أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا ابن جريج قال : أخبرت أن النبي صلى الله عليه وسلم ابتاع من أعرابي فرسا ، فقال النبي صلى الله عليه وسلم : ابتعته بكذا ؟ فقال الاعرابي : بل بكذا ، فوجدهما خزيمة بن ثابت الانصاري يختلفان في الثمن ، فشهد خزيمة للنبي صلى الله عليه وسلم ، فقال له النبي صلى الله عليه وسلم : أحضرتنا ؟ فقال : بل علمت أنك صادق ، لا تقول إلا حقا ، فجعل النبي صلى الله عليه وسلم شهادته شهادة رجلين.
Açıklama: Rivayet isnad itibariyle munkatıdır. Çünkü İbn Cüreyc hicri 80 yılında dünyaya gelmiş, Hüzeyme ise 37 yılında vefat etmiştir. Dolayısıyla isnad itibariyle sıhhat şartlarını taşımamaktadır. Ayrıca metin itibariyle de rivayetin münker olduğu söylenebilir. Zira, sahih rivayetlerde ihtilafın ücret konusunda değil, alış verişin tamamlanıp tamamlanmadığı ile alakalı olduğu aktarılmaktadır.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
85492, MA015565
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا ابن جريج قال : أخبرت أن النبي صلى الله عليه وسلم ابتاع من أعرابي فرسا ، فقال النبي صلى الله عليه وسلم : ابتعته بكذا ؟ فقال الاعرابي : بل بكذا ، فوجدهما خزيمة بن ثابت الانصاري يختلفان في الثمن ، فشهد خزيمة للنبي صلى الله عليه وسلم ، فقال له النبي صلى الله عليه وسلم : أحضرتنا ؟ فقال : بل علمت أنك صادق ، لا تقول إلا حقا ، فجعل النبي صلى الله عليه وسلم شهادته شهادة رجلين.
Tercemesi:
Bize Abdurrezzak, ona İbn Cüreyc rivayet etmiştir: Bana Hz. Peygamber'in bir bedeviden at aldığı rivayet edildi. Hz. Peygamber "onu şu fiyata sattın değil mi?" demiş; o da "hayır şu fiyata" şeklinde itiraz etmiştir. Hüzeyme b. Sabit onların ücret konusunda ihtilafa düştüklerini görmüş ve Hz. Peygamber'in lehinde şahitlikte bulunmuştur. Bunun üzerine Hz. Peygamber "sen bizimle birlikte miydin (ki şahitlikte bulunuyorsun)?" deyince, "Hayır, senin doğru sözlü ve sadece hakkı söylediğini bildiğim için (şahitlikte bulunuyorum)" karşılığını vermiştir. Bunun üzerine Hz. Peygamber onun şahitliğini iki kişinin şahitliğine denk kabul etmiştir.
Açıklama:
Rivayet isnad itibariyle munkatıdır. Çünkü İbn Cüreyc hicri 80 yılında dünyaya gelmiş, Hüzeyme ise 37 yılında vefat etmiştir. Dolayısıyla isnad itibariyle sıhhat şartlarını taşımamaktadır. Ayrıca metin itibariyle de rivayetin münker olduğu söylenebilir. Zira, sahih rivayetlerde ihtilafın ücret konusunda değil, alış verişin tamamlanıp tamamlanmadığı ile alakalı olduğu aktarılmaktadır.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Şehâdât 15565, 8/366
Senetler:
1. Uhbirtü (Uhbirtü)
2. Ebu Velid İbn Cüreyc el-Mekkî (Abdülmelik b. Abdülaziz b. Cüreyc)
Konular:
Bedevi, bedevilik
Hz. Peygamber, hakimlik, hükmedişi
Şahitlik, Huzeyme b. Sabit'in şahitliğinin iki kişiye bedel kabul edilmesi
Yargı, Davayı ispat, iki şahid, beyyine, yemin vs.
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرني ابن جريج قال :أخبرني محمد بن عمارة عن خزيمة بن ثابت ، أن أعرابيا باع من النبي صلى الله عليه وسلم فرسا أنثى ، ثم ذهب ، فزاد على النبي صلى الله عليه وسلم ، ثم جاحد أن يكون باعها ، فمر بهما خزيمة بن ثابت ، فسمع النبي صلى الله عليه وسلم يقول : قد ابتعتها منك ، فشهد على ذلك ، فلما ذهب الاعرابي قال له النبي صلى الله عليه وسلم : أحضرتنا ؟ قال : لا ، ولكن لما سمعتك تقول : قد باعك ، علمت أنه حق ، لا تقول إلا حقا ، قال : فشهادتك شهادة رجلين.
Açıklama: Bu rivayet isnad itibariyle problemlidir. Çünkü İbn Cüreyc'in Muhammed b. Umâre'den rivayeti yoktur. Muhammed b. Umâre ise meçhulul hal bir ravidir. Yani güvenilirliğine dair bir bilgi yoktur. Metin itibariyle de sahih rivayetlere ters olduğu için makbul bir nakil olarak değerlendirilemez.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
85498, MA015566
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرني ابن جريج قال :أخبرني محمد بن عمارة عن خزيمة بن ثابت ، أن أعرابيا باع من النبي صلى الله عليه وسلم فرسا أنثى ، ثم ذهب ، فزاد على النبي صلى الله عليه وسلم ، ثم جاحد أن يكون باعها ، فمر بهما خزيمة بن ثابت ، فسمع النبي صلى الله عليه وسلم يقول : قد ابتعتها منك ، فشهد على ذلك ، فلما ذهب الاعرابي قال له النبي صلى الله عليه وسلم : أحضرتنا ؟ قال : لا ، ولكن لما سمعتك تقول : قد باعك ، علمت أنه حق ، لا تقول إلا حقا ، قال : فشهادتك شهادة رجلين.
Tercemesi:
Bize Abdurrezzak, ona İbn Cüreyc, ona Muhammed b. Umâre, ona Hüzeyme b. Sâbit haber vermiştir: Bir bedevi Hz. Peygamber'e (sav) dişi bir at satmıştı. Sonra gitti ve Hz. Peygamber'e sattığı fiyatı artırdı. (Hz. Peygamber kabul etmeyince) atı sattığını inkar etti. Bu esnada yanlarına Hüzeyme b. Sabit geldi. Hz. Peygamber'i "onu senden satın aldım" derken işitti. Bunun üzerine şahitlikte bulundu. Bedevi ordan ayrılınca Hz. Peygamber Hüzeyme'ye "Bizim yanımızda mıydın?" diye sordu. O "hayır, ancak size sattığına dair ifadenizi duyunca bunun doğru olduğunu bildim. Zira siz sadece doğruyu söylersiniz" dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber "senin şahitliğin iki kişinin şahitliğine denktir" buyurdu.
Açıklama:
Bu rivayet isnad itibariyle problemlidir. Çünkü İbn Cüreyc'in Muhammed b. Umâre'den rivayeti yoktur. Muhammed b. Umâre ise meçhulul hal bir ravidir. Yani güvenilirliğine dair bir bilgi yoktur. Metin itibariyle de sahih rivayetlere ters olduğu için makbul bir nakil olarak değerlendirilemez.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Şehâdât 15566, 8/366
Senetler:
1. Ebu Umare Huzeyme b. Sabit el-Ensarî (Huzeyme b. Sabit b. Fakih b. Sa'lebe b. Sa'îde)
2. Muhammed b. Umare el-Ensarî (Muhammed b. Umare b. Huzeyme b. Sabit)
3. Ebu Velid İbn Cüreyc el-Mekkî (Abdülmelik b. Abdülaziz b. Cüreyc)
Konular:
Bedevi, bedevilik
Hz. Peygamber, hakimlik, hükmedişi
Şahitlik, Huzeyme b. Sabit'in şahitliğinin iki kişiye bedel kabul edilmesi
Yargı, Davayı ispat, iki şahid, beyyine, yemin vs.
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن الزهري أو قتادة ، أو كليهما ، أن يهوديا جاء يتقاضى النبي صلى الله عليه وسلم ، فقال النبي صلى الله عليه وسلم : قد قضيتك ، قال اليهودي : بينتك ، قال : فجاء خزيمة الانصاري فقال : أنا أشهد أنه قد قضاك ، فقال النبي صلى الله عليه وسلم : ما يدريك ؟ قال : إني أصدقك بأعظم من ذلك ، أصدقك بخير السماء ، فأجاز رسول الله صلى الله عليه وسلم شهادته بشهادة رجلين.
Açıklama: Rivayet munkatıdır. Çünkü ne Zührî, ne de Katâde bu olaya şahit olmuştur. Metin itibariyle de sahih rivayetlerle uyumlu değildir. Bu itibarla metin açısından da munker olduğu söylenebilir.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
85500, MA015567
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن الزهري أو قتادة ، أو كليهما ، أن يهوديا جاء يتقاضى النبي صلى الله عليه وسلم ، فقال النبي صلى الله عليه وسلم : قد قضيتك ، قال اليهودي : بينتك ، قال : فجاء خزيمة الانصاري فقال : أنا أشهد أنه قد قضاك ، فقال النبي صلى الله عليه وسلم : ما يدريك ؟ قال : إني أصدقك بأعظم من ذلك ، أصدقك بخير السماء ، فأجاز رسول الله صلى الله عليه وسلم شهادته بشهادة رجلين.
Tercemesi:
Bize Abdurrezzâk, ona Ma'mer, ona Zühri veya Katâde veya her ikisi de haber vermiştir ki; Bir Yahudi Hz. Peygamber'den borcunu istedi. Hz. Peygamber "ben borcumu sana ödedim" dedi. Yahudi "Bu konuda delilin nedir?" karşılığını verdi. Bu esnada Hüzeyme el-Ensârî geldi ve "Ben Hz. Peygamber'in borcunu sana ödediğine şahitim" dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber " Bunu nereden biliyorsun?" şeklinde bir soru sorunca "Ben bundan daha büyük bir konuda seni doğruluyor ve gökyüzünden getirdiğin haberi tasdik ediyorum" karşılığını verdi. Bunun üzerine Hz. Peygamber onun şahitliğini iki kişinin şahitliğine denk kabul etti.
Açıklama:
Rivayet munkatıdır. Çünkü ne Zührî, ne de Katâde bu olaya şahit olmuştur. Metin itibariyle de sahih rivayetlerle uyumlu değildir. Bu itibarla metin açısından da munker olduğu söylenebilir.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Şehâdât 15567, 8/367
Senetler:
1. Ebu Bekir Muhammed b. Şihab ez-Zührî (Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah b. Abdullah b. Şihab)
2. Ebu Urve Mamer b. Raşid el-Ezdî (Mamer b. Râşid)
Konular:
Diyalog, Hz. Peygamber'in / Sahabenin Yahudilerle ilişkileri
Şahitlik, Huzeyme b. Sabit'in şahitliğinin iki kişiye bedel kabul edilmesi
Yargı, Davayı ispat, iki şahid, beyyine, yemin vs.
Yargı, Müslüman -Yahudi İlişkilerinde hukuk
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن الزهري عن خارجة بن زيد أن زيد بن ثابت قال : لما كتبنا المصاحف فقدت آية كنت أسمعها من رسول الله صلى الله عليه وسلم ، فوجدتها عند خزيمة بن ثابت (من المؤمنين رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه - إلى - تبديلا) ، قال : وكان خزيمة يدعى ذا الشهادتين ، أجاز رسول الله صلى الله عليه وسلم شهادته بشهادتين ، قال الزهري : وقتل يوم صفين .
Açıklama: Rivayette dikkat edilecek olan husus Hüzeyme ile ilgili verilen bilginin rivayetin metnine ait olmayıp hadisi aktaran kişilerin vermiş olduğu malumat olmasıdır.
Bir diğer husus ise parantez içinde izah getirmiş olduğumuz ayetin kaybolma meselesidir. İlgili rivayette sanki bir ayet kaybolmuş gibi anlaşılmaktadır. Ancak Zeyd bildiği bir ayeti aramaktadır. O zaman ayetin kendisi değil ayetle ilgili başka bir bilgi aranmaktadır. Hüzeyme'nin yanında bulunan nüshada muhtemelen ayetin öncesi ve sonrası bulunmuş, dolayısı ile aranan şey ayetin Kur'an'daki yeri olmalıdır. Tercüme de bu şekilde yapılmıştır.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
85506, MA015568
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن الزهري عن خارجة بن زيد أن زيد بن ثابت قال : لما كتبنا المصاحف فقدت آية كنت أسمعها من رسول الله صلى الله عليه وسلم ، فوجدتها عند خزيمة بن ثابت (من المؤمنين رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه - إلى - تبديلا) ، قال : وكان خزيمة يدعى ذا الشهادتين ، أجاز رسول الله صلى الله عليه وسلم شهادته بشهادتين ، قال الزهري : وقتل يوم صفين .
Tercemesi:
Bize Abdurrezzak, ona Ma'mer, ona Zühri, ona Hârice b. Zeyd, ona da Zeyd b. Sâbit haber vermiştir: mushafları yazarken Rasulüllah'tan işitmiş olduğum bir ayeti(n yerini) kaybetmiştim. Hüzeyme b. Sâbit'in yanındaki nüshada buldum. Bu ayet "من المؤمنين رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه " şeklinde başlayıp "تبديلا" ifadesiyle biten ayettir. (Abdurrezzâk) Hüzeyme'nin zü'ş-şehâdeteyn (şahitliği iki kişinin şahitliğine denk) olarak isimlendirildiğini, Hz. Peygamber'in onun şahitliğini iki kişinin şahitliğine denk kabul ettiğini söyledi. Zühri, Hüzeyme'nin Sıffın savaşında şehit olduğunu söylemiştir.
Açıklama:
Rivayette dikkat edilecek olan husus Hüzeyme ile ilgili verilen bilginin rivayetin metnine ait olmayıp hadisi aktaran kişilerin vermiş olduğu malumat olmasıdır.
Bir diğer husus ise parantez içinde izah getirmiş olduğumuz ayetin kaybolma meselesidir. İlgili rivayette sanki bir ayet kaybolmuş gibi anlaşılmaktadır. Ancak Zeyd bildiği bir ayeti aramaktadır. O zaman ayetin kendisi değil ayetle ilgili başka bir bilgi aranmaktadır. Hüzeyme'nin yanında bulunan nüshada muhtemelen ayetin öncesi ve sonrası bulunmuş, dolayısı ile aranan şey ayetin Kur'an'daki yeri olmalıdır. Tercüme de bu şekilde yapılmıştır.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Şehâdât 15568, 8/367
Senetler:
1. Ebu Saîd Zeyd b. Sabit el-Ensarî (Zeyd b. Sabit b. Dahhak b. Zeyd)
2. Ebu Zeyd Harice b. Zeyd el-Ensarî (Harice b. Zeyd b. Sabit b. Dahhak b. Zeyd)
3. Ebu Bekir Muhammed b. Şihab ez-Zührî (Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah b. Abdullah b. Şihab)
4. Ebu Urve Mamer b. Raşid el-Ezdî (Mamer b. Râşid)
Konular:
Kur'an, yazılışı ve yazıldığı malzeme
Şahitlik, Huzeyme b. Sabit'in şahitliğinin iki kişiye bedel kabul edilmesi
Siyer, Sıffin savaşı
Yargı, Davayı ispat, iki şahid, beyyine, yemin vs.
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا هشيم عن مغيرة قال : قلت لابراهيم : أدعي إلى شهادة فأخشى أن أنسى ، قال : إن شئت فلا تشهد.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
85477, MA015561
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا هشيم عن مغيرة قال : قلت لابراهيم : أدعي إلى شهادة فأخشى أن أنسى ، قال : إن شئت فلا تشهد.
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Şehâdât 15561, 8/365
Senetler:
()
Konular:
Cenaze, hakkındaki şahitliğin önemi
Yargı, Şahit ve yemin
Yargı, Şahitliğe teşvik
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر قال : أخبرني أبوحي أن رجلا سأل الحسن فقال : يا أبا سعيد ! أدعى إلى الشهادة وأنا كاره ، قال : إن شئت شهدت ، وإن شئت فلا تشهد.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
85480, MA015562
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر قال : أخبرني أبوحي أن رجلا سأل الحسن فقال : يا أبا سعيد ! أدعى إلى الشهادة وأنا كاره ، قال : إن شئت شهدت ، وإن شئت فلا تشهد.
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Şehâdât 15562, 8/365
Senetler:
()
Konular:
Yargı, Şahit ve yemin
Yargı, Şahitliğe teşvik
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن ابن طاووس عن أبيه في قوله : (ولا يضار كاتب ولا شهيد) قال : إذا دعي فقال : لي حاجة ، قال معمر : وقال قتادة (لا يضار كاتب)، فيكتب ما لم يملل عليه (ولا شهيد) ، فيشهد بما لم يستشهد .
Öneri Formu
Hadis Id, No:
85488, MA015563
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن ابن طاووس عن أبيه في قوله : (ولا يضار كاتب ولا شهيد) قال : إذا دعي فقال : لي حاجة ، قال معمر : وقال قتادة (لا يضار كاتب)، فيكتب ما لم يملل عليه (ولا شهيد) ، فيشهد بما لم يستشهد .
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Şehâdât 15563, 8/365
Senetler:
()
Konular:
Kur'an, Ayet Yorumu
Yargı, hâkim ve şahitlerin sorumluluğu
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا ابن جريج عن عطاء قال : (ولا يضار كاتب ولا شهيد) أن يؤديا ما قبلهما.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
85491, MA015564
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا ابن جريج عن عطاء قال : (ولا يضار كاتب ولا شهيد) أن يؤديا ما قبلهما.
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Şehâdât 15564, 8/366
Senetler:
()
Konular:
Kur'an, Ayet Yorumu
Yargı, hâkim ve şahitlerin sorumluluğu
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا أبي أنه سأل وهبا ، قال : أشهدنا رجل... كان يرعى الخيل ليوسف بن عمر على فرس فمات ، فلما جاء يطلب منا الشهادة ، قال صاحبنا : هو ذكر ، وقال الذي أشهدنا : بل هو أنثى ، فإن شهدنا أنه ذكر فهو قاتله بالسياط ، فقال وهب : اشهد بما قال لك ، وأنجه من هذه الطاغية.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
85515, MA015569
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا أبي أنه سأل وهبا ، قال : أشهدنا رجل... كان يرعى الخيل ليوسف بن عمر على فرس فمات ، فلما جاء يطلب منا الشهادة ، قال صاحبنا : هو ذكر ، وقال الذي أشهدنا : بل هو أنثى ، فإن شهدنا أنه ذكر فهو قاتله بالسياط ، فقال وهب : اشهد بما قال لك ، وأنجه من هذه الطاغية.
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Şehâdât 15569, 8/368
Senetler:
()
Konular:
Yargı, Davayı ispat, iki şahid, beyyine, yemin vs.
عبد الرزاق عن الثوري في رجل كاتب عبدا له على ألفين ، وكاتب العبد عبدا له على ألفين ، فمات مكاتب المكاتب وترك أربعة آلاف ، قال : يأخذ المكاتب الالفين اللذين كاتب عليها ، ويكون ما بقي للسيد.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
86023, MA0015709
Hadis:
عبد الرزاق عن الثوري في رجل كاتب عبدا له على ألفين ، وكاتب العبد عبدا له على ألفين ، فمات مكاتب المكاتب وترك أربعة آلاف ، قال : يأخذ المكاتب الالفين اللذين كاتب عليها ، ويكون ما بقي للسيد.
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Mükâteb 15709, 8/403
Senetler:
()
Konular:
Köle, mükateb
Miras, mükateb kölenin