أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ دَاوُدَ قَالَ حَدَّثَنَا ثَوْرٌ عَنْ خَالِدِ بْنِ مَعْدَانَ عَنْ رَبِيعَةَ الْجُرَشِىِّ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَصُومُ شَعْبَانَ وَرَمَضَانَ، وَيَتَحَرَّى الاِثْنَيْنِ وَالْخَمِيسَ."

Bize Amr b. Ali, ona Abdullah b. Davud, ona Sevr, ona Halid b. Ma'dân, ona da Rabîa el-Cüraşî, Âişe'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), şaban ve ramazan aylarını oruçlu geçirir; pazartesi ve perşembe günlerini de oruç tutmak için kollardı (fırsat bilirdi)."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 36, /2230

أَخْبَرَنِى هِلاَلُ بْنُ الْعَلاَءِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِى قَالَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ عَنْ زَيْدٍ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ عَنْ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى يَقُولُ الصَّوْمُ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ وَلِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ حِينَ يُفْطِرُ وَحِينَ يَلْقَى رَبَّهُ. وَالَّذِى نَفْسِى بِيَدِهِ لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ."

Bana Hilâl b. Alâ, ona babası (Alâ b. Hilâl), ona Ubeydullah, ona Zeyd, ona Ebu İshak, ona Abdullah b. Hâris, ona da Ali b. Ebu Tâlib, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Allah tebâreke ve teâla şöyle buyurmuştur: 'Oruç benim için tutulur ve onun karşılığını da (hakkıyla) ancak ben veririm. Orucunu açtığındaki ve Rabbine kavuştuğundaki olmak üzere, oruçlu için iki sevinç vakti vardır.' Canım kudret elinde olan Allah'a (cc) and olsun ki, oruçlunun ağız kokusu, Allah katında misk kokusundan daha hoştur."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 41, /2231

أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ حَرْبٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ فُضَيْلٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو سِنَانٍ ضِرَارُ بْنُ مُرَّةَ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ قَالَ قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم: "إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى يَقُولُ الصَّوْمُ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ. وَلِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ إِذَا أَفْطَرَ فَرِحَ وَإِذَا لَقِىَ اللَّهَ فَجَزَاهُ فَرِحَ. وَالَّذِى نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ."

Bize Ali b. Harb, ona Muhammed b. Fudayl, ona Ebu Sinân Dirâr b. Mürre, ona Ebu Salih, ona da Ebu Said, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Allah tebâreke ve teâla şöyle buyurmuştur: 'Oruç benim için tutulur ve onun karşılığını da (hakkıyla) ancak ben veririm. Oruçlunun iki sevinci vardır. Orucunu açtığında bir sevinir, bir de Allah'a kavuşup da mükafatını aldığında sevinir.' Muhammed'in canı kudret elinde olan Allah'a (cc) andolsun ki, oruçlunun ağız kokusu, Allah katında misk kokusundan daha hoştur."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 42, /2231

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الْحَكَمِ عَنْ شُعَيْبٍ قَالَ أَخْبَرَنَا اللَّيْثُ عَنِ ابْنِ الْهَادِ عَنْ سُهَيْلٍ عَنِ ابْنِ أَبِى عَيَّاشٍ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "مَا مِنْ عَبْدٍ يَصُومُ يَوْمًا فِى سَبِيلِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ إِلاَّ بَعَّدَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ بِذَلِكَ الْيَوْمِ وَجْهَهُ عَنِ النَّارِ سَبْعِينَ خَرِيفًا."

Bize Muhammed b. Abdullah b. Abdülhakem, ona Şuayb, ona Leys, ona İbn Hâd, ona Süheyl, ona İbn Ebu Ayyâş, ona da Ebu Said (el-Hudrî), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Allah (ac), kendi yolunda bir gün oruç tutan her bir kulun yüzünü, oruçlu olduğu o gün sebebiyle cehennemden yetmiş yıllık mesafede uzaklaştırır."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 44, /2233

أَخْبَرَنَا عُمَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ التَّلِّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِى قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ الثَّوْرِىُّ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِنَّ اللَّهَ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ نِصْفَ الصَّلاَةِ وَالصَّوْمَ وَعَنِ الْحُبْلَى وَالْمُرْضِعِ."

Bize Ömer b. Muhammed b. Hasan b. Tel, ona babası (Muhammed b. Hasan el-Esedî), ona Süfyân es-Sevrî, ona Eyyûb, ona Ebu Kilâbe, ona da Enes (b. Mâlik), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Allah, yolcudan namazın yarısını; (yine yolcudan), hamile ve emzikli kadından da orucu kaldırmıştır."

Açıklama: Yolcu, hamile ve emzikli kadından orucun kaldırılması demek, o durumdayken üzerlerine orucun farz olmaması, sonradan kendilerine kaza ruhsatının verilmesi demektir. Yoksa bu kimselerden oruç mükellefiyetinin tamamıyla kalkması anlaşılmamalıdır.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 51, /2235

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عَدِىٍّ عَنْ أَبِى يُونُسَ عَنْ سِمَاكٍ قَالَ: "دَخَلْتُ عَلَى عِكْرِمَةَ فِى يَوْمٍ قَدْ أُشْكِلَ مِنْ رَمَضَانَ هُوَ أَمْ مِنْ شَعْبَانَ. وَهُوَ يَأْكُلُ خُبْزًا وَبَقْلاً وَلَبَنًا، فَقَالَ لِى هَلُمَّ. فَقُلْتُ إِنِّى صَائِمٌ. قَالَ وَحَلَفَ بِاللَّهِ لَتُفْطِرَنَّ. قُلْتُ سُبْحَانَ اللَّهِ مَرَّتَيْنِ، فَلَمَّا رَأَيْتُهُ يَحْلِفُ لاَ يَسْتَثْنِى تَقَدَّمْتُ قُلْتُ هَاتِ الآنَ مَا عِنْدَكَ. قَالَ سَمِعْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: صُومُوا لِرُؤْيَتِهِ وَأَفْطِرُوا لِرُؤْيَتِهِ. فَإِنْ حَالَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُ سَحَابَةٌ أَوْ ظُلْمَةٌ فَأَكْمِلُوا الْعِدَّةَ عِدَّةَ شَعْبَانَ، وَلاَ تَسْتَقْبِلُوا الشَّهْرَ اسْتِقْبَالاً، وَلاَ تَصِلُوا رَمَضَانَ بِيَوْمٍ مِنْ شَعْبَانَ."

Bize Kuteybe, ona İbn Ebu Adî, ona Ebu Yunus, ona da Simâk şöyle rivayet etmiştir: Ramazan ayı mı yoksa şaban mı olduğuna dair şüphe edilen günde (yevm-i şekte), İkrime'nin yanına girdim. Baktım ki ekmek, sebze ve süt yiyip içiyordu. Bana da 'Buyur ye' dedi. Ben de oruçlu olduğunu söyledim. İkrime, Allah adına yemin ederek 'Muhakkak orucunu bozacaksın' dedi. Ben iki kere 'subhânallâh' desem de yemin edip hiç taviz vermediğini görünce, yanaşıp '(Bu konuda) bildiğin ne varsa söyle bakalım' dedim. O da İbn Abbas'tan naklen Hz. Peygamber'in şöyle buyurduğunu nakletti: "Ramazan hilalini görerek oruca başlayın, şevvalin hilalini görerek de bayram edin. Eğer hilalle aranıza bir bulut ya da bir karaltı girecek olur da (hilali göremezseniz), şaban ayının gün sayısını (otuza) tamamlayın. Bu durumdayken hemen ramazan ayını oruçla karşılamayın, şabandan bir günü de ramazana eklemeyin."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 37, /2230

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ حَاتِمٍ قَالَ حَدَّثَنَا حِبَّانُ قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ عَنِ ابْنِ عُيَيْنَةَ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ شَيْخٍ مِنْ قُشَيْرٍ عَنْ عَمِّهِ حَدَّثَنَا ثُمَّ أَلْفَيْنَاهُ فِى إِبِلٍ لَهُ فَقَالَ لَهُ أَبُو قِلاَبَةَ حَدِّثْهُ فَقَالَ الشَّيْخُ حَدَّثَنِى عَمِّى: "أَنَّهُ ذَهَبَ فِى إِبِلٍ لَهُ فَانْتَهَى إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَهُوَ يَأْكُلُ أَوْ قَالَ يَطْعَمُ، فَقَالَ ادْنُ فَكُلْ أَوْ قَالَ ادْنُ فَاطْعَمْ. فَقُلْتُ إِنِّى صَائِمٌ. فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ شَطْرَ الصَّلاَةِ وَالصِّيَامَ وَعَنِ الْحَامِلِ وَالْمُرْضِعِ."

Bize Muhammed b. Hâtim, ona Hibbân, ona Abdullah, ona İbn Uyeyne, ona Eyyûb, ona Kuşeyr'den bir râvi (şeyh), ona da amcası (Enes b. Mâlik el-Ka'bî) hadisi rivayet etmiş, sonra Ebu Kilâbe onu devesinin üzerinde iken görüp 'O hadisi bir daha naklet' diyerek talepte bulunmuş, o râvi de tekrar amcası (Enes b. Mâlik el-Ka'bî'den) naklen şöyle rivayet etmiştir: "Kendime ait devem ile Nebî'nin (sav) huzuruna vardım. Hz. Peygamber o esnada yemek yiyordu. Rasulullah (sav), 'Buyur, yemek ye!' diye sofraya gelmemi isteyince, 'Ben oruçluyum' dedim. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) 'Allah (ac), yolcudan namazın yarısını; (yine yolcudan), hamile ve emzikli kadından da orucu kaldırmıştır' buyurdu.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 51, /2235

أَخْبَرَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ رَجُلٍ قَالَ: "أَتَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم لِحَاجَةٍ فَإِذَا هُوَ يَتَغَدَّى، قَالَ هَلُمَّ إِلَى الْغَدَاءِ، فَقُلْتُ إِنِّى صَائِمٌ. قَالَ هَلُمَّ أُخْبِرْكَ عَنِ الصَّوْمِ؛ إِنَّ اللَّهَ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ نِصْفَ الصَّلاَةِ وَالصَّوْمَ وَرَخَّصَ لِلْحُبْلَى وَالْمُرْضِعِ."

Bize Süveyd b. Nasr, ona Abdullah, ona Hâlid el-Hazzâ, ona Ebu Kilâbe, ona da bir kimse şöyle rivayet etmiştir: "Bir ihtiyaç için Nebî'nin (sav) huzuruna geldim. Baktım ki yemek yiyor. Hz. Peygamber (sav) 'Gel, sen de buyur' deyince, 'Ben oruçluyum' dedim. Nebî (sav 'Gel de sana oruç hakkında bazı şeyler anlatayım; Allah, yolcudan namazın yarısını ve orucu kaldırmış, hamile ve emzikli kadın için ise oruç konusunda ruhsat tanımıştır' buyurdu."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 51, /2235

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ مَنْصُورٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ وُهَيْبِ بْنِ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ سَوَادَةَ الْقُشَيْرِىُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَجُلٌ مِنْهُمْ: "أَنَّهُ أَتَى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم بِالْمَدِينَةِ وَهُوَ يَتَغَدَّى. فَقَالَ لَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم هَلُمَّ إِلَى الْغَدَاءِ، فَقَالَ إِنِّى صَائِمٌ . فَقَالَ لَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ وَضَعَ لِلْمُسَافِرِ الصَّوْمَ وَشَطْرَ الصَّلاَةِ وَعَنِ الْحُبْلَى وَالْمُرْضِعِ."

Bize Amr b. Mansûr, ona Müslim b. İbrahim, ona Vüheyb b. Hâlid, ona Abdullah b. Sevâde el-Kuşeyrî, ona babası (Sevâde b. Hanzala), ona da Kuşeyrî olan Enes b. Mâlik şöyle rivayet etmiştir: "Kendisi Medine'de iken, yemek yemekte olan Nebî'nin (sav) huzuruna gelmiş. Hz. Peygamber (sav) ona, 'Haydi yemeğe buyur' deyince, o 'Ben oruçluyum' demiş. Nebî (sav) de ona 'Allah (ac), yolcudan orucun sorumluluğunu ve namazın yarısını; hamile ve emzikli kadından da orucun sorumluluğunu kaldırmıştır' buyurmuştur."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 62, /2237

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ قَالَ أَخْبَرَنَا بَكْرٌ - وَهُوَ ابْنُ مُضَرَ - عَنْ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ عَنْ بُكَيْرٍ عَنْ يَزِيدَ مَوْلَى سَلَمَةَ بْنِ الأَكْوَعِ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الأَكْوَعِ: "قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ (وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ) كَانَ مَنْ أَرَادَ مِنَّا أَنْ يُفْطِرَ وَيَفْتَدِىَ حَتَّى نَزَلَتِ الآيَةُ الَّتِى بَعْدَهَا فَنَسَخَتْهَا."

Bize Kuteybe, ona Bekir b. Mudar, ona Amr b. Hâris, ona Bükeyr, ona Seleme b. Ekva'ın azatlısı Yezid, ona da Seleme b. Ekva şöyle rivayet etmiştir: "(Oruca güç yetiremeyenler bir yoksulu doyuracak kadar fidye verirler) ayeti nazil olduğunda, bir sonraki ayet inip de öncekinin hükmünü neshedinceye dek, bizden oruç tutmayıp fidye vermek isteyenler bu önceki ayete göre davranırdı."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 63, /2237