وَحَدَّثَنَاهُ أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ؛ (ح) وَحَدَّثَنَا ابْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ كِلاَهُمَا عَنْ مَنْصُورٍ، بِهَذَا الإِسْنَادِ. وَلَيْسَ فِى حَدِيثِ شُعْبَةَ ’أَسْبِغُوا الْوُضُوءَ.’ وَفِى حَدِيثِهِ: ’عَنْ أَبِى يَحْيَى الأَعْرَجِ’.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Veki', ona Süfyan; (T) Bize İbn Müsenna ve İbn Beşşâr, o ikisine Muhammed b. Cafer, ona Şube, o ikisine de (Süfyan ve Şu'be'ye) Mansur hadisi bu isnatla rivayet etmiştir. Şube'nin hadisinde 'abdesti güzelce alın' ifadesi yoktur. Onun hadisinde 'Ebu Yahya el-A'rec'den' kaydı vardır.

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 571, /121

حَدَّثَنَا شَيْبَانُ بْنُ فَرُّوخَ وَأَبُو كَامِلٍ الْجَحْدَرِىُّ جَمِيعًا عَنْ أَبِى عَوَانَةَ - قَالَ أَبُو كَامِلٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ - عَنْ أَبِى بِشْرٍ عَنْ يُوسُفَ بْنِ مَاهَكَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ: تَخَلَّفَ عَنَّا النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فِى سَفَرٍ سَافَرْنَاهُ، فَأَدْرَكَنَا وَقَدْ حَضَرَتْ صَلاَةُ الْعَصْرِ. فَجَعَلْنَا نَمْسَحُ عَلَى أَرْجُلِنَا، فَنَادَى: "وَيْلٌ لِلأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ."

Bize Şeyban b. Ferruh ve Ebu Kamil el-Cahderî, onlara Ebu Avâne -Ebu Kamil (hocasıyla rivayet ilişkisi için) 'Haddesena Ebu Avane (Bize Ebu Avane rivayet etti)' demiştir- ona Ebu Bişr, ona Yusuf b. Mâhek, ona da b. Amr şöyle rivayet etmiştir: "Bir yolculukta Rasulullah (sav) bizden geri kalmıştı. İkindi namazı vakti girince bize yetişti. Biz (abdest alırken) ayaklarımız üzerine mesh etmeye başladık. (Bunu Gören) Allah Elçisi (sav): "Vay o (düzgün yıkanmayan) topukların (cehennemde) ateşten başına geleceklere..." diye seslendi."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 572, /121

حَدَّثَنِى سَلَمَةُ بْنُ شَبِيبٍ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَعْيَنَ حَدَّثَنَا مَعْقِلٌ عَنْ أَبِى الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرٍ أَخْبَرَنِى عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ: أَنَّ رَجُلاً تَوَضَّأَ، فَتَرَكَ مَوْضِعَ ظُفُرٍ عَلَى قَدَمِهِ، فَأَبْصَرَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: "ارْجِعْ، فَأَحْسِنْ وُضُوءَكَ." فَرَجَعَ، ثُمَّ صَلَّى.

Bana Seleme b. Şebîb, ona el-Hasen b. Muhammed b. A'yen, ona Ma'kil, ona Ebu Zübeyr, ona da Cabir, Ömer b. el-Hattab'ın şöyle anlattığını rivayet etmiştir: Bir adam abdest alırken ayağında yıkanmamış tırnak kadar bir yer bırakmıştı. Hz. Peygamber (sav) onu gördü ve "Dön ve abdestini güzelce al" buyurmuşdu. Bunun üzerine adam döndü ve (tekrar) abdest aldı. Sonra namaz kıldı.

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 576, /121

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ وَهَنَّادٌ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ أَبِى هَاشِمٍ عَنْ عَاصِمِ بْنِ لَقِيطِ بْنِ صَبِرَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا تَوَضَّأْتَ فَخَلِّلِ الأَصَابِعَ." [قَالَ: ’وَفِى الْبَابِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، وَالْمُسْتَوْرِدِ وَهُوَ ابْنُ شَدَّادٍ الْفِهْرِىُّ، وَأَبِى أَيُّوبَ الأَنْصَارِىِّ.’ قَالَ أَبُو عِيسَى: ’هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ. وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ، أَنَّهُ يُخَلِّلُ أَصَابِعَ رِجْلَيْهِ فِى الْوُضُوءِ. وَبِهِ يَقُولُ أَحْمَدُ، وَإِسْحَاقُ. وَقَالَ إِسْحَاقُ: يُخَلِّلُ أَصَابِعَ يَدَيْهِ وَرِجْلَيْهِ فِى الْوُضُوءِ. وَأَبُو هَاشِمٍ، اسْمُهُ إِسْمَاعِيلُ بْنُ كَثِيرٍ الْمَكِّىُّ.’]

Bize Kuteybe ve Hennad, onlara Veki’, ona Süfyan (es-Sevrî), ona Ebu Haşim (İsmali b. Kesir), ona Asım b. Lakît b. Sabira, ona da babası (Lakît b. Amir), Hz. Peygamber’in şöyle buyurduğunu rivayet etti: “Abdest aldığında parmaklarını arala (aralarına suyu geçir).” [Tirmizî: 'Bu konuda İbn Abbas, Müstevrid b. Şeddad el Fihrî ve Ebu Eyyûb el-Ensârî’den de hadis rivayet edilmiştir' demiştir. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir:' Bu, hasen-sahih bir hadistir. Alimlerin ameli bu hadise göredir; yani bir kimsenin abdest alırken ayak parmaklarını aralaması gerekir (arasına su geçirmesi gerekir). Ahmed ve İshâk’ın görüşü de bu doğrultudadır. İshâk: 'Kişi, abdest alırken el ve ayak parmaklarını aralar (aralarına su geçirir.)' demiştir. (Hadisin ravilerinden) Ebu Haşim’in adı, İsmail b. Kesir el Mekkî’dir.']

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 30, 1/56

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلاَلِ بْنِ يِسَافٍ عَنْ أَبِى يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ قَالَ: رَأَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَوْمًا يَتَوَضَّئُونَ وَأَعْقَابُهُمْ تَلُوحُ، فَقَالَ: "وَيْلٌ لِلأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ، أَسْبِغُوا الْوُضُوءَ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ali b. Muhammed, o ikisine Veki’ (b. Cerrah), ona Süfyan (es-Sevrî), ona Mansur (b. Mu'temir), ona Hilal b. Yesâf, ona da Ebu Hâtim (Misda' el-Eslemî), Abdullah b. Ömer'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: “Rasulullah (sav), abdest alan fakat toplukları (düzgün yıkanmadığı için kuru kalan) parlayan bir topluluk gördü. (Bu durumu hoş karşılamayan) Rasulullah (sav): "Ateşte yanacak topukların vay haline! Abdesti tam alınız" buyurdu.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 55, /82

حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ عُثْمَانَ وَعُثْمَانُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ الدِّمَشْقِيَّانِ قَالاَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا شَيْبَةُ بْنُ الأَحْنَفِ عَنْ أَبِى سَلاَّمٍ الأَسْوَدِ عَنْ أَبِى صَالِحٍ الأَشْعَرِىِّ حَدَّثَنِى أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الأَشْعَرِىُّ عَنْ خَالِدِ بْنِ الْوَلِيدِ وَيَزِيدَ بْنِ أَبِى سُفْيَانَ وَشُرَحْبِيلَ ابْنِ حَسَنَةَ وَعَمْرِو بْنِ الْعَاصِ كُلُّ هَؤُلاَءِ سَمِعُوا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "أَتِمُّوا الْوُضُوءَ؛ وَيْلٌ لِلأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ."

Bize Abbas b. Osman ed-Dimeşkî ve Osman b. İsmail ed-Dımeşkî, onlara Velid b. Müslim, ona Şeybe b. Ahnef, ona Ebu Sellâm el-Esved, ona Ebu Salih el-Eşarî, ona Ebu Abdullah el-Eşarî, ona da Hâlid b. Velîd, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Abdesti (adaplarına özen göstererek) tastamam alınız; (ٍİyi yıkanmadığı için) Ateşte yanacak olan topukların vay haline!"

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 55, /83

حدثنا أبو محمد بن صاعد إملاء حدثنا أبو فروة يزيد بن محمد بن يزيد بن سنان نا المغيرة بن سقلاب ثنا الوازع بن نافع وحدثنا الحسين بن إسماعيل نا عبد الكريم بن الهيثم نا مصعب بن سعيد نا المغيرة بن سقلاب الحراني عن الوازع بن نافع العقيلي عن سالم عن بن عمر عن عمر عن أبي بكر قال : كنت جالسا عند النبي صلى الله عليه و سلم فجاءه رجل

Bize imlâ yoluyla Ebû Muhammed b. Sâid, ona Ebû Ferve Yezîd b. Muhammed b. Yezîd b. Sinan, ona el-Muğîre b. Saklâb, ona el-Vâzi’ b. Nâfi’ rivayet etti. Yine bize el-Hüseyin b. İsmail, ona Abdülkerîm b. el-Heysem, onaMus’ab b. Saîd, ona el-Muğîre b. Saklâb el-Harrânî, ona ona el-Vâzi’ b. Nâfi’ el-Ukaylî, ona Salim, ona İbn Ömer (ra), ona Hz. Ömer (ra), ona da Hz. Ebû Bekir (ra), “Ben Rasûlullah’ın (sav) yanında oturuyordum, bir adam geldi…” diyerek aynı hadisi rivayet etmiştir

• Darekutni Sünen-i Darekutni 382, 1/194

607- حدثنا وكيع عن إسرائيل عن جابر قال سألت عطاء وعامرا وسالما عن الرجل يتوضأ يخضخض رجليه في الماء قالوا يجزيه

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 607, 1/423

607- حدثنا وكيع عن إسرائيل عن جابر قال سألت عطاء وعامرا وسالما عن الرجل يتوضأ يخضخض رجليه في الماء قالوا يجزيه

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 607, 1/423

607- حدثنا وكيع عن إسرائيل عن جابر قال سألت عطاء وعامرا وسالما عن الرجل يتوضأ يخضخض رجليه في الماء قالوا يجزيه

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 607, 1/423