حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بن الْفَضْلِ الأَسْفَاطِيُّ، حَدَّثَنَا خَالِدُ بن مَزْيَدٍ الْعُمَرِيُّ، حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بن يَحْيَى بن طَلْحَةَ، عَنِ بن كَعْبِ بن مَالِكٍ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:"مَنْ طَلَبَ الْعِلْمَ لإِحْدَى ثَلاثٍ: يُمَارِي بِهِ السُّفَهَاءَ، أَوْ يُبَاهِي بِهِ الْعُلَمَاءَ، أَوْ يَسْتَجِيرُ وُجُوهَ النَّاسِ إِلَيْهِ"، فَقَالَ فِيهِ كَلامًا شَدِيدًا ).

Bize Abbâs b. Fadl el-Esfâtî, ona Hâlid b. Mezîd el-'Umerî, ona İshâk b. Yahya b. Talha, ona Ka'b b. Mâlik, ona da babası (Malik) Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim ilmi üç şeyden biri için; cahillerle çekişmek, âlimlere karşı övünmek ve insanların teveccühünü kendisine yöneltmek için talep ederse..." Ka'b der ki: Allah Rasulü böyle bir kimse hakkında ağır bir söz söyledi.

حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ يُحَدِّثُ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: « نَضَّرَ اللَّهُ امْرَأً سَمِعَ مَقَالَتِى فَوَعَاهَا وَحَفِظَهَا وَبَلَّغَهَا فَرُبَّ حَامِلِ فِقْهٍ إِلَى مَنْ هُوَ أَفْقَهُ مِنْهُ . ثَلاَثٌ لاَ يُغَلُّ عَلَيْهِنَّ قَلْبُ مُسْلِمٍ : إِخْلاَصُ الْعَمَلِ لِلَّهِ وَمُنَاصَحَةُ أَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَلُزُومِ جَمَاعَتِهِمْ فَإِنَّ الدَّعْوَةَ تُحِيطُ مِنْ وَرَائِهِمْ » .

Bize İbn Ebu Ömer, ona Süfyân, ona Abdülmelik b. Umeyr, ona Abdurrahman b. Abdullah b. Mesud, ona da babası (İbn Mesud), Hz. Peygamber (sav)'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Allah, sözümü işitip onu iyice belleyen, ezberleyen ve başkalarına ulaştıran kimsenin yüzünü nurlandırsın. Nice fıkıh taşıyan (ilim aktaran) kimse vardır ki, kendisinden daha fakih (derin anlayışlı) olana ulaştırır. Müslümanın kalbi şu üç özelliğe sahip olduğunda aldanmaz: Ameli yalnız Allah için yapmak, Müslümanların yöneticilerine karşı samimi olmak ve Müslüman toplumundan ayrılmamak. Zira Allah’ın rahmeti, birlik içindeki Müslümanları kuşatır."

Açıklama: ''فَإِنَّ الدَّعْوَةَ تُحِيطُ مِنْ وَرَائِهِمْ'' ifadesinin, tercümedeki gibi anlaşılabilceğine dair bk. Aliyyü'l-Kârî, Mirkâtü'l-mefâtih, I, 307.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İlim 7, 5/34

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ النَّضْرِ بْنِ أَبِى النَّضْرِ حَدَّثَنَا أَبُو النَّضْرِ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ الأَشْجَعِىُّ عَنْ سُفْيَانَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ وَأَبِى مُوسَى الأَشْعَرِىِّ قَالاَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ح وَحَدَّثَنِى الْقَاسِمُ بْنُ زَكَرِيَّاءَ حَدَّثَنَا حُسَيْنٌ الْجُعْفِىُّ عَنْ زَائِدَةَ عَنْ سُلَيْمَانَ عَنْ شَقِيقٍ قَالَ كُنْتُ جَالِسًا مَعَ عَبْدِ اللَّهِ وَأَبِى مُوسَى وَهُمَا يَتَحَدَّثَانِ فَقَالاَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِمِثْلِ حَدِيثِ وَكِيعٍ وَابْنِ نُمَيْرٍ .

Bize Ebu Bekir b. Nadr b. Ebu Nadr, ona Ebu Nadr, ona Ubeydullah el-Eşca'î, ona Süfyan, ona Ameş, ona Ebu Vâil, ona Abdullah ve Ebu Musa el-Eşarî, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini rivayet etmişlerdir, (T) Bana Kasım b. Zekeriyya, ona Hüseyin el-Cu'fî, ona Zâide, ona Süleyman, ona Şakîk "Abdullah ve Ebu Musa ile beraber oturuyorduk. Onlar kendi aralarına konuşuyorlar ve 'Hz. Peygamber şöyle buyurdu diyorlardı' dedi ve Vekî ve İbn Nümeyr'in hadisinin benzerini rivayet etti.

Açıklama: Hadisin metni için M006788 numaralı rivayete bakınız.

• Müslim Sahîh-i Müslim İlim 6789, /1100

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ وَعَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ سُفْيَانَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُرَّةَ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « مَا مِنْ نَفْسٍ تُقْتَلُ ظُلْمًا إِلاَّ كَانَ عَلَى ابْنِ آدَمَ كِفْلٌ مِنْ دَمِهَا وَذَلِكَ لأَنَّهُ أَوَّلُ مَنْ أَسَنَّ الْقَتْلَ » . وَقَالَ عَبْدُ الرَّزَّاقِ « سَنَّ الْقَتْلَ » . قَالَ أَبُو عِيسَى : هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الأَعْمَشِ بِهَذَا الإِسْنَادِ نَحْوَهُ بِمَعْنَاهُ قَالَ « سَنَّ الْقَتْلَ » .

Bize Mahmud b. Ğaylân, ona Vekî ve Abdürrezzâk, onlara Süfyân, ona A'meş, ona Abdullah b. Mürra, ona Mesrûk, ona da Abdullah b. Mesud, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Haksız yere öldürülen her kişinin, öldürülmesinin günahından, Adem'in ilk oğluna bir pay düşer. Çünkü o, öldürme işini ilk başlatan kişidir." [Abdürrezzak, rivayetinde, "esenne'l-katl" yerine "senne'l-katl" demiştir (ki mana aynıdır). Ebu İsa der ki: Bu, hasen-sahih bir hadistir. Bize İbn Ebu Ömer, ona Süfyân b. Uyeyne, ona da A'meş bu isnadla benzer manaya gelecek şekilde rivayette bulunmuş ve "senne'l-katl" ifadesini kullanmıştır.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İlim 14, 5/42

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ وَأَبِى قَالاَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ ح وَحَدَّثَنِى أَبُو سَعِيدٍ الأَشَجُّ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ أَبِى وَائِلٍ قَالَ كُنْتُ جَالِسًا مَعَ عَبْدِ اللَّهِ وَأَبِى مُوسَى فَقَالاَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « إِنَّ بَيْنَ يَدَىِ السَّاعَةِ أَيَّامًا يُرْفَعُ فِيهَا الْعِلْمُ وَيَنْزِلُ فِيهَا الْجَهْلُ وَيَكْثُرُ فِيهَا الْهَرْجُ وَالْهَرْجُ الْقَتْلُ » .

Bize Muhammed b. Abdullah b. Nümeyr, ona babası ve Vekî, onlara Ameş, (T) Bana Ebu Said el-Eşec -lafız ona aittir-, ona Vekî', ona Ameş, ona Ebu Vâil şöyle demiştir: Abdullah ve Ebu Musa ile beraber oturuyordum. Onlar, 'Hz. Peygamber (sav)şöyle buyurdu.' dediler: "Muhakkak ki kıyametten önce öyle günler gelecek ki, ilim kalkacak cehalet yayılacak ve o günler de herc çoğalacak. Herc, cinayet demektir."

• Müslim Sahîh-i Müslim İlim 6788, /1100

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ وَأَبِى قَالاَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ ح وَحَدَّثَنِى أَبُو سَعِيدٍ الأَشَجُّ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ أَبِى وَائِلٍ قَالَ كُنْتُ جَالِسًا مَعَ عَبْدِ اللَّهِ وَأَبِى مُوسَى فَقَالاَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « إِنَّ بَيْنَ يَدَىِ السَّاعَةِ أَيَّامًا يُرْفَعُ فِيهَا الْعِلْمُ وَيَنْزِلُ فِيهَا الْجَهْلُ وَيَكْثُرُ فِيهَا الْهَرْجُ وَالْهَرْجُ الْقَتْلُ » .

Bize Muhammed b. Abdullah b. Nümeyr, ona babası ve Vekî, onlara Ameş, (T) Bana Ebu Said el-Eşec -lafız ona aittir-, ona Vekî', ona Ameş, ona Ebu Vâil şöyle demiştir: Abdullah ve Ebu Musa ile beraber oturuyordum. Onlar, 'Hz. Peygamber (sav)şöyle buyurdu.' dediler: "Muhakkak ki kıyametten önce öyle günler gelecek ki, ilim kalkacak cehalet yayılacak ve o günler de herc çoğalacak. Herc, cinayet demektir."

• Müslim Sahîh-i Müslim İlim 6788, /1100

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ وَأَبِى قَالاَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ ح وَحَدَّثَنِى أَبُو سَعِيدٍ الأَشَجُّ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ أَبِى وَائِلٍ قَالَ كُنْتُ جَالِسًا مَعَ عَبْدِ اللَّهِ وَأَبِى مُوسَى فَقَالاَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « إِنَّ بَيْنَ يَدَىِ السَّاعَةِ أَيَّامًا يُرْفَعُ فِيهَا الْعِلْمُ وَيَنْزِلُ فِيهَا الْجَهْلُ وَيَكْثُرُ فِيهَا الْهَرْجُ وَالْهَرْجُ الْقَتْلُ » .

Bize Muhammed b. Abdullah b. Nümeyr, ona babası ve Vekî, onlara Ameş, (T) Bana Ebu Said el-Eşec -lafız ona aittir-, ona Vekî', ona Ameş, ona Ebu Vâil şöyle demiştir: Abdullah ve Ebu Musa ile beraber oturuyordum. Onlar, 'Hz. Peygamber (sav)şöyle buyurdu.' dediler: "Muhakkak ki kıyametten önce öyle günler gelecek ki, ilim kalkacak cehalet yayılacak ve o günler de herc çoğalacak. Herc, cinayet demektir."

• Müslim Sahîh-i Müslim İlim 6788, /1100

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ وَأَبِى قَالاَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ ح وَحَدَّثَنِى أَبُو سَعِيدٍ الأَشَجُّ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ أَبِى وَائِلٍ قَالَ كُنْتُ جَالِسًا مَعَ عَبْدِ اللَّهِ وَأَبِى مُوسَى فَقَالاَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « إِنَّ بَيْنَ يَدَىِ السَّاعَةِ أَيَّامًا يُرْفَعُ فِيهَا الْعِلْمُ وَيَنْزِلُ فِيهَا الْجَهْلُ وَيَكْثُرُ فِيهَا الْهَرْجُ وَالْهَرْجُ الْقَتْلُ » .

Bize Muhammed b. Abdullah b. Nümeyr, ona babası ve Vekî, onlara Ameş, (T) Bana Ebu Said el-Eşec -lafız ona aittir-, ona Vekî', ona Ameş, ona Ebu Vâil şöyle demiştir: Abdullah ve Ebu Musa ile beraber oturuyordum. Onlar, 'Hz. Peygamber (sav)şöyle buyurdu.' dediler: "Muhakkak ki kıyametten önce öyle günler gelecek ki, ilim kalkacak cehalet yayılacak ve o günler de herc çoğalacak. Herc, cinayet demektir."

• Müslim Sahîh-i Müslim İlim 6788, /1100

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ وَأَبِى قَالاَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ ح وَحَدَّثَنِى أَبُو سَعِيدٍ الأَشَجُّ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ أَبِى وَائِلٍ قَالَ كُنْتُ جَالِسًا مَعَ عَبْدِ اللَّهِ وَأَبِى مُوسَى فَقَالاَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « إِنَّ بَيْنَ يَدَىِ السَّاعَةِ أَيَّامًا يُرْفَعُ فِيهَا الْعِلْمُ وَيَنْزِلُ فِيهَا الْجَهْلُ وَيَكْثُرُ فِيهَا الْهَرْجُ وَالْهَرْجُ الْقَتْلُ » .

Bize Muhammed b. Abdullah b. Nümeyr, ona babası ve Vekî, onlara Ameş, (T) Bana Ebu Said el-Eşec -lafız ona aittir-, ona Vekî', ona Ameş, ona Ebu Vâil şöyle demiştir: Abdullah ve Ebu Musa ile beraber oturuyordum. Onlar, 'Hz. Peygamber (sav)şöyle buyurdu.' dediler: "Muhakkak ki kıyametten önce öyle günler gelecek ki, ilim kalkacak cehalet yayılacak ve o günler de herc çoğalacak. Herc, cinayet demektir."

• Müslim Sahîh-i Müslim İlim 6788, /1100

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ وَعَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ سُفْيَانَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُرَّةَ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « مَا مِنْ نَفْسٍ تُقْتَلُ ظُلْمًا إِلاَّ كَانَ عَلَى ابْنِ آدَمَ كِفْلٌ مِنْ دَمِهَا وَذَلِكَ لأَنَّهُ أَوَّلُ مَنْ أَسَنَّ الْقَتْلَ » . وَقَالَ عَبْدُ الرَّزَّاقِ « سَنَّ الْقَتْلَ » . قَالَ أَبُو عِيسَى : هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الأَعْمَشِ بِهَذَا الإِسْنَادِ نَحْوَهُ بِمَعْنَاهُ قَالَ « سَنَّ الْقَتْلَ » .

Bize Mahmud b. Ğaylân, ona Vekî ve Abdürrezzâk, onlara Süfyân, ona A'meş, ona Abdullah b. Mürra, ona Mesrûk, ona da Abdullah b. Mesud, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Haksız yere öldürülen her kişinin, öldürülmesinin günahından, Adem'in ilk oğluna bir pay düşer. Çünkü o, öldürme işini ilk başlatan kişidir." [Abdürrezzak, rivayetinde, "esenne'l-katl" yerine "senne'l-katl" demiştir (ki mana aynıdır). Ebu İsa der ki: Bu, hasen-sahih bir hadistir. Bize İbn Ebu Ömer, ona Süfyân b. Uyeyne, ona da A'meş bu isnadla benzer manaya gelecek şekilde rivayette bulunmuş ve "senne'l-katl" ifadesini kullanmıştır.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İlim 14, 5/42