حَدَّثَنَا يَعْلَى بْنُ عُبَيْدٍ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- : "مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِحَدِيدَةٍ فَحَدِيدَتُهُ فِى يَدِهِ يَتَوَجَّأُ بِهَا فِى بَطْنِهِ فِى نَارِ جَهَنَّمَ خَالِداً مُخَلَّداً فِيهَا أَبَداً ، وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِسُمٍّ فَسُمُّهُ فِى يَدِهِ يَتَحَسَّاهُ فِى نَارِ جَهَنَّمَ خَالِداً مُخَلَّداً فِيهَا أَبَداً ، وَمَنْ تَرَدَّى مِنْ جَبَلٍ فَقَتَلَ نَفْسَهُ فَهُوَ يَتَرَدَّى فِى نَارِ جَهَنَّمَ خَالِداً مُخَلَّداً فِيهَا أَبَداً ".

Bize Ya'lâ İbn Ubeyd, ona Ubeyd, ona A’meş, ona Ebu Sâlih, ona da Ebu Hureyre Hz. Peygamber (sav)’den rivayet etmiştir: "Kim kendini bir demir parçasıyla öldürürse, o cehennem ateşinin içinde elindeki demirle sonsuza kadar karnını deşer durur. Kim kendini zehir içerek öldürürse, cehennem ateşinin içinde elindeki zehiri sonsuza kadar yudumlar durur. Kim dağdan kendini atarak intihar ederse, o cehennem ateşinin içinde kendisini yüksek bir yerden atar durur."

Açıklama: Ebu Hureyre, Ebu Salih ve A'meş kanalıyla gelen bu rivayet grubunda, biri sonsuzluk vurgusu, diğeri de intihar biçimiyle ilgili olarak dikkat çekilen tarz olmak üzere iki fark dikkat çekmektedir. Rivayet formu, bir olayın tasviri üzerinden bir hüküm zikri şeklinde olmayıp, olgunun öne çıkarılarak hükmün zikri tercih edilmiştir. Sadece Ebu Hureyre'nin sahabî ravisi olarak yer aldığı rivayetlerdeki sonsuzluk vurgusu, savaş meydanında intihar eden ve hakkında Hz. Peygamber (sav)'in cehennemliktir dediği şahıs hakkındaki hüküm şahıstan ayrı bir şekilde değerlendirilmiş ve olgu ile ilişkilendirilmiştir. Rivayet tekniği açısından özel bir durum olarak mütalaa edilmesi gereken bu husus, rivayetin sıhhatini de teknik olarak etkilemese de, rivayetin mamulun bih olmasını engelleyecektir.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Diyât 10, 3/1526

أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى عَنْ سُفْيَانَ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« الْمَعْدِنُ جُبَارٌ ، وَالسَّائِمَةُ جُبَارٌ ، وَالْبِئْرُ جُبَارٌ ، وَفِى الرِّكَازِ الْخُمُسُ ».

Açıklama: Maden ve kuyunun zararına, orada çalışan kiralık işçinin zarar görmesi veya içine bir kimsenin yanlışlıkla düşmesi gibi durumlar örnek olarak sunulabilir. (Tuhfetu'l-Ahvezî)

• Dârimî Sünen-i Dârimî Diyât 19, 3/1538

أَخْبَرَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« الْعَجْمَاءُ جُرْحُهَا جُبَارٌ ، وَالْبِئْرُ جُبَارٌ ، وَالْمَعْدِنُ جُبَارٌ ، وَفِى الرِّكَازِ الْخُمُسُ ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Diyât 19, 3/1537

حَدَّثَنَا يَعْلَى حَدَّثَنَا زَكَرِيَّا عَنْ عَامِرٍ قَالَ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُطِيعٍ سَمِعْتُ مُطِيعاً يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم-.... فَذَكَرَ نَحْوَهُ. قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ : فَسَّرُوا ذَلِكَ أَنْ لاَ يُقْتَلَ قُرَشِىٌّ عَلَى الْكُفْرِ يَعْنِى لاَ يَكُونُ هَذَا أَنْ يَكْفُرَ قُرَشِىٌّ بَعْدَ ذَلِكَ الْيَوْمِ ، فَأَمَّا فِى الْقَوَدِ فَيُقْتَلُ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Diyât 24, 3/1542

أَخْبَرَنَا خَالِدُ بْنُ مَخْلَدٍ حَدَّثَنَا مَالِكٌ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ وَأَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« جُرْحُ الْعَجْمَاءِ جُبَارٌ ، وَالْبِئْرُ جُبَارٌ ، وَالْمَعْدِنُ جُبَارٌ ، وَفِى الرِّكَازِ الْخُمُسُ ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Diyât 19, 3/1358

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ مِغْوَلٍ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى سُفْيَانَ عَنْ جَابِرٍ قَالَ قِيلَ : يَا رَسُولَ اللَّهِ أَىُّ الْجِهَادُ أَفْضَلُ؟ قَالَ :« مَنْ عُقِرَ جَوَادُهُ وَأُهْرِيقَ دَمُهُ ».

Bize Muhammed b. Yusuf, ona Mâlik b. Miğvel, ona el-A'meş, ona Ebu Süfyân, ona da Câbir şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber'e (sav) "Yâ Rasulullah! Cihadın hangisi daha faziletlidir?" denildi. O, "Atı kesilen (öldürülen) ve kanı akıtılan(ın cihadı)!" buyurdu.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Cihâd 3, 3/1546

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عمر حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى عَمْرٍو الشَّيْبَانِىِّ عَنْ أَبِى مَسْعُودٍ الأَنْصَارِىِّ قَالَ : جَاءَ رَجُلٌ بِنَاقَةٍ مَخْطُومَةٍ فَقَالَ : هَذِهِ فِى سَبِيلِ اللَّهِ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« لَكَ بِهَا يَوْمَ الْقِيَامَةَ سَبْعُمِائَةِ نَاقَةٍ كُلُّهَا مَخْطُومَةٌ ».

Bize Abdullah b. Ömer, ona Cerîr, ona el-A'meş, ona Ebu Amr eş-Şeybânî, ona da Ebu Mesud el-Ensârî şöyle rivayet etmiştir: Bir adam, yularlı deve getirip "Bu, Allah yolunda (adanmış bir maldır)" dedi. Hz. Peygamber (sav) de "Kıyamet günü onun karşılığı olarak sana hepsi yularlı 700 deve vardır!" buyurdu.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Cihâd 12, 3/1554

أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ صَالِحٍ حَدَّثَنِى يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ عَنْ هِشَامٍ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« مَقَامُ الرَّجُلِ فِى الصَّفِّ فِى سَبِيلِ اللَّهِ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَةِ الرَّجُلِ سِتِّينَ سَنَةً ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Cihâd 7, 3/1549

أَخْبَرَنَا أَبُو نُعَيْمٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« هَذَا وَهَذَا سَوَاءٌ ». وَقَالَ بِخِنْصِرِهِ وَإِبْهَامِهِ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Diyât 15, 3/1534

أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ بْنِ قَعْنَبٍ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ - هُوَ ابْنُ الْمُغِيرَةِ - عَنْ حُمَيْدِ بْنِ هِلاَلٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّامِتِ عَنْ أَبِى ذَرٍّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« إِنَّ من بَعْدِى مِنْ أُمَّتِى قَوْماً يَقْرَءُونَ الْقُرْآنَ لاَ يُجَاوِزُ حَلاَقِيمَهُمْ ، يَخْرُجُونَ مِنَ الدِّينِ كَمَا يَخْرُجُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ ثُمَّ لاَ يَعُودُونَ فِيهِ ، هُمْ شَرُّ الْخَلْقِ وَالْخَلِيقَةِ ». - قَالَ سُلَيْمَانُ قَالَ حُمَيْدٌ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الصَّامِتِ : فَلَقِيتُ رَافِعاً أَخَا الْحَكَمِ بْنِ عَمْرٍو الْغِفَارِىِّ فَحَدَّثْتُهُ هَذَا الْحَدِيثَ قَالَ رَافِعٌ : وَأَنَا أَيْضاً سَمِعْتُهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم-.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Cihâd 2478, 3/1579