حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ بَحْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ حِمْيَرٍ الْحِمْصِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي إِبْرَاهِيمُ بْنُ أَبِي عَبْلَةَ عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْجُرَشِيِّ قَالَ حَدَّثَنَا جُبَيْرُ بْنُ نُفَيْرٍ عَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِكٍ أَنَّهُ قَالَ بَيْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ذَاتَ يَوْمٍ فَنَظَرَ فِي السَّمَاءِ ثُمَّ قَالَ هَذَا أَوَانُ الْعِلْمِ أَنْ يُرْفَعَ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنْ الْأَنْصَارِ يُقَالُ لَهُ زِيَادُ بْنُ لَبِيدٍ أَيُرْفَعُ الْعِلْمُ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَفِينَا كِتَابُ اللَّهِ وَقَدْ عَلَّمْنَاهُ أَبْنَاءَنَا وَنِسَاءَنَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِنْ كُنْتُ لَأَظُنُّكَ مِنْ أَفْقَهِ أَهْلِ الْمَدِينَةِ ثُمَّ ذَكَرَ ضَلَالَةَ أَهْلِ الْكِتَابَيْنِ وَعِنْدَهُمَا مَا عِنْدَهُمَا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ فَلَقِيَ جُبَيْرُ بْنُ نُفَيْرٍ شَدَّادَ بْنَ أَوْسٍ بِالْمُصَلَّى فَحَدَّثَهُ هَذَا الْحَدِيثَ عَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِكٍ فَقَالَ صَدَقَ عَوْفٌ ثُمَّ قَالَ وَهَلْ تَدْرِي مَا رَفْعُ الْعِلْمِ قَالَ قُلْتُ لَا أَدْرِي قَالَ ذَهَابُ أَوْعِيَتِهِ قَالَ وَهَلْ تَدْرِي أَيُّ الْعِلْمِ أَوَّلُ أَنْ يُرْفَعَ قَالَ قُلْتُ لَا أَدْرِي قَالَ الْخُشُوعُ حَتَّى لَا تَكَادُ تَرَى خَاشِعًا

Bize Ali b. Hücr, ona Muhammed b. Hamîr el-Himsî, ona İbrahim b. Ebu Able, ona Velid b. Abdurrahman el-Cureşî, ona Cübeyr b. Nüfeyr, ona d Avf b. Malik'ten şöyle demiştir: "Bir gün Rasulullah (sav) ile birlikte otururken, gökyüzüne baktı, sonra 'Bu ilmin kaldırılma vaktidir' buyurdu. Ensar'dan Ziyad b. Lebîd isimli biri 'Ey Allah'ın Rasulü! Kur'an yanımızdayken, onu çocuklarımıza ve kadınlarımıza öğretip dururken, ilim nasıl kaldırılır?' dedi. Peygamber (sav) 'Ben seni Medine halkının en fakihlerinden (derin anlayışlılarından) zannederdim' buyurdu sonra da Ehl-i kitab'ın, yanlarında, Allah'ın Kitaplarından ikisi olduğu halde sapıttıklarından bahsetti. Cübeyr b. Nüfeyr, namazgahda Şeddad b. Evs ile karşılaştı ve bu hadisi Avf'dan aldığını nakletti. Şeddad b. Evs de 'Avf doğru söylemiş. İlmin kaldırılması nedir, sen bilir misin?' dedi. Cübeyr 'Hayır, bilmiyorum' dedi. Şeddâd 'ilmin kaldırılması ilim sahiplerinin kaybolmasıdır. Peki hangi ilim önce kaldırılacak, bilir misin?' diye sordu. 'Hayır, bilmiyorum' deyince 'Önce Hușû (kalpteki derin saygı ve Allah’a yöneliş) kaldırılacak. Öyle ki neredeyse hușû sahibi kimseyi görmez olursun' dedi."

Açıklama: Hadisin isnadı kavidir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Avf b. Malik el-Eşcai 24490, 7/946

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ الْحَارِثِ التَّيْمِىِّ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ - رضى الله عنه - أَنَّهُ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « يَخْرُجُ فِيكُمْ قَوْمٌ تَحْقِرُونَ صَلاَتَكُمْ مَعَ صَلاَتِهِمْ ، وَصِيَامَكُمْ مَعَ صِيَامِهِمْ ، وَعَمَلَكُمْ مَعَ عَمَلِهِمْ ، وَيَقْرَءُونَ الْقُرْآنَ لاَ يُجَاوِزُ حَنَاجِرَهُمْ ، يَمْرُقُونَ مِنَ الدِّينَ كَمَا يَمْرُقُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ ، يَنْظُرُ فِى النَّصْلِ فَلاَ يَرَى شَيْئًا ، وَيَنْظُرُ فِى الْقِدْحِ فَلاَ يَرَى شَيْئًا ، وَيَنْظُرُ فِى الرِّيشِ فَلاَ يَرَى شَيْئًا ، وَيَتَمَارَى فِى الْفُوقِ » .

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Mâlik, ona Yahya b. Saîd, ona Muhammed b. İbrahim b. Hâris et-Teymî, ona Ebu Seleme b. Abdurrahman, ona da Ebu Saîd el-Hudrî (ra) şöyle dedi: Rasulullah’ı (sav) şöyle buyururken işittim: “Aranızdan öyle bir topluluk çıkacak ki onların namazlarına kıyasla kendi namazlarınızı, oruçlarına kıyasla kendi oruçlarınızı, diğer amellerine göre kendi amellerinizi oldukça küçümseyeceksiniz. Bununla birlikte bunlar Kur’ân okuyacaklar ama hançerelerini aşmayacak. Okun hedefini delip çıktığı gibi dinden öylece çıkarlar. Okun sahibi (hedefi delip geçen) okunun demirine bakar, bir şey görmez, okun tahta kısmına bakar, yine bir şey görmez, okun tüylerine bakar, yine bir şey görmez, hatta okun sahibi (acaba ava isabet etti mi) şüphesi ile el-Fûk denilen yere (okun ucuna) da bakar (orada da kan izi göremez).”

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fezâilü'l-Kur'an 36, 2/324

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم : " 'أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ إِذَا رَجَعَ إِلَى أَهْلِهِ أَنْ يَجِدَ فِيهِ ثَلاَثَ خَلِفَاتٍ عِظَامٍ سِمَانٍ ' . قُلْنَا نَعَمْ . قَالَ: ' فَثَلاَثُ آيَاتٍ يَقْرَؤُهُنَّ أَحَدُكُمْ فِى صَلاَتِهِ خَيْرٌ لَهُ مِنْ ثَلاَثِ خَلِفَاتٍ سِمَانٍ عِظَامٍ "

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ali b. Muhammed, onlara Vekî', ona Ameş, ona Ebu Salih, ona Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Sizden biri ailesinin yanına döndüğü zaman, yanlarında iri yapılı ve semiz üç adet hâmile deve bulmayı ister mi?' diye sordu. Biz de 'Evet.' dedik. Hz. Peygamber, 'Sizden birinin, namazda okuduğu üç ayet, onun için iri yapılı ve semiz üç hâmile deveden daha hayırlıdır.' buyurdu."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Edeb 52, /606