حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنْ رَبِيعَةَ بْنِ أَبِى عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ الْمُؤْمِنِينَ أَنَّهَا قَالَتْ كَانَ فِى بَرِيرَةَ ثَلاَثُ سُنَنٍ فَكَانَتْ إِحْدَى السُّنَنِ الثَّلاَثِ أَنَّهَا أُعْتِقَتْ فَخُيِّرَتْ فِى زَوْجِهَا وَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم الْوَلاَءُ لِمَنْ أَعْتَقَ. وَدَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَالْبُرْمَةُ تَفُورُ بِلَحْمٍ فَقُرِّبَ إِلَيْهِ خُبْزٌ وَأُدْمٌ مِنْ أُدْمِ الْبَيْتِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَلَمْ أَرَ بُرْمَةً فِيهَا لَحْمٌ. فَقَالُوا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ وَلَكِنْ ذَلِكَ لَحْمٌ تُصُدِّقَ بِهِ عَلَى بَرِيرَةَ وَأَنْتَ لاَ تَأْكُلُ الصَّدَقَةَ . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم هُوَ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ وَهُوَ لَنَا هَدِيَّةٌ.

Bize Yahyâ, ona Mâlik, ona Rabîa b. Ebu Abdurrahmân, ona Kasım b. Muhammed, ona da müminlerin annesi Âişe şöyle rivayet etmiştir: "Berîre üzerinden üç hüküm (sünnet) gerçekleşmiştir. Bu üç hükümden birisi şudur: Berîre hürriyetine kavuştu ve evliliğini devam ettirme konusunda tercih kendisine bırakıldı. (Diğeri) Allah Rasulu (sav) onun hakkında 'Velâyet hakkı köleyi âzat edene aittir' buyurdu. (Bir diğeri de) Rasulullah (sav) evine girdiği esnada çömlekte et (yemeği) kaynıyordu. Onun önüne ekmek ve evde bulunan katıklardan biri kondu. Bunun üzerine Allah Rasulu (sav) 'sanki ben içinde et bulunan bir çömlek gördüydüm?' diye sordu. Onlar da 'evet, ey Allah'ın Rasulü, ama o Berîre’ye sadaka olarak verilmiş bir ettir, oysa siz sadaka yemiyorsunuz' diye cevap verdiler. Bunun üzerine Allah Rasulu (sav) 'O Berîre’ye sadaka, bizim için ise hediyedir' buyurdu."

• İmam Mâlik Muvatta' Talak 1182, 1/204

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى بَكْرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ نَافِعٍ عَنْ زَيْنَبَ بِنْتِ أَبِى سَلَمَةَ أَنَّهَا أَخْبَرَتْهُ هَذِهِ الأَحَادِيثَ الثَّلاَثَةَ قَالَتْ زَيْنَبُ دَخَلْتُ عَلَى أُمِّ حَبِيبَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم حِينَ تُوُفِّىَ أَبُوهَا أَبُو سُفْيَانَ بْنُ حَرْبٍ فَدَعَتْ أُمُّ حَبِيبَةَ بِطِيبٍ فِيهِ صُفْرَةٌ خَلُوقٌ أَوْ غَيْرُهُ فَدَهَنَتْ بِهِ جَارِيَةً ثُمَّ مَسَحَتْ بِعَارِضَيْهَا ثُمَّ قَالَتْ وَاللَّهِ مَا لِى بِالطِّيبِ مِنْ حَاجَةٍ غَيْرَ أَنِّى سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ لاَ يَحِلُّ لاِمْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ أَنْ تُحِدَّ عَلَى مَيْتٍ فَوْقَ ثَلاَثِ لَيَالٍ إِلاَّ عَلَى زَوْجٍ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا.

Bana Yahya, ona Malik, ona Abdullah b. Ebu Bekir b. Muhammed b. Amr b. Hazm, ona, Humeyd b. Nafî, ona da Zeyneb bt. Ebu Seleme şu üç hadisi rivayet edip şöyle demiştir: "Babası Ebu Süfyan b. Harb vefat ettiği zaman, Hz. Peygamber'in (sav) eşi Ümmü Habibe’nin yanına girdim. Ümmü Habibe, içinde sarı renkli güzel koku (halûk veya başka bir koku) bulunan bir koku kabı getirilmesini istedi, onun bir kısmını bir hizmetçiye sürdükten sonra kendisi, o kokuyu yanaklarına sürdü, sonra da şöyle dedi: Vallahi, benim hoş kokuya ihtiyacım yok, ama ben Rasulullah’ı (sav) dinledim 'Allah’a ve ahiret gününe iman eden bir kadının, kocası için beklemesi gereken dört ay on günlük süre dışında, ölmüş herhangi birisi için üç günden fazla yas tutması helâl değildir' buyuruyordu."

• İmam Mâlik Muvatta' Talak 1266, 1/219

قَالَتْ زَيْنَبُ: "ثُمَّ دَخَلْتُ عَلَى زَيْنَبَ بِنْتِ جَحْشٍ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم حِينَ تُوُفِّىَ أَخُوهَا، فَدَعَتْ بِطِيبٍ فَمَسَّتْ مِنْهُ ثُمَّ قَالَتْ وَاللَّهِ مَا لِى بِالطِّيبِ حَاجَةٌ غَيْرَ أَنِّى سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ لاَ يَحِلُّ لاِمْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ تُحِدُّ عَلَى مَيْتٍ فَوْقَ ثَلاَثِ لَيَالٍ إِلاَّ عَلَى زَوْجٍ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا."

Zeyneb şöyle rivayet etmiştir: "Sonra kardeşi vefat edince, Nebî'nin (sav) eşi Zeyneb bt. Cahş'ın yanına girdim. Zeynep biraz koku getirilmesini istedi ve ondan bir parça süründü. Sonra da 'Vallahi, benim koku sürümeye ihtiyacım yoktur. Ancak ben Rasulullah’ı (sav) şöyle buyururken dinlemiştim: Allah'a ve ahiret gününe iman eden bir kadının, kocası için beklediği dört ay on günlük iddet haricinde, ölmüş bir kişi için üç günden fazla yas tutması helal değildir."

• İmam Mâlik Muvatta' Talak 1267, 1/219

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ أَنَّهُ بَلَغَهُ: "أَنَّ أُمَّ سَلَمَةَ زَوْجَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَتْ لاِمْرَأَةٍ حَادٍّ عَلَى زَوْجِهَا اشْتَكَتْ عَيْنَيْهَا فَبَلَغَ ذَلِكَ مِنْهَا، اكْتَحِلِى بِكُحْلِ الْجِلاَءِ بِاللَّيْلِ وَامْسَحِيهِ بِالنَّهَارِ."

Bana Mâlik şöyle rivayet etmiştir: "Nebî'nin (sav) eşi Ümmü Seleme, kocasının yasını tutmakta iken gözleri ileri derecede rahatsızlanan bir kadına şöyle demiştir: Geceleyin gözlerine cilâ denen (parlatıcı özelliği olan) sürmeden çek, gündüzün de onu sil."

• İmam Mâlik Muvatta' Talak 1270, 1/220

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ أَنَّهُ بَلَغَهُ عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَسُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ: "أَنَّهُمَا كَانَا يَقُولاَنِ فِى الْمَرْأَةِ يُتَوَفَّى عَنْهَا زَوْجُهَا إِنَّهَا إِذَا خَشِيَتْ عَلَى بَصَرِهَا مِنْ رَمَدٍ أَوْ شَكْوٍ أَصَابَهَا إِنَّهَا تَكْتَحِلُ وَتَتَدَاوَى بِدَوَاءٍ أَوْ كُحْلٍ وَإِنْ كَانَ فِيهِ طِيبٌ." [قَالَ مَالِكٌ وَإِذَا كَانَتِ الضَّرُورَةُ فَإِنَّ دِينَ اللَّهِ يُسْرٌ.]

Bana Mâlik, Sâlim b. Abdullah ve Süleyman b. Yesâr'ın şöyle dediklerini rivayet etmiştir: "Onlar, kocası vefat etmiş kadın hakkında şöyle derlerdi: Kadın yakalandığı herhangi bir hastalık ya da göz rahatsızlığı sebebiyle gözüne zarar gelmesinden korkarsa, sürme de çeker ilaç ile tedavi de olabilir. İçinde hoş koku olan sürme de kullanabilir." [Mâlik 'Zaruretin olduğu yerde, Allah’ın (cc) dini kolaylıktır' demiştir.]

• İmam Mâlik Muvatta' Talak 1271, 1/220

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ أَنَّهُ بَلَغَهُ أَنَّ أُمَّ سَلَمَةَ زَوْجَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم كَانَتْ تَقُولُ: "تَجْمَعُ الْحَادُّ رَأْسَهَا بِالسِّدْرِ وَالزَّيْتِ."

Bana Mâlik, Resûlullah'ın (sav) eşi Ümmü Seleme'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Kocasının yasını tutan kadın, başını sidr otu ve zeytin yağı ile yıkar."

• İmam Mâlik Muvatta' Talak 1274, 1/221

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ أَنَّ صَفِيَّةَ بِنْتَ أَبِى عُبَيْدٍ اشْتَكَتْ عَيْنَيْهَا وَهِىَ حَادٌّ عَلَى زَوْجِهَا عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ فَلَمْ تَكْتَحِلْ حَتَّى كَادَتْ عَيْنَاهَا تَرْمَصَانِ . قَالَ مَالِكٌ تَدَّهِنُ الْمُتَوَفَّى عَنْهَا زَوْجُهَا بِالزَّيْتِ وَالشَّبْرَقِ وَمَا أَشْبَهَ ذَلِكَ إِذَا لَمْ يَكُنْ فِيهِ طِيبٌ . قَالَ مَالِكٌ وَلاَ تَلْبَسُ الْمَرْأَةُ الْحَادُّ عَلَى زَوْجِهَا شَيْئًا مِنَ الْحَلْىِ خَاتَمًا وَلاَ خَلْخَالاً وَلاَ غَيْرَ ذَلِكَ مِنَ الْحَلْىِ وَلاَ تَلْبَسُ شَيْئًا مِنَ الْعَصْبِ إِلاَّ أَنْ يَكُونَ عَصْبًا غَلِيظًا وَلاَ تَلْبَسُ ثَوْبًا مَصْبُوغًا بِشَىْءٍ مِنَ الصِّبْغِ إِلاَّ بِالسَّوَادِ وَلاَ تَمْتَشِطُ إِلاَّ بِالسِّدْرِ وَمَا أَشْبَهَهُ مِمَّا لاَ يَخْتَمِرُ فِى رَأْسِهَا .

Bana, ona Mâlik, ona da Nâfi şöyle rivayet etmiştir: Ebu Ubeyd’in kızı Safiyye, kocası Abdullah b. Ömer’in vefatı dolayısıyla matem tutmakta iken gözlerinden rahatsızlandı fakat hemen hemen gözleri çapaklanacak hale gelinceye kadar da sürme çekmedi. Mâlik der ki: Kocası vefat etmiş bir kadın zeytinyağı, şahtere ve buna benzer şeyleri – içerisine hoş koku karıştırılmamış olması şartıyla- sürebilir. Mâlik der ki: Kocası vefat ettiği için matem tutmakta olan bir kadın, yüzük, halhal ve bunun dışında herhangi bir süs eşyası takınamaz. (Yemen işi çizgili bir elbise türü olan) asb namına bir şey giyinemez, oldukça kalın bir asb olması müstesna. Siyah dışında herhangi bir renge boyanmış boyalı bir elbise giyinemez, sidir ve ona benzer, başında kalıp da hoş koku çıkarmayan şeyler dışında (hoş koku kullanarak) taranamaz.

• İmam Mâlik Muvatta' Talak 1272, 1/220

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ أَنَّهُ بَلَغَهُ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم دَخَلَ عَلَى أُمِّ سَلَمَةَ وَهِىَ حَادٌّ عَلَى أَبِى سَلَمَةَ وَقَدْ جَعَلَتْ عَلَى عَيْنَيْهَا صَبِرًا، فَقَالَ مَا هَذَا يَا أُمَّ سَلَمَةَ؟ فَقَالَتْ إِنَّمَا هُوَ صَبِرٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ. قَالَ اجْعَلِيهِ فِى اللَّيْلِ وَامْسَحِيهِ بِالنَّهَارِ." [قال مالك: الإحداد على الصبية التي لم تبلغ المحيض كهيئته على التي قد بلغت المحيض، تجتنب ما تجتنب المرأة البالغة إذا هلك عنها زوجها. قال مالك: تُحِدّ الأمة إذا تُوفّى عنها زوجها شهرين و خمس ليال مثل عدتها. قال مالك: ليس على أم الولد إحداد إذا هلك عنها سيدنا، ولا على أمة يموت عنها سيدنا إحداد. وإنما الإحداد على ذوات الأزواج.]

Yahya b. Yahya, Mâlik'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), kocası Ebu Seleme'nin vefatı sebebiyle yas tutmakta olan Ümmü Seleme'nin yanına girmişti. Ümmü Seleme gözlerine sabır otu denilen bir ilaç sürmüştü. Allah Rasulü (sav) 'Bu da nedir, ey Ümmü Seleme?' diye sorduğunda, 'Sabır otudur, ey Allah'ın Rasulü!' diye cevap verdi. Rasulullah (sav) 'Öyleyse onu gözlerine geceleyin koy, gündüzün sil' buyurdu." [Mâlik şu değerlendirmelerde bulunmuştur: Büluğ çağına ermemiş kızın yası da tıpkı buluğa ermiş kadınınki gibidir. Buluğa ermiş bir kadın, kocası vefat ettiğinde nelerden uzak kalıyorsa, o da o şekilde uzak durur. Bir cariyenin kocası vefat edecek olursa, tıpkı iddetinde olduğu gibi kocası için (hür kadının iddetinin yarısı olan) iki ay beş gün yas tutar. Ümmüveledin (yani efendisinden çocuğu olmuş cariyenin) kocası vefat ettiğinde yas tutma yükümlülüğü yoktur. Aynı şekilde efendisi ölmüş cariyenin de yas tutma yükümlülüğü yoktur. Çünkü yas tutmak, kocaları olan kadınlar için söz konusudur.]

• İmam Mâlik Muvatta' Talak 1273, 1/220

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ عَنْ صَفِيَّةَ بِنْتِ أَبِى عُبَيْدٍ عَنْ عَائِشَةَ وَحَفْصَةَ زَوْجَىِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ لاَ يَحِلُّ لاِمْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ أَنْ تُحِدَّ عَلَى مَيْتٍ فَوْقَ ثَلاَثِ لَيَالٍ إِلاَّ عَلَى زَوْجٍ.

• İmam Mâlik Muvatta' Talak 1269, 1/220

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ قَيْسٍ الْمَكِّىِّ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ . أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ كَانَ يَرُدُّ الْمُتَوَفَّى عَنْهُنَّ أَزْوَاجُهُنَّ مِنَ الْبَيْدَاءِ يَمْنَعُهُنَّ الْحَجَّ .

• İmam Mâlik Muvatta' Talak 1251, 1/217