حَدَّثَنَا مُجَاهِدُ بْنُ مُوسَى وَأَبُو بَكْرِ بْنُ النَّضْرِ بْنِ أَبِى النَّضْرِ وَهَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ جَمِيعًا عَنْ أَبِى النَّضْرِ قَالَ أَبُو بَكْرٍ حَدَّثَنَا أَبُو النَّضْرِ - يَعْنِى هَاشِمَ بْنَ الْقَاسِمِ - حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ الْمُغِيرَةِ عَنْ ثَابِتٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا صَلَّى الْغَدَاةَ جَاءَ خَدَمُ الْمَدِينَةِ بِآنِيَتِهِمْ فِيهَا الْمَاءُ فَمَا يُؤْتَى بِإِنَاءٍ إِلاَّ غَمَسَ يَدَهُ فِيهَا فَرُبَّمَا جَاءُوهُ فِى الْغَدَاةِ الْبَارِدَةِ فَيَغْمِسُ يَدَهُ فِيهَا" .

Bize Mücâhid b. Musa, Ebû Bekir b. Nadr b. Ebu'n-Nadr ve Harun b. Abdullah, Ebu'n-Nadr'dan, ona Ebu Bekir, ona Ebu'n-Nadr -Hâşim b. Kâsım-, ona Süleyman b. el-Müğîre, ona Sâbit, ona Enes b. Mâlik (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) sabah namazını kıldığı vakit, Medine'nin hizmetçileri içi su dolu kaplarla (O'nun yanına) gelirlerdi. Her hangi bir kap getirildiğinde elini içine daldırırdı. Ona çok defalar sabahın soğuğunda getirdiklerinde de yine elini o kaplara daldırırdı."

Açıklama: Medineli sahâbe Resulullah'ın (sav) mübarek elinin dokunduğu su ile teberrük etmek maksadıyla O'na sabahları su dolu kaplarını gönderirler, Hz. Peygamber (sav) de onları kırmaz, hava soğuk da olsa isteklerini geri çevirmezdi. Bu hadisin olduğu bâba "Nebî'nin (sav) İnsanlara Yakın Olması ve O'nunla Teberrükte Bulunmaları" başlığının seçilmesi de bu manaya işaret etmektedir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6042, /977

حَدَّثَنَا مُجَاهِدُ بْنُ مُوسَى وَأَبُو بَكْرِ بْنُ النَّضْرِ بْنِ أَبِى النَّضْرِ وَهَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ جَمِيعًا عَنْ أَبِى النَّضْرِ قَالَ أَبُو بَكْرٍ حَدَّثَنَا أَبُو النَّضْرِ - يَعْنِى هَاشِمَ بْنَ الْقَاسِمِ - حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ الْمُغِيرَةِ عَنْ ثَابِتٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا صَلَّى الْغَدَاةَ جَاءَ خَدَمُ الْمَدِينَةِ بِآنِيَتِهِمْ فِيهَا الْمَاءُ فَمَا يُؤْتَى بِإِنَاءٍ إِلاَّ غَمَسَ يَدَهُ فِيهَا فَرُبَّمَا جَاءُوهُ فِى الْغَدَاةِ الْبَارِدَةِ فَيَغْمِسُ يَدَهُ فِيهَا" .

Bize Mücâhid b. Musa, Ebû Bekir b. Nadr b. Ebu'n-Nadr ve Harun b. Abdullah, Ebu'n-Nadr'dan, ona Ebu Bekir, ona Ebu'n-Nadr -Hâşim b. Kâsım-, ona Süleyman b. el-Müğîre, ona Sâbit, ona Enes b. Mâlik (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) sabah namazını kıldığı vakit, Medine'nin hizmetçileri içi su dolu kaplarla (O'nun yanına) gelirlerdi. Her hangi bir kap getirildiğinde elini içine daldırırdı. Ona çok defalar sabahın soğuğunda getirdiklerinde de yine elini o kaplara daldırırdı."

Açıklama: Medineli sahâbe Resulullah'ın (sav) mübarek elinin dokunduğu su ile teberrük etmek maksadıyla O'na sabahları su dolu kaplarını gönderirler, Hz. Peygamber de onları kırmaz, hava soğuk da olsa isteklerini geri çevirmezdi. Bu hadisin olduğu bâba "Nebî'nin (sav) İnsanlara Yakın Olması ve O'nunla Teberrükte Bulunmaları" başlığının seçilmesi de bu manaya işaret etmektedir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6042, /977

وَحَدَّثَنَا أَبُو الرَّبِيعِ الْعَتَكِىُّ وَحَامِدُ بْنُ عُمَرَ وَأَبُو كَامِلٍ قَالُوا حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ ثَابِتٍ عَنْ أَنَسٍ بِنَحْوِهِ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى بَعْضِ أَسْفَارِهِ وَغُلاَمٌ أَسْوَدُ يُقَالُ لَهُ أَنْجَشَةُ يَحْدُو فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " يَا أَنْجَشَةُ رُوَيْدَكَ سَوْقًا بِالْقَوَارِيرِ ".

Bize Ebu'r-Rabî el-Atekî, Hâmid b. Ömer ve Ebû Kâmil, onlara Hammâd, ona Sâbit, ona Enes b. Mâlik (ra) bu hadisin benzerini rivayet etmiştir: Rasulullah'ın (sav) seferlerinden birinde Enceşe adında zenci bir hizmetkar develeri sürüyordu. Rasulullah (sav) ona "Ey Enceşe! Cam şişelerini (onlar gibi narin kadınları) taşıyan develeri yavaş sür! (ki bayanlar rahatsız olmasınlar)" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6037, /976

حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى ثَلْجٍ الْبَغْدَادِىُّ صَاحِبُ أَحْمَدَ بْنِ جنْبَلٍ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ حَفْصٍ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَاطِبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ :قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم :« لاَ تُكْثِرُوا الْكَلاَمَ بِغَيْرِ ذِكْرِ اللَّهِ فَإِنَّ كَثْرَةَ الْكَلاَمِ بِغَيْرِ ذِكْرِ اللَّهِ قَسْوَةٌ لِلْقَلْبِ وَإِنَّ أَبْعَدَ النَّاسِ مِنَ اللَّهِ الْقَلْبُ الْقَاسِى » . حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى النَّضْرِ حَدَّثَنِى أَبُو النَّضْرِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَاطِبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوَهُ بِمَعْنَاهُ . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ لاَ نَعْرِفُهُ إِلاَّ مِنْ حَدِيثِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَاطِبٍ .

Bize Ahmed b. Hanbel'in arkadaşı Ebû Abdullah Muhammed b. Ebî Selc el-Bağdâdî, ona Ali b. Hafs, ona İbrahim b. Abdullah b. Hâtıb, ona Abdullah b. Dînâr, ona da İbn Ömer’in (ra) rivayet ettiğine göre Rasûlullah (sav) şöyle buyurdu: “Allah’ı zikretmek dışında fazla sözden kaçının! Çünkü Azîz ve Celîl olan Allah’ın zikri dışındaki fazla söz, kalbe katılık verir. İnsanların Allah’a en uzak olanı da katı kalpli olanlardır.” Bize Ebû Bekir b. Ebî'n-Nadr, ona Ebû'n-Nadr, ona İbrahim b. Abdullah b. Hâtıb, ona Abdullah b. Dînâr, ona da İbn Ömer (ra) senediyle Hz. Peygamber'den (sav) aynı manadaki bir hadisi rivayet etmiştir. Ebû İsâ şöyle demiştir: Bu, hasen-garîb bir hadistir. Onu sadece İbrahim b. Abdullah b. Hâtıb'ın rivayetiyle biliyoruz.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Zühd 61, 4/607

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَابْنُ نُمَيْرٍ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ وَوَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ [عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ] "مَا ضَرَبَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم شَيْئًا قَطُّ بِيَدِهِ وَلاَ امْرَأَةً وَلاَ خَادِمًا إِلاَّ أَنْ يُجَاهِدَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا نِيلَ مِنْهُ شَىْءٌ قَطُّ فَيَنْتَقِمَ مِنْ صَاحِبِهِ إِلاَّ أَنْ يُنْتَهَكَ شَىْءٌ مِنْ مَحَارِمِ اللَّهِ فَيَنْتَقِمَ لِلَّهِ عَزَّ وَجَلَّ ." يَزِيدُ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ .

Bize Ebû Bekir b. Ebû Şeybe ve İbn Nümeyr, onlara Abde ve Vekî (T) Bize Ebû Küreyb, ona Ebû Muâviye, onlara Hişam şu isnatla yani [ona babası, ona da Hz. Aişe (r.anha)] şöyle rivayet eder. "Rasulullah hiç bir şeye, bir kadına veya hizmetçiye eliyle vurmamıştır. Sadece Allah yolunda savaşırken güç kullanmıştır. Başına gelen bir şey sebebiyle asla intikam almamıştır. Sadece Allah'ın (ac) yasakları çiğnendiği zaman intikam almıştır." Râviler birbirlerine ilavelerde bulunmuşlardır.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6051, /978

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَابْنُ نُمَيْرٍ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ وَوَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ [عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ] "مَا ضَرَبَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم شَيْئًا قَطُّ بِيَدِهِ وَلاَ امْرَأَةً وَلاَ خَادِمًا إِلاَّ أَنْ يُجَاهِدَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا نِيلَ مِنْهُ شَىْءٌ قَطُّ فَيَنْتَقِمَ مِنْ صَاحِبِهِ إِلاَّ أَنْ يُنْتَهَكَ شَىْءٌ مِنْ مَحَارِمِ اللَّهِ فَيَنْتَقِمَ لِلَّهِ عَزَّ وَجَلَّ ." يَزِيدُ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ .

Bize Ebû Bekir b. Ebû Şeybe ve İbn Nümeyr, onlara Abde ve Vekî (T) Bize Ebû Küreyb, ona Ebû Muâviye, onlara Hişam şu isnatla yani [ona babası, ona da Hz. Aişe (r.anha)] şöyle rivayet eder. "Rasulullah hiç bir şeye, bir kadına veya hizmetçiye eliyle vurmamıştır. Sadece Allah yolunda savaşırken güç kullanmıştır. Başına gelen bir şey sebebiyle asla intikam almamıştır. Sadece Allah'ın (ac) yasakları çiğnendiği zaman intikam almıştır." Râviler birbirlerine ilavelerde bulunmuşlardır.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6051, /978

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَابْنُ نُمَيْرٍ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ وَوَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ [عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ] "مَا ضَرَبَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم شَيْئًا قَطُّ بِيَدِهِ وَلاَ امْرَأَةً وَلاَ خَادِمًا إِلاَّ أَنْ يُجَاهِدَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا نِيلَ مِنْهُ شَىْءٌ قَطُّ فَيَنْتَقِمَ مِنْ صَاحِبِهِ إِلاَّ أَنْ يُنْتَهَكَ شَىْءٌ مِنْ مَحَارِمِ اللَّهِ فَيَنْتَقِمَ لِلَّهِ عَزَّ وَجَلَّ ." يَزِيدُ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ .

Bize Ebû Bekir b. Ebû Şeybe ve İbn Nümeyr, onlara Abde ve Vekî (T) Bize Ebû Küreyb, ona Ebû Muâviye, onlara Hişam şu isnatla yani [ona babası, ona da Hz. Aişe (r.anha)] şöyle rivayet eder. "Rasulullah hiç bir şeye, bir kadına veya hizmetçiye eliyle vurmamıştır. Sadece Allah yolunda savaşırken güç kullanmıştır. Başına gelen bir şey sebebiyle asla intikam almamıştır. Sadece Allah'ın (ac) yasakları çiğnendiği zaman intikam almıştır." Râviler birbirlerine ilavelerde bulunmuşlardır.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6051, /978

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَابْنُ نُمَيْرٍ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ وَوَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ [عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ] "مَا ضَرَبَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم شَيْئًا قَطُّ بِيَدِهِ وَلاَ امْرَأَةً وَلاَ خَادِمًا إِلاَّ أَنْ يُجَاهِدَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا نِيلَ مِنْهُ شَىْءٌ قَطُّ فَيَنْتَقِمَ مِنْ صَاحِبِهِ إِلاَّ أَنْ يُنْتَهَكَ شَىْءٌ مِنْ مَحَارِمِ اللَّهِ فَيَنْتَقِمَ لِلَّهِ عَزَّ وَجَلَّ" . يَزِيدُ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ .

Bize Ebû Bekir b. Ebû Şeybe ve İbn Nümeyr, onlara Abde ve Vekî (T) Bize Ebû Küreyb, ona Ebû Muâviye, onlara Hişam şu isnatla yani [ona babası, ona da Hz. Aişe (r.anha)] şöyle rivayet eder. "Rasulullah hiç bir şeye, bir kadına veya hizmetçiye eliyle vurmamıştır. Sadece Allah yolunda savaşırken güç kullanmıştır. Başına gelen bir şey sebebiyle asla intikam almamıştır. Sadece Allah'ın (ac) yasakları çiğnendiği zaman intikam almıştır." Râviler birbirlerine ilavelerde bulunmuşlardır.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6051, /978

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَأَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَمْرٌو النَّاقِدُ وَزُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَابْنُ نُمَيْرٍ كُلُّهُمْ عَنِ ابْنِ عُيَيْنَةَ - وَاللَّفْظُ لِزُهَيْرٍ - قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ - وَهُوَ ابْنُ عُيَيْنَةَ - عَنِ ابْنِ الْمُنْكَدِرِ سَمِعَ عُرْوَةَ بْنَ الزُّبَيْرِ يَقُولُ حَدَّثَتْنِى عَائِشَةُ أَنَّ رَجُلاً اسْتَأْذَنَ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ " ائْذَنُوا لَهُ فَلَبِئْسَ ابْنُ الْعَشِيرَةِ أَوْ بِئْسَ رَجُلُ الْعَشِيرَةِ " . فَلَمَّا دَخَلَ عَلَيْهِ أَلاَنَ لَهُ الْقَوْلَ قَالَتْ عَائِشَةُ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قُلْتَ لَهُ الَّذِى قُلْتَ ثُمَّ أَلَنْتَ لَهُ الْقَوْلَ قَالَ " يَا عَائِشَةُ إِنَّ شَرَّ النَّاسِ مَنْزِلَةً عِنْدَ اللَّهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَنْ وَدَعَهُ أَوْ تَرَكَهُ النَّاسُ اتِّقَاءَ فُحْشِهِ " .

Bize Kuteybe b. Saîd, Ebû Bekir b. Ebû Şeybe, Amr en-Nâkid, Züheyr b. Harb ve İbn Nümeyr, onlara İbn Uyeyne, -lafız Züheyr'e aittir-, ona Süfyan -b. Uyeyne, ona İbnü'l-Münkedir, ona İbnü'z-Zübeyr rivayet ettiğine göre Hz. Aişe (r.anha) şöyle demiştir: Bir adam Hz. Peygamber'in (sav) huzuruna gelmek için izin istemişti. Hz. Peygamber (sav) "Ona izin verin. Kavminin ne kötü oğlu veya ne kötü adamı" buyurdu. Adam huzuruna gelince ise ona yumuşak sözler söyledi. "Ey Allah'ın Resûlü! Önce onun hakkında söylediğini söyledin (adamı kötüledin), sonra yanına gelince ise onu yumuşak sözlerle karşıladın" dedim. (Resûlullah (sav) bunun üzerine bana cevâben) Dedi ki: "Ey Aişe! İnsanların kıyamet günü Allah katında en kötü yerde olanı, diğer insanların, kötü sözlerinden korktukları için kendisinden uzak durduğu kimsedir."

• Müslim Sahîh-i Müslim Birr ve's-sıla ve'l-edeb 6596, /1072

أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ : مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ مُحَمَّدٍ الدُّورِىُّ حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ مَعْرُوفٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى حَيْوَةُ حَدَّثَنِى ابْنُ الْهَادِ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ عَنْ عَمْرَةَ بِنْتِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَائِشَةَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهَا زَوْجِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« يَا عَائِشَةُ إِنَّ اللَّهَ رَفِيقٌ يُحِبُّ الرِّفْقَ وَيُعْطِى عَلَى الرِّفْقِ مَا لاَ يُعْطِى عَلَى الْعُنْفِ وَمَا لاَ يُعْطِى عَلَى مَا سِوَاهُ ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ حَرْمَلَةَ عَنِ ابْنِ وَهْبٍ.