وَحَدَّثَنِى أَبُو الطَّاهِرِ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ عَنِ اللَّيْثِ وَغَيْرِهِ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ شُمَاسَةَ أَنَّهُ سَمِعَ عُقْبَةَ بْنَ عَامِرٍ عَلَى الْمِنْبَرِ يَقُولُ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "الْمُؤْمِنُ أَخُو الْمُؤْمِنِ، فَلاَ يَحِلُّ لِلْمُؤْمِنِ أَنْ يَبْتَاعَ عَلَى بَيْعِ أَخِيهِ، وَلاَ يَخْطُبَ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ، حَتَّى يَذَرَ."

Bize Ebu Tahir, ona Abdullah b. Vehb, ona el-Leys ve başka biri, ona Yezid b. Ebu Habib, ona da Abdurrahman b. Şimase'nin naklettiğine göre Ukbe b. Âmir minber üzerinde Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu söylemiştir: "Mümin müminin kardeşidir. Şu halde bir müminin (din) kardeşinin satışı üzerine satış yapması, -ondan vazgeçmediği sürece- onun (müsbet/menfi henüz sonuçlanmamış) evlilik teklifi üzerine teklifte bulunması helal değildir."

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: الْمُؤْمِنُ أَخُو الْمُؤْمِنِ

• Müslim Sahîh-i Müslim Nikah 3464, /565

وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا لَيْثٌ (ح ) وَحَدَّثَنَا ابْنُ رُمْحٍ أَخْبَرَنَا اللَّيْثُ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "لاَ يَبِعْ بَعْضُكُمْ عَلَى بَيْعِ بَعْضٍ، وَلاَ يَخْطُبْ بَعْضُكُمْ عَلَى خِطْبَةِ بَعْضٍ."

Bize Kuteybe b. Said, ona Leys; (T) Bize İbn Rumh, ona el-Leys, ona N#بfî, ona da İbn Ömer, Nebi'nin (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Biriniz diğerinizin satışı üzerine satış yapmasın. Biriniz de bir başkasının (müsbet/menfi henüz sonuçlanmamış) evlilik teklifi üzerine teklifte bulunmasın."

• Müslim Sahîh-i Müslim Nikah 3454, /564

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ وَقُتَيْبَةُ وَابْنُ حُجْرٍ جَمِيعًا عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ جَعْفَرٍ - [قَالَ ابْنُ أَيُّوبَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ] - أَخْبَرَنِى الْعَلاَءُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "لاَ يَسُمِ الْمُسْلِمُ عَلَى سَوْمِ أَخِيهِ وَلاَ يَخْطُبْ عَلَى خِطْبَتِهِ."

Bize Yahya b. Eyyûb, Kuteybe (b. Said) ve (Ali) İbn Hucr, onlara İsmail b. Cafer, [İbn Eyyûb "Haddesena İsmail (Bize İsmail nakletti)" demiştir] ona el-Alâ (b. Abdurrahman), ona babası (Abdurrahman b. Yakub), ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Bir Müslüman, kardeşinin pazarlığı üzerine pazarlık yapmasın. Onun (müsbet/menfi henüz sonuçlanmamış) evlilik teklifi üzerine teklifte bulunmasın.

• Müslim Sahîh-i Müslim Nikah 3461, /565

حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ وَسَهْلُ بْنُ أَبِى سَهْلٍ قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "لاَ يَخْطُبِ الرَّجُلُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ."

Bize Hişam b. Ammar ve Sehl b. Ebu Sehl, o ikisine Süfyân b. Uyeyne, ona Zührî, ona Said b. el-Müseyyeb, ona da Ebu Hureyre rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Bir kimse, (din) kardeşinin (müsbet/menfi henüz sonuçlanmamış) evlilik teklifi üzerine teklifte bulunmasın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Nikah 10, /299

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ حَكِيمٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "لاَ يَخْطُبِ الرَّجُلُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ."

Bize Yahya b. Hakîm, ona Yahya b. Said, ona Ubeydullah b. Ömer, ona Nâfi', ona da Abdullah b. Ömer rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Bir kimse, kardeşinin (müsbet/menfi henüz sonuçlanmamış) evlilik teklifi üzerine teklifte bulunmasın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Nikah 10, /299

أَخْبَرَنَا زَكَرِيَّا بْنُ يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى بْنُ حَمَّادٍ قَالَ حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ السَّرِىِّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ مَعْمَرٍ ح وَأَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مَعِينٍ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ يُوسُفَ وَعَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ مَعْمَرٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ بَعَثَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم خَالِدَ بْنَ الْوَلِيدِ إِلَى بَنِى جَذِيمَةَ فَدَعَاهُمْ إِلَى الإِسْلاَمِ فَلَمْ يُحْسِنُوا أَنْ يَقُولُوا أَسْلَمْنَا فَجَعَلُوا يَقُولُونَ صَبَأْنَا وَجَعَلَ خَالِدٌ قَتْلاً وَأَسْرًا - قَالَ - فَدَفَعَ إِلَى كُلِّ رَجُلٍ أَسِيرَهُ حَتَّى إِذَا أَصْبَحَ يَوْمُنَا أَمَرَ خَالِدُ بْنُ الْوَلِيدِ أَنْ يَقْتُلَ كُلُّ رَجُلٍ مِنَّا أَسِيرَهُ . قَالَ ابْنُ عُمَرَ فَقُلْتُ وَاللَّهِ لاَ أَقْتُلُ أَسِيرِى وَلاَ يَقْتُلُ أَحَدٌ - وَقَالَ بِشْرٌ - مِنْ أَصْحَابِى أَسِيرَهُ - قَالَ - فَقَدِمْنَا عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَذُكِرَ لَهُ صُنْعُ خَالِدٍ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم وَرَفَعَ يَدَيْهِ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِمَّا صَنَعَ خَالِدٌ » . قَالَ زَكَرِيَّا فِى حَدِيثِهِ فَذُكِرَ وَفِى حَدِيثِ بِشْرٍ فَقَالَ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِمَّا صَنَعَ خَالِدٌ » . مَرَّتَيْنِ .

Bize Zekeriya b. Yahya, ona, Abdüla'lâ b. Hammâd, ona, Bişr b. Sirrî, ona Abdullah b. Mübarek, ona Ma'mer (T); Ahmed b. Ali b. Saîd, ona Yahya b. Maîn, ona Hişâm b. Yusuf ve Abdurrezzak, ona Ma'mer, ona Zührî, ona Salim, ona da babası (Abdullah b. Ömer) şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav), Halid b. Velid'i Cezîme Oğulları üzerine gönderdi, Halid onları İslâm'a davet etti. Fakat onlar "eslemnâ (biz İslâm'a girdik)" diyemediler, bunun yerine "saba'nâ (Şirkten vazgeçtik)" demeğe başladılar. Bunun üzerine Halid, bunlardan bir kıs­mını öldürmeye, bir kısmını da esir almaya başladı ve her bir kişiye de kendi esirini verdi. Ertesi gün olunca Ha­lid, bizden herkesin kendi esirini öldürmesini emretti. İbn Ömer der ki: Ben "vallahi ne ben ne de herhangi bir kimse esirini öldürmeyecek" dedim. Bişr der ki: (İbn Ömer "arkadaşlarım­dan hiçbirisi de esirini öldürmeyecektir" dedi. Râvî der ki: Hz. Peygamber'in (sav) huzuruna geldik ve Halid'in yaptığı kendisine anlatıldı. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) elini kaldırdı ve "Allah'ım, ben, Halid'in yaptığı bu işten uzak olduğumu sana arz ederim." dedi. Zekeriya rivayetinde der ki: Bişr'in rivayetinde -olay kendisine anlatılınca, Hz. Peygamber (sav) "Allah'ım, ben, Halid'in yaptığı bu işten uzak olduğumu sana arz ederim." ifadesini iki defa söyledi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Âdâbu'l-kadâ 17, /2433

حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ وَسَهْلُ بْنُ أَبِى سَهْلٍ قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "لاَ يَخْطُبِ الرَّجُلُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ."

Bize Hişam b. Ammar ve Sehl b. Ebu Sehl, o ikisine Süfyân b. Uyeyne, ona Zührî, ona Said b. el-Müseyyeb, ona da Ebu Hureyre rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Bir adam, (din) kardeşinin (müsbet/menfi henüz sonuçlanmamış) evlilik teklifi üzerine teklifte bulunmasın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Nikah 10, /299

أَخْبَرَنَا زَكَرِيَّا بْنُ يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى بْنُ حَمَّادٍ قَالَ حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ السَّرِىِّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ مَعْمَرٍ ح وَأَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مَعِينٍ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ يُوسُفَ وَعَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ مَعْمَرٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ بَعَثَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم خَالِدَ بْنَ الْوَلِيدِ إِلَى بَنِى جَذِيمَةَ فَدَعَاهُمْ إِلَى الإِسْلاَمِ فَلَمْ يُحْسِنُوا أَنْ يَقُولُوا أَسْلَمْنَا فَجَعَلُوا يَقُولُونَ صَبَأْنَا وَجَعَلَ خَالِدٌ قَتْلاً وَأَسْرًا - قَالَ - فَدَفَعَ إِلَى كُلِّ رَجُلٍ أَسِيرَهُ حَتَّى إِذَا أَصْبَحَ يَوْمُنَا أَمَرَ خَالِدُ بْنُ الْوَلِيدِ أَنْ يَقْتُلَ كُلُّ رَجُلٍ مِنَّا أَسِيرَهُ . قَالَ ابْنُ عُمَرَ فَقُلْتُ وَاللَّهِ لاَ أَقْتُلُ أَسِيرِى وَلاَ يَقْتُلُ أَحَدٌ - وَقَالَ بِشْرٌ - مِنْ أَصْحَابِى أَسِيرَهُ - قَالَ - فَقَدِمْنَا عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَذُكِرَ لَهُ صُنْعُ خَالِدٍ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم وَرَفَعَ يَدَيْهِ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِمَّا صَنَعَ خَالِدٌ » . قَالَ زَكَرِيَّا فِى حَدِيثِهِ فَذُكِرَ وَفِى حَدِيثِ بِشْرٍ فَقَالَ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِمَّا صَنَعَ خَالِدٌ » . مَرَّتَيْنِ .

Bize Zekeriya b. Yahya, ona, Abdüla'lâ b. Hammâd, ona, Bişr b. Sirrî, ona Abdullah b. Mübarek, ona Ma'mer (T); Ahmed b. Ali b. Saîd, ona Yahya b. Maîn, ona Hişâm b. Yusuf ve Abdurrezzak, ona Ma'mer, ona Zührî, ona Salim, ona da babası (Abdullah b. Ömer) şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav), Halid b. Velid'i Cezîme Oğulları üzerine gönderdi, Halid onları İslâm'a davet etti. Fakat onlar "eslemnâ (biz İslâm'a girdik)" diyemediler, bunun yerine "saba'nâ (Şirkten vazgeçtik)" demeğe başladılar. Bunun üzerine Halid, bunlardan bir kıs­mını öldürmeye, bir kısmını da esir almaya başladı ve her bir kişiye de kendi esirini verdi. Ertesi gün olunca Ha­lid, bizden herkesin kendi esirini öldürmesini emretti. İbn Ömer der ki: Ben "vallahi ne ben ne de herhangi bir kimse esirini öldürmeyecek" dedim. Bişr der ki: (İbn Ömer "arkadaşlarım­dan hiçbirisi de esirini öldürmeyecektir" dedi. Râvî der ki: Hz. Peygamber'in (sav) huzuruna geldik ve Halid'in yaptığı kendisine anlatıldı. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) elini kaldırdı ve "Allah'ım, ben, Halid'in yaptığı bu işten uzak olduğumu sana arz ederim." dedi. Zekeriya rivayetinde der ki: Bişr'in rivayetinde -olay kendisine anlatılınca, Hz. Peygamber (sav) "Allah'ım, ben, Halid'in yaptığı bu işten uzak olduğumu sana arz ederim." ifadesini iki defa söyledi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Âdâbu'l-kadâ 17, /2433

أَخْبَرَنَا زَكَرِيَّا بْنُ يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى بْنُ حَمَّادٍ قَالَ حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ السَّرِىِّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ مَعْمَرٍ ح وَأَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مَعِينٍ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ يُوسُفَ وَعَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ مَعْمَرٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ بَعَثَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم خَالِدَ بْنَ الْوَلِيدِ إِلَى بَنِى جَذِيمَةَ فَدَعَاهُمْ إِلَى الإِسْلاَمِ فَلَمْ يُحْسِنُوا أَنْ يَقُولُوا أَسْلَمْنَا فَجَعَلُوا يَقُولُونَ صَبَأْنَا وَجَعَلَ خَالِدٌ قَتْلاً وَأَسْرًا - قَالَ - فَدَفَعَ إِلَى كُلِّ رَجُلٍ أَسِيرَهُ حَتَّى إِذَا أَصْبَحَ يَوْمُنَا أَمَرَ خَالِدُ بْنُ الْوَلِيدِ أَنْ يَقْتُلَ كُلُّ رَجُلٍ مِنَّا أَسِيرَهُ . قَالَ ابْنُ عُمَرَ فَقُلْتُ وَاللَّهِ لاَ أَقْتُلُ أَسِيرِى وَلاَ يَقْتُلُ أَحَدٌ - وَقَالَ بِشْرٌ - مِنْ أَصْحَابِى أَسِيرَهُ - قَالَ - فَقَدِمْنَا عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَذُكِرَ لَهُ صُنْعُ خَالِدٍ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم وَرَفَعَ يَدَيْهِ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِمَّا صَنَعَ خَالِدٌ » . قَالَ زَكَرِيَّا فِى حَدِيثِهِ فَذُكِرَ وَفِى حَدِيثِ بِشْرٍ فَقَالَ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِمَّا صَنَعَ خَالِدٌ » . مَرَّتَيْنِ .

Bize Zekeriya b. Yahya, ona, Abdüla'lâ b. Hammâd, ona, Bişr b. Sirrî, ona Abdullah b. Mübarek, ona Ma'mer (T); Ahmed b. Ali b. Saîd, ona Yahya b. Maîn, ona Hişâm b. Yusuf ve Abdurrezzak, ona Ma'mer, ona Zührî, ona Salim, ona da babası (Abdullah b. Ömer) şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav), Halid b. Velid'i Cezîme Oğulları üzerine gönderdi, Halid onları İslâm'a davet etti. Fakat onlar "eslemnâ (biz İslâm'a girdik)" diyemediler, bunun yerine "saba'nâ (Şirkten vazgeçtik)" demeğe başladılar. Bunun üzerine Halid, bunlardan bir kıs­mını öldürmeye, bir kısmını da esir almaya başladı ve her bir kişiye de kendi esirini verdi. Ertesi gün olunca Ha­lid, bizden herkesin kendi esirini öldürmesini emretti. İbn Ömer der ki: Ben "vallahi ne ben ne de herhangi bir kimse esirini öldürmeyecek" dedim. Bişr der ki: (İbn Ömer) "arkadaşlarım­dan hiçbirisi de esirini öldürmeyecektir" dedi. Râvî der ki: Hz. Peygamber'in (sav) huzuruna geldik ve Halid'in yaptığı kendisine anlatıldı. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) elini kaldırdı ve "Allah'ım, ben, Halid'in yaptığı bu işten uzak olduğumu sana arz ederim." dedi. Zekeriya rivayetinde der ki: Bişr'in rivayetinde -olay kendisine anlatılınca, Hz. Peygamber (sav) "Allah'ım, ben, Halid'in yaptığı bu işten uzak olduğumu sana arz ederim." ifadesini iki defa söyledi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Âdâbu'l-kadâ 17, /2433

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا لَيْثٌ عَنْ عُقَيْلٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لاَ يَظْلِمُهُ وَلاَ يُسْلِمُهُ مَنْ كَانَ فِى حَاجَةِ أَخِيهِ كَانَ اللَّهُ فِى حَاجَتِهِ وَمَنْ فَرَّجَ عَنْ مُسْلِمٍ كُرْبَةً فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ بِهَا كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا سَتَرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ » .

• Müslim Sahîh-i Müslim Birr ve's-sıla ve'l-edeb 6578, /1069