أَخْبَرَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ قَال حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبْرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ يَقُولُ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَوَضَّأُ بِمَكُّوكٍ، وَيَغْتَسِلُ بِخَمْسَةِ مَكَاكِىَّ.

Bize Süveyd b. Nasr, ona Abdullah, ona Şu'be, ona da Abdullah b. Cebr, Enes b. Malik'İn şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (s.a) bir mekûk suyla abdest alır, beş mekûk su ile de guslederdi."

Açıklama: Mekûk: Hacim ölçü birimlerinden olan ve hadislerde zikredilen mekûk'un ölçüsü hususunda kaynaklarda farklı tespitlerin bulunduğu görülmektedir. Rasulullah'ın (s.a) abdest esnasında kullandığı su miktarını haber veren diğer rivayetlerle birlikte değerlendirmede bulunan bazı alimler; bir mekûk'u bir müd, beş mekûku ise 1 sa' olarak tespit etmişlerdir. Bu durumda bir mekûk; yaklaşık bir litre suya tekabül etmektedir. Bazı şerhlerde "mekûk"un "bir buçuk" sa'a denk olduğu ifade edilmiştir ki 1 sa'ın yaklaşık 3333 grama denk olduğu göz önünde bulundurulduğunda bir mekûk su; 5 litre civarında bir suya denk düşmektedir.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 144, /2101

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى النَّيْسَابُورِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ هِشَامُ بْنُ عَبْدِ الْمَلِكِ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ زِرِّ بْنِ حُبَيْشٍ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ مَسْعُودٍ قَالَ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ تَعْرِفُ مَنْ لَمْ تَرَ مِنْ أُمَّتِكَ قَالَ « غُرٌّ مُحَجَّلُونَ بُلْقٌ مِنْ آثَارِ الطُّهُورِ » . (قال أبو الحسن القطان: حدثنا أبو حاتم، حدثنا أبو الوليد، فذكر مثله.)

Bize Muhammed b. Yahya en-Nisâbûrî, ona Ebû'l-Velîd Hişâm b. Abdülmelîk, ona Hammâd, ona Âsım, ona Zirr b. Hubeyş, ona da Abdullâh b. Mes'ûd (ra) şöyle rivâyet etmiştir: "- Ey Allah'ın rasûlü, Ümmetinden görmediğin kimseleri (kıyamette) nasıl tanıyacaksın?" diye soruldu. "- Abdest azalarının oarlaklığı ile; onların abdest azaları parlak olacaktır" buyurdu. izleri ile gurr, muhaccel ve bulkturlar." Ebû'l-Hasan el-Kattân, bize Ebû Hâtim, ona da Ebû'l-Velîd rivayet etti diyerek bu hadîsin benzerini zikretti.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 6, /59

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ أَبِيهِ؛ (ح) وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ أَبِى فَزَارَةَ الْعَبْسِىِّ عَنْ أَبِى زَيْدٍ مَوْلَى عَمْرِو بْنِ حُرَيْثٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ لَهُ لَيْلَةَ الْجِنِّ: ’عِنْدَكَ طَهُورٌ؟’. قَالَ: ’لاَ، إِلاَّ شَىْءٌ مِنْ نَبِيذٍ فِى إِدَاوَةٍ.’ قَالَ: "تَمْرَةٌ طَيِّبَةٌ، وَمَاءٌ طَهُورٌ." فَتَوَضَّأَ. [هَذَا حَدِيثُ وَكِيعٍ .]

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, Ali b. Muhammed ve Veki' (b. Cerrah), ona babası (Cerrah er-Ruâsî); (T) Bize Muhammed b. Yahya, ona Abdürrezzak, ona Süfyan (es-Sevrî), ona Ebu Fezâra el-Absî, ona da Amr b. Hureys'in azatlı kölesi Ebu Zeyd, Abdullah b. Mesud'un şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) cin gecesinde ona (İbn Mesud'a): 'Yanında temiz su var mı?' diye sordu. Abdullah da 'Hayır, sadece bir kapta biraz nebiz (hurma şırası) var' cevabını verdi. Bunun üzerine Rasulullah( sav): "Hurma temizdir, (ondan çıkan) su da temizdir/temizleyicidir" buyurdu ve o suyla abdest aldı. [Bu, Veki'in rivayet etmiş olduğu bir hadistir.]

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 37, /74

أَخْبَرَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا يَعْلَى حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ مُوسَى بْنِ أَبِى عَائِشَةَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ: جَاءَ أَعْرَابِىٌّ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم يَسْأَلُهُ عَنِ الْوُضُوءِ. فَأَرَاهُ الْوُضُوءَ ثَلاَثًا ثَلاَثًا ثُمَّ قَالَ: "هَكَذَا الْوُضُوءُ. فَمَنْ زَادَ عَلَى هَذَا، فَقَدْ أَسَاءَ وَتَعَدَّى وَظَلَمَ."

Bize Mahmud b. Gaylân, ona Ya'lâ (b. Ubeyd et-Tenâfisî), ona Süfyan (es-Sevrî), ona Musa b. Ebu Aişe, ona Amr b. Şuayb, ona da babası (Şuayb b. Muhammed), dedesinin (Muhammed b. Amr es-Sehmî) şöyle dediğini rivayet etmiştir: Bir bedevi Rasulullah'ın (sav) yanına geldi ve ona abdestin nasıl alınacağını sordu. Rasulullah (sav) (abdest azalarını) üçer kere yıkayarak ona abdest almayı gösterdi ve: "Abdest işte böyle alınır. Kim bundan daha fazlasını yaparsa kötü bir iş yapmış, aşırıya kaçmış ve zulmetmiş olur." buyurdu.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 105, /2095

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدٌ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ جَامِعِ بْنِ شَدَّادٍ قَالَ سَمِعْتُ حُمْرَانَ بْنَ أَبَانَ أَخْبَرَ أَبَا بُرْدَةَ فِى الْمَسْجِدِ أَنَّهُ سَمِعَ عُثْمَانَ يُحَدِّثُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "مَنْ أَتَمَّ الْوُضُوءَ كَمَا أَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ، فَالصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ كَفَّارَاتٌ لِمَا بَيْنَهُنَّ."

Bize Muhammed b. Abdüla'la, ona Halid (b. Haris el-Huceymî), ona Şu'be (b. Haccac), ona da Cami' b. Şeddad, ona da Humran b. Eban mescitte, ona da Osman (b. Affan), Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kim Allah'ın (ac) emrettiği gibi eksiksiz bir şekilde abdest alır (ve beş vakit namazını kılarsa), bu beş vakit namaz, aralarında işlediği günahlara kefaret olur."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 108, /2096

أَخْبَرَنَا مُوسَى بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْمَسْرُوقِىُّ قَالَ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ الْحُبَابِ قَالَ حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ صَالِحٍ قَالَ حَدَّثَنَا رَبِيعَةُ بْنُ يَزِيدَ الدِّمَشْقِىُّ عَنْ أَبِى إِدْرِيسَ الْخَوْلاَنِىِّ وَأَبِى عُثْمَانَ عَنْ جُبَيْرِ بْنِ نُفَيْرٍ الْحَضْرَمِىِّ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ الْجُهَنِىِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "مَنْ تَوَضَّأَ فَأَحْسَنَ الْوُضُوءَ، ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ يُقْبِلُ عَلَيْهِمَا بِقَلْبِهِ وَوَجْهِهِ، وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ."

Bize Musa b. Abdurrahman el-Mesrûkî, ona Zeyd b. Hubab, ona Muaviye b. Salih, ona Rabia b. Yezid ed-Dımeşkî, ona Ebu İdris el-Havlanî ve Ebu Osman (Makbul), ona Cübeyr b. Nüfeyr el-Hadramî, ona da Ukbe b. Amir el-Cühenî'in rivayet ettiğine göre, Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim abdest alır bunu da güzelce yaparsa, sonra da bütün kalbiyle ve benliğiyle iki rekat namaz kılarsa ona cennet vacip olur."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 111, /2096

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَاصِمٍ الأَحْوَلِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا حَاجِبٍ - قَالَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ وَاسْمُهُ سَوَادَةُ بْنُ عَاصِمٍ - عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عَمْرٍو: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَهَى أَنْ يَتَوَضَّأَ الرَّجُلُ بِفَضْلِ وَضُوءِ الْمَرْأَةِ."

Bize Amr b. Ali (b. Bahr el-Fellâs), ona Ebu Davud (et-Tayâlisî), ona Şu'be (b. Haccac el-Atekî), ona Asım el-Ahvel, ona da Ebu Hacib -Ebu Abdurrahman (en-Nesaî), Ebu Hacib'in isminin Sevade b. Asım olduğunu söylemiştir-, Hakem b. Amr'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) erkeğin, kadının abdestinden artan su ile abdest almasını yasaklamıştır."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Miyâh 11, /2108

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ أَبِيهِ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ أَبِى فَزَارَةَ الْعَبْسِىِّ عَنْ أَبِى زَيْدٍ مَوْلَى عَمْرِو بْنِ حُرَيْثٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ لَهُ لَيْلَةَ الْجِنِّ « عِنْدَكَ طَهُورٌ » . قَالَ لاَ إِلاَّ شَىْءٌ مِنْ نَبِيذٍ فِى إِدَاوَةٍ . قَالَ « تَمْرَةٌ طَيِّبَةٌ وَمَاءٌ طَهُورٌ » . فَتَوَضَّأَ . هَذَا حَدِيثُ وَكِيعٍ .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, Ali b. Muhammed ve Veki' (b. Cerrah), ona babası (Cerrah er-Ruâsî); (T) Bize Muhammed b. Yahya, ona Abdürrezzak, ona Süfyan (es-Sevrî), ona Ebu Fezâra el-Absî, ona da Amr b. Hureys'in azatlı kölesi Ebu Zeyd, Abdullah b. Mesud'un şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) cin gecesinde ona (İbn Mesud'a): 'Yanında temiz su var mı?' diye sordu. Abdullah da 'Hayır, sadece bir kapta biraz nebiz (hurma şırası) var' cevabını verdi. Bunun üzerine Rasulullah( sav): "Hurma temizdir, (ondan çıkan) su da temizdir/temizleyicidir" buyurdu ve o suyla abdest aldı. [Bu, Veki'in rivayet etmiş olduğu bir hadistir.]

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 37, /74

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ أَبِيهِ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ أَبِى فَزَارَةَ الْعَبْسِىِّ عَنْ أَبِى زَيْدٍ مَوْلَى عَمْرِو بْنِ حُرَيْثٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ لَهُ لَيْلَةَ الْجِنِّ « عِنْدَكَ طَهُورٌ » . قَالَ لاَ إِلاَّ شَىْءٌ مِنْ نَبِيذٍ فِى إِدَاوَةٍ . قَالَ « تَمْرَةٌ طَيِّبَةٌ وَمَاءٌ طَهُورٌ » . فَتَوَضَّأَ . هَذَا حَدِيثُ وَكِيعٍ .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, Ali b. Muhammed ve Veki' (b. Cerrah), ona babası (Cerrah er-Ruâsî); (T) Bize Muhammed b. Yahya, ona Abdürrezzak, ona Süfyan (es-Sevrî), ona Ebu Fezâra el-Absî, ona da Amr b. Hureys'in azatlı kölesi Ebu Zeyd, Abdullah b. Mesud'un şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) cin gecesinde ona (İbn Mesud'a): 'Yanında temiz su var mı?' diye sordu. Abdullah da 'Hayır, sadece bir kapta biraz nebiz (hurma şırası) var' cevabını verdi. Bunun üzerine Rasulullah( sav): "Hurma temizdir, (ondan çıkan) su da temizdir/temizleyicidir" buyurdu ve o suyla abdest aldı. [Bu, Veki'in rivayet etmiş olduğu bir hadistir.]

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 37, /74

أَخْبَرَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ سِمَاكٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ: أَنَّ بَعْضَ أَزْوَاجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم اغْتَسَلَتْ مِنَ الْجَنَابَةِ، فَتَوَضَّأَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِفَضْلِهَا، فَذَكَرَتْ ذَلِكَ لَهُ فَقَالَ: "إِنَّ الْمَاءَ لاَ يُنَجِّسُهُ شَىْءٌ."

Bize Süveyd b. Nasr, ona Abdullah b. Mübarek, ona Süfyan (es-Sevrî), ona Simak (b. Harb ez-Zühlî), ona da İkrime rivayet ettiğine göre, Abdullah b. Abbas şöyle demiştir: Rasulullah'ın (sav) hanımlarından biri cünüplükten dolayı gusül abdesti almıştı. Hz. Peygamber (sav) de ondan arta kalan su ile abdest aldı. Bu durumu kendisine sorunca Allah Rasulü (sav): “Su temizdir, onu hiçbir şey kirletmez.” buyurdu.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Miyâh 1, /2107