وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ أَنَّهُ سَمِعَهُ يَقُولُ أَتَتِ امْرَأَةٌ إِلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ فَقَالَتْ إِنِّى نَذَرْتُ أَنْ أَنْحَرَ ابْنِى . فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ لاَ تَنْحَرِى ابْنَكِ وَكَفِّرِى عَنْ يَمِينِكِ . فَقَالَ شَيْخٌ عِنْدَ ابْنِ عَبَّاسٍ وَكَيْفَ يَكُونُ فِى هَذَا كَفَّارَةٌ فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَالَ وَ الَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْكُمْ مِنْ نِسَائِهِمْ ثُمَّ جَعَلَ فِيهِ مِنَ الْكَفَّارَةِ مَا قَدْ رَأَيْتَ .

Bana Malik (b. Enes el-Esbahî), ona Yahyâ b. Saîd, Kasım b. Muhammed'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: Abdullah b. Abbas'a bir kadın geldi ve şöyle dedi: "Ben oğlumu kurban edeceğime dair adak adadım". Bunun üzerine İbn Abbas şöyle dedi: " Oğlunu kurban etme ve adağının yerine kefaret öde." Bunun üzerine İbn Abbas'ın yanında bulunan ihtiyar adamlardan biri "Bu konuda nasıl kefaret mümkün olabiliyor?" dedi. İbn Abbas şöyle cevap verdi: "Allah 'içinizde eşlerine zıhar yapanlar bilsinler ki' diye buyurup, bu konuda da gördüğün üzere kefareti vacip kılmıştır."

Açıklama: Burada ihtiyar adamın karşı çıkmasının açıklaması şöyledir: Kefaret, yapılması gereken bir şey yapılmadığı takdirde meydana gelir. Ancak burada kadının sözü zaten yapılmaması gereken bir meseledir. Bu durumda kadın yapmaması gereken bir şeyi yapmadığında niçin kefaret ödemesi gerekir? İbn Abbas zıhar ayetini örnek getirerek, yapılmaması gereken bir şeyi yapmaya adak adayıp, sonra bu adaktan dönüldüğünde de kefaretin gerektiğine işaret etmiştir.

• İmam Mâlik Muvatta' Nuzür ve'l-eymân 1019, 1/169

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ بْنِ مَسْعُودٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ سَعْدَ بْنَ عُبَادَةَ اسْتَفْتَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ إِنَّ أُمِّى مَاتَتْ وَعَلَيْهَا نَذْرٌ وَلَمْ تَقْضِهِ . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم اقْضِهِ عَنْهَا.

Bana Yahya, ona Malik, ona İbn Şihab (Muhammed b. Şihab ez-Zührî), ona Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe b. Mesud, Abdullah b. Abbas şöyle dediğini rivayet etmiştir: Sa'd b. Ubade Hz. Peygamber'den (sav) fetva isteyerek; "Annem adak borcu varken vefat etti, adağını yerine getiremedi" dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber'den (sav) "Öyleyse onun adağını sen yerine getir." buyurdu.

• İmam Mâlik Muvatta' Nuzür ve'l-eymân 1012, 1/167

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ أَنَّهُ قَالَ كَانَ عَلَىَّ مَشْىٌ فَأَصَابَتْنِى خَاصِرَةٌ فَرَكِبْتُ حَتَّى أَتَيْتُ مَكَّةَ فَسَأَلْتُ عَطَاءَ بْنَ أَبِى رَبَاحٍ وَغَيْرَهُ فَقَالُوا عَلَيْكَ هَدْىٌ . فَلَمَّا قَدِمْتُ الْمَدِينَةَ سَأَلْتُ عُلَمَاءَهَا فَأَمَرُونِى أَنْ أَمْشِىَ مَرَّةً أُخْرَى مِنْ حَيْثُ عَجَزْتُ فَمَشَيْتُ . قَالَ يَحْيَى وَسَمِعْتُ مَالِكًا يَقُولُ فَالأَمْرُ عِنْدَنَا فِيمَنْ يَقُولُ عَلَىَّ مَشْىٌ إِلَى بَيْتِ اللَّهِ أَنَّهُ إِذَا عَجَزَ رَكِبَ ثُمَّ عَادَ فَمَشَى مِنْ حَيْثُ عَجَزَ فَإِنْ كَانَ لاَ يَسْتَطِيعُ الْمَشْىَ فَلْيَمْشِ مَا قَدَرَ عَلَيْهِ ثُمَّ لْيَرْكَبْ وَعَلَيْهِ هَدْىُ بَدَنَةٍ أَوْ بَقَرَةٍ أَوْ شَاةٍ إِنْ لَمْ يَجِدْ إِلاَّ هِىَ . وَسُئِلَ مَالِكٌ عَنِ الرَّجُلِ يَقُولُ لِلرَّجُلِ أَنَا أَحْمِلُكَ إِلَى بَيْتِ اللَّهِ فَقَالَ مَالِكٌ إِنْ نَوَى أَنْ يَحْمِلَهُ عَلَى رَقَبَتِهِ يُرِيدُ بِذَلِكَ الْمَشَقَّةَ وَتَعَبَ نَفْسِهِ فَلَيْسَ ذَلِكَ عَلَيْهِ وَلْيَمْشِ عَلَى رِجْلَيْهِ وَلْيُهْدِ وَإِنْ لَمْ يَكُنْ نَوَى شَيْئًا فَلْيَحْجُجْ وَلْيَرْكَبْ وَلْيَحْجُجْ بِذَلِكَ الرَّجُلِ مَعَهُ وَذَلِكَ أَنَّهُ قَالَ أَنَا أَحْمِلُكَ إِلَى بَيْتِ اللَّهِ فَإِنْ أَبَى أَنْ يَحُجَّ مَعَهُ فَلَيْسَ عَلَيْهِ شَىْءٌ وَقَدْ قَضَى مَا عَلَيْهِ . قَالَ يَحْيَى سُئِلَ مَالِكٌ عَنِ الرَّجُلِ يَحْلِفُ بِنُذُورٍ مُسَمَّاةٍ مَشْيًا إِلَى بَيْتِ اللَّهِ أَنْ لاَ يُكَلِّمَ أَخَاهُ أَوْ أَبَاهُ بِكَذَا وَكَذَا نَذْرًا لِشَىْءٍ لاَ يَقْوَى عَلَيْهِ وَلَوْ تَكَلَّفَ ذَلِكَ كُلَّ عَامٍ لَعُرِفَ أَنَّهُ لاَ يَبْلُغُ عُمْرُهُ مَا جَعَلَ عَلَى نَفْسِهِ مِنْ ذَلِكَ فَقِيلَ لَهُ هَلْ يُجْزِيهِ مِنْ ذَلِكَ نَذْرٌ وَاحِدٌ أَوْ نُذُورٌ مُسَمَّاةٌ فَقَالَ مَالِكٌ مَا أَعْلَمُهُ يُجْزِئُهُ مِنْ ذَلِكَ إِلاَّ الْوَفَاءُ بِمَا جَعَلَ عَلَى نَفْسِهِ فَلْيَمْشِ مَا قَدَرَ عَلَيْهِ مِنَ الزَّمَانِ وَلْيَتَقَرَّبْ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى بِمَا اسْتَطَاعَ مِنَ الْخَيْرِ . باب الْعَمَلِ فِى الْمَشْىِ إِلَى الْكَعْبَةِ . حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ أَنَّ أَحْسَنَ مَا سَمِعْتُ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ فِى الرَّجُلِ يَحْلِفُ بِالْمَشْىِ إِلَى بَيْتِ اللَّهِ أَوِ الْمَرْأَةِ فَيَحْنَثُ أَوْ تَحْنَثُ أَنَّهُ إِنْ مَشَى الْحَالِفُ مِنْهُمَا فِى عُمْرَةٍ فَإِنَّهُ يَمْشِى حَتَّى يَسْعَى بَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ فَإِذَا سَعَى فَقَدْ فَرَغَ وَأَنَّهُ إِنْ جَعَلَ عَلَى نَفْسِهِ مَشْيًا فِى الْحَجِّ فَإِنَّهُ يَمْشِى حَتَّى يَأْتِىَ مَكَّةَ ثُمَّ يَمْشِى حَتَّى يَفْرُغَ مِنَ الْمَنَاسِكِ كُلِّهَا وَلاَ يَزَالُ مَاشِيًا حَتَّى يُفِيضَ . قَالَ مَالِكٌ وَلاَ يَكُونُ مَشْىٌ إِلاَّ فِى حَجٍّ أَوْ عُمْرَةٍ .

Bana Malik, Yahya b. Said'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: Kendimi yürümeye adamıştım. Aniden bir ağrı hissettim. Hemen bir bineğe bindim, Mekke'ye kadar geldim. Atâ b. Ebu Rabah'a ve diğerlerine danıştım, dediler ki: "(Kabe'ye) bir kurban göndermen gereklidir." Medine'ye geldiğimde, bu durumu bir de buradaki alimlere sordum. Ağrıdan dolayı yürüyemediğim yerden itibaren tekrar yürümemi söylediler. Ben de (oradan itibaren tekrar) yürüdüm. Yahya dedi ki: Malik’den şöyle duydum: "Beytullah'a kadar yürümeyi kendime adadım" diyen bir kimse için de durum bize (Medineli'lere) göre (yukarıda) geçtiği gibidir. Şayet o yürüyemezse bir bineğe biner. Sonra da döner, yürümekten aciz kaldığı kaldığı yerden itibaren yürür. Şayet o yürüyemezse bir bineğe biner. Kurbanlık olarak da Kabe'ye bir deve veya sığır, bunları da bulamazsa bir koyun gönderir. Malik’e; bir kimseye "Seni Beytullah'a götüreceğim (taşıyacağım)!" diyen bir adamın durumu soruldu. O da şöyle cevap verdi: Bunu söyleyen adam eğer onu omuzunda taşımayı ve bununla da kendine eziyet çektirmeyi ve nefsini yormaya (terbiye etmeye) niyet etmişse, o adamı Kabe'ye götürmesi gerekmez. Kendisi yürüyerek gitsin ve bir de kurban kessin. Eğer, bunu (seni Beytullah'a götüreceğim) derken aklından hiçbir şey geçirmemişse, o zaman bir bineğe binip haccını yapsın, hacca giderken de söz verdiği adamla beraber gitsin. Böylece o adama, "Seni Beytullah'a götüreceğim (taşıyacağım) " sözünü yerine getirmiş olur. Şayet adam kendisiyle hacca gelmek istemezse bu durumda ona bir şey (kefaret) gerekmez, o borcunu ödemiştir. Yahya dedi ki: Malik'e "Kardeşiyle, babasıyla şöyle/şöyle konuşmayacağına dair vaatte bulunan, konuşursa da kendisini Beytullah'a kadar yürümeye adayan kimsenin yapamayacağı belli olan bu adağı hakkında soruldu. Bu şahıs bu adağını her sene yenilese, ömür boyu yerine getiremeyeceği adaklar adamış olur. Bu durumdaki bir adamın adaklarından birini yerine getirmesi veya belirli bir adağını yerine getirmesi yeterli midir?" diye de eklendi. Malik şöyle cevap verdi: Adamış olduğunu yerine getirmesinin gerekliliğinden başka bir şey bilmiyorum. Bu şahıs zaman içinde yürüyebildiği kadar yürür, geri kalanı için de gücünün yettiği kadar hayır işleyerek Allah'ın rızasını kazanmaya çalışır. Kabe'ye yürüyerek gitme babı. Yahya, Malik’in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Benim ilim adamlarından duyduğum en güzel söz, Beytullah'a kadar yürümeye yemin eden kadın veya erkek, yeminlerini bozarlarsa ne olur sorusuna verilen şu cevaptır: Eğer yemin eden, Beytullah'a kadar yürüyüşünü umre yaparken yerine getirmişse bu takdirde Safa ile Merve arasında sa'yini (yürüyüşünü) yapar ve oradan ayrılır. Şayet yürüyerek hacca gitmeyi adamışsa bu durumda Mekke'ye kadar yürür, hac ibadeti tamamen sona erdikten sonra oradan ayrılır. Ziyaret tavafını yapıncaya kadar yürümeye devam eder. Beytullah'a kadar yürümek sadece hac ve umre esnasında mümkündür."

• İmam Mâlik Muvatta' Nuzür ve'l-eymân 1017, 1/168

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى حَبِيبَةَ قَالَ قُلْتُ لِرَجُلٍ وَأَنَا حَدِيثُ السِّنِّ مَا عَلَى الرَّجُلِ أَنْ يَقُولَ عَلَىَّ مَشْىٌ إِلَى بَيْتِ اللَّهِ وَلَمْ يَقُلْ عَلَىَّ نَذْرُ مَشْىٍ . فَقَالَ لِى رَجُلٌ هَلْ لَكَ أَنْ أُعْطِيَكَ هَذَا الْجِرْوَ - لِجِرْوِ قِثَّاءٍ فِى يَدِهِ - وَتَقُولُ عَلَىَّ مَشْىٌ إِلَى بَيْتِ اللَّهِ قَالَ فَقُلْتُ نَعَمْ فَقُلْتُهُ وَأَنَا يَوْمَئِذٍ حَدِيثُ السِّنِّ ثُمَّ مَكَثْتُ حَتَّى عَقَلْتُ فَقِيلَ لِى إِنَّ عَلَيْكَ مَشْيًا فَجِئْتُ سَعِيدَ بْنَ الْمُسَيَّبِ فَسَأَلْتُهُ عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ لِى عَلَيْكَ مَشْىٌ . فَمَشَيْتُ . قَالَ مَالِكٌ وَهَذَا الأَمْرُ عِنْدَنَا .

Bana Malik'den, Abdullah b. Ebu Habibe'nin şöyle dediği rivayet edilmiştir: Henüz gençken bir adama, "Beytullah'a (Kabe'ye) kadar yürüyeceğim dersem fakat (Beytullah'a kadar) yürüyeceğime dair adakta bulunmasam ne olur?" diye sordum. O sırada adamın birisi de bana elindeki küçük salatalığı göstererek: "Beytullah'a kadar yürüyeceğim dersen bunu sana vereceğim." dedi. Ben de "Tamam!" dedim. Ben henüz o zaman gençtim. Meseleyi biraz geçtikten sonra anlayabildim. Bana "Yürümen gerekli." denilmişti. Ben de hemen Said b. Müseyyeb'e giderek durumu ona anlattım. O da bana "Yürümen gerekli." dedi, ben de yürüdüm. Malik dedi ki: Bu durum bize göre de böyledir.

• İmam Mâlik Muvatta' Nuzür ve'l-eymân 1014, 1/167

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ أُذَيْنَةَ اللَّيْثِىِّ أَنَّهُ قَالَ خَرَجْتُ مَعَ جَدَّةٍ لِى عَلَيْهَا مَشْىٌ إِلَى بَيْتِ اللَّهِ حَتَّى إِذَا كُنَّا بِبَعْضِ الطَّرِيقِ عَجَزَتْ فَأَرْسَلَتْ مَوْلًى لَهَا يَسْأَلُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ فَخَرَجْتُ مَعَهُ فَسَأَلَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ فَقَالَ لَهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ مُرْهَا فَلْتَرْكَبْ ثُمَّ لْتَمْشِى مِنْ حَيْثُ عَجَزَتْ . قَالَ يَحْيَى وَسَمِعْتُ مَالِكًا يَقُولُ وَنَرَى عَلَيْهَا مَعَ ذَلِكَ الْهَدْىَ .

Bize Yahya, ona Malik, ona da Urve b. Uzeyne el-Leysî şöyle demiştir: Ninem ile evden dışarı çıktık. Ninem Beytullah'a (Kabe'ye) kadar yürümek için adakta bulunmuştu. Yoldayken ninem yürümekte zorlandı. Hemen azatlı kölesini bu durumu sorması için Abdullah b. Ömer'e gönderdi. Ben de onunla birlikte gittim. Abdullah b. Ömer'e durumu sordu. Abdullah da: "Ona söyle, bir bineğe binsin. Daha sonra yürüyemediği yerden tekrar yürür" dedi. Yahya dedi ki: Malik'i şöyle derken duydum: Biz de bu görüşteyiz. Ayrıca bir de kurban keser.

• İmam Mâlik Muvatta' Nuzür ve'l-eymân 1015, 1/167

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ أَنَّهُ بَلَغَهُ أَنَّ سَعِيدَ بْنَ الْمُسَيَّبِ وَأَبَا سَلَمَةَ بْنَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ كَانَا يَقُولاَنِ مِثْلَ قَوْلِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ .

• İmam Mâlik Muvatta' Nuzür ve'l-eymân 1016, 1/168

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ الْمُؤْمِنِينَ أَنَّهَا كَانَتْ تَقُولُ لَغْوُ الْيَمِينِ قَوْلُ الإِنْسَانِ لاَ وَاللَّهِ بَلَى وَاللَّهِ . قَالَ مَالِكٌ أَحْسَنُ مَا سَمِعْتُ فِى هَذَا أَنَّ اللَّغْوَ حَلِفُ الإِنْسَانِ عَلَى الشَّىْءِ يَسْتَيْقِنُ أَنَّهُ كَذَلِكَ ثُمَّ يُوجَدُ عَلَى غَيْرِ ذَلِكَ فَهُوَ اللَّغْوُ . قَالَ مَالِكٌ وَعَقْدُ الْيَمِينِ أَنْ يَحْلِفَ الرَّجُلُ أَنْ لاَ يَبِيعَ ثَوْبَهُ بِعَشَرَةِ دَنَانِيرَ ثُمَّ يَبِيعَهُ بِذَلِكَ أَوْ يَحْلِفَ لَيَضْرِبَنَّ غُلاَمَهُ ثُمَّ لاَ يَضْرِبُهُ وَنَحْوَ هَذَا فَهَذَا الَّذِى يُكَفِّرُ صَاحِبُهُ عَنْ يَمِينِهِ وَلَيْسَ فِى اللَّغْوِ كَفَّارَةٌ . قَالَ مَالِكٌ فَأَمَّا الَّذِى يَحْلِفُ عَلَى الشَّىْءِ وَهُوَ يَعْلَمُ أَنَّهُ آثِمٌ وَيَحْلِفُ عَلَى الْكَذِبِ وَهُوَ يَعْلَمُ لِيُرْضِىَ بِهِ أَحَدًا أَوْ لِيَعْتَذِرَ بِهِ إِلَى مُعْتَذَرٍ إِلَيْهِ أَوْ لِيَقْطَعَ بِهِ مَالاً فَهَذَا أَعْظَمُ مِنْ أَنْ تَكُونَ فِيهِ كَفَّارَةٌ .

• İmam Mâlik Muvatta' Nuzür ve'l-eymân 1021, 1/169

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ قَالَ أَخْبَرَنِى عُبَادَةُ بْنُ الْوَلِيدِ بْنِ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ بَايَعْنَا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلَى السَّمْعِ وَالطَّاعَةِ فِى الْيُسْرِ وَالْعُسْرِ وَالْمَنْشَطِ وَالْمَكْرَهِ وَأَنْ لاَ نُنَازِعَ الأَمْرَ أَهْلَهُ وَأَنْ نَقُولَ أَوْ نَقُومَ بِالْحَقِّ حَيْثُمَا كُنَّا لاَ نَخَافُ فِى اللَّهِ لَوْمَةَ لاَئِمٍ .

• İmam Mâlik Muvatta' Cihâd 966, 1/157

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ أَنَّهُ قَالَ نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُسَافَرَ بِالْقُرْآنِ إِلَى أَرْضِ الْعَدُوِّ . قال مالك و إنما ذلك مخافة أن يناله العدو.

• İmam Mâlik Muvatta' Cihâd 968, 1/157

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بَعَثَ سَرِيَّةً فِيهَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ قِبَلَ نَجْدٍ فَغَنِمُوا إِبِلاً كَثِيرَةً فَكَانَ سُهْمَانُهُمُ اثْنَىْ عَشَرَ بَعِيرًا أَوْ أَحَدَ عَشَرَ بَعِيرًا وَنُفِّلُوا بَعِيرًا بَعِيرًا .

• İmam Mâlik Muvatta' Cihâd 976, 1/158