حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ أَنْبَأَنَا يَحْيَى بْنُ الْيَمَانِ عَنْ مِنْهَالِ بْنِ خَلِيفَةَ عَنْ عَطَاءٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَدْخَلَ رَجُلاً قَبْرَهُ لَيْلاً وَأَسْرَجَ فِى قَبْرِهِ."

Bize Muhammed b. Sabbâh, ona Yahya b. Yemân, ona Minhâl b. Halife, ona Atâ (b. Ebu Rabâh), ona da İbn Abbas şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), ölen bir adamı kabrine geceleyin defnetti ve (bu esnada) kabrinin yanında bir lamba yaktı."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 30, /245

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الأَوْدِىُّ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ يَزِيدَ الْمَكِّىِّ عَنْ أَبِى الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "لاَ تَدْفِنُوا مَوْتَاكُمْ بِاللَّيْلِ إِلاَّ أَنْ تُضْطَرُّوا."

Bize Amr b. Abdullah el-Evdî, ona Vekî (b. Cerrâh), ona İbrahim b. Yezid el-Mekkî, ona Ebu Zübeyr, ona da Cabir b. Abdullah, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Mecbur kalmadıkça, ölülerinizi geceleyin defnetmeyin."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 30, /245

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا بِشْرٍ يُحَدِّثُ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ: "أَنَّ رَجُلاً وَقَعَ عَنْ رَاحِلَتِهِ فَأَقْعَصَتْهُ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم اغْسِلُوهُ بِمَاءٍ وَسِدْرٍ، وَيُكَفَّنُ فِى ثَوْبَيْنِ خَارِجًا رَأْسُهُ وَوَجْهُهُ، فَإِنَّهُ يُبْعَثُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مُلَبِّيًا."

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Muhammed, ona Şu'be, ona Ebu Bişr, ona da Said b. Cübeyr, İbn Abbas'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Bir adam devesinin üzerinden düşüp, boynunu kırarak vefat etmişti. Bunun üzerine Rasulullah (sav) 'Onu su ve sidr otu ile yıkayınız. Başı ve yüzü dışarıda kalacak şekilde, iki parça bez ile de kefenleyiniz. Çünkü o, kıyamet günü telbiye getirerek diriltilecektir' buyurdu."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Menâsiku'l-hacc 47, /2263

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ أَبِى أُمَامَةَ بْنِ سَهْلٍ قَالَ: "مَرِضَتِ امْرَأَةٌ مِنْ أَهْلِ الْعَوَالِى، وَكَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَحْسَنَ شَىْءٍ عِيَادَةً لِلْمَرِيضِ. فَقَالَ إِذَا مَاتَتْ فَآذِنُونِى. فَمَاتَتْ لَيْلاً، فَدَفَنُوهَا وَلَمْ يُعْلِمُوا النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم. فَلَمَّا أَصْبَحَ سَأَلَ عَنْهَا. فَقَالُوا كَرِهْنَا أَنْ نُوقِظَكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ. فَأَتَى قَبْرَهَا، فَصَلَّى عَلَيْهَا وَكَبَّرَ أَرْبَعًا."

Bize Kuteybe, ona Süfyân, ona da Zührî, Ebu Ümâme b. Sehl’in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Medine’nin civarında yaşayan halktan bir kadın hastalanmıştı. Hz. Peygamber (sav), insanlar arasında hasta ziyaretini en iyi yapan kişiydi. 'Bu kadın vefat ederse bana haber verin' buyurdu. Kadın bir gece öldü, sahâbe de Hz. Peygamber'e (sav) haber vermeden onu toprağa verdiler. Sabah olunca Rasulullah (sav) kadını sordu. Kendisine 'Ey Allah’ın Rasulü! Seni uyandırmak istemedik (biz defnettik)' dediler. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav), kadının kabrine gitti ve üzerine dört tekbir getirerek cenaze namazını kıldı."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Cenâiz 1983, /2217

أَخْبَرَنَا عَبْدَةُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الصَّفَّارُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ - يَعْنِى الْحَفَرِىَّ - عَنْ سُفْيَانَ عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: "مَاتَ رَجُلٌ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم اغْسِلُوهُ بِمَاءٍ وَسِدْرٍ، وَكَفِّنُوهُ فِى ثِيَابِهِ، وَلاَ تُخَمِّرُوا وَجْهَهُ وَرَأْسَهُ، فَإِنَّهُ يُبْعَثُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مُلَبِّيًا."

Bize Abde b. Abdullah es-Saffâr, ona Ebu Davud el-Hafarî, ona Süfyan, ona Amr b. Dinâr, ona da Said b. Cübeyr, İbn Abbas'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Bir adam (hacda) vefat etmişti. Hz. Peygamber (sav.) 'Onu su ve sidr otu ile yıkayın. Elbiseleriyle kefenleyin,. Yüzünü ve başını da örtmeyin. Çünkü o kıyamet günü (ihramlı vaziyette) telbiye getirerek diriltilecektir."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Menâsiku'l-hacc 47, /2263

حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا رِشْدِينُ بْنُ سَعْدٍ وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ الْمُحَارِبِىُّ وَأَبُو أُسَامَةَ وَجَعْفَرُ بْنُ عَوْنٍ عَنِ ابْنِ أَنْعُمٍ (ح) قَالَ أَبُو كُرَيْبٍ وَحَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنِ ابْنِ أَنْعُمٍ عَنِ عِمْرَانَ بْنِ عَبْدٍ الْمَعَافِرِىِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِنَّ الدَّيْنَ يُقْضَى مِنْ صَاحِبِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِذَا مَاتَ، إِلاَّ مَنْ يَدِينُ فِى ثَلاَثِ خِلاَلٍ؛ الرَّجُلُ تَضْعُفُ قُوَّتُهُ فِى سَبِيلِ اللَّهِ فَيَسْتَدِينُ يَتَقَوَّى بِهِ لِعَدُوِّ اللَّهِ وَعَدُوِّهِ، وَرَجُلٌ يَمُوتُ عِنْدَهُ مُسْلِمٌ لاَ يَجِدُ مَا يُكَفِّنُهُ وَيُوَارِيهِ إِلاَّ بِدَيْنٍ، وَرَجُلٌ خَافَ اللَّهَ عَلَى نَفْسِهِ الْعُزْبَةَ فَيَنْكِحُ خَشْيَةً عَلَى دِينِهِ. فَإِنَّ اللَّهَ يَقْضِى عَنْ هَؤُلاَءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ."

Bize Ebu Küreyb (Muhammed b. Alâ), ona Rişdîn b. Sa'd, Abdurrahman el-Muhâribî, Ebu Üsâme (Hammâd b. Üsame) ve Cafer b. Avn, onlara İbn En'um; T Bize Ebu Küreyb, ona Süfyan (es-Sevrî), ona İbn En'um, onlara İmran b. Abdülmeâfirî, ona da Abdullah b. Amr, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Borçlu öldüğünde, kıyamet günü bu borç mutlaka kendisinden tahsil edilir. Ancak şu üç sebepten biriyle borçlanan kişi bunun dışındadır: Allah yolunda cihat için gücü tükenip de Allah'ın ve kendisinin düşmanlarına karşı güç toplamak için borçlanan kişi; yanında müslüman biri vefat edip de onu kefenlemek ve defnetmek için borçlanmaktan başka çaresi olmayan kişi; bekarlıktan dolayı Allah'a karşı günah işlemekten korkup da dini konusunda endişelendiği için borçlanıp evlenen kişi. Şüphesiz Allah (cc), kıyamet günü bu kimseler adına onların borçlarını ödeyecektir."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Sadakât 21, /390

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى بَكْرٍ: "أَنَّ أَسْمَاءَ بِنْتَ عُمَيْسٍ غَسَّلَتْ أَبَا بَكْرٍ الصِّدِّيقَ حِينَ تُوُفِّىَ، ثُمَّ خَرَجَتْ فَسَأَلَتْ مَنْ حَضَرَهَا مِنَ الْمُهَاجِرِينَ فَقَالَتْ إِنِّى صَائِمَةٌ وَإِنَّ هَذَا يَوْمٌ شَدِيدُ الْبَرْدِ فَهَلْ عَلَىَّ مِنْ غُسْلٍ؟ فَقَالُوا لاَ." [وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ أَنَّهُ سَمِعَ أَهْلَ الْعِلْمِ يَقُولُونَ إِذَا مَاتَتِ الْمَرْأَةُ وَلَيْسَ مَعَهَا نِسَاءٌ يُغَسِّلْنَهَا وَلاَ مِنْ ذَوِى الْمَحْرَمِ أَحَدٌ يَلِى ذَلِكَ مِنْهَا وَلاَ زَوْجٌ يَلِى ذَلِكَ مِنْهَا يُمِّمَتْ فَمُسِحَ بِوَجْهِهَا وَكَفَّيْهَا مِنَ الصَّعِيدِ. قَالَ مَالِكٌ وَإِذَا هَلَكَ الرَّجُلُ وَلَيْسَ مَعَهُ أَحَدٌ إِلاَّ نِسَاءٌ يَمَّمْنَهُ أَيْضًا. قَالَ مَالِكٌ وَلَيْسَ لِغُسْلِ الْمَيِّتِ عِنْدَنَا شَىْءٌ مَوْصُوفٌ وَلَيْسَ لِذَلِكَ صِفَةٌ مَعْلُومَةٌ، وَلَكِنْ يُغَسَّلُ فَيُطَهَّرُ.]

Bana Mâlik, ona da Abdullah b. Ebu Bekir şöyle rivayet etmiştir: "Ebu Bekir es-Sıddık vefat ettiğinde, onu Esma bt. Umeys yıkadı. Sonra dışarı çıkıp orada bulunan muhacirlere 'Ben oruçluyum ve bugün hava çok soğuktur. Benim yıkanmam gerekiyor mu?' diye sordu. Onlar da 'Hayır' cevabını verdiler." [Mâlik, ilim ehlinin şöyle dediğini rivayet etmiştir: Kadın ölür, yanında da onu yıkayacak başka kadınlar veya bu işi üstlenecek mahremlerinden bir kişi ya da onların yerine geçecek kocası bulunmazsa, cenazeye teyemmüm yaptırılır. Temiz toprakla yüzü ve elleri mesh edilir. Mâlik de 'Bir erkek ölür, beraberinde de kadınlardan başkası bulunmazsa, kadınlar ona teyemmüm yaptırır' demiştir. Mâlik yine, kendilerine göre cenazeyi yıkamanın belli bir şekli ve bilinen bir uygulaması olmadığını, ancak cenazenin yıkanıp temizlenmesi gerektiğini söylemiştir.]

• İmam Mâlik Muvatta' Cenâiz 525, 1/75

عبد الرزاق عن ابن جريج قال : أخبرني عمرو بن عطاء ابن وراز [ عن ] عكرمة مولى ابن عباس أنه قال : يدفن كل إنسان في التربة التي خلق منها.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Cenâiz 6531, 3/515

أَخْبَرَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ بْنُ الْفَضْلِ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ سُفْيَانَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُثْمَانَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ قَالَ سَمِعْتُ ابْنَ أَبِى مُلَيْكَةَ يَقُولُ : رَأَيْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ لَمَّا فَرَغَ مِنْ قَبْرِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ السَّائِبِ فَقَامَ النَّاسُ عَنْهُ قَامَ ابْنُ عَبَّاسٍ فَوَقَفَ عَلَيْهِ وَدَعَا لَهُ.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Cenâiz 7147, 7/445