حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ رَبِيعَةَ عَنِ الأَعْرَجِ قَالَ قَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ يَأْثُرُ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " إِيَّاكُمْ وَالظَّنَّ ، فَإِنَّ الظَّنَّ أَكْذَبُ الْحَدِيثِ ، وَلاَ تَجَسَّسُوا ، وَلاَ تَحَسَّسُوا ، وَلاَ تَبَاغَضُوا ، وَكُونُوا إِخْوَانًا " .

Bize Yahya b. Bükeyr, ona Leys, ona Cafer b. Rabîa, ona el-A'rec, ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Zandan sakınınız! Çünkü zan, sözün en yalanıdır. Başkalarının gizli hallerini araştırmayın, başkalarının konuşmalarına kulak kabartmayın, birbirinize buğz etmeyin; kardeş olun."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Nikah 45, 2/341

وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ وَعَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ - وَتَقَارَبَا فِى اللَّفْظِ - قَالاَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ حُسَيْنٍ عَنْ صَفِيَّةَ بِنْتِ حُيَىٍّ قَالَتْ كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم مُعْتَكِفًا فَأَتَيْتُهُ أَزُورُهُ لَيْلاً فَحَدَّثْتُهُ ثُمَّ قُمْتُ لأَنْقَلِبَ فَقَامَ مَعِىَ لِيَقْلِبَنِى . وَكَانَ مَسْكَنُهَا فِى دَارِ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ فَمَرَّ رَجُلاَنِ مِنَ الأَنْصَارِ فَلَمَّا رَأَيَا النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَسْرَعَا فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « عَلَى رِسْلِكُمَا إِنَّهَا صَفِيَّةُ بِنْتُ حُيَىٍّ » . فَقَالاَ سُبْحَانَ اللَّهِ يَا رَسُولَ اللَّهِ . قَالَ « إِنَّ الشَّيْطَانَ يَجْرِى مِنَ الإِنْسَانِ مَجْرَى الدَّمِ وَإِنِّى خَشِيتُ أَنْ يَقْذِفَ فِى قُلُوبِكُمَا شَرًّا » . أَوْ قَالَ « شَيْئًا » .

Bize İshâk b. İbrahim ve Abd b. Humeyd -lafızları birbirine yakın olarak-, onlara Abdürrezzak, ona Ma'mer, ona Zührî, ona Ali b. Hüseyin, ona Safiyye bint Huyey şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) itikafa girmişti. Geceleyin onu ziyarete geldim ve onunla konuştum. Sonra geri dönmek için kalktım. O da beni eve götürmek için kalktı. Safiyye'nin evi Üsame b. Zeyd'in hanesindeydi. O sırada ensârdan iki kişi geçti. Hz. Peygamber'i görünce hızlandılar. Hz. Peygamber (sav) 'Yavaş olun! Bu yanımdaki kadın Safiyye bint Huyeyy'dir' buyurdu. O iki kişi 'Sübhanallah ey Allah'ın resulü!' dediler. Hz. Peygamber (sav) 'Şeytan kan gibi insanın damarlarında dolaşır. Ben, şeytanın sizin kalplerine bir kötülük atmasından endişe ederim' veya 'bir şey atmasından korkarım' buyurdu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Selâm 5679, /922

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ : مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ السَّلاَمِ قَالاَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ : " إِيَّاكُمْ وَالظَّنَّ فَإِنَّ الظَّنَّ أَكْذَبُ الْحَدِيثِ وَلاَ تَحَسَّسُوا وَلاَ تَجَسَّسُوا وَلاَ تَنَافَسُوا وَلاَ تَحَاسَدُوا وَلاَ تَبَاغَضُوا وَلاَ تَدَابَرُوا وَكُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا. " [رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ يَحْيَى بْنِ يَحْيَى.]

• Beyhakî Sünen-i Kebir İkrâr 11568, 12/12

أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ بْنُ يَعْقُوبَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ السَّلاَمِ قَالاَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« إِيَّاكُمْ وَالظَّنَّ فَإِنَّ الظَّنَّ أَكْذَبُ الْحَدِيثِ وَلاَ تَجَسَّسُوا وَلاَ تَحَسَّسُوا وَلاَ تَنَافَسُوا وَلاَ تَحَاسَدُوا وَلاَ تَبَاغَضُوا وَلاَ تَدَابَرُوا وَكُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ يَحْيَى بْنِ يَحْيَى وَأَخْرَجَهُ الْبُخَارِىُّ مِنْ وَجْهٍ آخَرَ عَنِ الأَعْرَجِ.

• Beyhakî Sünen-i Kebir el-Eşribe ve'l-had fîhâ 17685, 17/539

حَدَّثَنَا بَهْزٌ وَحَدَّثَنَا عَفَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا سَلِيمُ بْنُ حَيَّانَ قَالَ سَمِعْتُ أَبِي يُحَدِّثُ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِيَّاكُمْ وَالظَّنَّ فَإِنَّ الظَّنَّ أَكْذَبُ الْحَدِيثِ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا تَحَسَّسُوا وَلَا تَحَاسَدُوا وَلَا تَنَافَسُوا وَلَا تَبَاغَضُوا وَلَا تَدَابَرُوا وَكُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 10379, 3/693

أَخْبَرَنَا أَبُو عَلِىٍّ : الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الرُّوذْبَارِىُّ أَنْبَأَنَا أَبُو عَلِىٍّ : إِسْمَاعِيلُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ الصَّفَّارُ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْمَلِكِ الدَّقِيقِىُّ حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ عُبَادَةَ حَدَّثَنَا مَالِكٌ ح وَأَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ أَخْبَرَنِى أَبُو النَّضْرِ الْفَقِيهُ حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« إِيَّاكُمْ وَالظَّنَّ فَإِنَّ الظَّنَّ أَكْذَبُ الْحَدِيثِ وَلاَ تَجَسَّسُوا وَلاَ تَحَسَّسُوا وَلاَ تَنَافَسُوا وَلاَ تَحَاسَدُوا وَلاَ تَبَاغَضُوا وَلاَ تَدَابَرُوا وَكُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا ». رَوَاهُ الْبُخَارِىُّ فِى الصَّحِيحِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يُوسُفَ عَنْ مَالِكٍ وَرَوَاهُ مُسْلِمٌ عَنْ يَحْيَى بْنِ يَحْيَى.

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ شَبُّويَةَ الْمَرْوَزِىُّ حَدَّثَنِى عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ حُسَيْنٍ عَنْ صَفِيَّةَ قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مُعْتَكِفًا فَأَتَيْتُهُ أَزُورُهُ لَيْلاً فَحَدَّثْتُهُ ثُمَّ قُمْتُ فَانْقَلَبْتُ فَقَامَ مَعِى لِيَقْلِبَنِى - وَكَانَ مَسْكَنُهَا فِى دَارِ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ - فَمَرَّ رَجُلاَنِ مِنَ الأَنْصَارِ فَلَمَّا رَأَيَا النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَسْرَعَا فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "عَلَى رِسْلِكُمَا إِنَّهَا صَفِيَّةُ بِنْتُ حُيَىٍّ." قَالاَ سُبْحَانَ اللَّهِ يَا رَسُولَ اللَّهِ . قَالَ "إِنَّ الشَّيْطَانَ يَجْرِى مِنَ الإِنْسَانِ مَجْرَى الدَّمِ فَخَشِيتُ أَنْ يَقْذِفَ فِى قُلُوبِكُمَا شَيْئًا." أَوْ قَالَ "شَرًّا."

Bize Ahmed b. Muhammed b. Şebbuye el-Mervezî, ona Abdürrezzak, ona Mamer, ona Zührî, ona Ali b. Hüseyn (ra) rivayet ettiğine göre Safiyye (r. anha) şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) itikaftaydı. Kendisini geceleyin ziyaret ettim ve konuştuk. Sonra eve dönmek üzere kalktım. Hz. Peygamber (sav) de beni eve götürmek için kalktı. Hz. Safiye'nin evi Üsame b. Zeyd'in arsasında idi. Bu sırada, oradan Ensârdan iki kişi geçti. Hz. Peygamber'i (sav) gördüler ve hızlandılar. Hz. Peygamber (sav) 'yavaş olun! Bu eşim Safiyye bt. Huyey'dir' buyurdu. O iki kişi 'Sübhanallah! Ey Allah'ın Rasulü' dediler. Hz. Peygamber (sav) 'Şeytan, insanın damarlarında kanın dolaştığı gibi dolaşır. Sizin kalbinize de bir şey, yahut bir kötülük atmasından endişelendim' buyurdu."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Savm 79, /573

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عُفَيْرٍ قَالَ حَدَّثَنِى اللَّيْثُ قَالَ حَدَّثَنِى عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ خَالِدٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عَلِىِّ بْنِ حُسَيْنٍ أَنَّ صَفِيَّةَ زَوْجَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَخْبَرَتْهُ أَنَّهَا جَاءَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَزُورُهُ ، وَهْوَ مُعْتَكِفٌ فِى الْمَسْجِدِ فِى الْعَشْرِ الأَوَاخِرِ مِنْ رَمَضَانَ ثُمَّ قَامَتْ تَنْقَلِبُ فَقَامَ مَعَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى إِذَا بَلَغَ قَرِيبًا مِنْ بَابِ الْمَسْجِدِ عِنْدَ بَابِ أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مَرَّ بِهِمَا رَجُلاَنِ مِنَ الأَنْصَارِ ، فَسَلَّمَا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ، ثُمَّ نَفَذَا فَقَالَ لَهُمَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « عَلَى رِسْلِكُمَا » . قَالاَ سُبْحَانَ اللَّهِ يَا رَسُولَ اللَّهِ . وَكَبُرَ عَلَيْهِمَا ذَلِكَ . فَقَالَ « إِنَّ الشَّيْطَانَ يَبْلُغُ مِنَ الإِنْسَانِ مَبْلَغَ الدَّمِ ، وَإِنِّى خَشِيتُ أَنْ يَقْذِفَ فِى قُلُوبِكُمَا شَيْئًا » .

Bize Said b. Ufeyr, ona Leys, ona Abdurrahman b. Hâlid, ona İbn Şihâb, ona Ali b. Hüseyin şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber'in (sav) eşi Safiyye, Hz. Peygamber'i (sav) Ramazan'ın son on gününde, mescitte, itikafta iken ziyaret etti. Bir süre sonra eve dönmek üzere kaltı, Hz. Peygamber (sav) de onunla birlikte kalktı. Mescidin, Hz. Peygamber'in diğer zevcesi olan Ümmü Seleme kapısına vardıklarında yanlarından Ensardan iki kişi geçti ve Hz. Peygamber'e selam verip hızla geçtiler. Hz. Peygamber (sav) onlara 'Yavaş olun' dedi. Onlar 'Sübhanallah! Ey Allah'ın resulü' dediler. Hz. Peygamber'in yanındakinin kim olduğunu açıklamak durumunda kalması onlara ağır gelmişti. Hz. Peygamber (sav) 'Şeytan insanın kanı gibi damarlarında gezebilir. Ben onun sizin kalbinize bir şey atmasından endişelendim' buyurdu."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Farzu'l-Humus 4, 1/816

حَدَّثَنِى مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ حُسَيْنٍ عَنْ صَفِيَّةَ ابْنَةِ حُيَىٍّ قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مُعْتَكِفًا ، فَأَتَيْتُهُ أَزُورُهُ لَيْلاً فَحَدَّثْتُهُ ثُمَّ قُمْتُ ، فَانْقَلَبْتُ فَقَامَ مَعِى لِيَقْلِبَنِى . وَكَانَ مَسْكَنُهَا فِى دَارِ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ ، فَمَرَّ رَجُلاَنِ مِنَ الأَنْصَارِ ، فَلَمَّا رَأَيَا النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَسْرَعَا ، فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « عَلَى رِسْلِكُمَا إِنَّهَا صَفِيَّةُ بِنْتُ حُيَىٍّ » . فَقَالاَ سُبْحَانَ اللَّهِ يَا رَسُولَ اللَّهِ . قَالَ « إِنَّ الشَّيْطَانَ يَجْرِى مِنَ الإِنْسَانِ مَجْرَى الدَّمِ ، وَإِنِّى خَشِيتُ أَنْ يَقْذِفَ فِى قُلُوبِكُمَا سُوءًا - أَوْ قَالَ - شَيْئًا » .

Bize Mahmud b. Gaylân, ona Abdürrezzak, ona Ma'mer, ona Zührî, ona Ali b. Hüseyin rivayet ettiğine göre Safiyye bint Huyey (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) itikaftaydı. Geceleyin onu ziyarete gittim. Bir süre durduktan sonra eve dönmek için kalktım. Hz. Peygamber (sav) de beni götürmek için kalktı. Safiye'nin oturduğu yer Üsame b. Zeyd'in arsası üzerindeydi. Bu sırada Ensardan iki kişi yanlarından geçti ve Hz. Peygamber'i (sav) görünce hızlandılar. Hz. Peygamber (sav) 'Yavaşlayın! Bu (eşim) Safiyye bt. Huyey'dir' buyurdu. O ikisi 'Sübhanallah! Ey Allah'ın Rasulü!' dediler. Hz. Peygamber (sav) de 'Şeytan, insanın damarlarında kanın dolaştığı gibi dolaşır. Onun sizin kalbinize bir kötülük atmasından veya bir şey atmasından endişelendim' buyurdu."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Bedü'l-Halk 11, 1/853

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْمَرْوَزِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ حُسَيْنٍ عَنْ صَفِيَّةَ قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مُعْتَكِفًا فَأَتَيْتُهُ أَزُورُهُ لَيْلاً فَحَدَّثْتُهُ وَقُمْتُ فَانْقَلَبْتُ فَقَامَ مَعِى لِيَقْلِبَنِى - وَكَان مسْكَنُهَا فِى دَارِ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ - فَمَرَّ رَجُلاَنِ مِنَ الأَنْصَارِ فَلَمَّا رَأَيَا النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَسْرَعَا فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "عَلَى رِسْلِكُمَا إِنَّهَا صَفِيَّةُ بِنْتُ حُيَىٍّ." قَالاَ سُبْحَانَ اللَّهِ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ "إِنَّ الشَّيْطَانَ يَجْرِى مِنَ الإِنْسَانِ مَجْرَى الدَّمِ فَخَشِيتُ أَنْ يَقْذِفَ فِى قُلُوبِكُمَا شَيْئًا." أَوْ قَالَ "شَرًّا."

Bize Ahmed b. Muhammed el-Mervezî, ona Abdürrezzak, ona Mamer, ona Zührî, ona Ali b. Hüseyin, ona Hz. Peygamber'in (sav) eşi Safiyye şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) itikaftaydı. Onu geceleyin ziyarete gittim. Onunla bir süre konuştum. Ardından eve dönmek üzere kalktım. Hz. Peygamber de (sav) beni götürmek için kalktı. Kendisi Üsame b. Zeyd'in hanesinde kalıyordu. Bu sırada Ensar'dan iki kişi yanlarından geçti. Hz. Peygamber'i (sav) görünce selam verdiler ve hızlandılar. Hz. Peygamber (sav) 'Ağır olun. Yanımdaki (eşim) Safiyye bt. Huyey'dir' buyurdu. O kişiler 'Sübhanallah! Ey Allah'ın Rasulü!' dediler. Hz. Peygamber (sav) 'Şeytan, insanın damarlarındaki kan gibi akar. Sizin kalbinize de bir şey veya bir kötülük atmasından endişe ettim' buyurdu."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 89, /1132