حَدَّثَنَا أَبُو الْخَطَّابِ زِيَادُ بْنُ يَحْيَى الْبَصْرِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو غياث سَهْلُ بْنُ حَمَّادٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سَيَّارٍ قَالَ: كُنْتُ أَمْشِى مَعَ ثَابِتٍ الْبُنَانِىِّ فَمَرَّ عَلَى صِبْيَانٍ فَسَلَّمَ عَلَيْهِمْ فَقَالَ ثَابِتٌ :كُنْتُ مَعَ أَنَسٍ فَمَرَّ عَلَى صِبْيَانٍ فَسَلَّمَ عَلَيْهِمْ وَقَالَ أَنَسٌ: كُنْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَمَرَّ عَلَى صِبْيَانٍ فَسَلَّمَ عَلَيْهِمْ . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ رَوَاهُ غَيْرُ وَاحِدٍ عَنْ ثَابِتٍ وَرُوِىَ مِنْ غَيْرِ وَجْهٍ عَنْ أَنَسٍ . حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ ثَابِتٍ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوَهُ .

Bize Ebu'l-Hattâb Ziyâd b. Yahya el-Basrî, ona Ebu Gıyâs Sehl b. Hammâd, ona Şu'be, ona Seyyâr şöyle rivayet etmiştir: "Sâbit el-Bünânî ile birlikte yürüyorduk. Çocukların yanından geçerken onlara selam verdi ve söyle dedi: Enes'le birlikteydim. Çocukların yanından geçerken onlara selam verdi ve şöyle dedi: Ben Rasulullah (sav) ile birlikteydim. Çocukların yanından geçerken onlara selam verdi. Ebû İsâ (et-Tirmizî) şöyle demiştir: Bu sahih bir hadistir. Bir çok kişi onu Sâbit'ten nakletmiştir. Başka tariklerde Enes'ten de nakledilmiştir. Bize Kuteybe, ona Cafer, ona Süleyman, ona Sabit, ona Enes, Hz. Peygamber'den benzer bir hadisi nakletmiştir.

Açıklama: 1. Çocuklara selam vermek caiz, hatta İslam adabınca bir görevdir. Zira çocuklar selam alıp verme adabını bu şekilde öğrenirler. 2. Sahabiler Hz. Peygamber'den öğrendikleri hususları bizzat tatbik etmek suretiyle kendi talebelerine öğretmişlerdir. Bu olayda Enes (ra) kendi başından geçen ve bizzat yaşayarak öğrendiği bir hususu, talebesi Sabit el-Bünânî'ye öğretmiş, o da bu öğrendiğini uygulamıştır.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 8, 5/57

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنِ الْبَرَاءِ وَلَمْ يَسْمَعْهُ مِنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَرَّ بِنَاسٍ مِنَ الأَنْصَارِ وَهُمْ جُلُوسٌ فِى الطَّرِيقِ فَقَالَ: « إِنْ كُنْتُمْ لاَ بُدَّ فَاعِلِينَ فَرُدُّوا السَّلاَمَ وَأَعِينُوا الْمَظْلُومَ وَاهْدُوا السَّبِيلَ » . وَفِى الْبَابِ :عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ وَأَبِى شُرَيْحٍ الْخُزَاعِىِّ . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ .

Bize Mahmud b. Gaylan, ona Ebu Davud, ona Şube, ona Ebu İshak, ona Berâ -Ebu İshak bu hadisi Berâ'dan duymamıştır- şöyle demiştir: "Hz. Peygamber yol üstünde oturan Ensâr’dan bazılarının yanından geçiyordu. Onlara “Eğer (yolda) oturacaksanız, selamı alın, mazluma yardım edin ve insanlara yol gösterin.” dedi. Bu konuda Ebu Hureyre ve Ebu Şurayh el-Huzâî’den de hadis rivayet edilmiştir. Ebu İsa şöyle demiştir: Bu hasen garîb bir hadistir.

Açıklama: Ebu İshak es-Sebiî ile Berâ b. Azib arasında inkita' vardır.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 30, 5/74

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحِيمِ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ وَاصِلِ بْنِ السَّائِبِ عَنْ أَبِى سَوْرَةَ عَنْ أَبِى أَيُّوبَ الأَنْصَارِىِّ قَالَ قُلْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ هَذَا السَّلاَمُ فَمَا الاِسْتِئْنَاسُ قَالَ « يَتَكَلَّمُ الرَّجُلُ تَسْبِيحَةً وَتَكْبِيرَةً وَتَحْمِيدَةً وَيَتَنَحْنَحُ وَيُؤْذِنُ أَهْلَ الْبَيْتِ.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Abdurrahim b. Süleyman, ona Vasıl b. Saib, ona Ebu Sevre, ona Ebu Eyyüb el-Ensari şöyle demiştir: "Rasulullah'a (sav) bu selamlaşma, bunu anladık. Peki izin isteme nasıl olur?" dedik. Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Kişi Subhanallah, Allahu Ekber, Elhamdülillah der ve öksürür gibi yaparak ev halkına (geldiğini) haberdar eder."

Açıklama: Bu hadis Nur Suresi 27. ayetteki izin istemek ile ilgili ayetin açıklamasıdır.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Edeb 17, /596

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الأَزْهَرِ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى حَدَّثَنَا يُوسُفُ بْنُ الْمَاجِشُونِ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُنْكَدِرِ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَهُوَ يَمُوتُ فَقُلْتُ اقْرَأْ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم السَّلاَمَ .

Bize Ahmed b. el-Ezher, ona Muhammed b. İsa, ona da Yusuf b. (Yakûb) el-Mâcişûn, Muhammed b. el-Münkedir'in şöyle dediğini rivayet etti: Câbir b. Abdullah'ın yanına girdim. O, ruhunu teslim etmek üzere idi. Ona: -Rasûlullah (sav)'e benden selam götür, dedim.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 1450, /235

حَدَّثَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ أَنْبَأَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَنْبَأَنَا حَيْوَةُ بْنُ شُرَيْحٍ أَخْبَرَنِى أَبُو هَانِئٍ اسْمُهُ حُمَيْدُ بْنُ هَانِئٍ الْخَوْلاَنِىُّ عَنْ أَبِى عَلِىٍّ الْجَنْبِىِّ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ عُبَيْدٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « يُسَلِّمُ الْفَارِسُ عَلَى الْمَاشِى وَالْمَاشِى عَلَى الْقَائِمِ وَالْقَلِيلُ عَلَى الْكَثِيرِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ وَأَبُو عَلِىٍّ الْجَنْبِىُّ اسْمُهُ عَمْرُو بْنُ مَالِكٍ .

Bize Süveyd b. Nasr, ona Abdullah, ona Hayve b. Şureyh, ona Ebu Hani -adı Humeyd b. Hani el-Havlani'dir-, ona Ebu Ali el-Cenbi, ona Fadale b. Ubeyd, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: “Binek üzerinde olan yürüyene, yürüyen ayakta durana, sayıca az olanlar ise sayıca çok olanlara selam verirler.” Ebu İsa, "Bu hadis hasen sahihtir. Ebu Ali el-Cenbî’nin ismi Amr b. Mâlik’tir."

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 14, 5/62

أَخْبَرَنَا أَبُو عَاصِمٍ أَخْبَرَنَا حَيْوَةُ بْنُ شُرَيْحٍ حَدَّثَنِى أَبُو صَخْرٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ : جَاءَهُ رَجُلٌ فَقَالَ إِنَّ فُلاَناً يَقْرَأُ عَلَيْكَ السَّلاَمَ. قَالَ : بَلَغَنِى أَنَّهُ قَدْ أَحْدَثَ ، فَإِنْ كَانَ قَدْ أَحْدَثَ فَلاَ تَقْرَأْ عَلَيْهِ السَّلاَمَ.

Bize Ebu Âsım, ona Hayve b. Şüreyh, ona Ebu Sahr, ona Nafi, ona İbn Ömer şöyle nakletti: Yanına bir adam gelip “Falancanın sana selamı var” dedi. Bunun üzerine İbn Ömer: “Bana onun bidat çıkardığı haberi geldi. Eğer bu haber doğruysa ona selam söyleme” diye cevap verdi.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 35, 1/388

حدثنا علي بن حمشاذ العدل ثنا عبيد بن عبد الواحد بن شريك و أحمد بن إبراهيم بن ملحان قالا : ثنا عمرو بن خالد الحراني ثنا ابن لهيعة عن يزيد بن أبي حبيب و عقيل عن ابن شهاب عن أنس قال : لما ولد إبراهيم ابن النبي صلى الله عليه و سلم أتاه جبريل فقال : السلام عليكم يا أبا إبراهيم

Bize Ali b. Hamşâz el-Adl rivayet etti (ve şöyle dedi): Bize Ubeyd b. Abdülvâhid b. Şerik ve Ahmed b. İbrahim b. Milhân rivayet ettiler ve şöyle dediler: Bize Amr b. Hâlid el-Harrânî rivayet etti (ve şöyle dedi): Bize İbn Lehî‘a, Yezîd b. Ebu Habîb’den ve Ukayl’den, onlar İbn Şihâb’dan, o da Enes (b. Mâlik)’ten (ra) şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber’in (sav) oğlu İbrahim doğunca Cebrail (as) Hz. Peygamber’e geldi ve “Selam sana Ey İbrahim’in babası” dedi.

• Hâkim en-Nîsâbûrî el-Müstedrek Tevârîhu'l- mütekaddimîn 4233, 5/310

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ ابْنِ أَبِى حُسَيْنٍ سَمِعَهُ مِنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ يَقُولُ أَخْبَرَتْهُ أَسْمَاءُ بِنْتُ يَزِيدَ قَالَتْ مَرَّ عَلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى نِسْوَةٍ فَسَلَّمَ عَلَيْنَا .

Bize Ebu Bekir, ona Süfyan b. Uyeyne, ona İbn Ebû Hüseyn, ona Şehr b. Havşeb, ona Esmâ bt. Yezîd şöyle rivayet etmiştir: "Biz bir grup kadınla beraberken Rasulullah (sav) yanımızdan geçti ve bize selam verdi."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Edeb 14, /595

أَخْبَرَنَا أَبُو عَاصِمٍ عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ - هُوَ ابْنُ أَبِى الْمُخَارِقِ - عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ مَالِكٍ مِنْ عَبْدِ الْقَيْسِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ قَيْسٍ مَوْلَى سَهْلِ بْنِ حُنَيْفٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ حُنَيْفٍ أَنَّ النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ لَهُ :« أَنْتَ رَسُولِى إِلَى أَهْلِ مَكَّةَ فَقُلْ : إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ يَقْرَأُ عَلَيْكُمُ السَّلاَمَ وَيَأْمُرُكُمْ أَنْ لاَ تَسْتَنْجُوا بِعَظْمٍ وَلاَ بِبَعْرَةٍ ». قَالَ أَبُو عَاصِمٍ مَرَّةً : وَيَنْهَاكُمْ أَوْ يَأْمُرُكُمْ.

Bize Ebû Âsım, ona İbn Cüreyc, ona Abdülkerim b. Ebu'l-Muhârık, ona Velîd b. Mâlik, ona Abdülkays, ona Sehl b. Huneyf'in azatlısı Muhammed b. Kays, ona Sehl b. Huneyf şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) ona şöyle demişti: "Sen Mekkelilere gönderdiğim elçimsin. Onlara şöyle de: Allah'ın Resulü sizlere selam ediyor ve kemikle ve hayvan tezekleriyle istinca etmeyiniz diyor". Ebû Âsım bir keresinde şöyle demiştir: "Sizi böyle yapmaktan men ediyor ya da böyle yapmamanızı emrediyor."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 699, 1/532

حدثنا يحيى بن آدم عن عمار بن زريق عن أبي إسحاق عن أوس بن ضمعج قال قلنا لسلمان يا أبا عبد الله ألا تحدثنا قال ذكر الله أكبر وإطعام الطعام وإفشاء السلام والصلاة والناس نيام

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Zühd 35821, 19/207