حَدَّثَنَا الْحُمَيْدِىُّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، ثنا حُصَيْنٌ عَمَّنْ حَدَّثَهُ قَالَ: فَقَالَ لَهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُتْبَةَ: وَلَا لَيْلَةَ صِفِّينَ قَالَ: وَلَا لَيْلَةَ صِفِّينَ ذَكَرْتُهَا مِنْ آخِرِ اللَّيْلِ

Bize el-Humeydî, ona Süfyan, ona Husayn, ona da birinin rivâyet ettiğine göre Abdullah b. Utbe "Sıffîn gecesinde de bırakmadın mı?" dedi. "Sıffîn gecesinde de bırakmadım, gecenin sonunda onları söyledim" diye cevap verdi.

Açıklama: Bu rivâyet Hz. Ali'nin yatağa girdiğinde yaptığı tesbihatla ilgilidir. Rasûlullah (sav), kendisinden savaş esirlerinden bir hizmetçi vermesini isteyen Hz. Ali'ye gece yatağa girdiğinde otuz üçer defa Sübhanellah ve elhamdu lillah, otuz dört kere de Allahu ekber demesini, bu tesbihatın hizmetçiden çok daha hayırlı olduğunu söylemişti. Hz. Ali de hayatı boyunca bu tavsiyeyi hiç ihmal etmediğini söyledi. Kendisine "Sıffîn savaşında da bu tesbihatı yaptın mı?" diye sorulduğunda "Evet, Sıffîn savaşı sırasında da bu tesbihatı yaptım, yalnız onları ancak gecenin sonunda söyleyebildim" diye karşılık vermişti.

• Humeydî Müsned-i Humeydî Ali b. Ebu Talib 45, 1/175

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنَا الأَوْزَاعِىُّ عَنْ يَحْيَى عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِيهِ قَالَ: "رَأَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَمْسَحُ عَلَى عِمَامَتِهِ وَخُفَّيْهِ." وَتَابَعَهُ مَعْمَرٌ عَنْ يَحْيَى عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ عَمْرٍو قَالَ رَأَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم.

Bize Abdan, ona Abdullah, ona el-Evzaî, ona Yahya, ona Ebu Seleme, ona da Cafer b. Amr'ın rivayet ettiğine göre Cafer'in babası Amr şöyle demiştir: "Hz. Peygamber'i (sav), sarığına ve mestlerine mesh ederken gördüm." Mamer'in naklettiğine göre, ona Yahya ona da Ebu Seleme'nin naklettiği rivayette Amr, Hz. Peygamber'i (sav), (sarığına ve mestlerine mesh ederken) gördüğünü söylemiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 48, 1/238

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى يَعْنِى ابْنَ سَعِيدٍ ح حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا الْمُعْتَمِرُ عَنِ التَّيْمِىِّ حَدَّثَنَا بَكْرٌ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ وَمَسَحَ نَاصِيَتَهُ." وَذَكَرَ فَوْقَ الْعِمَامَةِ - قَالَ عَنِ الْمُعْتَمِرِ - سَمِعْتُ أَبِى يُحَدِّثُ عَنْ بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنِ الْمُغِيرَةِ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ وَعَلَى نَاصِيَتِهِ وَعَلَى عِمَامَتِهِ." [قَالَ بَكْرٌ وَقَدْ سَمِعْتُهُ مِنَ ابْنِ الْمُغِيرَةِ.]

Bize Müsedded, ona Yahya -yani İbn Said-;(T) Bize Müsedded, ona Mu'temir, ona et-Teymî, ona Bekir, ona Hasan, ona İbn Muğira b. Şube, ona Muğîra b. Şube şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) abdest aldı, başının ön tarafını, sarığının üstünü meshetti." Müsedded, Mu'temir'den şöyle nakletmiştir: Bana babam, ona Bekir b. Abdullah, ona da Hasan, ona İbn Muğira b. Şube, ona da Muğîra b. Şube şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) mestler üzerine, alnına ve sarığı üzerine meshederdi," demiştir. [Bekir, hadisi İbn Muğira'dan bizzat duydum, demiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 59, /41

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ الْحُسَيْنِ الدِّرْهَمِىُّ حَدَّثَنَا ابْنُ دَاوُدَ عَنْ بُكَيْرِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ أَبِى زُرْعَةَ بْنِ عَمْرِو بْنِ جَرِيرٍ أَنَّ جَرِيرًا: "بَالَ ثُمَّ تَوَضَّأَ فَمَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ وَقَالَ مَا يَمْنَعُنِى أَنْ أَمْسَحَ وَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَمْسَحُ قَالُوا إِنَّمَا كَانَ ذَلِكَ قَبْلَ نُزُولِ الْمَائِدَةِ. قَالَ مَا أَسْلَمْتُ إِلاَّ بَعْدَ نُزُولِ الْمَائِدَةِ."

Bize Ali b. Hüseyin ed-Dirhemî, ona İbn Davud, ona Bükeyr b. Amir, ona da Ebu Zür'a b. Amr b. Cerîr şöyle demiştir: "Cerir, küçük abdestini bozduktan sonra abdest alıp mestler üzerine meshetti ve Rasulullah'ı (sav) meshederken gördüğüm halde beni meshetmekten ne alıkoyabilir? dedi. (Bazı kişiler) Bu durum, Mâide Suresi (abdest âyeti) inmeden önce idi.' dediler. Bunun üzerine Cerir, 'Ben Mâide suresi indikten sonra Müslüman oldum.' diye cevap verdi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 59, /42

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مَعِينٍ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ الرَّبِيعِ بْنِ طَارِقٍ أَخْبَرَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ رَزِينٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ قَطَنٍ عَنْ أُبَىِّ بْنِ عِمَارَةَ - قَالَ يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ وَكَانَ قَدْ صَلَّى مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لِلْقِبْلَتَيْنِ - أَنَّهُ قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ قَالَ "نَعَمْ." قَالَ يَوْمًا قَالَ يَوْمًا . قَالَ وَيَوْمَيْنِ قَالَ وَيَوْمَيْنِ. قَالَ وَثَلاَثَةً قَالَ "نَعَمْ وَمَا شِئْتَ." قَالَ أَبُو دَاوُدَ رَوَاهُ ابْنُ أَبِى مَرْيَمَ الْمِصْرِىُّ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَيُّوبَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ رَزِينٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ أَبِى زِيَادٍ عَنْ عُبَادَةَ بْنِ نُسَىٍّ عَنْ أُبَىِّ بْنِ عِمَارَةَ قَالَ فِيهِ حَتَّى بَلَغَ سَبْعًا . قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَعَمْ وَمَا بَدَا لَكَ قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَقَدِ اخْتُلِفَ فِى إِسْنَادِهِ وَلَيْسَ هُوَ بِالْقَوِىِّ وَرَوَاهُ ابْنُ أَبِى مَرْيَمَ وَيَحْيَى بْنُ إِسْحَاقَ السِّيْلَحِينِىُّ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَيُّوبَ وَقَدِ اخْتُلِفَ فِى إِسْنَادِهِ.

Bize Yahya b. Main, ona Amr b. Rabi' b. Tarık, ona Yahya b. Eyyüb, ona Abdurrahman b. Rezin, ona Muhammed b. Yezid, ona Eyyüb b. Katan, ona da Übey b. İmare'nin naklettiğine göre -'Yahya b. Eyyüb şöyle demiştir: Übey b. İmare, hem Beytül-Makdis'e, hem de Kâbe'ye yönelerek Rasulullah'la birlikte namaz kılmıştır'-: "Übey, 'Ya Rasulullah! Mestler üzerine meshedeyim mi?' diye sormuş, Rasulullah, 'evet', dedi. Übey, 'bir gün meshedebilir miyim?' dedi. Rasulullah, 'evet' dedi. Übey, 'iki gün meshedebilir miyim?' dedi. Rasulullah, 'evet', dedi. Übey, 'üç gün meshedebilir miyim?' dedi. Rasulullah, 'evet istediğin kadar' dedi." Ebu Davud şöyle dedi: bu hadisi, İbn Ebu Meryem el-Mısri, Yahya b. Eyyüb'den, o Abdurrahman b. Rezîn'den, o Muhammed b. Yezid b. Ebu Ziyâd'dan, o Übâde b. Nesiy'den, o da Übeyy b. İmâre'den rivayet etmiştir. İbn Ebu Meryem bu rivayetinde şöyle demiştir: Übey yedi güne kadar meshetmeyi sormaya devam etti. Rasulullah (sav), (her defasında) 'evet, dilediğin gün sayısınca (meshe devam edebilirsin' buyurdu. Ebu Davud şöyle dedi: Yahya b. Eyyüb'ün bu senedinde ihtilâf edilmiştir. Çünkü Yahya, güvenilir bir ravi değildir. Bu hadisi İbn Ebu Meryem ve Yahya b. İshâk es-Silehînî, Yahya b. Eyyüb'den rivayet etmişlerdir. Ancak Silehînî'nin senedinde ihtilâf edilmiştir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 60, /43

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ قَالَ سَمِعْتُ يَحْيَى بْنَ سَعِيدٍ قَالَ أَخْبَرَنِى سَعْدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَنَّ نَافِعَ بْنَ جُبَيْرِ بْنِ مُطْعِمٍ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ سَمِعَ عُرْوَةَ بْنَ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ يُحَدِّثُ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ: "أَنَّهُ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى سَفَرٍ ، وَأَنَّهُ ذَهَبَ لِحَاجَةٍ لَهُ ، وَأَنَّ مُغِيرَةَ جَعَلَ يَصُبُّ الْمَاءَ عَلَيْهِ ، وَهُوَ يَتَوَضَّأُ ، فَغَسَلَ وَجْهَهُ وَيَدَيْهِ وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ وَمَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ ."

Bize Amr b. Ali, ona Abdülvehhab, ona Yahyâ b. Saîd, ona Sa'd b. İbrahim, ona Nafi' b. Cübeyr b. Mut'im, ona Urve b. Muğire b. Şube ona da Muğire b. Şube şöyle rivayet etti: "Kendisi bir yolculukta Hz. Peygamber'le (sav) birlikteydi. Bir ara Hz. Peygamber (sav) tuvalet ihtiyacını gidermek için biraz uzaklaştı. Geri döndüğünde Muğire su döküyor, Hz. Peygamber (sav) abdest alıyordu. Abdest alırken yüzünü ve kollarını yıkadı. Başını ve mestlerini de mesh etti."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 35, 1/233

حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ وَمُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالاَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ ح وَحَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ - وَهَذَا لَفْظُ حَفْصٍ - عَنْ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ "أَتَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم سُبَاطَةَ قَوْمٍ فَبَالَ قَائِمًا ثُمَّ دَعَا بِمَاءٍ فَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ قَالَ مُسَدَّدٌ قَالَ فَذَهَبْتُ أَتَبَاعَدُ فَدَعَانِى حَتَّى كُنْتُ عِنْدَ عَقِبِهِ.]

Bize Hafs b. Ömer ve Müslim b. İbrahim, onlara Şube; (T) Bize Müsedded, ona Ebu Avane -hadisin lafzı Hafs'a aittir- Şube ve Ebu Avane'ye Süleyman, ona Ebu Vâil, ona da Huzeyfe şöyle demiştir: "Hz. Peygamber bir kavmin çöplüğüne geldi, ayakta küçük abdest bozdu ve su istedi. Bu suyla mestlerinin üzerine mesh yaptı." [Ebû Davud şöyle dedi: Müsedded'in bildirdiğine göre Huzeyfe şöyle demiştir: Hz. Peygamberin abdest bozarken yalnız kalmak isteyeceğini düşünerek oradan uzaklaşmak istedim. Rasulullah beni çağırdı. Ben de hemen arkasında durdum.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 12, /15

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ وَأَحْمَدُ بْنُ أَبِى شُعَيْبٍ الْحَرَّانِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا دَلْهَمُ بْنُ صَالِحٍ عَنْ حُجَيْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ ابْنِ بُرَيْدَةَ عَنْ أَبِيهِ: "أَنَّ النَّجَاشِىَّ أَهْدَى إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم خُفَّيْنِ أَسْوَدَيْنِ سَاذَجَيْنِ فَلَبِسَهُمَا ثُمَّ تَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَيْهِمَا." [قَالَ مُسَدَّدٌ عَنْ دَلْهَمِ بْنِ صَالِحٍ. قَالَ أَبُو دَاوُدَ هَذَا مِمَّا تَفَرَّدَ بِهِ أَهْلُ الْبَصْرَةِ.]

Bize Müsedded ve Ahmed b. Ebu Şuayb el-Harrânî, bu ikisine Veki', ona Delhem b. Salih, ona Huceyr b. Abdullah, ona İbn Büreyde, babası Büreyde'nin şöyle anlattığını rivayet etti: "Necâşî Hz. Peygamber'e (sav) bir çift, siyah ve nakışsız mest hediye etti. Hz. Peygamber (sav) bunları (abdestli iken) giydi, sonra aldığı abdestlerde onların üzerine meshetti." [Hadisin iki ravisinden biri olan Müsedded, Veki' bu hadisi Delhem b. Salih'ten an'ane yoluyla almıştır, dedi. Ebû Davud da bu hadis yalnızca Basralıların rivayetidir, demiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 15559, /42

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى يَعْنِى ابْنَ سَعِيدٍ ح حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا الْمُعْتَمِرُ عَنِ التَّيْمِىِّ حَدَّثَنَا بَكْرٌ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ وَمَسَحَ نَاصِيَتَهُ." وَذَكَرَ فَوْقَ الْعِمَامَةِ - قَالَ عَنِ الْمُعْتَمِرِ - سَمِعْتُ أَبِى يُحَدِّثُ عَنْ بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنِ الْمُغِيرَةِ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ وَعَلَى نَاصِيَتِهِ وَعَلَى عِمَامَتِهِ." [قَالَ بَكْرٌ وَقَدْ سَمِعْتُهُ مِنَ ابْنِ الْمُغِيرَةِ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 59, /41

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى يَعْنِى ابْنَ سَعِيدٍ ح حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا الْمُعْتَمِرُ عَنِ التَّيْمِىِّ حَدَّثَنَا بَكْرٌ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ وَمَسَحَ نَاصِيَتَهُ." وَذَكَرَ فَوْقَ الْعِمَامَةِ - قَالَ عَنِ الْمُعْتَمِرِ - سَمِعْتُ أَبِى يُحَدِّثُ عَنْ بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنِ الْمُغِيرَةِ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ وَعَلَى نَاصِيَتِهِ وَعَلَى عِمَامَتِهِ." [قَالَ بَكْرٌ وَقَدْ سَمِعْتُهُ مِنَ ابْنِ الْمُغِيرَةِ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 59, /41