حدثنا محمد بن كثير قال أخبرنا سفيان عن عمران بن مسلم بن رباح الثقفي عن علي بن عمارة قال : جاء أبو أيوب الأنصاري فصعدت به على سطح أجلح فنزل وقال كدت أن أبيت الليلة ولا ذمة لي
Öneri Formu
Hadis Id, No:
166305, EM001193
Hadis:
حدثنا محمد بن كثير قال أخبرنا سفيان عن عمران بن مسلم بن رباح الثقفي عن علي بن عمارة قال : جاء أبو أيوب الأنصاري فصعدت به على سطح أجلح فنزل وقال كدت أن أبيت الليلة ولا ذمة لي
Tercemesi:
Bize Muhammed b. Kesir, ona Süfyan (es-Sevrî), ona İmran b. Müslim b. Rabah es-Sekafî, ona da Ali b. Umare şöyle haber vermiştir: Ebu Eyyüb el-Ensârî yanıma geldi ve onu açık bir dama çıkarttım. Oradan hemen indi ve şöyle dedi. Neredeyse gece orada konaklayacaktım ve hiç bir güvencem olmayacaktı.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1193, /903
Senetler:
0. Mevkuf (Mevkuf)
1. Ebu Eyyüb el-Ensari (Halid b. Zeyd b. Küleyb b. Salabe b. Abd)
Konular:
Adab, yatma-kalkma adabı
حدثنا محمد بن الصلت أبو يعلى قال حدثنا حاتم بن إسماعيل عن عبد الله بن حسين بن عطاء عن سهيل بن أبي صالح عن أبيه عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه وسلم : أنه كان إذا خرج من بيته قال بسم الله التكلان على الله لا حول ولا قوة إلا بالله
Öneri Formu
Hadis Id, No:
166315, EM001197
Hadis:
حدثنا محمد بن الصلت أبو يعلى قال حدثنا حاتم بن إسماعيل عن عبد الله بن حسين بن عطاء عن سهيل بن أبي صالح عن أبيه عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه وسلم : أنه كان إذا خرج من بيته قال بسم الله التكلان على الله لا حول ولا قوة إلا بالله
Tercemesi:
— Ebû Hüreyre, Peygamber (SaüalîakÜ A leyhi ve Seilem) 'den rivayet ettiğine gore( Peygamber evinden çıktığı zaman şöyle derdi :
«Bismillah, güven Allah'adır. Kudret ve kuvvet ancak Aüahsa mahsustur.»[1126]
Her saboh evden çıkışta bu duayı okumak sünnettir. Metinde olduğu gibi, ezberleyerek söyienroesi daha makbuldür, Bundan önceki habere ve açıklamasına bakılsın.[1127]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1197, /904
Senetler:
()
Konular:
Dua, eve girip çıkarken
Hz. Peygamber, duaları
حدثنا موسى بن إسماعيل قال حدثنا الحارث بن عبيد قال حدثني أبو عمران عن زهير عن رجل من أصحاب النبي صلى الله عليه وسلم عن النبي صلى الله عليه وسلم قال : من بات على إنجار فوقع منه فمات برئت منه الذمة ومن ركب البحر حين يرتج يعني يغتلم فهلك برئت منه الذمة
Açıklama: Denizde şiddetli dalga ve çalkalanma olduğu zaman, deniz vasıtalarına binmek görünür tehlikeye atılmak demektir. Takdir ne ise o olur, diye hemen denize açılmak tevekkül sayılmaz, üstelik tehlikenin büyüklüğüne göre bu bîr nevi İntihar sayılır. Yüce dinimiz bize tehlikelere atılmamayı ve her şeyde tedbirli bulunmayı bize emrediyor. Bütün işlerde tehlike ve zararlara karşı gereken tedbirlere baş vurmak ve ihtiyatlı olmak bir vazifedir. 1192 sayılı Hadîs-i Şerîf'e ve açıklamasına bakılsın.
(Bu Hadîs-i Şerifi İmam A h m e d 'in tahriç eylediğini F a d I u ' 11 a h şerhinin dip notunda kaydetmektedir. C. II, s. 602).[1121]
Öneri Formu
Hadis Id, No:
166307, EM001194
Hadis:
حدثنا موسى بن إسماعيل قال حدثنا الحارث بن عبيد قال حدثني أبو عمران عن زهير عن رجل من أصحاب النبي صلى الله عليه وسلم عن النبي صلى الله عليه وسلم قال : من بات على إنجار فوقع منه فمات برئت منه الذمة ومن ركب البحر حين يرتج يعني يغتلم فهلك برئت منه الذمة
Tercemesi:
Peygamber (s.a.v.)'in ashabından bir adam, Hz.Peygamber'in şöyle buyurduğunu anlatmıştır:
«Çevrelenmemiş çıplak bir dam üzerinde uyuyarak -ondan düşüp de ölen kimseye karşı sorumluluk yoktur, (suç yalnız kendisine aittir). Kim de deniz dalgalandığı bir anda deniz taşıtlarına binerse ve bu yüzden helak olursa, ondan da kimse sorumlu olmaz.»[1120]
Açıklama:
Denizde şiddetli dalga ve çalkalanma olduğu zaman, deniz vasıtalarına binmek görünür tehlikeye atılmak demektir. Takdir ne ise o olur, diye hemen denize açılmak tevekkül sayılmaz, üstelik tehlikenin büyüklüğüne göre bu bîr nevi İntihar sayılır. Yüce dinimiz bize tehlikelere atılmamayı ve her şeyde tedbirli bulunmayı bize emrediyor. Bütün işlerde tehlike ve zararlara karşı gereken tedbirlere baş vurmak ve ihtiyatlı olmak bir vazifedir. 1192 sayılı Hadîs-i Şerîf'e ve açıklamasına bakılsın.
(Bu Hadîs-i Şerifi İmam A h m e d 'in tahriç eylediğini F a d I u ' 11 a h şerhinin dip notunda kaydetmektedir. C. II, s. 602).[1121]
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1194, /903
Senetler:
()
Konular:
Sorumluluk, bireyselliği
حدثنا محمد قال أخبرنا عبد الله قال أخبرنا محمد بن إبراهيم قال حدثني مسلم بن أبي مريم : أن بن عمر كان إذا خرج من بيته قال اللهم سلمني وسلم مني
Öneri Formu
Hadis Id, No:
166312, EM001196
Hadis:
حدثنا محمد قال أخبرنا عبد الله قال أخبرنا محمد بن إبراهيم قال حدثني مسلم بن أبي مريم : أن بن عمر كان إذا خرج من بيته قال اللهم سلمني وسلم مني
Tercemesi:
Müslim ibni Ebî Meryem şöyle anlatmıştır :
— İbni Ömer (Radiyalialıu anhüma) evinden çıktığı zaman şöyle derdi: «Allah'ım! Bana selâmet ver ve benden de (başkalarına) selâmet ver.»[1124]
Herhangi bîr iş için İnsan evinden çıktığı zaman "dışarda başına ne gibi haller geleceğini bilemez. İyi ve kötü durumlarla karşılaşabilir, musibet ve felâketlere düşebilir. Kendisine zarar verildiği gibi, başkasına zararı da dokunabilir. Onun için Allaha' dua ederek; ona güvenip sığınarak yola çıkmak, işe gitmek gerekir. Hz. İbni ö m e r 'in ettiği dua bu mânâyı taşımaktadır. Bundan sonra gelecek Hadîs-i Şerifte de Peygamber Efendimizin ifâdeleri bu hususu daha açık olarak aydınlatmaktadır. Allah'ın adı anılarak ona sığınılır ve her türlü kederden selâmete eriş niyaz edilir. Mutlak kudret ve kuvvet sahibi yegâne varlık Allah Teâlâ Hazretleridir. Ona güvenilir ve yalnız andan yardım İstenir. Başkalarına da zarar vermemek hususunda yine ona iltica olunur.
(Bu haber için başka bir kaynak bulunamamıştır.).[1125]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1196, /904
Senetler:
()
Konular:
Dua, eve girip çıkarken
Sünnet, Abdullah b. Ömer'in uygulamaları
حدثنا معلى قال حدثنا وهيب قال حدثنا سهيل بن أبي صالح عن أبيه عن أبي هريرة قال : كان النبي صلى الله عليه وسلم إذا أصبح قال اللهم بك أصبحنا وبك أمسينا وبك نحيا وبك نموت وإليك النشور وإذا أمسى قال اللهم بك أمسينا وبك أصبحنا وبك نحيا وبك نموت وإليك المصير
Öneri Formu
Hadis Id, No:
166319, EM001199
Hadis:
حدثنا معلى قال حدثنا وهيب قال حدثنا سهيل بن أبي صالح عن أبيه عن أبي هريرة قال : كان النبي صلى الله عليه وسلم إذا أصبح قال اللهم بك أصبحنا وبك أمسينا وبك نحيا وبك نموت وإليك النشور وإذا أمسى قال اللهم بك أمسينا وبك أصبحنا وبك نحيا وبك نموت وإليك المصير
Tercemesi:
— Ebû Hüreyre'den rivayet edildiğine göre, elemişti ki:
— Peygamber (SaUallahü Aleyhi ve Sellem) sabahlayınca şöyle buyum, ancak senin kudretinle sabahladık ve senin kudretinle geceledik- Yine senin kudretinle yaşarız ve fsenin kudretinle ölürüz. Dönüş itle ya'nız sanadır.» Gecelediği zaman da şöyle buyururdu:
«Allah'ım, ancak senin kudretinle geceledik ve ancak senin kudretinle safralılarîık. Yine senin kudretinle yaşarız ve senin kudretinle ölürüm Dönüş de yalnız sanadır.»[1130]
Hayata intîka! eden her canlının İki safhası vardır. Bunlardan bîri canlt olarak dünyada yaşadığı müddet, diğeri de ölümü ile meydana gelen haldir. İnsan dünyada yaşarken de normal hayatında İki hal üzere yaşar. Uyanık bulunur, uykuya dalar. Bu durumlara geçiş ve neticeye varış, hep mutlak kudretin emir ve iradesiyle vücut bulur. Sabahın aydın ve uyanık durumuna geçen insan, o gün başına ne işler geleceğini bilemez ve günlük kaderini çizemez. Akşam olup, gece karanlığına dalan kimse de şuursuz ve her şeyden habersiz olarak uykuya yalınca sağlam olarak sabahlayacağını kestiremez. Yaşadıkça da dert ve musibetlerden sıyrılamaz ve akİbet ölümün pençesinden de kurtulamaz. Bütün bu haller karşısında mü'min kula düşen vazife, hayatında İlâhî emirlere uygun görevlerini bilerek yapmak ve tam bir teslimiyet içinde akşam ve sabah Allah'a iltica edip, Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) 'in okumuş oldukları bu metindeki duayı söylemektir. Bu ifadeler Vacib Tealâ hazretlerine karşı kulun acziyetini itiraf et-mesİ, ona tevekkül ve teslimiyet olur. Bu ve buna benzer daha sonra gelecek Peygamber Efendimizin dualarını ezberleyip vird edinmek önemli bîr ibadet olduğundan buna gayret harcamalıdır.[1131]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1199, /909
Senetler:
()
Konular:
Dua, sabah/akşam okunacak
Hz. Peygamber, duaları
حدثنا إسحاق قال حدثنا بقية عن مسلم بن زياد مولى ميمونة زوج النبي صلى الله عليه وسلم قال سمعت أنس بن مالك قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : من قال حين يصبح اللهم إنا أصبحنا نشهدك ونشهد حملة عرشك وملائكتك وجميع خلقك أنك أنت الله لا إله إلا أنت وحدك لا شريك وأن محمدا عبدك ورسولك إلا أعتق الله ربعه في ذلك اليوم ومن قالها مرتين أعتق الله نصفه من النار ومن قالها أربع مرات أعتقه الله من النار في ذلك اليوم
Öneri Formu
Hadis Id, No:
166338, EM001201
Hadis:
حدثنا إسحاق قال حدثنا بقية عن مسلم بن زياد مولى ميمونة زوج النبي صلى الله عليه وسلم قال سمعت أنس بن مالك قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : من قال حين يصبح اللهم إنا أصبحنا نشهدك ونشهد حملة عرشك وملائكتك وجميع خلقك أنك أنت الله لا إله إلا أنت وحدك لا شريك وأن محمدا عبدك ورسولك إلا أعتق الله ربعه في ذلك اليوم ومن قالها مرتين أعتق الله نصفه من النار ومن قالها أربع مرات أعتقه الله من النار في ذلك اليوم
Tercemesi:
— Peygamber’in zevcesi bulunan Meymune’nin azadlısı Müslim ibin ziyad demiştir ki:
Enes ibni Malik şöyle dediğini işittim:
Resûlüllah buyurdu:
Sabahlayınca şu sözleri söyleyenin o günde (ölürse) Allah dörtte birini (ateşten) azad eder. Bunları iki defa söyleyeni Allah yarısını ateşeten azad eder.Allahım! Seni şahid kılarak, arş’ını taşıyanları, meleklerini ve bütün yarattıkların şahid kılarak sabahladık ki, sen kendinden başka İlah olmayan ancak bir Allahsın!birliğine şahidlik ederiz.Gerçekten de Muhammed de senin kulundur ve elçindir (Peygamberindir).[1134]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1201, /910
Senetler:
()
Konular:
Dua, sabah/akşam okunacak
Hz. Peygamber, duaları
حدثنا سعيد بن الربيع قال حدثنا شعبة عن يعلى بن عطاء قال سمعت عمرو بن عاصم قال سمعت أبا هريرة يقول قال أبو بكر : يا رسول الله علمني شيئا أقوله إذا أصبحت وأمسيت قال قل اللهم عالم الغيب والشهادة فاطر السماوات والأرض كل شيء بكفيك أشهد أن لا إله إلا أنت أعوذ بك من شر نفسي ومن شر الشيطان وشركه قله إذا أصبحت وإذا أمسيت وإذا أخذت مضجعك
Öneri Formu
Hadis Id, No:
166339, EM001202
Hadis:
حدثنا سعيد بن الربيع قال حدثنا شعبة عن يعلى بن عطاء قال سمعت عمرو بن عاصم قال سمعت أبا هريرة يقول قال أبو بكر : يا رسول الله علمني شيئا أقوله إذا أصبحت وأمسيت قال قل اللهم عالم الغيب والشهادة فاطر السماوات والأرض كل شيء بكفيك أشهد أن لا إله إلا أنت أعوذ بك من شر نفسي ومن شر الشيطان وشركه قله إذا أصبحت وإذا أمسيت وإذا أخذت مضجعك
Tercemesi:
— Ebû. Hüreyre’nin şöyle söylediği işitilmiştir: Ebû Beltir dedi ki:
— Ey Allah'ın Resulü! Sabahladığım ve gecelediğim zaman söyleyeceğim bir şeyi ban-a öğret. Peygamber dedi ki:
«Söyle: Ey gökleri ve yeri yaratan, hazır ve gaybı bilen Allah'ım! Her şey Senin (kudret) ellerinledir. Senden başka hiç bir ilâh olmadığına şaîsidlik ederim. Nefsimin şerrinden, Şeytanın şerrinden ve şirkinden sanla sığınırım. Bunu sabahladığın ve {gecelediğin zaman, yatağına girdiğin zaman söyle.»[1136]
1199 ve 1200 sayılı Hadîs-i Şerîf açıklamalarına bakılsın.[1137]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1202, /911
Senetler:
()
Konular:
Dua, sabah/akşam okunacak
Hz. Peygamber, öğreticiliği
حدثنا مسدد قال حدثنا هشيم عن يعلى عن عمرو عن أبي هريرة مثله وقال رب : كل شيء ومليكه وقال شر الشيطان وشركه
Öneri Formu
Hadis Id, No:
166340, EM001203
Hadis:
حدثنا مسدد قال حدثنا هشيم عن يعلى عن عمرو عن أبي هريرة مثله وقال رب : كل شيء ومليكه وقال شر الشيطان وشركه
Tercemesi:
— Ebû Hüreyre'den, geçen hadîsin aynısı rivayet edildi. Peygamber (Sallaîlahü A leyhi ve Sellem): «Her şeyin Rabbi ve sahibi.» buyurdu ve : «Şeytanın şerrinden ve onun şirkinden.» dedi.[1138]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1203, /912
Senetler:
()
Konular:
Dua, sabah/akşam okunacak
حدثنا خطاب بن عثمان قال حدثنا إسماعيل عن محمد بن زياد عن أبي راشد الحبراني أتيت عبد الله بن عمرو فقلت له حدثنا بما سمعت من رسول الله صلى الله عليه وسلم فألقى إلي صحيفة فقال هذا ما كتب لي النبي صلى الله عليه وسلم فنظرت فيها فإذا فيها : إن أبا بكر الصديق رضي الله عنه سأل النبي صلى الله عليه وسلم قال يا رسول الله علمني ما أقول إذا أصبحت وإذا أمسيت فقال يا أبا بكر قل اللهم فاطر السماوات والأرض عالم الغيب والشهادة رب كل شيء ومليكه أعوذ بك من شر نفسي وشر الشيطان وشركه وأن أقترف على نفسي سوءا أو أجره إلى مسلم
Öneri Formu
Hadis Id, No:
166341, EM001204
Hadis:
حدثنا خطاب بن عثمان قال حدثنا إسماعيل عن محمد بن زياد عن أبي راشد الحبراني أتيت عبد الله بن عمرو فقلت له حدثنا بما سمعت من رسول الله صلى الله عليه وسلم فألقى إلي صحيفة فقال هذا ما كتب لي النبي صلى الله عليه وسلم فنظرت فيها فإذا فيها : إن أبا بكر الصديق رضي الله عنه سأل النبي صلى الله عليه وسلم قال يا رسول الله علمني ما أقول إذا أصبحت وإذا أمسيت فقال يا أبا بكر قل اللهم فاطر السماوات والأرض عالم الغيب والشهادة رب كل شيء ومليكه أعوذ بك من شر نفسي وشر الشيطان وشركه وأن أقترف على نفسي سوءا أو أجره إلى مسلم
Tercemesi:
— Raşid El-Hubranî'den rivayet edildiğine göre, demiştir ki: Abdullah ibni Amr'a gidip: Resulullah ah(Sallaîlahü Aleyhi ve Sellem) 'den işittiğini bana anlat, dedim. O da, bana bir sahife (yazı) verip dedi kis bu, Peygamber (Sallaîlahü Aleyhi ve Sellem) 'in bana yazdığı şeydir. Ben de ona baktım, onda şu yazılıydı: Ebû Bekir Es-Sıddîk (Hadiyalîahu anh) \ Peygamber (SallaîlahüAfeyhi Me Sellem)'e sorup, dedi ki:
— Ey Allah'ın Resulü! Sabahladığım zaman ve gecelediğim zaman söyleyeceğim şeyi bana öğret. Bunun üzerine Peygamber şöyle buyurdu:
«Ya Ebû Bekîr, söyle: Ey gökleri ve yeri yaratan, gaybı ve hazırı bilen, her şeyin sahibi ve Rabbi olan AUaîh'ım! Nefsimin şerrinden, Şeytan'm şeîrrmden ve şirkinden, nefsime IkÖtüliik kaaanmaiktan veya o kötülüğü bîr müslümana çekip götürmemden sana Sığınırım.»[1140]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1204, /912
Senetler:
()
Konular:
Dua, sabah/akşam okunacak
Hz. Peygamber, öğreticiliği
Yazı, Yazışma, Hz. Peygamber döneminde yazışma,
حدثنا قبيصة وأبو نعيم قالا حدثنا سفيان عن عبد الملك بن عمير عن ربعي بن حراش عن حذيفة قال : كان النبي صلى الله عليه وسلم إذا أراد أن ينام قال باسمك اللهم أموت وأحيا وإذا استيقظ من منامه قال الحمد لله الذي أحيانا بعد ما أماتنا وإليه النشور
Öneri Formu
Hadis Id, No:
166342, EM001205
Hadis:
حدثنا قبيصة وأبو نعيم قالا حدثنا سفيان عن عبد الملك بن عمير عن ربعي بن حراش عن حذيفة قال : كان النبي صلى الله عليه وسلم إذا أراد أن ينام قال باسمك اللهم أموت وأحيا وإذا استيقظ من منامه قال الحمد لله الذي أحيانا بعد ما أماتنا وإليه النشور
Tercemesi:
— Huzeyfe (Radiyaliahu anh) 'den rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Peygamber (Satlallahü Aleyhi ve Sellem) uyumak istediği zaman şöyle derdi:
«Senin adınla Allah'ım Ölürüm ve dirilirim.»
Uykusundan uyandığı zaman da:
«Bizi (uyku gibi bir ölümle) Öldürdükten sonra dirilten Allah'a hamd olsun. Dönüş de ancak onadır.» derdi.[1142]
«Ey Allah'ım, senin ismini devamlı oîarak anarak ölürüm ve yaşarım, kalbim seni anmaktan hiç bir zaman gafil değildir.» demektir.[1143]
1199 sayılı Hadîs-i Şerife ve açıklamasına bakılsın. Büroda farklı olarak, senin kudretinle yerine, senin adınla tâbiri vardır ki :
Kurtubî ise, Allah'ım senin MUMÎT isminle ölürüm ve MUHYÎ is-mİnle dirilirim şeklinde açıklama yapmaktadır. Cenab-ı Hakk'ın sıfatlarından olan MUHYÎ ismi, dirilten ve MUMÎT ismi de öldüren mânâsını taşır. Hadîs-İ Şerifte uyku, ölümle isimlendirilmiştir. Çünkü hayat, ilim, irade, kudret. İşitme, görme ve konuşma sıfatlan ölüm hali ile kesinlikle kayboldukları gİbİ, uyku halinde bunlar yok hükmünde kalırlar ve varlıklarını gösteremezler. Hayat sıfatından başka, diğer sıfatlar uykudan uyanıncaya kadar atıl duruma geçerler. İnsanda hayat eseri olduğu halele, insan hayatta olduğunu da uykuda bilemez. Bu bakımdan uykuda olan insan için, ölüler safına geçmiştir denilebilir. İnsan bu sıfatlarla Allah'ın rızasını arar, ona İbâdet eder, yasaklarından kaçınır ve azabından korkar. Uyuyan kimseden bu sıfatlarla faydalanmak zail olur da sanki ölülere kavuşur. Uykudan uyanmakla tekrar bu nimetlere kavuşulduğundan Allah'a hamd edilir. İşte uykudan uyanınca edilen hamd, bu büyük nimete kavuşmaktan ötürüdür.[1144]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1205, /913
Senetler:
()
Konular:
Dua, uyumadan önce okunacak, dua, ayet vs.
Hz. Peygamber, duaları
Giriş