حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى عُمَرَ الْمَكِّىُّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ مَعْمَرٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى قَتَادَةَ عَنْ أَبِيهِ: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى أَنْ يَمَسَّ الرَّجُلُ ذَكَرَهُ بِيَمِينِهِ." [وَفِى هَذَا الْبَابِ عَنْ عَائِشَةَ، وَسَلْمَانَ، وَأَبِى هُرَيْرَةَ، وَسَهْلِ بْنِ حُنَيْفٍ. قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ. وَأَبُو قَتَادَةَ الأَنْصَارِىُّ، اسْمُهُ الْحَارِثُ بْنُ رِبْعِىٍّ. وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ عَامَّةِ أَهْلِ الْعِلْمِ؛ كَرِهُوا الاِسْتِنْجَاءَ بِالْيَمِينِ.]

Bize Muhammed b. Ebu Ömer el-Mekkî, ona Süfyan b. Uyeyne, ona Ma'mer (b. Raşid), ona Yahya b. Ebu Kesir, ona da Abdullah b. Ebu Katade, babasının (Ebu Katade el-Ensârî) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) kişinin cinsel organına sağ eliyle dokunmasını yasakladı." [Bu konuda, Aişe, Selman, Ebu Hüreyre ve Sehl b. Huneyf'ten de hadis rivayet edilmiştir. Ebu İsa (Tirmîzî) şöyle demiştir: Bu, hasen-sahih bir hadistir. Ebu Katade el-Ensârî'nin adı, Hâris b. Rib'î'dir. Âlimlerin çoğunun ameli bu hadise göredir; (büyük abdestten sonra) sağ el ile temizlik yapmayı hoş karşılamamışlardır.]

Açıklama: Buradaki yasaklama, haram kılma anlamında değildir. Nitekim hadisin devamında alimlerin sağ el ile temizlenmeyi hoş görmedikleri belirtilmiştir. Bu yasaklamanın sebebi sağ elin yemek yeme başta olmak üzere hayırlı işlerde kullanılır olması sebebiyledir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 11, 1/23

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الأَعْمَشِ وَمَنْصُورٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ سَلْمَانَ قَالَ قَالَ لَنَا الْمُشْرِكُونَ إِنِّى أَرَى صَاحِبَكُمْ يُعَلِّمُكُمْ حَتَّى يُعَلِّمَكُمُ الْخِرَاءَةَ. فَقَالَ: "أَجَلْ إِنَّهُ نَهَانَا أَنْ يَسْتَنْجِىَ أَحَدُنَا بِيَمِينِهِ أَوْ يَسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةَ وَنَهَى عَنِ الرَّوْثِ وَالْعِظَامِ وَقَالَ لاَ يَسْتَنْجِى أَحَدُكُمْ بِدُونِ ثَلاَثَةِ أَحْجَارٍ."

Bize Muhammed b. el-Müsenna, ona Abdurrahman, ona Süfyan, ona A'meş ve Mansur, on­lara da İbrahim, ona Abdurrahman b. Yezid, Selman'dan riva­yet etmiştir. Rivayete göre Selman şöyle demiştir: "Bize Müşriklerden biri görüyorum ki, arkadaşınız size her şeyi öğretiyor. Hatta tuvalet ihtiyacını nasıl gidereceğinizi bile öğretiyor dedi. Selman ise şu cevabı ver­miştir: Evet öğretti. O, bizden birinin sağ elle taharetlenmesini ve kıbleye karşı tuvalet ihtiyacını gidermesini yasakladı. Tezek ve kemiklerle temizlenmekten de menetti. Üstelik hiçbiriniz üçten aşağı taşla taharetlenmesin dedi."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 607, /126

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِىٍّ عَنْ هَمَّامٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى قَتَادَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "لاَ يُمْسِكَنَّ أَحَدُكُمْ ذَكَرَهُ بِيَمِينِهِ وَهُوَ يَبُولُ وَلاَ يَتَمَسَّحْ مِنَ الْخَلاَءِ بِيَمِينِهِ وَلاَ يَتَنَفَّسْ فِى الإِنَاءِ."

Bize Yahya b. Yahya, ona Abdurrahman b. Mehdi, ona Hemmâm, ona Yahya b. Ebu Kesir, ona Ab­dullah b. Ebu Katade, ona da babası Rasulullah (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Sakın biriniz idrarını yaparken erkeklik organını sağ eliyle tutmasın, hela pisliğinden sağ eli ile silinmesin; kabın içine solumasın."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 613, /127

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا وَكِيعٌ عَنْ هِشَامٍ الدَّسْتَوَائِىِّ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى قَتَادَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمُ الْخَلاَءَ فَلاَ يَمَسَّ ذَكَرَهُ بِيَمِينِهِ."

Bize Yahya b. Yahya, ona Veki' b. Cerrah, ona Hişam (b. Ebu Abdullah) ed-Destevâî, ona Yahya b. Ebu Kesir, ona Abdullah b. Ebu Katade, ona babası (Ebu Katade Haris b. Rib'î es-Sülemî), Rasulullah'ın (sav)şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Biriniz helaya girdiği vakit erkeklik uzvunu sağ eliyle tutmasın."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 614, /127

حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ حَدَّثَنَا الثَّقَفِىُّ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى قَتَادَةَ عَنْ أَبِى قَتَادَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى "أَنْ يَتَنَفَّسَ فِى الإِنَاءِ وَأَنْ يَمَسَّ ذَكَرَهُ بِيَمِينِهِ وَأَنْ يَسْتَطِيبَ بِيَمِينِهِ."

Bize İbn Ebu Ömer, ona es-Sakafî, ona Eyyüb, ona Yahya b. Ebu Kesir, ona Abdullah b. Ebu Katade, ona da Ebu Katade, Rasulullah'ın (sav) şunlardan sakındırdığını bildirdi: "Kabın içine solumaktan, erkeklik organına sağ eliyle dokunmaktan, sağ eliyle taharetlenmekten."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 615, /127

حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ قَالَ: قِيلَ لِسَلْمَانَ: ’قَدْ عَلَّمَكُمْ نَبِيُّكُمْ صلى الله عليه وسلم كُلَّ شَىْءٍ، حَتَّى الْخِرَاءَةَ.’ فَقَالَ سَلْمَانُ: "أَجَلْ. نَهَانَا أَنْ نَسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةَ بِغَائِطٍ أَوْ بَوْلٍ، وَأَنْ نَسْتَنْجِىَ بِالْيَمِينِ، أَوْ أَنْ يَسْتَنْجِىَ أَحَدُنَا بِأَقَلَّ مِنْ ثَلاَثَةِ أَحْجَارٍ، أَوْ أَنْ نَسْتَنْجِىَ بِرَجِيعٍ، أَوْ بِعَظْمٍ." [قَالَ أَبُو عِيسَى: وَفِى الْبَابِ عَنْ عَائِشَةَ، وَخُزَيْمَةَ بْنِ ثَابِتٍ، وَجَابِرٍ، وَخَلاَّدِ بْنِ السَّائِبِ عَنْ أَبِيهِ. قَالَ أَبُو عِيسَى: وَحَدِيثُ سَلْمَانَ فِى هَذَا الْبَابِ، حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ. وَهُوَ قَوْلُ أَكْثَرِ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، وَمَنْ بَعْدَهُمْ؛ رَأَوْا أَنَّ الاِسْتِنْجَاءَ بِالْحِجَارَةِ يُجْزِئُ، وَإِنْ لَمْ يَسْتَنْجِ بِالْمَاءِ، إِذَا أَنْقَى أَثَرَ الْغَائِطِ وَالْبَوْلِ. وَبِهِ يَقُولُ: الثَّوْرِىُّ، وَابْنُ الْمُبَارَكِ، وَالشَّافِعِىُّ، وَأَحْمَدُ، وَإِسْحَاقُ.]

Bize Hennâd (b. Serî), ona Ebu Muaviye (Muhammed b. Hâzim), ona A'meş (Süleyman b. Mihran), ona da İbrahim (en-Neha'î), Abdurrahman b. Yezid'in şöyle dediğini rivayet ettmiştir: Selman’a: 'Sizin Peygamberiniz (sav), size her şeyi hatta abdest bozmayı bile öğretiyor.' denildi. Selman da: "Evet. Bize büyük ve küçük abdestimizi bozarken kıbleye doğru dönmeyi, sağ el ile (tuvalet yaptığımız azalarımızı) temizlemeyi, temizliği üçten az taşla yapmayı, kemik ve hayvan dışkısıyla temizlenmeyi bize yasakladı.” [Ebu İsa (Tirmîzî) şöyle demiştir: Bu konuda Aişe'nin, Huzeyme b. Sabit'in, Cabir'in ve Hallâd b. es Sâib'in babası vasıtasıyla naklettiği hadisler vardır. Ebu İsa (Tirmîzî) şöyle demiştir: Selman’ın bu konudaki hadisi, hasen-sahihtir. Nebi'in (sav) ashâbı ile tabiin âlimlerinin çoğunluğunun ameli bu hadise göredir; (bir kişi) su ile temizlenmese bile, dışkı ve idrarın izini giderecek şekilde yapılması kaydıyla, taşla temizlenmenin yeterli olacağını düşünmüşlerdir. Sevrî, İbn Mübarek, Şâfi'î, Ahmed (b. Hanbel) ve İshâk da bu görüşü savunmuştur.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 12, 1/24

وَأَحْسَنُ مَا يُسْتَدَلُّ بِهِ فِى هَذِهِ الْمَسْأَلَةِ مَا أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ أَخْبَرَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ : جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ نُصَيْرِ بْنِ الْقَاسِمِ الْخَوَّاصُ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ هَارُونَ حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا الْمُغِيرَةُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« اخْتَتَنَ إِبْرَاهِيمُ النَّبِىُّ عَلَيْهِ السَّلاَمُ وَهُوَ ابْنُ ثَمَانِينَ سَنَةً بِالْقَدُومِ ». رَوَاهُ الْبُخَارِىُّ وَمُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ قُتَيْبَةَ بْنِ سَعِيدٍ وَقَدْ قَالَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى {ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا} وَرُوِّينَا فِى كِتَابِ الطَّهَارَةِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ فِى قَوْلِهِ {وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ} قَالَ ابْتَلاَهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ بِالطَّهَارَةِ خَمْسٍ فِى الرَّأْسِ وَخَمْسٍ فِى الْجَسَدِ فِى الرَّأْسِ قَصُّ الشَّارِبِ وَالْمَضْمَضَةُ وَالاِسْتِنْشَاقُ وَالسِّوَاكُ وَفَرْقُ الرَّأْسِ وَفِى الْجَسَدِ تَقْلِيمُ الأَظْفَارِ وَحَلْقُ الْعَانَةِ وَالْخِتَانُ وَنَتْفُ الإِبِطِ وَغَسْلُ مَكَانِ الْغَائِطِ وَالْبَوْلِ بِالْمَاءِ. قَالَ أَصْحَابُنَا وَالاِبْتِلاَءُ إِنَّمَا يَقَعُ فِى الْغَالِبِ بِمَا يَكُونُ وَاجِبًا.

• Beyhakî Sünen-i Kebir el-Eşribe ve'l-had fîhâ 17634, 17/511