حَدَّثَنَا شَيْبَانُ بْنُ فَرُّوخَ وَأَبُو كَامِلٍ الْجَحْدَرِىُّ جَمِيعًا عَنْ أَبِى عَوَانَةَ - قَالَ أَبُو كَامِلٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ - عَنْ أَبِى بِشْرٍ عَنْ يُوسُفَ بْنِ مَاهَكَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ: تَخَلَّفَ عَنَّا النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فِى سَفَرٍ سَافَرْنَاهُ، فَأَدْرَكَنَا وَقَدْ حَضَرَتْ صَلاَةُ الْعَصْرِ. فَجَعَلْنَا نَمْسَحُ عَلَى أَرْجُلِنَا، فَنَادَى: "وَيْلٌ لِلأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ."

Bize Şeyban b. Ferruh ve Ebu Kamil el-Cahderî, onlara Ebu Avâne -Ebu Kamil (hocasıyla rivayet ilişkisi için) 'Haddesena Ebu Avane (Bize Ebu Avane rivayet etti)' demiştir- ona Ebu Bişr, ona Yusuf b. Mâhek, ona da b. Amr şöyle rivayet etmiştir: "Bir yolculukta Rasulullah (sav) bizden geri kalmıştı. İkindi namazı vakti girince bize yetişti. Biz (abdest alırken) ayaklarımız üzerine mesh etmeye başladık. (Bunu Gören) Allah Elçisi (sav): "Vay o (düzgün yıkanmayan) topukların (cehennemde) ateşten başına geleceklere..." diye seslendi."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 572, /121

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ قَالَ سَمِعْتُ إِبْرَاهِيمَ التَّيْمِىَّ يُحَدِّثُ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ خُزَيْمَةَ بْنِ ثَابِتٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ - أَحْسِبُهُ قَالَ - وَلَيَالِيهِنَّ لِلْمُسَافِرِ؛ فِى الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ."

Bize Muhammed b. Beşşar, ona Muhammed b. Cafer, ona Şu'be, ona Seleme b. Küheyl, ona İbrahim et-Teymî, ona Haris b. Süveyd, ona Amr b. Meymun, ona da Huzeyme b. Sabit'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Mestler üzerine mesh etmede (süre), seferî olan bir kimse için üç gün -(Ravi hadisin lafzında şüpheye düşmüş) 'Sanıyorum Hz. Peygamber 'leyâlihinne (üç gece)" lafzını da söylemişti' diyerek hadisi nakletmiştir-ve üç gecedir."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 86, /97

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالَ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ الْحُبَابِ قَالَ حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى خَثْعَمٍ الثُّمَالِىُّ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: "قَالُوا: ’يَا رَسُولَ اللَّهِ، مَا الطُّهُورُ عَلَى الْخُفَّيْنِ؟’ قَالَ: ’لِلْمُسَافِرِ ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ وَلَيَالِيهِنَّ، وَلِلْمُقِيمِ يَوْمٌ وَلَيْلَةٌ’."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb, ona Zeyd b. Hubab, ona Ömer b. Abdullah b. Ebu Has'am es-Sümalî, ona Yahya b. Ebu Kesir, ona Ebu Seleme (b. Abdurrahman), ona da Ebu Hureyre şöyle rivayet etmiştir: "(Sahâbîler Rasulullah'a (sav)), 'Ey Allah'ın Elçisi, mestler üzerine meshin geçerlilik süresi ne kadardır?' diye sordu. Allah Elçisi de (sav): 'Yolcu için üç gün üç gece, yolcu olmayan (yaşadığı yerde bulunan) için ise bir gün bir gecedir.' cevabını verdi."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 86, /97

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ وَبِشْرُ بْنُ هِلاَلٍ الصَّوَّافُ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ بْنُ عَبْدِ الْمَجِيدِ قَالَ حَدَّثَنَا الْمُهَاجِرُ أَبُو مَخْلَدٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى بَكْرَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم: "أَنَّهُ رَخَّصَ لِلْمُسَافِرِ، إِذَا تَوَضَّأَ وَلَبِسَ خُفَّيْهِ ثُمَّ أَحْدَثَ وُضُوءًا، أَنْ يَمْسَحَ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ وَلَيَالِيَهُنَّ؛ وَلِلْمُقِيمِ يَوْمًا وَلَيْلَةً ."

Bize Muhammed b. Beşşar ve Bişr b. Hilal es-Savvaf, onlara Abdulvehhab b. Abdülmecid, ona Muhacir Ebu Mahled, ona Abdurrahman b. Ebu Bekre, ona da babası (Nüfey' b. Mesrûh es-Sekafî) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), seferî olan bir kimseye abdest alıp mestlerini giydikten sonra yeniden abdest aldığı andan itibaren, üç gün üç gece boyunca; yolcu olmayan (yaşadığı yerde bulunan) kimse için ise, bir gün bir gece (mestleri üzerine) mesh etmeye ruhsat vermiştir (izin vermiş; kolaylık tanımıştır)."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 86, /97

حَدَّثَنَا حَرْمَلَةُ بْنُ يَحْيَى وَعَمْرُو بْنُ سَوَّادٍ الْمِصْرِيَّانِ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ أَنْبَأَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ رَزِينٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ أَبِى زِيَادٍ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ قَطَنٍ عَنْ عُبَادَةَ بْنِ نُسَىٍّ عَنْ أُبَىِّ بْنِ عِمَارَةَ -وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَدْ صَلَّى فِى بَيْتِهِ الْقِبْلَتَيْنِ كِلْتَيْهِمَا-: أَنَّهُ قَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: ’أَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ؟’ قَالَ: ’نَعَمْ’. قَالَ: ’يَوْمًا؟’ قَالَ: ’وَيَوْمَيْنِ’. قَالَ: ’وَثَلاَثًا؟’ حَتَّى بَلَغَ سَبْعًا. قَالَ لَهُ: ’وَمَا بَدَا لَكَ’.

Bize her ikisi de Mısırlı olan Harmele b. Yahya ve Amr b. Sevvad, onlara Abdullah b. Vehb, ona Yahya b. Eyyüb, ona Abdurrahman b. Rezîn, ona Muhammed b. Yezid b. Ebu Ziyad, ona Eyyüb b. Katan, ona Ubade b. Nüsey, ona da Übey b. İmara -Rasulullah (sav), evinde her iki kıbleye doğru da namaz kılmıştı- şöyle rivayet etmiştir: Übey b. İmara, Rasulullah'a (sav) "Mestlerimin üzerine mesh edebilir miyim?" diye sormuş, Rasulullah (sav) da 'Evet edebilirsin' cevabını vermiştir. Ardından Übey, 'Bir gün mü meshedeyim?' diye tekrar sormuş, Rasulullah (sav) 'İki gün de mesh edebilirsin' karşılığını vermiştir. Übey, 'üç gün meshedebilir miyim? diye yine sormuş. Böylece yedi güne kadar her bir günün (meshetmeyle alakalı) hükmünü tek tek sormuş. Rasulullah da (sav), 'Dilediğin kadar mesh edebilirsin.' buyurmuştur.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 87, /97

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُوسُفَ السُّلَمِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ حَدَّثَنَا حَيْوَةُ بْنُ شُرَيْحٍ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْبَلَوِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ رَبَاحٍ اللَّخْمِىِّ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ الْجُهَنِىِّ: أَنَّهُ قَدِمَ عَلَى عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ مِنْ مِصْرَ، فَقَالَ: ’مُنْذُ كَمْ لَمْ تَنْزِعْ خُفَّيْكَ؟’ قَالَ: ’مِنَ الْجُمُعَةِ إِلَى الْجُمُعَةِ.’ قَالَ: ’أَصَبْتَ السُّنَّةَ’.

Bize Ahmed b. Yusuf es-Sülemî, ona Ebu Asım (Dahhak b. Mahled), ona Hayve b. Şüreyh, ona Yezid b. Ebu Habib, ona Hakem b. Abdullah el-Belevî, ona Ali b. Rabah el-Lahmî, ona da Ukbe b. Amir el-Cühenî şöyle rivayet etmiştir: Ukbe, Mısır'dan Ömer b. Hattab'ın yanına gelmişti. Ömer ona, 'Mestlerini kaç günde bir çıkarıyorsun?' diye sordu. O da, 'Cumadan cumaya çıkarıyorum' diye cevap verdi. Bunun üzerine Ömer: 'Sünnete uygun davranmışsın' dedi.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 87, /97

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْهَاشِمِيُّ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ يَعْنِي ابْنَ جَعْفَرٍ أَخْبَرَنِي شَرِيكٌ يَعْنِي ابْنَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي نَمِرٍ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا السَّائِبِ مَوْلَى هِشَامِ بْنِ زُهْرَةَ يَقُولُ سَمِعْتُ الْمُغِيرَةَ بْنَ شُعْبَةَ يَقُولُ: خَرَجَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي سَفَرٍ، فَنَزَلَ مَنْزِلًا، فَتَبَرَّزَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَتَبِعْتُهُ بِإِدَاوَةٍ، فَصَبَبْتُ عَلَيْهِ، فَتَوَضَّأَ، وَمَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ.

Bize Süleyman b. Davud el-Hâşimî, ona İsmail b. Cafer, ona Şerik b. Abdullah b. Ebu Nemir, ona Hişam b. Zühre'nin azatlı kölesi Ebu Sâib (Abdullah b. Sâib), ona da Muğire b. Şube şöyle haber vermiştir: Hz. Peygamber (sav) bir yolculuğa çıktı. Bir yerde konakladı. (Tuvalet) İhtiyacı için insanlardan uzaklaştı. Ben de elimde bir su kabıyla O'nu takip ettim. O'na (sav) su döktüm; abdest aldı. (Abdest alırken) mestleri üzerine mesh etti.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Muğire b. Şu'be 18417, 6/238

حَدَّثَنَا يَعْلَى بْنُ مُوسَى الْجُهَنِيُّ ، عَنْ عَمْرو الْجَمَالِ الأَسْوَدِ قَالَ : سَأَلْتُ عَنْهُ سَالِمًا ؟ فَقَالَ : لِلْمُسَافِرِ ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ وَثَلاَثُ لَيَالٍ وَلِلْمُقِيمِ يَوْمٌ وَلَيْلَةٌ.

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 1927, 2/261

171 - حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ، حَدَّثَنَا زَيْدٌ،، عَنْ خَالِدِ بْنِ أَبِي بَكْرٍ، حَدَّثَنَا سَالِمٌ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، عَنْ عُمَرَ، قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ «يَأْمُرُنَا بِالْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ، لِلْمُسَافِرِ ثَلَاثَةُ أَيَّامٍ وَلَيَالِيهِنَّ، وَلِلْمُقِيمِ يَوْمٌ وَلَيْلَةٌ»

• Ebû Ya'lâ el-Mevsılî Müsned-i Ebû Ya'la Ömer İbnü'l-Hattab ani'n-Nebî 171, 1/158

حَدَّثَنَا الْفَضْلُ بْنُ دُكَيْنٍ وَيَحْيَى بْنُ آدَمَ ، عَنْ حَسَنِ بْنِ صَالِحٍ ، عَنْ عَاصِمٍ ، عَنْ سَالِمٍ ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ ، عَنْ عُمَرَ ، قَالَ : رَأَيْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ بِالْمَاءِ فِي السَّفَرِ.

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 1885, 2/249