أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ عَنْ مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ النَّجْشِ."

Bize Kuteybe, ona Malik, ona Nafi', ona da İbn Ömer (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav), alma niyeti olmadığı halde malın fiyatını artırmak amacıyla o mala fiyat teklifinde bulunmayı yasaklamıştır."

Açıklama: Hadiste kişinin almayacağı bir mala fiyat teklifinde bulunmasının yasaklanması, müşterileri kızıştırmak suretiyle malın fiyatını haksız bir şekilde artırmaya çalışmamak içindir.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Buyû' 21, /2380

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَوْنٍ أنبأنا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ حُمَيْدٍ وَثَابِتٍ وَقَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ قَالَ: "غَلاَ السِّعْرُ عَلَى عَهْدِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَ النَّاسُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ غَلاَ السِّعْرُ فَسَعِّرْ لَنَا. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْخَالِقُ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ الرَّازِقُ الْمُسَعِّرُ، وَإِنِّى أَرْجُو أَنْ أَلْقَى رَبِّى وَلَيْسَ أَحَدٌ مِنْكُمْ يَطْلُبُنِى بِمَظْلَمَةٍ ظَلَمْتُهَا إِيَّاهُ بِدَمٍ وَلاَ مَالٍ."

Bize Amr b. Avn, ona Hammad b. Seleme, ona Humeyd, Sabit ve Katade, onlara da Enes (b. Malik) (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Peygamber (sav) zamanında fiyatlar artınca insanlar, 'Ya Rasulallah, fiyatlar arttı. Sen bizim için malların (tavan) fiyatlarını belirlesen!' deyince, Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: 'Hiç şüphesiz, yaratan, daraltan ve genişleten (rızkı azaltıp çoğaltarak ucuzluğu ve pahalılığı ortaya çıkaran), rızkı veren ve fiyatları belirleyen Allah'tır! Ben, sizden birinizin bir kan veya mal sebebiyle hakkını benden talep edeceği herhangi bir haksızlık yapmadan Rabbime kavuşmayı ümit ederim!"

Açıklama: وَلَيْسَ أَحَدٌ مِنْكُمْ يَطْلُبُنِى بِمَظْلَمَةٍ ظَلَمْتُهَا ifadesi "yaptığım bir haksızlıktan dolayı hakkını talep etmeksizin..." gibi bir çeviriye imkan tanımaktadır. Ancak Rasulullah'ın hak talebine dair tutumu bu şekilde çevirmeyi gerekli kılmıştır.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 13, 3/1658

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ كِلاَهُمَا عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ مِثْلَهُ وَلَيْسَ فِى حَدِيثِهِمَا فَكَانَ إِذَا بَايَعَ يَقُولُ لاَ خِيَابَةَ.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Veki, ona Süfyan; (T) Bize Muhammed b. el-Müsenna, ona Muhammed b. Cafer, ona Şube, onlara da Abdullah b. Dinar bu isnadla bu hadisin benzerini rivayet etmiş ve rivayetlerinde "artık adam alışveriş yaptığında 'aldatma yoktur' derdi" ifadesi yoktur.

• Müslim Sahîh-i Müslim Buyû' 3861, /632

أَخْبَرَنَا سَعِيدُ بْنُ عَامِرٍ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ صَالِحٍ أَبِى الْخَلِيلِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ عَنْ حَكِيمِ بْنِ حِزَامٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "الْبَيِّعَانِ بِالْخِيَارِ مَا لَمْ يَتَفَرَّقَا، فَإِنْ صَدَقَا وَبَيَّنَا بُورِكَ لَهُمَا فِى بَيْعِهِمَا، وَإِنْ كَذَبَا وَكَتَمَا مُحِقَ بَرَكَةُ بَيْعِهِمَا."

Bize Said b. Amir, ona Saîd [Ebu Arûbe], ona Katâde [b. Diâme], ona Salih Ebu'l-Halil, ona Abdullah b. Haris, ona da Hakim b. Hizam'ın haber verdiğine göre Rasulullah (s.a) şöyle buyurmuştur: "Satıcı ile alıcı birbirlerinden ayrılmadıkları sürece (alışverişten) vazgeçme hakkına sahiptirler. Eğer doğru söyler ve (şayet bir kusur varsa bunu) açıklarlarsa bu alışverişlerinde bereket bulurlar. Şayet yalan söyler ve var olan bir ayıbı gizlerlerse alışverişlerinde bereket olmaz."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 15, 3/1660

- أَخْبَرَنَا الْفَضْلُ بْنُ الْحُبَابِ، قَالَ: حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ الْهَيْثَمِ بْنِ الْجَهْمِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي، عَنْ عَاصِمٍ، عَنْ زِرٍّ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا، وَالْمَكْرُ، وَالْخِدَاعُ فِي النَّارِ"

Bize Fadl b. Hubab, ona Osman b. Heysem b. Cehm, ona babası, ona Asım, ona Zir, ona da Abdullah, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Bizi aldatan bizden değildir. Aldatmak (için planlar yapan) ve aldatmak (için hile yapan) ateştedir."

• İbn Hibban Sahih-i İbn Hibban Birr ve'l-İhsan 567, 2/326

- أَخْبَرَنَا الْفَضْلُ بْنُ الْحُبَابِ، قَالَ: حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ الْهَيْثَمِ بْنِ الْجَهْمِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي، عَنْ عَاصِمٍ، عَنْ زِرٍّ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا، وَالْمَكْرُ وَالْخِدَاعُ فِي النَّارِ"

Bize Fadl b. Hubab, ona Osman b. Heysem b. Cehm, ona babası, ona Asım, ona Zir, ona da Abdullah (ra) Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Bizi aldatan bizden değildir. Aldatmak için plan ve hile yapan ateştedir."

• İbn Hibban Sahih-i İbn Hibban Hazr ve'l İbâha 5559, 12/369

حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ بْنُ الضَّحَّاكِ حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ بْنُ الْوَلِيدِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مَكْحُولٍ وَسُلَيْمَانَ بْنِ مُوسَى عَنْ وَاثِلَةَ بْنِ الأَسْقَعِ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "مَنْ بَاعَ عَيْبًا لَمْ يُبَيِّنْهُ لَمْ يَزَلْ فِى مَقْتِ اللَّهِ وَلَمْ تَزَلِ الْمَلاَئِكَةُ تَلْعَنُهُ."

Bize Abdülvehhab b. Dahhâk, ona Bakiyye b. Velid, ona Muaviye b. Yahya, ona Mekhul ve Süleyman b. Musa, ona da Vasile b. Eska' (ra) şöyle rivayet etmiştir: Ben Rasulullah'ı (sav) şöyle buyururken işittim: "Kim ayıplı bir malı kusurunu açıklamadan satarsa, o kişi Allah'ın gazabına, meleklerin lanetine uğrar."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Ticârât 45, /359

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَوْنٍ أنبأنا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ حُمَيْدٍ وَثَابِتٍ وَقَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ قَالَ: "غَلاَ السِّعْرُ عَلَى عَهْدِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ النَّاسُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ غَلاَ السِّعْرُ فَسَعِّرْ لَنَا. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْخَالِقُ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ الرَّازِقُ الْمُسَعِّرُ، وَإِنِّى أَرْجُو أَنْ أَلْقَى رَبِّى وَلَيْسَ أَحَدٌ مِنْكُمْ يَطْلُبُنِى بِمَظْلَمَةٍ ظَلَمْتُهَا إِيَّاهُ بِدَمٍ وَلاَ مَالٍ."

Bize Amr b. Avn, ona Hammad b. Seleme, ona Humeyd, Sabit ve Katade, onlara da Enes (b. Malik) (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Peygamber (sav) zamanında fiyatlar artınca insanlar, 'Ya Rasulallah, fiyatlar arttı. Sen bizim için malların (tavan) fiyatını belirlesen!' deyince, Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: 'Hiç şüphesiz, yaratan, daraltan ve genişleten (rızkı azaltıp çoğaltarak ucuzluğu ve pahalılığı ortaya çıkaran), rızkı veren ve fiyatları belirleyen Allah'tır! Ben, sizden birinizin bir kan veya mal sebebiyle benden talep edeceği herhangi bir haksızlık yapmadan Rabbime kavuşmayı ümit ederim!"

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 13, 3/1658

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَوْنٍ أنبأنا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ حُمَيْدٍ وَثَابِتٍ وَقَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ قَالَ: "غَلاَ السِّعْرُ عَلَى عَهْدِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَ النَّاسُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ غَلاَ السِّعْرُ فَسَعِّرْ لَنَا. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْخَالِقُ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ الرَّازِقُ الْمُسَعِّرُ، وَإِنِّى أَرْجُو أَنْ أَلْقَى رَبِّى وَلَيْسَ أَحَدٌ مِنْكُمْ يَطْلُبُنِى بِمَظْلَمَةٍ ظَلَمْتُهَا إِيَّاهُ بِدَمٍ وَلاَ مَالٍ."

Bize Amr b. Avn, ona Hammad b. Seleme, ona Humeyd, Sabit ve Katade, onlara da Enes (b. Malik) (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Peygamber (sav) zamanında fiyatlar artınca insanlar 'Ya Rasulallah, fiyatlar arttı. Sen bizim için malların (tavan) fiyatlarını belirlesen!' deyince, Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: 'Hiç şüphesiz, yaratan, daraltan ve genişleten (rızkı azaltıp çoğaltarak ucuzluğu ve pahalılığı ortaya çıkaran), rızkı veren ve fiyatları belirleyen Allah'tır! Ben, içinizden hiç birinin bir kan veya maldan dolayı kendisine yaptığım bir haksızlık sebebiyle benden hakkını talep etmeyeceği bir şekilde Rabbime kavuşmayı ümit ederim!"

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 13, 3/1658

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - أَنَّ رَجُلاً ذَكَرَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ يُخْدَعُ فِى الْبُيُوعِ ، فَقَالَ « إِذَا بَايَعْتَ فَقُلْ لاَ خِلاَبَةَ » .

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Malik, ona Abdullah b. Dinar, ona da Abdullah b. Ömer (r. anhüma) şöyle rivayet etmiştir: Bir kimse Peygamber'e (sav) alışverişlerde daima kendisinin aldatıldığını söyledi. Bunun üzerine Pey­gamber (sav) de ona, "alış veriş yaptığında 'aldatmak yoktur' de" buyurdu.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Buyû' 48, 1/607