حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو تُمَيْلَةَ يَحْيَى بْنُ وَاضِحٍ عَنْ فُلَيْحِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْحَارِثِ عَنْ جَابِرٍ قَالَ: "كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم إِذَا كَانَ يَوْمُ عِيدٍ خَالَفَ الطَّرِيقَ" . تَابَعَهُ يُونُسُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ فُلَيْحٍ . وَحَدِيثُ جَابِرٍ أَصَحُّ .

Bize Muhammed, ona Ebu Tümeyle Yahya b. Vâdıh, ona Füleyh b. Süleyman, ona Said b. el-Haris, ona Câbir (ra) şöyle söylemiştir: "Hz. Peygamber (sav), bayram günü bayram namazı kılınan yere (musallaya) farklı yollardan gider gelirdi." Yunus b. Muhammed, Füleyh'den rivayetinde ona mütâbaat etmiştir. Câbir'in naklettiği hadis daha sahihtir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî îdeyn 24, 1/383

حَدَّثَنَا هُدْبَةُ بْنُ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنِى أَبُو جَمْرَةَ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ أَبِى مُوسَى عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ صَلَّى الْبَرْدَيْنِ دَخَلَ الْجَنَّةَ" وَقَالَ ابْنُ رَجَاءٍ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ أَبِى جَمْرَةَ أَنَّ أَبَا بَكْرِ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ قَيْسٍ أَخْبَرَهُ بِهَذَا. حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ عَنْ حَبَّانَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا أَبُو جَمْرَةَ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مِثْلَهُ.

Bize Hüdbe b. Halid, ona Hemmâm, ona Ebu Cemre, ona Ebu Bekr b. Ebu Musa, ona babasının (Abdullah b. Kays) söylediğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim iki serinlik vakti namazını (sabah ve ikindi namazlarını) kılarsa cennete girer." İbn Recâ dedi ki: bize Hemmâm, ona Ebu Cemre'nin rivayet ettiğine göre Ebu Bekr b. Abdullah b. Kays kendisine bu hadisi haber vermiştir. Bize İshak, ona Habbân, ona Hemmâm, ona Ebu Cemre, ona Ebu Bekr b. Abdullah, ona da babası (Abdullah b. Kays) Nebi'den (sav) aynı şekilde rivayet etmiştir.

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: مَنْ صَلَّى الْبَرْدَيْنِ دَخَلَ الْجَنَّةَ

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mevâkîtu's-Salât 26, 1/307

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ وَمُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالاَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " مَنْ نَسِىَ صَلاَةً فَلْيُصَلِّ إِذَا ذَكَرَهَا ، لاَ كَفَّارَةَ لَهَا إِلاَّ ذَلِكَ " . ( وَأَقِمِ الصَّلاَةَ لِذِكْرِى ) قَالَ مُوسَى قَالَ هَمَّامٌ سَمِعْتُهُ يَقُولُ بَعْدُ ( وَأَقِمِ الصَّلاَةَ لِذِكْرِى ) وَقَالَ حَبَّانُ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ حَدَّثَنَا أَنَسٌ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوَهُ .

Bize Ebu Nuaym ve Musa b. İsmail, onlara Hemmâm, ona Katâde, ona Enes'in söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim bir namazı kılmayı unutursa, onu hatırladığında kılsın. Çünkü onun kefareti sadece budur." Kuşkusuz ben Allah'ım. Benden başka ilah yoktur. O halde bana kulluk et, beni hatırında tutmak için namazı kıl.(Taha 20/14) Musa'nın söylediğine göre Hemmâm Katâde'nin 'Beni hatırlamak için namazı kıl' dediğini işitmiştir. Habbân'ın söylediğine göre rivayet; Hemmâm, ona Katâde, ona Enes ona Hz. Peygamber (sav) tarikiyle buna yakın olarak nakledilmiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Habban b. Hilal arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mevâkîtu's-Salât 37, 1/310

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الْوَهَّابِ قَالَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْحَمِيدِ صَاحِبُ الزِّيَادِىِّ قَالَ سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ الْحَارِثِ قَالَ خَطَبَنَا ابْنُ عَبَّاسٍ فِى يَوْمٍ ذِى رَدْغٍ ، فَأَمَرَ الْمُؤَذِّنَ لَمَّا بَلَغَ حَىَّ عَلَى الصَّلاَةِ . قَالَ قُلِ الصَّلاَةُ فِى الرِّحَالِ ، فَنَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ ، فَكَأَنَّهُمْ أَنْكَرُوا فَقَالَ كَأَنَّكُمْ أَنْكَرْتُمْ هَذَا إِنَّ هَذَا فَعَلَهُ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنِّى - يَعْنِى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم - إِنَّهَا عَزْمَةٌ ، وَإِنِّى كَرِهْتُ أَنْ أُحْرِجَكُمْ . وَعَنْ حَمَّادٍ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ نَحْوَهُ ، غَيْرَ أَنَّهُ قَالَ كَرِهْتُ أَنْ أُؤَثِّمَكُمْ ، فَتَجِيئُونَ تَدُوسُونَ الطِّينَ إِلَى رُكَبِكُمْ .

Bize Abdullah b. Abdülvehhab, ona Hammâd b. Zeyd, ona Ziyâdî'nin arkadaşı Abdulhamid, ona Abdullah b. Haris şöyle söylemiştir: İbn Abbas çamurlu bir günde bize hutbe okudu. Müezzine 'Hayye ale's-salâ' sözüne ulaştığında namaz evlerde kı­lınacak diye seslenmesini emretti. İnsanlar bu söz üzerine birbirine bakıştılar. Bunun üzerine İbn Abbas: 'Sizler bunu beğenmemişe benziyorsunuz. Nebi'yi (sav) kastederek halbuki bunu benden daha hayırlı olan zat yaptı. Bu (cuma namazı) kılınma­sı zorunlu bir namazdır. Ben ise sizleri evlerinizden çıkararak sıkıntıya sokmak istemedim' dedi. Hammâd, ona Asım, ona da Abdullah b. Haris tarikiyle İbn Abbas'tan yukarıdaki hadisin benzerini nakletti. Ancak bu rivayette İbn Abbas 'Ben sizleri sıkıntıya sokmak istemedim, (yoksa) gelecektiniz ve dizlerinize kadar çamura batacaktınız' dedi.

Açıklama: Rivayet, İbn Hacer'e göre muallak olmayıp önceki rivayete atıfla mevsuldür (Fethü'l-bari, Darü'l-Marife, II, 158).

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezân 41, 1/323

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ وَعَنْ بُسْرِ بْنِ سَعِيدٍ وَعَنِ الأَعْرَجِ يُحَدِّثُونَهُ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ أَدْرَكَ مِنَ الصُّبْحِ رَكْعَةً قَبْلَ أَنْ تَطْلُعَ الشَّمْسُ فَقَدْ أَدْرَكَ الصُّبْحَ ، وَمَنْ أَدْرَكَ رَكْعَةً مِنَ الْعَصْرِ قَبْلَ أَنْ تَغْرُبَ الشَّمْسُ فَقَدْ أَدْرَكَ الْعَصْرَ."

Bize Abdullah b. Mesleme, ona Mâlik, ona Zeyd b. Eslem, ona Atâ b. Yesâr, Busr b. Said ve el-A'rec, onlara da Ebu Hüreyre'nin söylediğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim güneş doğmadan önce sabah namazından bir rekata yetişirse sabah namazına yetişmiş olur. Kim de güneş batmadan önce yetişip ikindi namazından bir rekat kılarsa ikindi namazına yetişmiş olur."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mevâkîtu's-Salât 28, 1/308

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ وَمُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالاَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ نَسِىَ صَلاَةً فَلْيُصَلِّ إِذَا ذَكَرَهَا ، لاَ كَفَّارَةَ لَهَا إِلاَّ ذَلِكَ." ( وَأَقِمِ الصَّلاَةَ لِذِكْرِى ) قَالَ مُوسَى قَالَ هَمَّامٌ سَمِعْتُهُ يَقُولُ بَعْدُ ( وَأَقِمِ الصَّلاَةَ لِذِكْرِى ) وَقَالَ حَبَّانُ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ حَدَّثَنَا أَنَسٌ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوَهُ.

Bize Ebu Nuaym ve Musa b. İsmail, onlara Hemmâm, ona Katâde, ona Enes'in söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim bir namazı kılmayı unutursa, onu hatırladığında kılsın. Çünkü onun kefareti sadece budur." Kuşkusuz ben Allah'ım. Benden başka ilah yoktur. O halde bana kulluk et, beni hatırında tutmak için namazı kıl.(Taha 20/14) Musa'nın söylediğine göre Hemmâm Katâde'nin 'Beni hatırlamak için namazı kıl' dediğini işitmiştir. Habbân'ın söylediğine göre rivayet; Hemmâm, ona Katâde, ona Enes ona Hz. Peygamber (sav) tarikiyle buna yakın olarak nakledilmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mevâkîtu's-Salât 37, 1/310

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ وَعَنْ بُسْرِ بْنِ سَعِيدٍ وَعَنِ الأَعْرَجِ يُحَدِّثُونَهُ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ أَدْرَكَ مِنَ الصُّبْحِ رَكْعَةً قَبْلَ أَنْ تَطْلُعَ الشَّمْسُ فَقَدْ أَدْرَكَ الصُّبْحَ ، وَمَنْ أَدْرَكَ رَكْعَةً مِنَ الْعَصْرِ قَبْلَ أَنْ تَغْرُبَ الشَّمْسُ فَقَدْ أَدْرَكَ الْعَصْرَ."

Bize Abdullah b. Mesleme, ona Mâlik, ona Zeyd b. Eslem, ona Atâ b. Yesâr, Busr b. Said ve el-A'rec, onlara da Ebu Hüreyre'nin söylediğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim güneş doğmadan önce sabah namazından bir rekata yetişirse sabah namazına yetişmiş olur. Kim de güneş batmadan önce yetişip ikindi namazından bir rekat kılarsa ikindi namazına yetişmiş olur."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mevâkîtu's-Salât 28, 1/308

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الْوَهَّابِ قَالَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْحَمِيدِ صَاحِبُ الزِّيَادِىِّ قَالَ سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ الْحَارِثِ قَالَ: خَطَبَنَا ابْنُ عَبَّاسٍ فِى يَوْمٍ ذِى رَدْغٍ، فَأَمَرَ الْمُؤَذِّنَ لَمَّا بَلَغَ حَىَّ عَلَى الصَّلاَةِ. قَال قُلِ الصَّلاَةُ فِى الرِّحَالِ، فَنَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ ، فَكَأَنَّهُمْ أَنْكَرُوا فَقَالَ كَأَنَّكُمْ أَنْكَرْتُمْ هَذَا إِنَّ هَذَا فَعَلَهُ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنِّى - يَعْنِى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم - إِنَّهَا عَزْمَةٌ، وَإِنِّى كَرِهْتُ أَنْ أُحْرِجَكُمْ. وَعَنْ حَمَّادٍ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ نَحْوَهُ، غَيْرَ أَنَّهُ قَالَ كَرِهْتُ أَنْ أُؤَثِّمَكُمْ ، فَتَجِيئُونَ تَدُوسُونَ الطِّينَ إِلَى رُكَبِكُمْ.

Bize Abdullah b. Abdülvehhab, ona Hammâd b. Zeyd, ona Ziyâdî'nin arkadaşı Abdulhamid, ona Abdullah b. Haris şöyle söylemiştir: İbn Abbas çamurlu bir günde bize hutbe okudu. Müezzine 'Hayye ale's-salâ' sözüne ulaştığında namaz evlerde kı­lınacak diye seslenmesini emretti. İnsanlar bu söz üzerine birbirine bakıştılar. Bunun üzerine İbn Abbas: 'Sizler bunu beğenmemişe benziyorsunuz. Nebi'yi (sav) kastederek halbuki bunu benden daha hayırlı olan zat yaptı. Bu (cuma namazı) kılınma­sı zorunlu bir namazdır. Ben ise sizleri evlerinizden çıkararak sıkıntıya sokmak istemedim' dedi. Hammâd, ona Asım, ona da Abdullah b. Haris tarikiyle İbn Abbas'tan yukarıdaki hadisin benzerini nakletti. Ancak bu rivayette İbn Abbas 'Ben sizleri sıkıntıya sokmak istemedim, (yoksa) gelecektiniz ve dizlerinize kadar çamura batacaktınız' dedi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezân 41, 1/323

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ وَعَنْ بُسْرِ بْنِ سَعِيدٍ وَعَنِ الأَعْرَجِ يُحَدِّثُونَهُ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ أَدْرَكَ مِنَ الصُّبْحِ رَكْعَةً قَبْلَ أَنْ تَطْلُعَ الشَّمْسُ فَقَدْ أَدْرَكَ الصُّبْحَ ، وَمَنْ أَدْرَكَ رَكْعَةً مِنَ الْعَصْرِ قَبْلَ أَنْ تَغْرُبَ الشَّمْسُ فَقَدْ أَدْرَكَ الْعَصْرَ."

Bize Abdullah b. Mesleme, ona Mâlik, ona Zeyd b. Eslem, ona Atâ b. Yesâr, Busr b. Said ve el-A'rec, onlara da Ebu Hüreyre'nin söylediğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim güneş doğmadan önce sabah namazından bir rekata yetişirse sabah namazına yetişmiş olur. Kim de güneş batmadan önce yetişip ikindi namazından bir rekat kılarsa ikindi namazına yetişmiş olur."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mevâkîtu's-Salât 28, 1/308

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ وَمُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالاَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " مَنْ نَسِىَ صَلاَةً فَلْيُصَلِّ إِذَا ذَكَرَهَا ، لاَ كَفَّارَةَ لَهَا إِلاَّ ذَلِكَ " . ( وَأَقِمِ الصَّلاَةَ لِذِكْرِى ) قَالَ مُوسَى قَالَ هَمَّامٌ سَمِعْتُهُ يَقُولُ بَعْدُ ( وَأَقِمِ الصَّلاَةَ لِذِكْرِى ) وَقَالَ حَبَّانُ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ حَدَّثَنَا أَنَسٌ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوَهُ .

Bize Ebu Nuaym ve Musa b. İsmail, onlara Hemmâm, ona Katâde, ona Enes'in söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim bir namazı kılmayı unutursa, onu hatırladığında kılsın. Çünkü onun kefareti sadece budur." Kuşkusuz ben Allah'ım. Benden başka ilah yoktur. O halde bana kulluk et, beni hatırında tutmak için namazı kıl.(Taha 20/14) Musa'nın söylediğine göre Hemmâm Katâde'nin 'Beni hatırlamak için namazı kıl' dediğini işitmiştir. Habbân'ın söylediğine göre rivayet; Hemmâm, ona Katâde, ona Enes ona Hz. Peygamber (sav) tarikiyle buna yakın olarak nakledilmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mevâkîtu's-Salât 37, 1/310