حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْحَمِيدِ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ عَنِ ابْنِ وَثِيمَةَ النَّصْرِىِّ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا خَطَبَ إِلَيْكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ دِينَهُ وَخُلُقَهُ، فَزَوِّجُوهُ. إِلاَّ تَفْعَلُوا، تَكُنْ فِتْنَةٌ فِى الأَرْضِ وَفَسَادٌ عَرِيضٌ." [قَالَ: وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى حَاتِمٍ الْمُزَنِىِّ، وَعَائِشَةَ. قَالَ أَبُو عِيسَى: حَدِيثُ أَبِى هُرَيْرَةَ، قَدْ خُولِفَ عَبْدُ الْحَمِيدِ بْنُ سُلَيْمَانَ فِى هَذَا الْحَدِيثِ. رَوَاهُ اللَّيْثُ بْنُ سَعْدٍ، عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ، عَنْ عَبْدِ ابى هريرة، عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، مُرْسَلاً. قَالَ أَبُو عِيسَى: قَالَ مُحَمَّدٌ: ’حَدِيثُ اللَّيْثِ أَشْبَهُ’. وَلَمْ يَعُدَّ حَدِيثَ عَبْدِ الْحَمِيدِ مَحْفُوظًا.]

Bize Kuteybe, ona Abdülhamid b. Süleyman, ona İbn Aclân, ona İbn Vesîme en-Nasrî, ona da Ebu Hureyre’nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Dinini, ahlâkını beğendiniz bir kimse kızınıza talip olursa, onu evlendirin. Eğer böyle yapmazsanız yeryüzünde bir fitne ve yaygın bir fesat ortaya çıkar.” [Tirmizi, 'Bu konuda Ebu Hâtim el-Müzenî ve Âişe’nin de rivayetleri vardır' demiştir. (Yine) Ebu İsa (Tirmizi) şöyle demiştir: Ebu Hureyre’nin bu hadisinde, (ravilerden biri olan) Abdülhamid b. Süleyman’a muhalefet edilmiştir. Bu hadisi Leys b. Sa’d, İbn Aclân'dan, o (İbn Vesîme en-Nasrî'yi atlayarak) Ebu Hureyre'nin kölesinden, o da Hz. Peygamber'den (sav) mürsel (kopuk) olarak rivayet etmiştir. Ebu İsa (Tirmizi), (ilave olarak) şöyle demiştir: Muhammed (Buhari), Leys’in hadisinin sahih olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu söylemiş ve Abdülhamid’in naklettiği rivayeti mahfûz olarak nitelendirmemiştir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Nikah 3, 3/394

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَى أَخْبَرَنَا إِسْحَاقُ بْنُ يُوسُفَ الأَزْرَقُ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الْمَلِكِ بْنُ أَبِى سُلَيْمَانَ عَنْ عَطَاءٍ عَنْ جَابِرٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِنَّ الْمَرْأَةَ تُنْكَحُ عَلَى دِينِهَا، وَمَالِهَا، وَجَمَالِهَا. فَعَلَيْكَ بِذَاتِ الدِّينِ؛ تَرِبَتْ يَدَاكَ". [قَالَ: وَفِى الْبَابِ عَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِكٍ، وَعَائِشَةَ، وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو، وَأَبِى سَعِيدٍ. قَالَ أَبُو عِيسَى: حَدِيثُ جَابِرٍ، حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ.]

Bize Ahmed b. Muhammed b. Musa, ona İshak b. Yusuf el-Ezrak, ona Abdülmelik b. Ebu Süleyman, ona Atâ, ona da Câbir’in rivayet ettiğine göre, Nebi (sav) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz bir kadınla dini, malı ve güzelliği sebebiyle evlenilir. Dini için evlenmeyi seçmelisin; ellerin bereketle dolsun.” [Tirmizi şöyle demiştir: Bu konuda Avf b. Mâlik, Âişe, Abdullah b. Amr ve Ebu Saîd’den de nakledilen rivayetler vardır. Ebu İsa (Tirmizi): Câbir’in rivayet etiği bu hadis, hasen sahihtir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Nikah 4, 3/396

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ أَبِى الْجَهْمِ بْنِ صُخَيْرٍ الْعَدَوِىِّ قَالَ سَمِعْتُ فَاطِمَةَ بِنْتَ قَيْسٍ تَقُولُ: قَالَ لِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: ’إِذَا حَلَلْتِ فَآذِنِينِى’؛ فَآذَنَتْهُ. فَخَطَبَهَا مُعَاوِيَةُ، وَأَبُو الْجَهْمِ بْنُ صُخَيْرٍ، وَأُسَامَةُ بْنُ زَيْدٍ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "أَمَّا مُعَاوِيَةُ: فَرَجُلٌ تَرِبٌ، لاَ مَالَ لَهُ. وَأَمَّا أَبُو الْجَهْمِ: فَرَجُلٌ ضَرَّابٌ لِلنِّسَاءِ. وَلَكِنْ أُسَامَةُ." فَقَالَتْ، بِيَدِهَا هَكَذَا: ’أُسَامَةُ؛ أُسَامَةُ؟’. فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم؛: "طَاعَةُ اللَّهِ وَطَاعَةُ رَسُولِهِ خَيْرٌ لَكِ". قَالَتْ: ’فَتَزَوَّجْتُهُ، فَاغْتَبَطْتُ بِهِ’.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ali b. Muhammed, onlara Vekî, ona Süfyân, ona da Ebu Bekir b. Ebu’l-Cehm b. Suhayr el-Adevî, Fatıma bt. Kays'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: Allah'ın Elçisi (sav) bana: 'İddetin bittiği zaman beni haberdar et' buyurmuştu. (İddeti bitince) Fatıma Rasulullah'a (sav) haber verdi. (O esnada) Fatımaya Muâviye, Ebu’l-Cehm b. Suhayr ile Üsâme b. Zeyd (evlenmek üzere) talip olmuştu. Rasulullah (sav): “Muâviye, hiç malı olmayan fakir bir adamdır. Ebu’l-Cehm, kadınları çokça döven bir adamdır. Fakat Üsâme (ile evlenmeni tavsiye ederim)” buyurdu. Fatıma eliyle şöyle yaptı ve 'Üsâme, Üsâme (mi)?' karşılığını verdi. Bunun üzerine Allah Rasulü (sav) ona: “Allah’a ve Rasulü’ne itaat senin için hayırlıdır” buyurdu. Fatıma şöyle demiştir: 'Ben de onunla evlendim ve (bundan dolayı) bana gıpta edilir oldu'.

Açıklama: İddet, Evliliği sona eren kadının yeniden evlenebilmesi için beklemesi gereken süreye denir. (Acar, Halil İbrahim, "İddet", DİA, XXI, 466-471.)

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Nikah 10, /299

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو السَّوَّاقُ الْبَلْخِىُّ حَدَّثَنَا حَاتِمُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْلِمِ بْنِ هُرْمُزَ عَنْ مُحَمَّدٍ وَسَعِيدٍ ابْنَىْ عُبَيْدٍ عَنْ أَبِى حَاتِمٍ الْمُزَنِىِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا جَاءَكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ دِينَهُ وَخُلُقَهُ، فَأَنْكِحُوهُ. إِلاَّ تَفْعَلُوا، تَكُنْ فِتْنَةٌ فِى الأَرْضِ وَفَسَادٌ". قَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَإِنْ كَانَ فِيهِ؟’ قَالَ: "إِذَا جَاءَكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ دِينَهُ وَخُلُقَهُ، فَأَنْكِحُوهُ." ثَلاَثَ مَرَّاتٍ. [قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ. وَأَبُو حَاتِمٍ الْمُزَنِىُّ، لَهُ صُحْبَةٌ، وَلاَ نَعْرِفُ لَهُ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، غَيْرَ هَذَا الْحَدِيثِ.]

Bize Muhammed b. Amr es-Sevvâk el-Belhî, ona Hâtim b. İsmail, ona Abdullah b. Müslim b. Hurmuz, ona Ubeydullah’ın iki oğlu Muhammed ve Saîd, onlara da Ebu Hâtim el-Müzenî şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav): “Dinini (dine bağlılığını) ve ahlâkını beğendiniz bir kimse size (kızınıza talip olarak) gelirse, onu evlendiriniz. Eğer böyle yapmazsanız yeryüzünde bir fitne ve fesat olur.” buyurdu. (Orada bulunanlar) 'Ey Allah’ın Elçisi, onda (bazı kusurlar) olsa da mı?' diye sordular. Allah Rasulü (sav): “Dinini ve ahlâkını beğendiniz bir kimse size (kızınıza talip olarak) gelirse, onu evlendirin” buyurdu ve bu sözü üç defa tekrar etti. [Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bu, hasen garib bir hadistir. (Seneddeki) Ebu Hâtim el-Müzenî'nin, sahâbîliği vardır. Bu hadis haricinde onun Hz. Peygamber'den (sav) rivayet ettiği başka bir hadisini bilmiyoruz.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Nikah 3, 3/395

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى وَصَالِحُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْقَطَّانُ قَالاَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَجْلاَنَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا أَفَادَ أَحَدُكُمُ امْرَأَةً، أَوْ خَادِمًا، أَوْ دَابَّةً، فَلْيَأْخُذْ بِنَاصِيَتِهَا، وَلْيَقُلِ: ’اللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ مِنْ خَيْرِهَا وَخَيْرِ مَا جُبِلَتْ عَلَيْهِ. وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّهَا وَشَرِّ مَا جُبِلَتْ عَلَيْهِ’."

Bize Muhammed b. Yahya ve Sâlih b. Muhammed b. Yahya el-Kattân, onlara Ubeydullah b. Musa, ona Süfyan, ona Muhammed b. Aclân, ona Amr b. Şuayb, ona babası (Şuayb b. Muhammed), ona da dedesi Abdullah b. Amr, Nebi’nin (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Sizden biriniz bir kadın ile evlenir yahut bir hizmetçi ya da bir binek edinirse, onu perçeminden (alnının ön tarafı, kâkül) tutup şöyle desin (dua etsin): 'Allahım! Ben bunun (bizzat kendisinin) hayrını ve yaradılışında bulunanların (huy ve vasıfların) hayrını senden istiyorum. Bunun şerrinden ve yaradılışındaki bulunanların (huy ve vasıfların) şerrinden de sana sığınıyorum'."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Nikah 27, /307