حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدٍ حَدَّثَنَا مُخْتَارٌ عَنْ أَبِي مَطَرٍ قَالَ بَيْنَا نَحْنُ جُلُوسٌ مَعَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيٍّ فِي الْمَسْجِدِ عَلَى بَابِ الرَّحَبَةِ جَاءَ رَجُلٌ فَقَالَ أَرِنِي وُضُوءَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ عِنْدَ الزَّوَالِ فَدَعَا قَنْبَرًا فَقَالَ ائْتِنِي بِكُوزٍ مِنْ مَاءٍ فَغَسَلَ كَفَّيْهِ وَوَجْهَهُ ثَلَاثًا وَتَمَضْمَضَ ثَلَاثًا فَأَدْخَلَ بَعْضَ أَصَابِعِهِ فِي فِيهِ وَاسْتَنْشَقَ ثَلَاثًا وَغَسَلَ ذِرَاعَيْهِ ثَلَاثًا وَمَسَحَ رَأْسَهُ وَاحِدَةً فَقَالَ دَاخِلُهُمَا مِنْ الْوَجْهِ وَخَارِجُهُمَا مِنْ الرَّأْسِ وَرِجْلَيْهِ إِلَى الْكَعْبَيْنِ ثَلَاثًا وَلِحْيَتُهُ تَهْطِلُ عَلَى صَدْرِهِ ثُمَّ حَسَا حَسْوَةً بَعْدَ الْوُضُوءِ ثُمَّ قَالَ أَيْنَ السَّائِلُ عَنْ وُضُوءِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَذَا كَانَ وُضُوءُ نَبِيِّ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

Bize Muhammed b. Ubeyd, ona Muhtar, ona da Ebu Matar şöyle rivayet etmiştir: Müminlerin emiri Hz. Ali ile beraber (Kufe) mescidinin (meydana açılan giriş) kapısında oturuyorken bir adam geldi ve bana 'Hz. Peygamber'in (sav) abdest alışını bana göster' dedi. Güneş tam tepedeydi ve Hz. Ali, Kanber'i çağırdı ve bana bir testi su getir dedi. Elini ve yüzünü üç kere yıkadı. Üç kere ağzına su verdi. Parmaklarıyla dişlerini temizledi. Sonra üç kere burnuna su çekti. Kollarını üçer kere yıkadı. Başını bir kere meshetti ve kulakların iç tarafı yüzden dış tarafı da baştan sayılır. Ayaklarını da üçer kere bilek kemiğine kadar yıkadı. Sakalı da göğsüne kadar uzanıyordu. Abdestten sonra o sudan bir kaç yudum aldı ve 'Hz. Peygamber'in (sav) abdesti hakkında soru soran nerede? Hz. Peygamber'in (sav) abdesti böyleydi' dedi.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ali b. Ebu Talib 1356, 1/434

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ وَسَمِعْتُهُ أَنَا مِنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي شَيْبَةَ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ عَبَّادِ بْنِ عَبَّادٍ عَنْ أَبِي مِجْلَزٍ عَنْ أَبِي مُوسَى قَالَ: "أَتَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِوَضُوءٍ فَتَوَضَّأَ وَصَلَّى وَقَالَ 'اللَّهُمَّ أَصْلِحْ لِي دِينِي وَوَسِّعْ عَلَيَّ فِي ذَاتِي وَبَارِكْ لِي فِي رِزْقِي."

Bize Abdullah b. Muhammed ve ben de Abdullah b. Muhammed b. Ebu Şeybe'den bu hadisi işittim, ona Mutemir b. Süleyman, ona Abbad b. Abbad, ona Ebu Miclez (Lahik b. Humeyd), ona da Ebu Musa el-Eşarî şöyle haber vermiştir: Hz. Peygamber'e (sav) abdest suyu getirdim. Abdest aldı ve namaz kıldıktan sonra şöyle dua etti. "Allahım dinimi ıslah et. Benim ferahlat, rızkıma da bereket ver."

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Musa el-Eş'arî 19803, 6/606

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ إِسْحَاقَ أَخْبَرَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ سِنَانِ بْنِ رَبِيعَةَ عَنْ شَهْرٍ يَعْنِي ابْنَ حَوْشَبٍ عَنْ أَبِي أُمَامَةَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ فَمَضْمَضَ ثَلَاثًا وَاسْتَنْشَقَ ثَلَاثًا وَغَسَلَ وَجْهَهُ وَكَانَ يَمْسَحُ الْمَاقَيْنِ مِنْ الْعَيْنِ قَالَ وَكَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَمْسَحُ رَأْسَهُ مَرَّةً وَاحِدَةً وَكَانَ يَقُولُ الْأُذُنَانِ مِنْ الرَّأْسِ

Bize Yahya b. İshak, ona Hammâd b. Zeyd, ona Sinân b. Rebîa, ona Şehr b. Havşeb, ona da Ebu Ümâme şöyle dedi: Hz. Peygamber (sav) abdest alırken üç kere ağzına ve üç kere burnuna su alır, yüzünü üç kere yıkar, göz pınarlarını da mesh ederdi. Resulullah (sav) başını bir kere mesh eder ve 'Kulaklar baştan sayılır' derdi, (yani kulaklarını da meshederdi).

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Ümame el-Bahili 22666, 7/434

أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا ابن جريج قال : حدثني ابن شهاب عن عباد بن زياد أن عروة بن المغيرة بن شعبة أخبره (أن المغيرة بن شعبة أخبره) أنه غزا مع رسول الله صلى الله عليه وسلم غزوة تبوك ، قال : فتبرز رسول الله صلى الله عليه وسلم قبل الغائط ، فحملت معه إداوة قبل صلاة الفجر ، فلما رجع رسول الله صلى الله عليه وسلم إلي أخذت أهريق على يديه من الاداوة ، فغسل يديه ثلاث مرات ، ثم مضمض واستنثر وغسل وجهه ، ثم ذهب يخرج جبته عن ذراعيه فضاق كما جبته ، فأدخل يديه في الجبة ، حتى أخرج ذراعيه من أسفل الجبة ، ثم غ سل ذراعيه إلى المرفقين ثم توضأ على خفيه ، ثم أقبل وأقبلت معه حتى يجد الناس قد قاموا عبد الرحمن ابن عوف فأدرك النبي صلى الله عليه وسلم إحدى الركعتين فصلى من الناس الركعة الاخرى ، فلما سلم عبد الرحمن قام رسول الله صلى الله عليه وسلم يتم صلاته ، فأفزع ذلك المسلمين فأكثروا التسبيح ، فلما قضى النبي صلى الله عليه وسلم صلاته ، أقبل عليهم ثم قال : أحسنتم أو قال : أصبتم يغبطهم أن صلوا الصلاة لوقتها . قال ابن شهاب : فحدثني إسماعيل بن محمد بن سعد عن حمزة بن المغيرة مثل حديث عباد بن زياد وزاد ، قال المغيرة : فأردت تأخير عبد الرحمن بن عوف ، فقال النبي صلى الله عليه وسلم : دعه.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Tahâret 748, 1/191

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بن صَالِحِ بن الْوَلِيدِ النَّرْسِيُّ ، وَالْحُسَيْنُ بن إِسْحَاقَ التُّسْتَرِيُّ ، قَالا : حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بن الْمُثَنَّى ، حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي عَدِيٍّ ، عَنْ شُعْبَةَ ، عَنْ عَمْرِو بن دِينَارٍ ، عَنْ يَحْيَى بن جَعْدَةَ ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بن عَبْدٍ الْقَارِيِّ ، يَقُولُ : أَخْبَرَنِي أَبُو أَيُّوبَ ، أَن ّالنَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ إِذَا أَكَلَ مِمَّا غَيَّرَتِ النَّارُ تَوَضَّأَ .

• Taberânî Mu'cem-i kebîr Halid b. Zeyd b. Küleyb Ebu Eyyub el-Ensarî Bedrî 3929, 3/984

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بن عَبْدِ الْعَزِيزِ ، حَدَّثَنَا سَعِيدُ بن مَنْصُورٍ ، حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بن عَبْدِ الرَّحْمَنِ ، حَدَّثَنِي أَبِي ، عَنْ أَبِيهِ ، عَنْ جَدِّهِ ، عَنْ أَبِي طَلْحَةَ ، قَالَ : إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَكَلَ أَثْوَارَ أَقِطٍ فَتَوَضَّأَ مِنْهُ .

• Taberânî Mu'cem-i kebîr Zeyd b. Sehl Ebu Talha el-Ensarî Akabî Bedrî Nakîb 4734, 4/1194

حَدَّثَنَا مُطَّلِبُ بن شُعَيْبٍ الأَزْدِيُّ، حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بن صَالِحٍ، حَدَّثَنِي اللَّيْثُ، حَدَّثَنِي يَزِيدُ بن أَبِي حَبِيبٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بن عَمْرِو بن حَلْحَلَةَ، عَنْ مُحَمَّدِ بن عَمْرِو بن عَطَاءٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ:رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَقَدْ تَوَضَّأَ، ثُمَّ خَرَجَ إِلَى الصَّلاةِ، فَأُتِيَ بِصَحْفَةٍ فِيهَا لَحْمٌ وَخُبْزٌ، فَأَكَلَ مِنْهَا وَلَمْ يَتَوَضَّأْ.

• Taberânî Mu'cemu'l Kebir Abdullah b. Abbas b. Abdulmuttalib 10791, 8/2720

حَدَّثَنَا وَكِيعٌ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلٍ عَنِ الرُّبَيِّعِ بِنْتِ مُعَوِّذِ ابْنِ عَفْرَاءَ قَالَتْ أَتَانَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَوَضَعْنَا لَهُ الْمِيضَأَةَ فَتَوَضَّأَ ثَلَاثًا ثَلَاثًا وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ مَرَّتَيْنِ بَدَأَ بِمُؤَخَّرِهِ وَأَدْخَلَ أُصْبُعَيْهِ فِي أُذُنَيْهِ

Bize Vekî, ona Süfyân, ona Abdullah b. Muhammed b. Akîl, ona Rubeyyi bt. Muavviz b. Afra şöyle nakletti: Resulullah (sav) bizim yanımıza gelmişti, kendisine su kabı getirdik ve abdest aldı, (her uzvunu) üçer kere yıkadı, başını arka tarafından başlayarak iki kere mesh etti ve parmaklarını kulaklarına soktu (meshetti).

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Rubeyyi' bt. Muavviz b. Afrâ 27558, 8/723

حَدَّثَنَا حَسَنٌ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِيعَةَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَجْلَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَنِ رُبَيِّعَ بِنْتِ مُعَوِّذِ ابْنِ عَفْرَاءَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ عِنْدَهَا فَرَأَيْتُهُ مَسَحَ عَلَى رَأْسِهِ مَجَارِيَ الشَّعْرِ مَا أَقْبَلَ مِنْهُ وَمَا أَدْبَرَ وَمَسَحَ صُدْغَيْهِ وَأُذُنَيْهِ ظَاهِرَهُمَا وَبَاطِنَهُمَا

Bize Hasan, ona İbn Lehîa, ona Muhammed b. Aclân, ona Abdullah b. Muhammed b. Akîl b. Ebî Tâlib, ona da Rubeyyi bint Muavviz b. Afra şöyle nakletti: Rasulullah'ı (sav) abdest alırken gördüm, başını, saç başlangıcı yerlere kadar ellerini öne ve arkaya götürerek mesh etti, zülüf/favori yerlerini, ayrıca kulaklarını dışı ve içiyle beraber mesh etti.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Rubeyyi' bt. Muavviz b. Afrâ 27562, 8/724

حَدَّثَنَا يُونُسُ قَالَ حَدَّثَنَا لَيْثٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَجْلَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَنِ الرُّبَيِّعِ بِنْتِ مُعَوِّذِ ابْنِ عَفْرَاءَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ عِنْدَهَا [فمسح برأسه] فَمَسَحَ الرَّأْسَ كُلَّهُ مِنْ فَرْقِ الشَّعْرِ كُلِّ نَاحِيَةٍ لِمُنْصَبِّ الشَّعْرِ لَا يُحَرِّكُ الشَّعْرَ عَنْ هَيْئَتِهِ

Bize Yunus, ona Leys, ona Muhammed b. Aclân, ona Abdullah b. Muhammed b. Akîl b. Ebî Tâlib, ona da Rubeyyi bint Muavviz b. Afra şöyle nakletti: O (Rubeyyi bint Muavviz b. Afra), Rasulullah (sav) abdest alırken yanındaydı; Rasulullah (sav) başını, ön tarafından itibaren saç biten yerlerden başlayarak tümünü mesh etti, şaçlarının şeklini bozmadı.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Rubeyyi' bt. Muavviz b. Afrâ 27564, 8/724