حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ عَبْدِ رَبِّهِ حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ عَنْ خَالِدِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ عُمَرَ بْنِ هُبَيْرَةَ الْفَزَارِىِّ عَنْ عَطَاءِ بْنِ السَّائِبِ قَالَ سَمِعْتُ مُحَارِبَ بْنَ دِثَارٍ يَقُولُ سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَمْرٍو يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "تَوَضَّئُوا مِنْ لُحُومِ الإِبِلِ، وَلاَ تَوَضَّئُوا مِنْ لُحُومِ الْغَنَمِ. وَتَوَضَّئُوا مِنْ أَلْبَانِ الإِبِلِ، وَلاَ تَوَضَّئُوا مِنْ أَلْبَانِ الْغَنَمِ. وَصَلُّوا فِى مُرَاحِ الْغَنَمِ، وَلاَ تُصَلُّوا فِى مَعَاطِنِ الإِبِلِ."

Bize Muhammed b. Yahya, ona Yezid b. Abdurabbih, ona Bakıyye (b. Velid), ona Halid b. Yezid b. Ömer b. Hubeyre el-Fezarî, ona Ata' b. Saib, ona Muharib b. Disar, ona da Abdullah b. Ömer, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Deve eti yediğiniz için abdest alın fakat koyun eti yemenizden dolayı abdest almanıza gerek yoktur. Deve sütü içtiğinizde abdest alın ama koyun sütü içtiğiniz için abdest almanıza gerek yoktur. Koyun ağılında namaz kılabilirsiniz. Ancak deve yataklarında namaz kılmayın."

Açıklama: Elbani وَتَوَضَّئُوا مِنْ أَلْبَانِ الإِبِلِ وَلاَ تَوَضَّئُوا مِنْ أَلْبَانِ الْغَنَمِ kısmının zayıf, geriye kalan kısmın ise sahih olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 67, /88

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ إِدْرِيسَ وَأَبُو مُعَاوِيَةَ قَالاَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى لَيْلَى عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ قَالَ: سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنِ الْوُضُوءِ مِنْ لُحُومِ الإِبِلِ، فَقَالَ: "تَوَضَّئُوا مِنْهَا."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Abdullah b. İdris ve Ebu Muaviye, onlara A'meş, ona Abdullah b. Abdullah, ona da Abdurrahman b. Ebu Leyla, Bera b. Azib'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasulullah'a (sav) deve eti yemekten dolayı abdest (gerekip gerekmediği) hakkında soruldu. O da (sav): "Deve eti yemeniz durumunda abdest alın." buyurdu.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 67, /88

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِىٍّ حَدَّثَنَا زَائِدَةُ وَإِسْرَائِيلُ عَنْ أَشْعَثَ بْنِ أَبِى الشَّعْثَاءِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ أَبِى ثَوْرٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ سَمُرَةَ قَالَ: أَمَرَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ نَتَوَضَّأَ مِنْ لُحُومِ الإِبِلِ، وَلاَ نَتَوَضَّأَ مِنْ لُحُومِ الْغَنَمِ."

Bize Muhammed b. Beşşar, ona Abdurrahman b. Mehdi, ona Zaide ve İsrail, ona Eş'as b. Ebu Şa'sa, ona da Cafer b. Ebu Sevr, Cabir b. Semure'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), deve eti yememizden dolayı abdest almamızı, koyun eti yememiz durumunda ise abdest almamamızı bize emretti."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 67, /88

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ الدِّمَشْقِىُّ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَضْمِضُوا مِنَ اللَّبَنِ، فَإِنَّ لَهُ دَسَمًا."

Bize Abdurrahman b. İbrahim ed-Dımeşkî, ona Velid b. Müslim, el-Evza'î, ona ez-Zührî, ona Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe, ona da İbn Abbas'ın rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Süt içtiğinizde ağzınızı suyla çalkalayın. Çünkü sütte yağ vardır."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 68, /89

حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا ثَوْرُ بْنُ يَزِيدَ عَنْ رَجَاءِ بْنِ حَيْوَةَ عَنْ وَرَّادٍ كَاتِبِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَسَحَ أَعْلَى الْخُفِّ وَأَسْفَلَهُ."

Bize Hişam b. Ammar, ona Velid b. Müslim, Sevr b. Yezid, ona Reca b. Hayve, ona da Muğire b. Şube'nin katibi Verrad (es-Sekafî), Muğire b. Şube'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) mestin hem üstünü hem de altını mesh etmiştir."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 85, /96

حَدَّثَنَا عِمْرَانُ بْنُ مُوسَى اللَّيْثِىُّ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَوَاءٍ حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِى عَرُوبَةَ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ: أَنَّهُ رَأَى سَعْدَ بْنَ مَالِكٍ وَهُوَ يَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ، فَقَالَ: ’إِنَّكُمْ لَتَفْعَلُونَ ذَلِكَ؟’ فَاجْتَمَعْنَا عِنْدَ عُمَرَ، فَقَالَ سَعْدٌ لِعُمَرَ: ’أَفْتِ ابْنَ أَخِى فِى الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ’. فَقَالَ عُمَرُ: ’كُنَّا، وَنَحْنُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم، نَمْسَحُ عَلَى خِفَافِنَا. لَمْ نَرَ بِذَلِكَ بَأْسًا.’ فَقَالَ ابْنُ عُمَرَ: ’وَإِنْ جَاءَ مِنَ الْغَائِطِ؟’ قَالَ: ’نَعَمْ.’

Bize İmran b. Musa el-Leysî, ona Muhammed b. Sevâ', ona Said b. Ebu Arûbe, ona Eyyüb (es-Sahtiyânî), ona da Nafi', İbn Ömer'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: İbn Ömer, Sa'd b. Malik'in mestleri üzerine mesh ettiğini görmüş ve ona: 'Siz böyle mi yapıyorsunuz? diye sormuş. (Meseleyi aralarında çözemeyince) Hz. Ömer'in yanında gitmişler. Sa'd, Ömer'e: 'Mestler üzerine mesh etme konusunda kardeşimin oğluna (İbn Ömer'e) fetva ver' demiş. Ömer de: 'Biz, Rasulullah (sav) ile beraberken, mestlerimizin üzerine mesh ediyorduk. Dolayısıyla bunda bir sakınca görmüyoruz.' diye cevap vermiş. Bunun üzerine İbn Ömer: 'Kişi büyük abdestini bozmaktan geliyor olsa da mı?' diye üsteleyince, Hz. Ömer: 'Evet' karşılığını vermiş.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 84, /96

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ قَالَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ سُلَيْمَانَ التَّيْمِىِّ عَنْ أَبِى حَاجِبٍ عَنْ رَجُلٍ مِنْ بَنِى غِفَارٍ قَالَ: "نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنْ فَضْلِ طَهُورِ الْمَرْأَةِ." [قَالَ: وَفِى الْبَابِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَرْجِسَ. قَالَ أَبُو عِيسَى: وَكَرِهَ بَعْضُ الْفُقَهَاءِ، الْوُضُوءَ بِفَضْلِ طَهُورِ الْمَرْأَةِ. وَهُوَ قَوْلُ أَحْمَدَ، وَإِسْحَاقَ؛ كَرِهَا فَضْلَ طَهُورِهَا، وَلَمْ يَرَيَا بِفَضْلِ سُؤْرِهَا بَأْسًا.]

Bize Mahmud b. Ğaylan, ona Veki’ (b. Cerrah), ona Süfyan (es-Sevrî), ona Süleyman et-Teymî, ona da Ebu Hacib, Ğıfar oğullarından bir adamdan şöyle nakletmiştir: "Rasulullah (sav), kadının abdestinden artan su ile abdest almayı yasakladı." [Tirmizî: 'Bu konuda Abdullah b. Sercis’den nakledilen rivayet de vardır.' demiştir. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bazı fakihler, kadının abdest suyundan artan su ile abdest almayı mekruh görmüşlerdir. Ahmed ve İshâk’ın görüşleri bu doğrultudadır. Onlar kadının abdest suyundan artan suyu mekruh görürken, içtiği sudan kalan artıkta bir sakınca görmemişlerdir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 47, 1/92

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ وَمَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ عَاصِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا حَاجِبٍ يُحَدِّثُ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عَمْرٍو الْغِفَارِىِّ: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى أَنْ يَتَوَضَّأَ الرَّجُلُ بِفَضْلِ طَهُورِ الْمَرْأَةِ. أَوْ قَالَ : ’بِسُؤْرِهَا’." [قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ. وَأَبُو حَاجِبٍ، اسْمُهُ سَوَادَةُ بْنُ عَاصِمٍ. وَقَالَ مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ فِى حَدِيثِهِ: ’نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ يَتَوَضَّأَ الرَّجُلُ بِفَضْلِ طَهُورِ الْمَرْأَةِ.’ وَلَمْ يَشُكَّ فِيهِ مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ.]

Bize Muhammed b. Beşşar ve Mahmud b. Ğaylan, onlara Ebu Davud (et-Tayâlisî), ona Şu’be (b. Haccâc), ona Asım (b. Süleyman), ona da Ebu Hacib, Hakem b. Amr el-Gıfarî’nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), erkeğin kadının abdest suyundan artan su ile -veya artığı ile [ravilerden biri hadisin lafzında şüphe ettiği için bu lafzı ilave ederek hadisi nakletmiştir]- abdest almasını yasakladı.” [Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bu, hasen bir hadistir. Ebu Hacib’in ismi, Sevade b. Asım’dır. (Ravilerden hocam) Muhammed b. Beşşâr, hadisi: 'Rasulullah (sav), erkeğin kadının abdest suyundan artan su ile abdest almasını yasakladı' lafzıyla nakletmiş ve hadisin lafzında şüphe etmemiştir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 47, 1/93

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُصَفَّى الْحِمْصِىُّ قَالَ حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ عَنْ جَرِيرِ بْنِ يَزِيدَ قَالَ حَدَّثَنِى مُنْذِرٌ حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ الْمُنْكَدِرِ عَنْ جَابِرٍ قَالَ: مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِرَجُلٍ يَتَوَضَّأُ، وَيَغْسِلُ خُفَّيْهِ، فَقَالَ بِيَدِهِ، كَأَنَّهُ دَفَعَهُ: "إِنَّمَا أُمِرْتَ بِالْمَسْحِ." وَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِيَدِهِ: "هَكَذَا، مِنْ أَطْرَافِ الأَصَابِعِ إِلَى أَصْلِ السَّاقِ، وَخَطَّطَ بِالأَصَابِعِ."

Bize Muhammed b. Musaffa el-Hımsî, ona Bakiyye b. (Velid), ona Cerir b. Yezid, ona Münzir, ona da Muhammed b. Münkedir, Cabir'in (b. Abdullah) şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasulullah (sav), abdest alan bir adamın yanından geçiyordu. Adam (abdest alırken) mestlerini yıkıyordu. Hz. Peygamber, 'onu bırak' anlamında eliyle işaret ederek: "Ben mesh etmekle emrolundum" buyurdu ve "(meshin nasıl yapılacağını göstermek için) ayak parmak uçlarından bileklerine doğru parmaklarıyla çizgiler çizerek eliyle mesh edip 'İşte bu şekilde!'" diye vurguladı.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 85, /96

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ عَنْ سِمَاكِ بْنِ حَرْبٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: اغْتَسَلَ بَعْضُ أَزْوَاجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى جَفْنَةٍ. فَأَرَادَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ يَتَوَضَّأَ مِنْهُ، فَقَالَتْ: ’يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِنِّى كُنْتُ جُنُبًا.’ فَقَالَ: "إِنَّ الْمَاءَ لاَ يُجْنِبُ." [قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ. وَهُوَ قَوْلُ سُفْيَانَ الثَّوْرِىِّ، وَمَالِكٍ، وَالشَّافِعِىِّ.]

Bize Kuteybe (b Said), ona Ebü’l-Ahvas (Sellâm b. Süleym), ona Simak b. Harb, ona da İkrime, İbn Abbas’ın şöyle anlattığını rivayet etti: Rasulullah’ın (sav) hanımlarından biri Cefne’de gusletti, Rasulullah da (sav) aynı kaptan abdest almak isteyince hanımı: 'Ey Allah'ın Elçisi, ben cünüp idim' dedi. Bunun üzerine Rasulullah (sav): “Su da cünüp olmadı ya!" karşılığını verdi. [Ebu İsa (Tirmizî): Bu, hasen-sahih bir hadistir. Süfyan es Sevrî, Mâlik ve Şâfiî’nin görüşü de bu hadis doğrultusundadır.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 48, 1/94