حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ كَثِيرٍ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ عَلِىِّ بْنِ زَيْدٍ عَنْ أُمِّ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ لاَ يَرْقُدُ مِنْ لَيْلٍ وَلاَ نَهَارٍ فَيَسْتَيْقِظُ إِلاَّ تَسَوَّكَ قَبْلَ أَنْ يَتَوَضَّأَ ."

Bize Muhammed b. Kesir, ona Hemmam, ona Ali b. Zeyd, ona Ümmü Muhammed (Ümeyye bt. Abdullah), ona da Hz. Aişe şöyle aktarmıştır: "Peygamber (sav) gece veya gündüz her uykudan kalkışında abdestten önce ağzını misvaklardı."

Açıklama: Ağız bakımına özen göstermek, onu sürekli temiz tutmak kişisel bakımın önemli bir bölümüdür. Bu hadis Hz. Peygamber'in (sav) ağız bakımına ne kadar özen gösterdiğini ortaya koyan örneklerden bir tanesidir. Sadece kendisi özen göstermekle kalmıyor aynı zamanda ümmetine de bunu ısrarla tavsiye ediyor. (Nesai, Taharet, 6) Ağız temizliği sadece sağlık açısından değil toplum açısından da önemlidir. Çünkü toplumsal yaşam içerisinde olan insan ağız kokusu ve benzeri hususlarla çevresini rahatsız etmemelidir. Doğrudan Allah huzurunda olduğumuz namaz ibadeti öncesinde de Hz. Peygamber (sav) yine misvak kullanımını önemsiyor ve ümmetine ısrarla tavsiye ediyor. (Ebu Davud, Tahare, 25)

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 30, /23

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ وَسُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْعَتَكِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ غَيْلاَنَ بْنِ جَرِيرٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ مُسَدَّدٌ قَالَ "أَتَيْنَا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَسْتَحْمِلُهُ فَرَأَيْتُهُ يَسْتَاكُ عَلَى لِسَانِهِ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَقَالَ سُلَيْمَانُ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَهُوَ يَسْتَاكُ وَقَدْ وَضَعَ السِّوَاكَ عَلَى طَرَفِ لِسَانِهِ - وَهُوَ يَقُولُ إِهْ إِهْ. يَعْنِى يَتَهَوَّعُ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ قَالَ مُسَدَّدٌ 'فَكَانَ حَدِيثًا طَوِيلاً ولكني اخْتَصَرْتُهُ.]

Bize Müsedded ve Süleyman b. Davud el-Atekî, onlara Hammad b. Zeyd, ona Gaylan b. Cerir, ona Ebu Bürde, ona da babası (Ebu Musa el-Eş'ari) şöyle demiştir: -lafız Müsedded'e aittir- "Bizi (Tebûk gazvesine) götürecek bir hayvan temin etmesi için Rasulullah'ın (sav) yanına geldiğimizde, Onu dilini misvaklarken gördüm." [Ebû Davud şöyle demiştir: Süleyman b. Davud'dan gelen rivayette Ebu Musa el-Eş'arî'nin şöyle dediği yer almaktadır: Hz. Peygamber'in yanına girdim. Misvakı dilinin ucuna koymuş, ih ih diyerek diline sürtüyordu.] [Ebû Davud, Müsedded'in; hadis daha uzundu ancak ben onu ihtisar ettim' dediğini haber vermektedir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 26, /21

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ قَالَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ: "كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم إِذَا قَامَ مِنَ اللَّيْلِ يَشُوصُ فَاهُ بِالسِّوَاكِ."

Bize Osman, ona Cerir, ona Mansur, ona Ebu Vâil, ona da Huzeyfe şöyle dedi: "Peygamber (sav) geceleyin namaza kalkınca misvak ile ağzını temizlerdi."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 73, 1/245

أَخْبَرَنَا حُمَيْدُ بْنُ مَسْعَدَةَ وَعِمْرَانُ بْنُ مُوسَى قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ قَالَ حَدَّثَنَا شُعَيْبُ بْنُ الْحَبْحَابِ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "قَدْ أَكْثَرْتُ عَلَيْكُمْ فِى السِّوَاكِ."

Bize Humeyd b. Me'sade ve İmran b. Musa, onlara Abdulvâris b. Said el-Anberî, ona Şuayb b. Habhab, ona da Enes b. Malik Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Misvak kullanmak hakkında size (yeteri kadar) çok tavsiyede bulundum."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 6, /2087

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ وَسُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْعَتَكِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ غَيْلاَنَ بْنِ جَرِيرٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ مُسَدَّدٌ قَالَ "أَتَيْنَا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَسْتَحْمِلُهُ فَرَأَيْتُهُ يَسْتَاكُ عَلَى لِسَانِهِ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَقَالَ سُلَيْمَانُ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَهُوَ يَسْتَاكُ وَقَدْ وَضَعَ السِّوَاكَ عَلَى طَرَفِ لِسَانِهِ - وَهُوَ يَقُولُ إِهْ إِهْ. يَعْنِى يَتَهَوَّعُ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ قَالَ مُسَدَّدٌ 'فَكَانَ حَدِيثًا طَوِيلاً ولكني اخْتَصَرْتُهُ.]

Bize İbrahim b. Halid, ona Esved b. Amir, ona Şerik -lafız ona aittir-; (T) Bize Muhammed b. Abdullah -yani el-Muharrimî-, ona Veki', ona Şerik, ona İbrahim b. Cerir, ona Muğira, ona Ebu Zür'a, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'den şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) helaya gitmek istediği zaman, ona tevr yahut rekve denilen kaplardan biriyle su götürürdüm. Rasulullah (sav) onunla taharetlenirdi." [Ebû Davud: Veki'in rivayetinde sonra elini toprağa silerdi ifadesini zikretti. Sonra bir başka kapla su getirirdim, ondan abdest alırdı, dedi.] [Ebû Davud şöyle demiştir: Hadisin Esved b. Amir tarikiyle gelen rivayeti daha sağlamdır, dedi.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 26, /21

عبد الرزاق عن معمر عن قتادة عن مطرف بن عبد الله بن الشخير قال : شرب ابن عباس لبنا ثم قام إلى الصلاة ، فقلت : ألا تمضمض ؟ قال : لا أباليه ، اسمحوا يسمح الله لكم.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Tahâret 685, 1/177

وَقَالَ عَفَّانُ حَدَّثَنَا صَخْرُ بْنُ جُوَيْرِيَةَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "أَرَانِى أَتَسَوَّكُ بِسِوَاكٍ ، فَجَاءَنِى رَجُلاَنِ أَحَدُهُمَا أَكْبَرُ مِنَ الآخَرِ ، فَنَاوَلْتُ السِّوَاكَ الأَصْغَرَ مِنْهُمَا ، فَقِيلَ لِى 'كَبِّرْ' فَدَفَعْتُهُ إِلَى الأَكْبَرِ مِنْهُمَا." قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: اخْتَصَرَهُ نُعَيْمٌ عَنِ ابْنِ الْمُبَارَكِ عَنْ أُسَامَةَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ.

Bize Affân, ona Sahr b. Cüveyriye, ona Nâfi, ona da İbn Ömer'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Rüyada kendimi bir misvak ile dişlerimi temizlerken gördüm. Yanıma, birisi diğerinden yaşça daha büyük olan iki adam geldi. Ben misvakı küçük olanına uzattım. Bana: 'büyüğüne ver' denildi. Ben de misvakı büyüğüne verdim." Ebu Abdullah Buhari dedi ki: Nuaym b Hammâd kendisine Abdullah b. Mübarek, ona Üsame b. Zeyd el-Leysî, ona Nâfi, ona da İbn Ömer isnadıyla gelen metni muhtasar olarak rivayet etmiştir.­

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Affan b. Müslim arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 74, 1/245

وَقَالَ عَفَّانُ حَدَّثَنَا صَخْرُ بْنُ جُوَيْرِيَةَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "أَرَانِى أَتَسَوَّكُ بِسِوَاكٍ ، فَجَاءَنِى رَجُلاَنِ أَحَدُهُمَا أَكْبَرُ مِنَ الآخَرِ ، فَنَاوَلْتُ السِّوَاكَ الأَصْغَرَ مِنْهُمَا ، فَقِيلَ لِى 'كَبِّرْ' فَدَفَعْتُهُ إِلَى الأَكْبَرِ مِنْهُمَا." قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: اخْتَصَرَهُ نُعَيْمٌ عَنِ ابْنِ الْمُبَارَكِ عَنْ أُسَامَةَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ.

Bize Affân, ona Sahr b. Cüveyriye, ona Nâfi, ona da İbn Ömer'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Rüyada kendimi bir misvak ile dişlerimi temizlerken gördüm. Yanıma, birisi diğerinden yaşça daha büyük olan iki adam geldi. Ben misvakı küçük olanına uzattım. Bana: 'büyüğüne ver' denildi. Ben de misvakı büyüğüne verdim." Ebu Abdullah Buhari dedi ki: Nuaym b Hammâd kendisine Abdullah b. Mübarek, ona Üsame b. Zeyd el-Leysî, ona Nâfi, ona da İbn Ömer isnadıyla gelen metni muhtasar olarak rivayet etmiştir.­

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Nuaym b. Hammad arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 74, 1/245

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ أَخْبَرَنَا بَهْزُ بْنُ حَكِيمٍ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَوْفَى عَنْ سَعْدِ بْنِ هِشَامٍ عَنْ عَائِشَةَ : " أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُوضَعُ لَهُ وَضُوءُهُ وَسِوَاكُهُ فَإِذَا قَامَ مِنَ اللَّيْلِ تَخَلَّى ثُمَّ اسْتَاكَ ."

Bize Musa b. İsmail, ona Hammâd (b. Seleme), ona Behz b. Hakîm, ona Zürâre b. Evfâ, ona da Sa'd b. Hişâm Hz. Aişe'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah'ın (sav) abdest suyu ve misvağı bir yere konurdu. Gece kalkınca, önce abdest bozar, sonra da dişlerini misvaklardı."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 30, /22

حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ قَالَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ غَيْلاَنَ بْنِ جَرِيرٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: "أَتَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَوَجَدْتُهُ يَسْتَنُّ بِسِوَاكٍ بِيَدِهِ يَقُولُ 'أُعْ أُعْ' ، وَالسِّوَاكُ فِى فِيهِ ، كَأَنَّهُ يَتَهَوَّعُ ."

Bize Ebu Numan, ona Hammad b. Zeyd, ona Gaylan b. Cerir, ona da Ebu Bürde, ona da babası (Abdullah b. Kays) şöyle dedi: "Ben Peygamber'in (sav) yanına vardım, O'nun, elindeki misvakla dişlerini temizlerken, ağzında misvak olduğu hâlde öğürür gibi 'öö, öö' dediğini gördüm."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 73, 1/245