَانِ فِى الْحَدِيثِ .

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 21, 5/67