حَدَّثَنَا الْفَضْلُ بْنُ الصَّبَّاحِ - بَغْدَادِىٌّ - حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ زَكَرِيَّا عَنْ عَنْبَسَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زَاذَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ :قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: « السَّلاَمُ قَبْلَ الْكَلاَمِ » . وَبِهَذَا الإِسْنَادِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ :« لاَ تَدْعُوا أَحَدًا إِلَى الطَّعَامِ حَتَّى يُسَلِّمَ » . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ مُنْكَرٌ لاَ نَعْرِفُهُ إِلاَّ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ . وَسَمِعْتُ مُحَمَّدًا يَقُولُ عَنْبَسَةُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ ضَعِيفٌ فِى الْحَدِيثِ ذَاهِبٌ وَمُحَمَّدُ بْنُ زَاذَانَ مُنْكَرُ الْحَدِيثِ .

Bize Fadl b. Sabbâh -Bağdatlıdır-, ona Said b. Zekeriyya, ona Anbese b. Abdurrahman, ona Muhammed b. Zâzân, ona Muhammed b. Münkedir, ona da Câbir b. Abdullah, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: “Selam, konuşmadan önce verilir.” Aynı senedle rivayet edildiğine göre Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Bir kimseyi, selam vermeden önce yemeğe davet etmeyin.” Ebu İsa şöyle demiştir: "Bu hadis münkerdir. Bu rivayeti sadece bu tarikle biliyoruz. Muhammed’in "Anbese b. Abdurrahman, hadis konusunda zayıf ve metruktur; Muhammed b. Zâzân’ın rivâyeti ise münkerdir" dediğini işittim.

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: السَّلاَمُ قَبْلَ الْكَلاَمِ

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 11, 5/59

وَإِذَا حُيِّيْتُم بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا

Bir selam ile selamlandığınız zaman siz de ondan daha güzeli ile selamlayın; yahut aynı ile karşılık verin. Şüphesiz Allah, her şeyin hesabını arayandır.

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Nisâ 4/86, /

وَحَدَّثَنَاهُ أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا ابْنُ إِدْرِيسَ أَخْبَرَنَا أَبُو إِسْحَاقَ الشَّيْبَانِىُّ وَلَيْثُ بْنُ أَبِى سُلَيْمٍ عَنْ أَشْعَثَ بْنِ أَبِى الشَّعْثَاءِ بِإِسْنَادِهِمْ وَلَمْ يَذْكُرْ زِيَادَةَ جَرِيرٍ وَابْنِ مُسْهِرٍ .

Bize Ebu Küreyb, ona İbn İdris, ona Ebu İshak eş-Şeybani ve Leys b. Ebu Süleym, Eş’as b. Ebü’ş-Şa’sâ’nın isnadıyla aynı hadisi nakletti fakat Cerîr ve İbn Müshir'den nakledilen ziyadeyi nakletmediler.

Açıklama: Cerîr ve İbn Müshir'in naklettiği ek bilgi, gümüş kaplarda su içmenin nehyedilmesidir. Allah Resûlü dünyada bu şekilde içenlerin ahirette içemeyeceklerini belirmiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Libâs ve'z-zinet 5391, /881

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُسْهِرٍ ح وَحَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ كِلاَهُمَا عَنِ الشَّيْبَانِىِّ عَنْ أَشْعَثَ بْنِ أَبِى الشَّعْثَاءِ بِهَذَا الإِسْنَادِ. مِثْلَ حَدِيثِ زُهَيْرٍ وَقَالَ إِبْرَارِ الْقَسَمِ مِنْ غَيْرِ شَكٍّ وَزَادَ فِى الْحَدِيثِ وَعَنِ الشُّرْبِ فِى الْفِضَّةِ فَإِنَّهُ مَنْ شَرِبَ فِيهَا فِى الدُّنْيَا لَمْ يَشْرَبْ فِيهَا فِى الآخِرَةِ .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ali b. Müshir; (T) bize Osman b. Ebî Şeybe, ona Cerîr, onlara da eş-Şeybanî, Eş’as b. Ebü’ş-Şa’sa’dan bu isnadla Züheyr'in naklettiği hadisin aynısını rivayet etti ve hadiste 'yeminini bozmamanın' kesinlikle yer aldığını ifade etmiştir. Yine Hadise "Rasulullah gümüş kaptan içmeyi yasakladı. Çünkü kim bu kaplardan dünyada içerse ahirette içemeyecektir." ziyadesini eklemiştir.

Açıklama: Hadis Hz. Peygamber tarafından hasta ziyaretinin emredildiği bir hadis ile ilgili ziyadeyi içermektedir. Bera b. Azib'ten gelen hadiste Hz. Peygamber'in yedi şeyi emrettiği ve bazı şeyleri yasakladığı bildirilmektedir. Allah Rasulü bu hadiste hasta ziyareti, cenazeye katılmak, hapşırana (yerhamukellah diyerek) hayır duada bulunmayı, davete icabet etmek, mazluma destek olmak, selamı yaymak ve yeminin gereğini yapmak gibi davranışları emretmiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Libâs ve'z-zinet 5390, /881

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ ح وَحَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ حَدَّثَنَا أَبِى ح وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَخْبَرَنَا أَبُو عَامِرٍ الْعَقَدِىُّ ح وَحَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ بِشْرٍ حَدَّثَنَا بَهْزٌ قَالُوا جَمِيعًا حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ أَشْعَثَ بْنِ سُلَيْمٍ بِإِسْنَادِهِمْ وَمَعْنَى حَدِيثِهِمْ إِلاَّ قَوْلَهُ وَإِفْشَاءِ السَّلاَمِ . فَإِنَّهُ قَالَ بَدَلَهَا وَرَدِّ السَّلاَمِ . وَقَالَ نَهَانَا عَنْ خَاتَمِ الذَّهَبِ أَوْ حَلْقَةِ الذَّهَبِ .

Bize Muhammed b. el-Müsennâ ve İbn Beşşar, onlara Muhmmed b. Cafer (T) Bize Ubeydullah b. Muaz, ona babası (T) bize İshak b. İbrahim, ona Ebu Amir el-Akadî (T) Bize Abdurrahman b. Bişr, ona Behz, bunların tümüne (Muhammed b. Ca'fer, Muaz, Ebû Amir ve Behz'e) Şube, ona Eş’as b. Süleym aynı isnadla naklettiler. Bu hadisin manası birdir ancak burada “selamı yaymak” kısmı nakledilmemiştir. “ifşâu’s-selam/selamı yaymak” yerine “reddü’s-selâm/selama karşılık vermek” ifadesini kullandı. ve “Bize altın yüzüğü” veya “altın halkayı” yasak etti dedi.

• Müslim Sahîh-i Müslim Libâs ve'z-zinet 5392, /881

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ ح وَحَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ حَدَّثَنَا أَبِى ح وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَخْبَرَنَا أَبُو عَامِرٍ الْعَقَدِىُّ ح وَحَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ بِشْرٍ حَدَّثَنَا بَهْزٌ قَالُوا جَمِيعًا حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ أَشْعَثَ بْنِ سُلَيْمٍ بِإِسْنَادِهِمْ وَمَعْنَى حَدِيثِهِمْ إِلاَّ قَوْلَهُ وَإِفْشَاءِ السَّلاَمِ . فَإِنَّهُ قَالَ بَدَلَهَا وَرَدِّ السَّلاَمِ . وَقَالَ نَهَانَا عَنْ خَاتَمِ الذَّهَبِ أَوْ حَلْقَةِ الذَّهَبِ .

Bize Muhammed b. el-Müsennâ ve İbn Beşşar, onlara Muhmmed b. Ca'fer; (T) Bize Ubeydullah b. Muaz, ona babası; (T) bize İshak b. İbrahim, ona Ebu Amir el-Akadî; (T) Bize Abdurrahman b. Bişr, ona Behz, bunların tümüne (Muhammed b. Ca'fer, Muaz, Ebû Amir ve Behz'e) Şube, ona Eş’as b. Süleym aynı isnadla naklettiler. Bu hadisin manası birdir, ancak burada 'selamı yaymak' kısmı nakledilmemiştir. Burada ravi 'ifşâu’s-selam/selamı yaymak' yerine 'reddü’s-selâm/selama karşılık vermek' ifadesini kullandı. ve 'Bize altın yüzüğü' veya 'altın halkayı' yasak etti dedi.

• Müslim Sahîh-i Müslim Libâs ve'z-zinet 5392, /881

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ ح وَحَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ حَدَّثَنَا أَبِى ح وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَخْبَرَنَا أَبُو عَامِرٍ الْعَقَدِىُّ ح وَحَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ بِشْرٍ حَدَّثَنَا بَهْزٌ قَالُوا جَمِيعًا حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ أَشْعَثَ بْنِ سُلَيْمٍ بِإِسْنَادِهِمْ وَمَعْنَى حَدِيثِهِمْ إِلاَّ قَوْلَهُ وَإِفْشَاءِ السَّلاَمِ . فَإِنَّهُ قَالَ بَدَلَهَا وَرَدِّ السَّلاَمِ . وَقَالَ نَهَانَا عَنْ خَاتَمِ الذَّهَبِ أَوْ حَلْقَةِ الذَّهَبِ .

Bize Muhammed b. el-Müsennâ ve İbn Beşşar, onlara Muhmmed b. Ca'fer; (T) Bize Ubeydullah b. Muaz, ona babası; (T) bize İshak b. İbrahim, ona Ebu Amir el-Akadî; (T) Bize Abdurrahman b. Bişr, ona Behz, bunların tümüne (Muhammed b. Ca'fer, Muaz, Ebû Amir ve Behz'e) Şube, ona Eş’as b. Süleym aynı isnadla naklettiler. Bu hadisin manası birdir, ancak burada 'selamı yaymak' kısmı nakledilmemiştir. Burada ravi 'ifşâu’s-selam/selamı yaymak' yerine 'reddü’s-selâm/selama karşılık vermek' ifadesini kullandı. ve 'Bize altın yüzüğü' veya 'altın halkayı' yasak etti dedi.

• Müslim Sahîh-i Müslim Libâs ve'z-zinet 5392, /881

حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ عَنِ الْمَقْبُرِىِّ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: « الْعُطَاسُ مِنَ اللَّهِ وَالتَّثَاؤُبُ مِنَ الشَّيْطَانِ فَإِذَا تَثَاءَبَ أَحَدُكُمْ فَلْيَضَعْ يَدَهُ عَلَى فِيهِ وَإِذَا قَالَ آهْ آهْ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَضْحَكُ مِنْ جَوْفِهِ وَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْعُطَاسَ وَيَكْرَهُ التَّثَاؤُبَ فَإِذَا قَالَ الرَّجُلُ آهْ آهْ إِذَا تَثَاءَبَ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَضْحَكُ فِى جَوْفِهِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: التَّثَاؤُبُ مِنَ الشَّيْطَانِ

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Edeb 7, 5/86

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَفَّانُ حَدَّثَنَا وَهْبٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُثْمَانَ بْنِ خُثَيْمٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى رَاشِدٍ عَنْ يَعْلَى الْعَامِرِىِّ أَنَّهُ قَالَ جَاءَ الْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ يَسْعَيَانِ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَضَمَّهُمَا إِلَيْهِ وَقَالَ « إِنَّ الْوَلَدَ مَبْخَلَةٌ مَجْبَنَةٌ » .

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: الْوَلَدَ مَبْخَلَةٌ مَجْبَنَةٌ

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Edeb 3, /591

حدثنا الحسن بن بشر قال حدثنا الحكم بن عبد الملك عن قتادة عن الحسن عن عمران بن حصين قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : ما تقولون في الزنى وشرب الخمر والسرقة قلنا الله ورسوله أعلم قال هن الفواحش وفيهن العقوبة ألا أنبئكم بأكبر الكبائر الشرك بالله عز وجل وعقوق الوالدين وكان متكئا فاحتفز قال والزور

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 30, /82