حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ مَخْلَدٍ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ قَالَ حَدَّثَنِى يَحْيَى قَالَ حَدَّثَتْنِى عَمْرَةُ قَالَتْ سَمِعْتُ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - تَقُولُ خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لِخَمْسٍ بَقِينَ مِنْ ذِى الْقَعْدَةِ ، وَلاَ نَرَى إِلاَّ الْحَجَّ ، حَتَّى إِذَا دَنَوْنَا مِنْ مَكَّةَ أَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَنْ لَمْ يَكُنْ مَعَهُ هَدْىٌ إِذَا طَافَ بِالْبَيْتِ ثُمَّ يَحِلُّ . قَالَتْ عَائِشَةُ - رضى الله عنها - فَدُخِلَ عَلَيْنَا يَوْمَ النَّحْرِ بِلَحْمِ بَقَرٍ فَقُلْتُ مَا هَذَا فَقِيلَ ذَبَحَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم عَنْ أَزْوَاجِهِ . قَالَ يَحْيَى فَذَكَرْتُ هَذَا الْحَدِيثَ لِلْقَاسِمِ . فَقَالَ أَتَتْكَ بِالْحَدِيثِ عَلَى وَجْهِهِ .
Öneri Formu
Hadis Id, No:
11608, B001720
Hadis:
حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ مَخْلَدٍ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ قَالَ حَدَّثَنِى يَحْيَى قَالَ حَدَّثَتْنِى عَمْرَةُ قَالَتْ سَمِعْتُ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - تَقُولُ خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لِخَمْسٍ بَقِينَ مِنْ ذِى الْقَعْدَةِ ، وَلاَ نَرَى إِلاَّ الْحَجَّ ، حَتَّى إِذَا دَنَوْنَا مِنْ مَكَّةَ أَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَنْ لَمْ يَكُنْ مَعَهُ هَدْىٌ إِذَا طَافَ بِالْبَيْتِ ثُمَّ يَحِلُّ . قَالَتْ عَائِشَةُ - رضى الله عنها - فَدُخِلَ عَلَيْنَا يَوْمَ النَّحْرِ بِلَحْمِ بَقَرٍ فَقُلْتُ مَا هَذَا فَقِيلَ ذَبَحَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم عَنْ أَزْوَاجِهِ . قَالَ يَحْيَى فَذَكَرْتُ هَذَا الْحَدِيثَ لِلْقَاسِمِ . فَقَالَ أَتَتْكَ بِالْحَدِيثِ عَلَى وَجْهِهِ .
Tercemesi:
Bize Halid b. Mahled, ona Süleyman, ona Yahya, ona Amre, ona da Âişe’yi (r.anhâ) şöyle demiştir:
"Bizler Zülkâde’nin bitmesine beş gün kala Rasulullah (sav) ile birlikte çıktık. Yalnız hac yapılacağı kanaatinde idik. Nihâyet Mekke’ye yaklaştığımızda Rasulullah (sav) beraberinde hediyelik kurbanlık bulunmayan kimselere Beyt’i tavaf ettikten sonra ihramdan çıkmalarını emir buyurdu." Âişe (r.anhâ) dedi ki: "Kurban bayramı birinci (Nahr) günü bize sığır eti getirildi. Ben: Bu ne? deyince, bana: Nebi (sav) zevceleri adına kurban kesti, denildi."
Yahya dedi ki: Ben bu hadisi Kasım’a zikrettim. O: 'O kadın (Amre) sana hadisi olduğu gibi rivayet etmiştir' dedi.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, Sahîh-i Buhârî, Hac 124, 1/529
Senetler:
1. Ümmü Abdullah Aişe bt. Ebu Bekir es-Sıddîk (Aişe bt. Abdullah b. Osman b. Âmir)
2. Amre bt. Abdurrahman el-Ensâriyye (Amre bt. Abdurrahman b. Sa'd b. Zürâre)
3. Ebu Said Yahyâ b. Saîd el-Ensârî (Yahyâ b. Saîd b. Kays b. Amr)
4. Ebu Muhammed Süleyman b. Bilal el-Kuraşi (Süleyman b. Bilal)
5. Ebu Heysem Halid b. Mahled el-Katavâni (Halid b. Mahled)
Konular:
Hac, Hz. Peygamber'in haccı
Hac, Umreye tebdili, feshi
حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالَ حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ قَالَ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ أَبِى الْعَالِيَةِ الْبَرَّاءِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ - رضى الله عنهما - قَالَ قَدِمَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم وَأَصْحَابُهُ لِصُبْحِ رَابِعَةٍ يُلَبُّونَ بِالْحَجِّ ، فَأَمَرَهُمْ أَنْ يَجْعَلُوهَا عُمْرَةً إِلاَّ مَنْ مَعَهُ الْهَدْىُ . تَابَعَهُ عَطَاءٌ عَنْ جَابِرٍ .
Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Ata b. Ebu Rabah arasında inkita vardır.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
278566, B001085-2
Hadis:
حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالَ حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ قَالَ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ أَبِى الْعَالِيَةِ الْبَرَّاءِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ - رضى الله عنهما - قَالَ قَدِمَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم وَأَصْحَابُهُ لِصُبْحِ رَابِعَةٍ يُلَبُّونَ بِالْحَجِّ ، فَأَمَرَهُمْ أَنْ يَجْعَلُوهَا عُمْرَةً إِلاَّ مَنْ مَعَهُ الْهَدْىُ . تَابَعَهُ عَطَاءٌ عَنْ جَابِرٍ .
Tercemesi:
Bize Musa b. İsmail, ona Vuheyb ona Eyyûb, ona Ebu’l-Âliye el-Berrâ ona ,İbn Abbas’ın (r.anhumâ) şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) ile ashabı (Zülhiccenin) dördüncü günü sabahında hac için telbiye getirerek (Mekke’ye) geldiler. Beraberinde hediyelik kurbanlıkları bulunanlar dışında, onlara bu hacniyetlerini umre umre niyeti ile değiştirmelerini emretti.
Ata, Câbir’den rivayetle ona mütâbaat etmiştir.
Açıklama:
Rivayet muallaktır; Buhari ile Ata b. Ebu Rabah arasında inkita vardır.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, Sahîh-i Buhârî, Ebvâbu Taksîri'-Salât 3, 1/403
Senetler:
1. Cabir b. Abdullah el-Ensârî (Cabir b. Abdullah b. Amr b. Haram b. Salebe)
2. Ebu Muhammed Ata b. Ebu Rabah el-Kuraşî (Ata b. Eslem)
Konular:
Hac, Umreye tebdili, feshi
KTB, NAMAZ,
Öneri Formu
Hadis Id, No:
30715, İM002984
Hadis:
حَدَّثَنَا أَبُو مُصْعَبٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ الدَّرَاوَرْدِىُّ عَنْ رَبِيعَةَ بْنِ أَبِى عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ بِلاَلِ بْنِ الْحَارِثِ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَرَأَيْتَ فَسْخَ الْحَجِّ فِى الْعُمْرَةِ لَنَا خَاصَّةً أَمْ لِلنَّاسِ عَامَّةً فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « بَلْ لَنَا خَاصَّةً » .
Tercemesi:
Bize Ebu Mus'ab, ona Abdülaziz b. Muhammed ed-Derâverdî, ona Rabî'a b. Ebu Abdurrahman, ona el-Haris b. Bilal b. el-Haris şöyle demiştir: Ben Resûl-i Ekrem'e (sav): Yâ Rasulullah! Haccın Umre'ye çevrilmesi hükmü (Veda haccı yolculuğuna katılan) bizlere mi mahsustur? yoksa bütün insanlara umumî midir? Bunu bize bildir, dedim. Bunun üzerine Rasulullah (sav):
"Bu hüküm umûmî değil, bize (yâni Veda haccı yolculuğuna katılanlara) mahsustur," buyurdu.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
İbn Mâce, Sünen-i İbn Mâce, Menâsik 42, /484
Senetler:
1. Bilal b. Haris (Bilal b. Haris b. Ukeym b. Sa'd)
2. Haris b. Bilal el-Müzenî (Hâris b. Bilal b. Hâris)
3. Ebu Osman Rabî'a er-Rey (Rabî'a b. Ferrûh)
4. Ebu Muhammed Abdülaziz b. Muhammed ed-Derâverdî (Abdülaziz b. Muhammed b. Ubeyd b. Ebu Ubeyd)
5. Ahmed b. Ebu Bekir el-Kuraşî (Ahmed b. Kasım b. Haris b. Zürare)
Konular:
Hac, Umreye tebdili, feshi
Öneri Formu
Hadis Id, No:
30896, İM003074
Hadis:
حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ حَدَّثَنَا حَاتِمُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ دَخَلْنَا عَلَى جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ فَلَمَّا انْتَهَيْنَا إِلَيْهِ سَأَلَ عَنِ الْقَوْمِ حَتَّى انْتَهَى إِلَىَّ فَقُلْتُ أَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ . فَأَهْوَى بِيَدِهِ إِلَى رَأْسِى فَحَلَّ زِرِّى الأَعْلَى ثُمَّ حَلَّ زِرِّى الأَسْفَلَ ثُمَّ وَضَعَ كَفَّهُ بَيْنَ ثَدْيَىَّ وَأَنَا يَوْمَئِذٍ غُلاَمٌ شَابٌّ فَقَالَ مَرْحَبًا بِكَ سَلْ عَمَّا شِئْتَ . فَسَأَلْتُهُ وَهُوَ أَعْمَى فَجَاءَ وَقْتُ الصَّلاَةِ فَقَامَ فِى نِسَاجَةٍ مُلْتَحِفًا بِهَا كُلَّمَا وَضَعَهَا عَلَى مَنْكِبَيْهِ رَجَعَ طَرَفَاهَا إِلَيْهِ مِنْ صِغَرِهَا وَرِدَاؤُهُ إِلَى جَانِبِهِ عَلَى الْمِشْجَبِ فَصَلَّى بِنَا فَقُلْتُ أَخْبِرْنَا عَنْ حَجَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم . فَقَالَ بِيَدِهِ فَعَقَدَ تِسْعًا وَقَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَكَثَ تِسْعَ سِنِينَ لَمْ يَحُجَّ فَأَذَّنَ فِى النَّاسِ فِى الْعَاشِرَةِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَاجٌّ فَقَدِمَ الْمَدِينَةَ بَشَرٌ كَثِيرٌ كُلُّهُمْ يَلْتَمِسُ أَنْ يَأْتَمَّ بِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَيَعْمَلَ بِمِثْلِ عَمَلِهِ فَخَرَجَ وَخَرَجْنَا مَعَهُ فَأَتَيْنَا ذَا الْحُلَيْفَةِ فَوَلَدَتْ أَسْمَاءُ بِنْتُ عُمَيْسٍ مُحَمَّدَ بْنَ أَبِى بَكْرٍ فَأَرْسَلَتْ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَيْفَ أَصْنَعُ قَالَ « اغْتَسِلِى وَاسْتَثْفِرِى بِثَوْبٍ وَأَحْرِمِى » . فَصَلَّى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى الْمَسْجِدِ ثُمَّ رَكِبَ الْقَصْوَاءَ . حَتَّى إِذَا اسْتَوَتْ بِهِ نَاقَتُهُ عَلَى الْبَيْدَاءِ - قَالَ جَابِرٌ نَظَرْتُ إِلَى مَدِّ بَصَرِى مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ بَيْنَ رَاكِبٍ وَمَاشٍ وَعَنْ يَمِينِهِ مِثْلُ ذَلِكَ وَعَنْ يَسَارِهِ مِثْلُ ذَلِكَ وَمِنْ خَلْفِهِ مِثْلُ ذَلِكَ وَرَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بَيْنَ أَظْهُرِنَا وَعَلَيْهِ يَنْزِلُ الْقُرْآنُ وَهُوَ يَعْرِفُ تَأْوِيلَهُ مَا عَمِلَ بِهِ مِنْ شَىْءٍ عَمِلْنَا بِهِ فَأَهَلَّ بِالتَّوْحِيدِ « لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ لَبَّيْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ إِنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَكَ وَالْمُلْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ » . وَأَهَلَّ النَّاسُ بِهَذَا الَّذِى يُهِلُّونَ بِهِ فَلَمْ يَرُدَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلَيْهِمْ شَيْئًا مِنْهُ وَلَزِمَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَلْبِيَتَهُ . قَالَ جَابِرٌ لَسْنَا نَنْوِى إِلاَّ الْحَجَّ لَسْنَا نَعْرِفُ الْعُمْرَةَ حَتَّى إِذَا أَتَيْنَا الْبَيْتَ مَعَهُ اسْتَلَمَ الرُّكْنَ فَرَمَلَ ثَلاَثًا وَمَشَى أَرْبَعًا ثُمَّ قَامَ إِلَى مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ فَقَالَ « ( وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى ) » . فَجَعَلَ الْمَقَامَ بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْبَيْتِ فَكَانَ أَبِى يَقُولُ - وَلاَ أَعْلَمُهُ إِلاَّ ذَكَرَهُ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم - إِنَّهُ كَانَ يَقْرَأُ فِى الرَّكْعَتَيْنِ ( قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ ) وَ ( قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ) . ثُمَّ رَجَعَ إِلَى الْبَيْتِ فَاسْتَلَمَ الرُّكْنَ ثُمَّ خَرَجَ مِنَ الْبَابِ إِلَى الصَّفَا حَتَّى إِذَا دَنَا مِنَ الصَّفَا قَرَأَ « ( إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ ) . نَبْدَأُ بِمَا بَدَأَ اللَّهُ بِهِ » . فَبَدَأَ بِالصَّفَا . فَرَقِىَ عَلَيْهِ حَتَّى رَأَى الْبَيْتَ فَكَبَّرَ اللَّهَ وَهَلَّلَهُ وَحَمِدَهُ وَقَالَ « لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيِى وَيُمِيتُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ أَنْجَزَ وَعْدَهُ وَنَصَرَ عَبْدَهُ وَهَزَمَ الأَحْزَابَ وَحْدَهُ » . ثُمَّ دَعَا بَيْنَ ذَلِكَ وَقَالَ مِثْلَ هَذَا ثَلاَثَ مَرَّاتٍ ثُمَّ نَزَلَ إِلَى الْمَرْوَةِ فَمَشَى حَتَّى إِذَا انْصَبَّتْ قَدَمَاهُ رَمَلَ فِى بَطْنِ الْوَادِى حَتَّى إِذَا صَعِدَتَا - يَعْنِى قَدَمَاهُ - مَشَى حَتَّى أَتَى الْمَرْوَةَ فَفَعَلَ عَلَى الْمَرْوَةِ كَمَا فَعَلَ عَلَى الصَّفَا فَلَمَّا كَانَ آخِرُ طَوَافِهِ عَلَى الْمَرْوَةِ . قَالَ « لَوْ أَنِّى اسْتَقْبَلْتُ مِنْ أَمْرِى مَا اسْتَدْبَرْتُ لَمْ أَسُقِ الْهَدْىَ وَجَعَلْتُهَا عُمْرَةً فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ لَيْسَ مَعَهُ هَدْىٌ فَلْيَحْلِلْ وَلْيَجْعَلْهَا عُمْرَةً » . فَحَلَّ النَّاسُ كُلُّهُمْ وَقَصَّرُوا إِلاَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَمَنْ كَانَ مَعَهُ الْهَدْىُ فَقَامَ سُرَاقَةُ بْنُ مَالِكِ بْنِ جُعْشُمٍ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَلِعَامِنَا هَذَا أَمْ لأَبَدِ الأَبَدِ قَالَ فَشَبَّكَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَصَابِعَهُ فِى الأُخْرَى وَقَالَ « دَخَلَتِ الْعُمْرَةُ فِى الْحَجِّ هَكَذَا - مَرَّتَيْنِ - لاَ بَلْ لأَبَدِ الأَبَدِ » . قَالَ وَقَدِمَ عَلِىٌّ بِبُدْنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . فَوَجَدَ فَاطِمَةَ مِمَّنْ حَلَّ وَلَبِسَتْ ثِيابًا صَبِيغًا وَاكْتَحَلَتْ فَأَنْكَرَ ذَلِكَ عَلَيْهَا عَلِىٌّ فَقَالَتْ أَمَرَنِى أَبِى بِهَذَا . فَكَانَ عَلِىٌّ يَقُولُ بِالْعِرَاقِ فَذَهَبْتُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مُحَرِّشًا عَلَى فَاطِمَةَ فِى الَّذِى صَنَعَتْهُ مُسْتَفْتِيًا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى الَّذِى ذَكَرَتْ عَنْهُ وَأَنْكَرْتُ ذَلِكَ عَلَيْهَا . فَقَالَ « صَدَقَتْ صَدَقَتْ مَاذَا قُلْتَ حِينَ فَرَضْتَ الْحَجَّ » . قَالَ قُلْتُ اللَّهُمَّ إِنِّى أُهِلُّ بِمَا أَهَلَّ بِهِ رَسُولُكَ صلى الله عليه وسلم . قَالَ « فَإِنَّ مَعِىَ الْهَدْىَ فَلاَ تَحِلَّ » . قَالَ فَكَانَ جَمَاعَةُ الْهَدْىِ الَّذِى جَاءَ بِهِ عَلِىٌّ مِنَ الْيَمَنِ وَالَّذِى أَتَى بِهِ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم مِنَ الْمَدِينَةِ مِائَةً ثُمَّ حَلَّ النَّاسُ كُلُّهُمْ وَقَصَّرُوا إِلاَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَمَنْ كَانَ مَعَهُ هَدْىٌ فَلَمَّا كَانَ يَوْمُ التَّرْوِيَةِ وَتَوَجَّهُوا إِلَى مِنًى أَهَلُّوا بِالْحَجِّ . فَرَكِبَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَصَلَّى بِمِنًى الظُّهْرَ وَالْعَصْرَ وَالْمَغْرِبَ وَالْعِشَاءَ وَالصُّبْحَ ثُمَّ مَكَثَ قَلِيلاً حَتَّى طَلَعَتِ الشَّمْسُ وَأَمَرَ بِقُبَّةٍ مِنْ شَعَرٍ فَضُرِبَتْ لَهُ بِنَمِرَةَ فَسَارَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لاَ تَشُكُّ قُرَيْشٌ إِلاَّ أَنَّهُ وَاقِفٌ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ أَوِ الْمُزْدَلِفَةِ كَمَا كَانَتْ قُرَيْشٌ تَصْنَعُ فِى الْجَاهِلِيَّةِ فَأَجَازَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى أَتَى عَرَفَةَ فَوَجَدَ الْقُبَّةَ قَدْ ضُرِبَتْ لَهُ بِنَمِرَةَ فَنَزَلَ بِهَا حَتَّى إِذَا زَاغَتِ الشَّمْسُ أَمَرَ بِالْقَصْوَاءِ فَرُحِلَتْ لَهُ فَرَكِبَ حَتَّى أَتَى بَطْنَ الْوَادِى فَخَطَبَ النَّاسَ فَقَالَ « إِنَّ دِمَاءَكُمْ وَأَمْوَالَكُمْ عَلَيْكُمْ حَرَامٌ كَحُرْمَةِ يَوْمِكُمْ هَذَا فِى شَهْرِكُمْ هَذَا فِى بَلَدِكُمْ هَذَا أَلاَ وَإِنَّ كُلَّ شَىْءٍ مِنْ أَمْرِ الْجَاهِلِيَّةِ مَوْضُوعٌ تَحْتَ قَدَمَىَّ هَاتَيْنِ وَدِمَاءُ الْجَاهِلِيَّةِ مَوْضُوعَةٌ وَأَوَّلُ دَمٍ أَضَعُهُ دَمُ رَبِيعَةَ بْنِ الْحَارِثِ - كَانَ مُسْتَرْضِعًا فِى بَنِى سَعْدٍ فَقَتَلَتْهُ هُذَيْلٌ - وَرِبَا الْجَاهِلِيَّةِ مَوْضُوعٌ وَأَوَّلُ رِبًا أَضَعُهُ رِبَانَا رِبَا الْعَبَّاسِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَإِنَّهُ مَوْضُوعٌ كُلُّهُ فَاتَّقُوا اللَّهَ فِى النِّسَاءِ فَإِنَّكُمْ أَخَذْتُمُوهُنَّ بِأَمَانَةِ اللَّهِ وَاسْتَحْلَلْتُمْ فُرُوجَهُنَّ بِكَلِمَةِ اللَّهِ وَإِنَّ لَكُمْ عَلَيْهِنَّ أَنْ لاَ يُوطِئْنَ فُرُشَكُمْ أَحَدًا تَكْرَهُونَهُ فَإِنْ فَعَلْنَ ذَلِكَ فَاضْرِبُوهُنَّ ضَرْبًا غَيْرَ مُبَرِّحٍ وَلَهُنَّ عَلَيْكُمْ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَقَدْ تَرَكْتُ فِيكُمْ مَا لَمْ تَضِلُّوا إِنِ اعْتَصَمْتُمْ بِهِ كِتَابُ اللَّهِ وَأَنْتُمْ مَسْئُولُونَ عَنِّى فَمَا أَنْتُمْ قَائِلُونَ » . قَالُوا نَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ وَأَدَّيْتَ وَنَصَحْتَ . فَقَالَ بِإِصْبَعِهِ السَّبَّابَةِ إِلَى السَّمَاءِ وَيَنْكُبُهَا إِلَى النَّاسِ « اللَّهُمَّ اشْهَدِ اللَّهُمَّ اشْهَدْ » . ثَلاَثَ مَرَّاتٍ ثُمَّ أَذَّنَ بِلاَلٌ ثُمَّ أَقَامَ فَصَلَّى الظُّهْرَ ثُمَّ أَقَامَ فَصَلَّى الْعَصْرَ وَلَمْ يُصَلِّ بَيْنَهُمَا شَيْئًا ثُمَّ رَكِبَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى أَتَى الْمَوْقِفَ فَجَعَلَ بَطْنَ نَاقَتِهِ إِلَى الصَّخَرَاتِ وَجَعَلَ حَبْلَ الْمُشَاةِ بَيْنَ يَدَيْهِ وَاسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ فَلَمْ يَزَلْ وَاقِفًا حَتَّى غَرَبَتِ الشَّمْسُ وَذَهَبَتِ الصُّفْرَةُ قَلِيلاً حَتَّى غَابَ الْقُرْصُ وَأَرْدَفَ أُسَامَةَ بْنَ زَيْدٍ خَلْفَهُ فَدَفَعَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَقَدْ شَنَقَ الْقَصْوَاءَ بِالزِّمَامِ حَتَّى إِنَّ رَأْسَهَا لَيُصِيبُ مَوْرِكَ رَحْلِهِ وَيَقُولُ بِيَدِهِ الْيُمْنَى « أَيُّهَا النَّاسُ السَّكِينَةَ السَّكِينَةَ » . كُلَّمَا أَتَى حَبْلاً مِنَ الْحِبَالِ أَرْخَى لَهَا قَلِيلاً حَتَّى تَصْعَدَ ثُمَّ أَتَى الْمُزْدَلِفَةَ فَصَلَّى بِهَا الْمَغْرِبَ وَالْعِشَاءَ بِأَذَانٍ وَاحِدٍ وَإِقَامَتَيْنِ وَلَمْ يُصَلِّ بَيْنَهُمَا شَيْئًا ثُمَّ اضْطَجَعَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى طَلَعَ الْفَجْرُ فَصَلَّى الْفَجْرَ حِينَ تَبَيَّنَ لَهُ الصُّبْحُ بِأَذَانٍ وَإِقَامَةٍ ثُمَّ رَكِبَ الْقَصْوَاءَ حَتَّى أَتَى الْمَشْعَرَ الْحَرَامَ فَرَقِىَ عَلَيْهِ فَحَمِدَ اللَّهَ وَكَبَّرَهُ وَهَلَّلَهُ فَلَمْ يَزَلْ وَاقِفًا حَتَّى أَسْفَرَ جِدًّا ثُمَّ دَفَعَ قَبْلَ أَنْ تَطْلُعَ الشَّمْسُ وَأَرْدَفَ الْفَضْلَ بْنَ الْعَبَّاسِ وَكَانَ رَجُلاً حَسَنَ الشَّعَرِ أَبْيَضَ وَسِيمًا فَلَمَّا دَفَعَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَرَّ الظُّعُنُ يَجْرِينَ فَطَفِقَ يَنْظُرُ إِلَيْهِنَّ فَوَضَعَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَدَهُ مِنَ الشِّقِّ الآخَرِ فَصَرَفَ الْفَضْلُ وَجْهَهُ مِنَ الشِّقِّ الآخَرِ يَنْظُرُ حَتَّى أَتَى مُحَسِّرًا حَرَّكَ قَلِيلاً ثُمَّ سَلَكَ الطَّرِيقَ الْوُسْطَى الَّتِى تُخْرِجُكَ إِلَى الْجَمْرَةِ الْكُبْرَى حَتَّى أَتَى الْجَمْرَةَ الَّتِى عِنْدَ الشَّجَرَةِ فَرَمَى بِسَبْعِ حَصَيَاتٍ يُكَبِّرُ مَعَ كُلِّ حَصَاةٍ مِنْهَا مِثْلِ حَصَى الْخَذْفِ وَرَمَى مِنْ بَطْنِ الْوَادِى ثُمَّ انْصَرَفَ إِلَى الْمَنْحَرِ فَنَحَرَ ثَلاَثًا وَسِتِّينَ بَدَنَةً بِيَدِهِ وَأَعْطَى عَلِيًّا فَنَحَرَ مَا غَبَرَ وَأَشْرَكَهُ فِى هَدْيِهِ ثُمَّ أَمَرَ مِنْ كُلِّ بَدَنَةٍ بِبَضْعَةٍ فَجُعِلَتْ فِى قِدْرٍ فَطُبِخَتْ فَأَكَلاَ مِنْ لَحْمِهَا وَشَرِبَا مِنْ مَرَقِهَا ثُمَّ أَفَاضَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِلَى الْبَيْتِ فَصَلَّى بِمَكَّةَ الظُّهْرَ فَأَتَى بَنِى عَبْدِ الْمُطَّلِبِ وَهُمْ يَسْقُونَ عَلَى زَمْزَمَ فَقَالَ « انْزِعُوا بَنِى عَبْدِ الْمُطَّلِبِ لَوْلاَ أَنْ يَغْلِبَكُمُ النَّاسُ عَلَى سِقَايَتِكُمْ لَنَزَعْتُ مَعَكُمْ » . فَنَاوَلُوهُ دَلْوًا فَشَرِبَ مِنْهُ .
Tercemesi:
Bize Hişam b. Ammar (es-Sülemî), ona Hâtim b. İsmail (el-Hârisî), ona Cafer b. Muhammed (Cafer es-Sadık), ona da babası (Muahmmed el-Bâkır) rivayet etmiş ve şöyle demiştir:
Cabir b. Abdullah’ın huzuruna vardık. Yanına gelince orada bulunan topluluğa kim olduklarını sordu. Nihayet sıra bana geldi. Ben Muhammed b. Ali b. Hüseyin’in (Muhammed el-Bâkır’ın) oğluğum, dedim. Elini uzatarak başıma doğru doğru eğildi ve gömleğimin en üst düğmesini çözdü. Sonra da onun altındaki düğmemi çözdü. Ardından elini iki mememim arasına (göğsümün üzerine) koydu. O zamanlar ben, genç bir çocuktum. “Merhaba sana. İstediğin şeyi sorabilirsin.” dedi. Ben de kendisine sordum. O sıralar Cabir b. Abdullah âmâ idi. Derken namaz vakti geldi. Bir örtüğe bürünmüş şekilde ayağa kalktı. Örtüyü omuzuna her koyuşunda örtü küçük olduğu için iki ucu aşağı düşüyordu. Bu esnada ridası da askıdaydı. Bize namaz kıldırdı. Bize Rasulullah’ın (sav) haccını anlatabilir misiniz? diye sormuştum. Eliyle işaret etti. Parmaklarıyla dokuzu gösterdi ve şöyle dedi:
“Rasulullah (sav) dokuz yıl hac etmeden kaldı. Onuncu yılda insanlar arasında; ‘Rasulullah (sav), hacca gidecektir.’ diye ilan ettirdi. Bunun üzerine Medine’ye birçok insan geldi. Hepsi de Rasulullah’a (sav) uyma ve onun yaptığı gibi yapma arayışındaydılar. Böyleyken Rasulullah (sav) hac için yola çıktı. Bizler de kendisiyle birlikte yola çıktık. Zülhuleyfe’ye geldik. Derken Esma bt. Umeys, Muhammed b. Ebu Bekir’i doğurdu. ‘Ne yapmam gerekiyor?’ diye Rasulullah’a (sav) haber gönderdi. Rasulullah (sav); ‘Banyo yap, ped olarak bir bez bağla ve iharama gir.’ buyurdu. Sonra Rasulullah (sav), Zülhuleyfe’deki mescitte namaz kıldırdı. Ardından da devesi Kasvâ’ya bindi. Nihayet devesi kendisini (sav) Beydâ denilen yere getirince gözümün alabildiğince baktım ki Rasulullah’ın önünde kimi yaya kimi binit bir insan kalabalığı. Sağında da bu şekilde, solunda da bu şekilde, arkasında da bu şekilde insan kalabalığı vardı ve Rasulullah (sav) bizim aramızda yer alıyordu. Bu süreçte kendisine Kur’an ayetleri iniyordu. Rasulullah (sav) bu ayetlerin tevilini (nasıl tatbik edeceğini) biliyor; o ne yapıyorsa biz de onu yapıyorduk. İşte böylece Rasulullah (sav) Allah’ı birleyerek yani ‘Lebbeyk, Allahümme lebbeyk. Lâ şerike leke lebbeyk. İnne’l-hamde ve’n-ni’mete leke, ve’l-mülk. Lâ şerike lek.’ [Buyur Allah’ım, buyur! Şüphesiz hamd, nimet ve hükümranlık sana aittir. Senin hiçbir ortağın yoktur.] diyerek telbiye getirdi. İnsanlar da telbiyede kullandıkları ilave övgü dolu bu (bildiğiniz) ifadelerle telbiye getirdiler. Fakat Rasulullah (sav) bu konuda onlara bir şey demedi ve kendi telbiyesine devam etti. [Bu süreçte] bizler sadece hacca niyetlenmiştik. Hac ile birlikte veya bu süreçte umre yapılabileceğini, bilmiyorduk. Nihayet kendisiyle (sav) birlikte Beytullah’a gelince Hacerülesved köşesini selamladı ve üç şavtını remel tarzında [yani çalımlı bir şekilde kısa ve seri adımlarla], dört şavtını da normal bir şekilde yürüyerek Kâbe’yi tavaf etti. Sonra Makam-ı İbrahime’e doğru kalktı ve 'Siz de İbrahim'in makamından bir namaz yeri edinin (orada namaz kılın).' (Bakara 2/125) ayetini okudu. Makam-ı İbrahim’i kendisi ile Beytullah’ın arasına aldı (ve iki rekat namaz kıldı). [Bu arada belirtmeliyim ki] babam (Abdullah el-Ensarî) bu iki rekat namazda Kul yâ eyyühe’l-kâfirûn ve Kul hüvellâhu ehad surelerini okurdu. Sonra Beytullah’a doğru tekrar döndü, Hacerülesved köşesini selamladı ve Safa Tepesi’ne doğru olan kapıdan çıktı. Safa Tepesi’ne yaklaşınca; ‘Şüphesiz Safa ile Merve, Allah’ın belirlediği sembollerdendir.’ (Bakara, 2/158) ayetini okudu ve ‘Allah’ın başladığı şeyle başlıyoruz.’ Buyurdu. Ardından da Safa Tepesi ile sa’y etmeye başladı. Safa Tepesi’nin üzerine doğru çıktı. Beytullah’ı görünce kelme-i tevhidi zikredip Allah’a hamd etti. Şöyle dedi: ‘Lâ ilâhe illellâhu vahdeh. Lâ şerike leh. Enceze va’deh ve nasara abdeh. Ve hezeme’l-ahzâba külleh.’ [Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur. Sadece o vardır. O’nun hiçbir ortağı yoktur. Vadini yerine getirmiş, kuluna yardım etmiş ve küfürde birleşen düşman grupları hezimete uğratmıştır.] Sonra aralarında dua ederek bu sözleri üçer kez tekrar etti. Ardından Merve Tepesi’ne doğru indi ve yürüdü. İki tepe arasında aşağı doğru inince vadinin orta bölgesinde koşar adımlarla ilerledi. Sa’y yolunda yokuş çıkmaya başlayınca da normal bir şekilde yürüdü. Merve Tepesi’ne varınca Merve’de, Safa Tepesi’nde yaptığı şeylerin aynısını yaptı. Sa’yinin son turu Merve’de son bulunca şöyle dedi: ‘Sonradan gördüğüm bu durumu önceden görmüş olsaydım, (Medine'den) hedy kurbanlıklarını getirmez ve yaptığım bu tavaf ve sa’yi bir umre sayardım. Aranızdan her kimin beraberinde hedy kurbanlığı yoksa ihramdan çıksın ve yaptığı tavaf ile sa’yini bir umre saysın.’ Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) ve beraberinde hedy kurbanlıkları olanlar hariç insanların hepsi ihramdan çıktılar ve saçlarını kısalttılar. Bu sırada Sürâka b. Malik b. Cü’şum kaktı ve ‘Ya Rasulallah! Bu uygulama, bu senemize mi mahsus yoksa ilanihaye mi geçerli olacak?’ diye sordu. Rasulullah (sav) parmaklarını birbirine geçirdi ve iki kez; ‘Umre, hacca şu şekilde dahil olmuştur. Hayır. Bilakis, ilanihaye geçerlidir.’ buyurdu. Sonra Ali (b. Ebu Talib), Hz. Peygamber’e (sav) ait hedy develerini getirdi. Fâtıma’yı ihramdan çıkmış, boyalı elbiseler giymiş ve sürme çekmiş bir vaziyette buldu. Onun bu halini hoş karşılamadı. Bunun üzerine Fâtıma; ‘Babam bana, böyle yapmamı emretti.’ dedi. Ali (b. Ebu Talib), Irak’ta halifeyken şöyle anlatıyordu: ‘Yaptıkları konusunda Fâtıma’ya karşı tepki göstermesini sağlamak, söyledikleri sözler ve gösterdiğim tepki konusunda kendisinden (sav) fetva sormak için Rasulullah’ın (sav) yanına gittim. Fakat O (sav); ‘Doğru söylemiş, doğru söylemiş. Hac için ihrama girdiğinde sen ne söylemiştin?’ diye sordu. ‘Allah’ım! Rasulün her ne için ihrama girmişse ben de o niyetle ihrama giriyorum, dedim.’ diye cevap verdim. Bunun üzerine; ‘Benimle birlikte hedy kurbanlıkları var. O halde sen de ihramdan çıkma.’ Buyurdular.’ Ali’nin (b. Ebu Talib) Yemen’den getirdiği hedy kurbanlıkları ve Hz. Peygamber’in (sav) Medine’den getirdiklerinin toplamı yüz taneydi. Sonra Hz. Peygamber (sav) ve beraberinde hedy kurbanlığı olanlar hariç olmak üzere herkes ihramdan çıktı. Nihayet terviye günü (Zilhicce’nin sekizinci günü) olunca ve Mina’ya doğru yönelince hac için telbiye getirip ihrama girdiler. Rasulullah (sav) devesine binip yola çıktı. Mina’da öğle, ikindi, akşam, yatsı ve sabah namazlarını kıldı. Sonra kısa bir müddet bekledi. Nihayet güneş doğdu. Bir kıl çadırı kurulmasını emretti; Nemire’de kendisi için bir çadır kuruldu. Ardından Rasulullah (sav) (vakfeye durmak için) yürüdü. Kureyş, kendilerinin cahiliye döneminde yaptıkları gibi onun da (sav) mutlaka Meş’ar-i Haram denilen yerde veya Müzdelife’de vakfeye duracağından şüphe etmiyordu. Oysa Rasulullah (sav) buraları geçti ve Arafat’a vardı. Nemire’de kendisi için çadırın kurulmuş olduğunu gördü, çadıra indi. Güneş batıya doğru meyledince devesi Kasvâ’nın hazırlanmasını emretti; kendisi (sav) için devenin üzerine hevdec bağlandı, Rasulullah da (sav) devesine bindi. Vadinin orta bölgesine (Urane’ye) kadar geldi ve orada insanlara bir hutbe irat etti ve şöyle buyurdu:
‘Şüphesiz kanlarınız ve mallarınız; bu ayınızda, bu beldenizde bu gününüz nasıl haramsa öğlece birbirinize haramdır. Dikkat edin! Cahiliyeden kalma bütün yanlış uygulamalar, kaldırılmış ve şu iki ayağımın altına alınmıştır. Cahiliye döneminden kalma bütün kan davaları kaldırılmıştır. İlk kaldırılan kan davası da Rabîa b. Hâris’in kan davasıdır. -Ki bu kişi, Benî Sa’d Kabilesi içerisinde sütannesine verilmiş ve Hüzeyl Kabilesi tarafından öldürülmüştü.- Cahilye döneminden kalma faizler kaldırılmıştır. İlk kaldırdığım faiz ise akrabamız Abbas b. Abdülmuttalib’in alacağı olan faizdir. Faizin tamamı kaldırılmıştır. Kadınlar konusunda Allah’tan sakının! Hiç kuşkusuz sizler, onları, Allah’ın birer emaneti olarak aldınız ve Allah’ın sözü ile kendinize helal kıldınız. İstemediğiniz hiç kimseyi hareminize almamak gibi şüphesiz sizlerin onlar üzerinde bir takım haklarınız vardır. Eğer onlar bunlara aykırı davranırlar da sizler de yaralamayacak şekilde kendilerine hafifçe vurmuş olursanız bunda bir beis olmaz. Onların rızıkları, giyimleri örfe uygun bir şekilde sizlerin sorumluluğundadır. Aranızda, kendisine sıkıca tutunduğunuz sürece haktan ayrılmayacağınız bir şey bırakıyorum: Allah’ın kitabı! Kıyamet Günü, sizlere benim hakkımda sorulacaktır. Cevabınız ne olacak?’ Rasulullah’ın bu sorusuna insanlar; ‘Şüphesiz Allah’ın emrettiklerini tebliğ ettin, onları yerine getirdin ve bu konuda samimiydin.’ diyerek karşılık verdiler. Bunun üzerine Rasulullah (sav) işaret parmağını semaya kaldırdı ve insanlara doğru indirerek üç kez; ‘Allah’ım! Şahit ol! Allah’ım! Şahit ol!’ dedi. Sonra Bilal ezan okudu, kamet getirdi ve Rasulullah (sav) öğle namazını kıldırdı. Sonra Bilal tekrar kamet getirdi ve Rasulullah (sav) ikindi namazını kıldırdı. Her iki namaz arasında her hangi bir nafile namaz kılmadı. Sonra Rasulullah (sav) devesine bindi. Vakfe yerine gelince devesinin karnını Cebeli Rahme’nin üzerindeki düz kayalara doğru tuttu, yayaların kullanacağı yolu da önüne aldı ve kıbleye doğru döndü. Bu şekilde vakfeye devam etti. Nihayet güneş batmaya yüz tuttu ve ufuktaki sarılık biraz kayboldu. Güneşin yuvarlağı tamamen kaybolunca da Üzame b. Zeyd’i arkasına bindirdi [ve Müzdelife’ye doğru yola koyuldu]. Bu esnada [yokuş aşağı deveyi kontrol edebilmek için] yularıyla devesi Kasva’nın başını iyice eğmişti. Öyle ki Kasva’nın başı, hevdecin ayak üzengisine değiyordu. Rasulullah da (sav) eliyle işaret ederek; ‘Ey İnsanlar! Sükunet, sükunet!’ diyordu. Bu sırada ne zaman bir kum tepeciğine gelse bu tepeciğe çıkabilmesi için devesinin yularını biraz gevşetiyordu. Ardından Müzdelife’ye geldi. Orada Akşam ve yatsıyı tek bir ezanla fakat iki kametle kıldırdı. Bu iki namaz arasında herhangi bir nafile namaz kılmadı. Sonra Rasulullah (sav) fecir doğuncaya kadar uyudu. Fecir doğunca kalktı ve sabah vaktinin girdiğini anlayınca bir ezan ve bir kametle sabah namazını kıldırdı. Sonra Kasvâ’ya bindi. Meş’ar-i Haram’a gelip de onun üzerine çıkınca Allah’a hamd etti, tekbir getirdi ve kelime-i tevhidi zikretti. Bu şekilde ortalık iyice aydınlanıncaya kadar vakfede durmaya devam etti. Sonra Güneş henüz doğmadan önce Fadl b. Abbas’ı arkasına bindirip yola koyuldu. Fadl b. Abbas saçları güzel, beyaz tenli ve yakışıklı bir adamdı. Rasulullah (sav) yola koyulunca seri bir şekilde yürüyen kadınlara rastladı. Fadl b. Abbas, onlara bakmaya başladı. Bunun üzerine Rasulullah (sav) elini, öte taraftan onun yüzüne tuttu. Fadl b. Abbas da yüzünü diğer tarafa doğru çevirip bakmaya çalıştı. Nihayet Muhassir denilen yere gelince devesini biraz hızlandırarak seni Büyük Cemre’ye götürecek olan orta yola girdi. Ağacın yanında yer alan Büyük Cemre’ye geldi ve her taşta tekbir getirerek küçük sapan taşı gibi yedi küçük taş attı. Taşları, vadinin orta kısmından atıyordu. Büyük Cemre’ye taşları attıktan sonra kurban kesim yerine geldi. Kendi eliyle kurban olarak altmış üç tane deve kesti. Sonra bıçağı Ali’ye (b. Ebu Talib) verdi. Ali, geriye kalan kurbanlıkları kesti. Rasulullah (sav), kendisine ait hedy kurbanlıklarına Ali’yi de ortak etmişti. Sonra Rasulullah (sav), her bir devenin bir parçasıyla ilgili olarak emir buyurdu. Bunun üzerine etler bir kazana koyuldu ve pişirildi. Rasulullah (sav) ve Ali, o etlerden yediler ve et suyundan içtiler. Sonra Rasulullah (sav) Beytullah’a gitti. Mekke’de öğle namazını kıldı. Ardından Zemzem Kuyusu’nun başında su dağıtmakta olan Abdülmuttalib oğullarının yanına geldi ve ‘Kuyudan su çıkarmaya devam edin, Ey Abdülmuttalib oğulları! Eğer insanların [bunu hac menasikinden zannederek] izdihama yol açıp da sizi sıkıntıya düşürmeleri söz konusu olmasaydı sizinle birlikte kuyudan ben de su çıkarırdım.’ dedi. Bunun üzerine onlar, Rasulullah’a (sav) bir kova uzattılar. O da o kovadan su içti.”
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
İbn Mâce, Sünen-i İbn Mâce, Menâsik 84, /498
Senetler:
1. Cabir b. Abdullah el-Ensârî (Cabir b. Abdullah b. Amr b. Haram b. Salebe)
2. Muhammed el-Bakır (Muhammed b. Ali b. Hüseyin b. Ali)
3. Ebu Abdullah Cafer es-Sâdık (Cafer b. Muhammed b. Ali b. Hüseyin b. Ali b. Ebu Talib)
4. Ebu İsmail Hatim b. İsmail el-Harisî (Hatim b. İsmail b. Muhammed)
5. Hişam b. Ammar es-Sülemî (Hişam b. Ammar es-Sülemî)
Konular:
Aile, ailede şiddet
Güvenlik, Can, Mal, Irz Güvenliği
Hac, Arafat'ta Vakfe
Hac, hayızlı/lohusa kadının
Hac, Hz. Peygamber'in haccı
Hac, ihramdan kurbanla çıkmak
Hac, ihramlının telbiye ve tehlili
Hac, Müzdelifede vakfe ve telbiye
Hac, namazların cem'i
Hac, remel
Hac, Safa ve Merve
Hac, Şeytan taşlama
Hac, traş olma
Hac, Umreye tebdili, feshi
İstilam, hacer-i esvedi öpmek veya el sürmek
Kadın, kadınlara iyi davranmak
Niyet, Hac ve umreye niyet
Sahabe, sünneti sorarak öğrenmeleri
Şiddet, Eziyet, kadını dövme
Siyer, Veda haccı, Hz. Peygamber'in uyarıları
Umre, Hac aylarında umre
Umre, Tavaf, tavafa başlama noktası
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ بْنُ عَبْدِ الْمَجِيدِ عَنْ حَبِيبٍ الْمُعَلِّمِ عَنْ عَطَاءٍ حَدَّثَنِى جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ - رضى الله عنهما - أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَهَلَّ وَأَصْحَابُهُ بِالْحَجِّ وَلَيْسَ مَعَ أَحَدٍ مِنْهُمْ هَدْىٌ ، غَيْرَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَطَلْحَةَ ، وَكَانَ عَلِىٌّ قَدِمَ مِنَ الْيَمَنِ ، وَمَعَهُ الْهَدْىُ فَقَالَ أَهْلَلْتُ بِمَا أَهَلَّ بِهِ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم . وَإِنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَذِنَ لأَصْحَابِهِ أَنْ يَجْعَلُوهَا عُمْرَةً ، يَطُوفُوا بِالْبَيْتِ ، ثُمَّ يُقَصِّرُوا وَيَحِلُّوا ، إِلاَّ مَنْ مَعَهُ الْهَدْىُ ، فَقَالُوا نَنْطَلِقُ إِلَى مِنًى وَذَكَرُ أَحَدِنَا يَقْطُرُ فَبَلَغَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ « لَوِ اسْتَقْبَلْتُ مِنْ أَمْرِى مَا اسْتَدْبَرْتُ مَا أَهْدَيْتُ ، وَلَوْلاَ أَنَّ مَعِى الْهَدْىَ لأَحْلَلْتُ » . وَأَنَّ عَائِشَةَ حَاضَتْ فَنَسَكَتِ الْمَنَاسِكَ كُلَّهَا ، غَيْرَ أَنَّهَا لَمْ تَطُفْ بِالْبَيْتِ قَالَ فَلَمَّا طَهُرَتْ وَطَافَتْ ، قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَتَنْطَلِقُونَ بِعُمْرَةٍ وَحَجَّةٍ ، وَأَنْطَلِقُ بِالْحَجِّ فَأَمَرَ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ أَبِى بَكْرٍ أَنْ يَخْرُجَ مَعَهَا إِلَى التَّنْعِيمِ ، فَاعْتَمَرَتْ بَعْدَ الْحَجِّ فِى ذِى الْحَجَّةِ ، وَأَنَّ سُرَاقَةَ بْنَ مَالِكِ بْنِ جُعْشُمٍ لَقِىَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَهُوَ بِالْعَقَبَةِ ، وَهُوَ يَرْمِيهَا ، فَقَالَ أَلَكُمْ هَذِهِ خَاصَّةً ، يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ « لاَ ، بَلْ لِلأَبَدِ » .
Öneri Formu
Hadis Id, No:
12049, B001785
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ بْنُ عَبْدِ الْمَجِيدِ عَنْ حَبِيبٍ الْمُعَلِّمِ عَنْ عَطَاءٍ حَدَّثَنِى جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ - رضى الله عنهما - أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَهَلَّ وَأَصْحَابُهُ بِالْحَجِّ وَلَيْسَ مَعَ أَحَدٍ مِنْهُمْ هَدْىٌ ، غَيْرَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَطَلْحَةَ ، وَكَانَ عَلِىٌّ قَدِمَ مِنَ الْيَمَنِ ، وَمَعَهُ الْهَدْىُ فَقَالَ أَهْلَلْتُ بِمَا أَهَلَّ بِهِ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم . وَإِنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَذِنَ لأَصْحَابِهِ أَنْ يَجْعَلُوهَا عُمْرَةً ، يَطُوفُوا بِالْبَيْتِ ، ثُمَّ يُقَصِّرُوا وَيَحِلُّوا ، إِلاَّ مَنْ مَعَهُ الْهَدْىُ ، فَقَالُوا نَنْطَلِقُ إِلَى مِنًى وَذَكَرُ أَحَدِنَا يَقْطُرُ فَبَلَغَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ « لَوِ اسْتَقْبَلْتُ مِنْ أَمْرِى مَا اسْتَدْبَرْتُ مَا أَهْدَيْتُ ، وَلَوْلاَ أَنَّ مَعِى الْهَدْىَ لأَحْلَلْتُ » . وَأَنَّ عَائِشَةَ حَاضَتْ فَنَسَكَتِ الْمَنَاسِكَ كُلَّهَا ، غَيْرَ أَنَّهَا لَمْ تَطُفْ بِالْبَيْتِ قَالَ فَلَمَّا طَهُرَتْ وَطَافَتْ ، قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَتَنْطَلِقُونَ بِعُمْرَةٍ وَحَجَّةٍ ، وَأَنْطَلِقُ بِالْحَجِّ فَأَمَرَ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ أَبِى بَكْرٍ أَنْ يَخْرُجَ مَعَهَا إِلَى التَّنْعِيمِ ، فَاعْتَمَرَتْ بَعْدَ الْحَجِّ فِى ذِى الْحَجَّةِ ، وَأَنَّ سُرَاقَةَ بْنَ مَالِكِ بْنِ جُعْشُمٍ لَقِىَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَهُوَ بِالْعَقَبَةِ ، وَهُوَ يَرْمِيهَا ، فَقَالَ أَلَكُمْ هَذِهِ خَاصَّةً ، يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ « لاَ ، بَلْ لِلأَبَدِ » .
Tercemesi:
Bize Muhammed b. Müsenna, ona Abdülvehhab b. Abdülmecid, ona Habib el-Muallim, ona Atâ, ona da Cabir b. Abdullah (r.anhüma) şöyle demiştir:
Peygamber (sav) ve ashabı hac niyetiyle ihrama girip telbiye getirdi. İhrama girdiklerinde Peygamber ile Talha'dan başka kimsenin yanında kurbanı yoktu. Bir de Yemen'den gelmiş olan Ali'nin yanında kurbanı vardı. Ali: Ben Peygamber'in ihrama girdiği gibi ihrama girip telbiye ettim, demişti. (Mekke'ye geldiğimizde) Peygamber, ashabına
(İhrama girerken niyet ettikleri) haccı umreye çevirmelerine, Kabe'yi tavaf etmelerine, sonra saçlarını kısaltmalarına ve ihramdan çıkmalarına izin verdi. Yalnız yanlarında kurbanı olmayanların ihramdan çıkmamalarını emretti. (Bu duruma şaşıran sahabiler:) 'Biz, uzuvlarımız meni damlatır (yani ihramsız ve yasaksız) halde Mina'ya gideceğiz (de Peygamber ihramlı kalacak)!' dediler. Onların bu sözü Peygamber'e ulaşınca: "Şimdi bildiğim gibi Hac aylarında umrenin cevazını ihrama girerken de bilseydim, kurbanlık sevk etmezdim. Ve yanımda kurbanım olmasaydı, şimdi ben de sizin gibi ihramdan çıkardım." buyurdu.
Aişe de hayız oldu. Hac uygulamalarının hepsini yerine getirdi sadece Kabe'yi tavaf etmedi. Ravi dedi ki: Temizlenince Kabe'yi de tavaf etti. Ardından: 'Ey Allah'ın Rasulü! Sizler bir umre ve bir hacc ile gideceksiniz de, ben bir hacc ile mi gideceğim?' dedi. Peygamber de Abdurrahman b. Ebu Bekir'e: Aişe ile birlikte Ten'îm'e kadar çıkmasını emretti. Böylece Aişe hacdan sonra zilhicce ayının içinde bir umre yaptı.
Ve Süraka b. Malik b. Cu'şum, Peygamber (sav) Akabe'de Akabe Cemresi'ne taş atarken Peygamber'e yetişti ve 'Ey Allah'ın Rasulü! Hac aylarında umre yapma işi sadece sizlere mi mahsustur? diye sordu. Peygamber: "Hayır, kıyamete kadar böyledir." buyurdu.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, Sahîh-i Buhârî, Ebvâbu'l-Umreti 6, 1/540
Senetler:
1. Cabir b. Abdullah el-Ensârî (Cabir b. Abdullah b. Amr b. Haram b. Salebe)
2. Ebu Muhammed Ata b. Ebu Rabah el-Kuraşî (Ata b. Eslem)
3. Ebu Muhammed Habib b. Zaide el-Muallim (Habib b. Zaide)
4. Ebu Muhammed Abdülvehhab b. Abdülmecid es-Sakafî (Abdulvehhab b. Abdulmecid b. Salt)
5. Muhammed b. Müsenna el-Anezî (Muhammed b. Müsenna b. Ubeyd b. Kays b. Dinar)
Konular:
Hac, Umreye tebdili, feshi
Hz. Peygamber, hanımları, Hz. Aişe
Umre, Hac aylarında umre
حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ التَّيْمِىِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى ذَرٍّ قَالَ كَانَتِ الْمُتْعَةُ فِى الْحَجِّ لأَصْحَابِ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه وسلم خَاصَّةً .
Öneri Formu
Hadis Id, No:
30716, İM002985
Hadis:
حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ التَّيْمِىِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى ذَرٍّ قَالَ كَانَتِ الْمُتْعَةُ فِى الْحَجِّ لأَصْحَابِ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه وسلم خَاصَّةً .
Tercemesi:
Bize Ali b. Muhammed, ona Ebu Muaviye, ona el-A'meş, ona İbrahim et-Teymî, ona babası, ona da Ebu Zerr el-Gıfârî şöyle demiştir: Haccın Umre'ye çevrilmesi hükmü Muhammed'in (sav) (beraberinde Veda haccı yolculuğunda bulunan) sahabilerine mahsustu.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
İbn Mâce, Sünen-i İbn Mâce, Menâsik 42, /484
Senetler:
1. Ebu Zer el-Ğıfârî (Cündüb b. Abdullah b. Cünade)
2. Ebu İbrahim Yezid b. Şerik et-Teymi (Yezid b. Şerik b. Tarık)
3. Ebu Esma İbrahim b. Yezid et-Teymî (İbrahim b. Yezid b. Şerik)
4. Ebu Muhammed Süleyman b. Mihran el-A'meş (Süleyman b. Mihran)
5. Ebu Muaviye Muhammed b. Hâzim el-A'mâ ed-Darîr (Muhammed b. Hazim)
6. Ali b. Muhammed el-Kûfî (Ali b. Muhammed b. İshak)
Konular:
Hac, Umreye tebdili, feshi
Öneri Formu
Hadis Id, No:
30755, İM003000
Hadis:
حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى حِجَّةِ الْوَدَاعِ نُوَافِى هِلاَلَ ذِى الْحِجَّةِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « مَنْ أَرَادَ مِنْكُمْ أَنْ يُهِلَّ بِعُمْرَةٍ فَلْيُهْلِلْ فَلَوْلاَ أَنِّى أَهْدَيْتُ لأَهْلَلْتُ بِعُمْرَةٍ » . قَالَتْ فَكَانَ مِنَ الْقَوْمِ مَنْ أَهَلَّ بِعُمْرَةٍ وَمِنْهُمْ مَنْ أَهَلَّ بِحَجٍّ فَكُنْتُ أَنَا مِمَّنْ أَهَلَّ بِعُمْرَةٍ . قَالَتْ فَخَرَجْنَا حَتَّى قَدِمْنَا مَكَّةَ فَأَدْرَكَنِى يَوْمُ عَرَفَةَ وَأَنَا حَائِضٌ لَمْ أَحِلَّ مِنْ عُمْرَتِى فَشَكَوْتُ ذَلِكَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ « دَعِى عُمْرَتَكِ وَانْقُضِى رَأْسَكِ وَامْتَشِطِى وَأَهِلِّى بِالْحَجِّ » . قَالَتْ فَفَعَلْتُ فَلَمَّا كَانَتْ لَيْلَةُ الْحَصْبَةِ وَقَدْ قَضَى اللَّهُ حَجَّنَا أَرْسَلَ مَعِى عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ أَبِى بَكْرٍ فَأَرْدَفَنِى وَخَرَجَ إِلَى التَّنْعِيمِ فَأَحْلَلْتُ بِعُمْرَةٍ فَقَضَى اللَّهُ حَجَّنَا وَعُمْرَتَنَا وَلَمْ يَكُنْ فِى ذَلِكَ هَدْىٌ وَلاَ صَدَقَةٌ وَلاَ صَوْمٌ .
Tercemesi:
Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, ona Abde b. Süleyman, ona Hişam b. Urve, ona babası, ona da Aişe şöyle demiştir: Biz, Zilhicce hilâlinin görülebileceği)ne yaklaşmış (yâni Zilkade ayının bitimine beş gün kalmış) iken Rasulullah'ın (sav) beraberinde (Medine’den Veda haccı) yolculuğuna çıktık. Sonra Rasulullah (sav) (sahâbelere):
"Sizlerden kim umre niyetiyle ihrama girmek isterse (o şekilde) ihrama girsin. Kurbanlığımı (Mekke'ye) sevk etmiş olmam olmasaydı ben (hacsız) bir umre niyetiyle ihrama girecektim," buyurdu. Âişe (r.anha): Bunun üzerine (yalnız) umre niyetiyle ihrama girenler oldu. Hac niyetiyle ihrama girenler de oldu. Ben umre niyetiyle ihrama girenlerdendim, dedi. Âişe (sözlerine devamla): Sonra biz (böylece ihrâmlandıktan sonra mikattan) yola çıktık. Nihayet Mekke'ye vardık. Ben Arefe gününü hayızlı ve umrenin ihramından çıkmamış olarak idrak ettim. Sonra bu durumumu Peygamber'e (sav) arz ettim, dedi. Resül-i Ekrem (sav) (bana):
"Sen Umre'ni bırak, saç örgülerini çöz, saçını tara ve Hacc'a niyetlen," buyurdu. Âişe dedi ki: Ben de (Resûl-i Ekrem'in (sav) buyurduğunu) yaptım. Sonra hasba (yâni Zilhicce ayının on dördüncü) gecesi olup Allah Hacc'ımzı tamamlatınca, Resûl-i Ekrem (sav) (kardeşim) Abdurrahmân b. Ebu Bekr'i benim beraberimde gönderdi. Abdurrahmân beni devesinin arkasına bindirip Ten'im'e çıktı. Ben (orada) umre niyetiyle ihrama girdim (ve umre menâsiki yaptım). Böylece Allah bizim haccımızı ve umremizi tamamlattı. Bu işte ne kurban vardı ne sadaka ne de oruç, dedi.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
İbn Mâce, Sünen-i İbn Mâce, Menâsik 48, /486
Senetler:
1. Ümmü Abdullah Aişe bt. Ebu Bekir es-Sıddîk (Aişe bt. Abdullah b. Osman b. Âmir)
2. Urve b. Zübeyr el-Esedî (Urve b. Zübeyr b. Avvam b. Huveylid b. Esed)
3. Ebu Münzir Hişam b. Urve el-Esedî (Hişam b. Urve b. Zübeyr b. Avvam)
4. Ebu Muhammed Abde b. Süleyman el-Kufî (Abdurrahman b. Süleyman b. Hacib b. Zürare)
5. Ebu Bekir İbn Ebu Şeybe el-Absî (Abdullah b. Muhammed b. İbrahim b. Osman)
Konular:
Hac, hayızlı/lohusa kadının
Hac, Umreye tebdili, feshi
Umre
Öneri Formu
Hadis Id, No:
42459, HM003172
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ وَرَوْحٌ قَالَا حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنِ الْحَكَمِ قَالَ رَوْحٌ حَدَّثَنَا الْحَكَمُ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ
عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ هَذِهِ عُمْرَةٌ اسْتَمْتَعْنَا بِهَا فَمَنْ لَمْ يَكُنْ عِنْدَهُ هَدْيٌ فَلْيَحِلَّ الْحِلَّ كُلَّهُ فَقَدْ دَخَلَتْ الْعُمْرَةُ فِي الْحَجِّ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed, Abdullah b. Abbas b. Abdulmuttalib 3172, 1/857
Senetler:
1. İbn Abbas Abdullah b. Abbas el-Kuraşî (Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Haccac Mücahid b. Cebr el-Kuraşî (Mücahid b. Cebr)
3. Ebu Abdullah Hakem b. Uteybe el-Kindî (Hakem b. Uteybe)
4. Şube b. Haccâc el-Atekî (Şu'be b. Haccac b. Verd)
5. Ebu Muhammed Ravh b. Ubade el-Kaysî (Ravh b. Ubade b. Alâ b. Hasan b. Amr b. Mersed)
Konular:
Hac, engel durumunda ne yapılacağı
Hac, İhramdan çıkmak
Hac, Umreye tebdili, feshi
Hac, ve umrenin fazileti
Kurban, hedy kurbanı ve etlerinin yenmesi
Kurban, Hedy kurbanını işaretlemek
Umre
Öneri Formu
Hadis Id, No:
46177, HM003509
Hadis:
حَدَّثَنَا رَوْحٌ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِي الْعَالِيَةِ الْبَرَّاءِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ
أَنَّهُ قَالَ أَهَلَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِالْحَجِّ فَقَدِمَ لِأَرْبَعٍ مَضَيْنَ مِنْ ذِي الْحِجَّةِ فَصَلَّى بِنَا الصُّبْحَ بِالْبَطْحَاءِ ثُمَّ قَالَ مَنْ شَاءَ أَنْ يَجْعَلَهَا عُمْرَةً فَلْيَجْعَلْهَا
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed, Abdullah b. Abbas b. Abdulmuttalib 3509, 1/922
Senetler:
1. İbn Abbas Abdullah b. Abbas el-Kuraşî (Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Âliye el-Berrâ (Ziyad b. Feyruz)
3. Eyyüb es-Sahtiyânî (Eyyüb b. Keysân)
4. Şube b. Haccâc el-Atekî (Şu'be b. Haccac b. Verd)
5. Ebu Muhammed Ravh b. Ubade el-Kaysî (Ravh b. Ubade b. Alâ b. Hasan b. Amr b. Mersed)
Konular:
Hac, Umreye tebdili, feshi