حَدَّثَنَا قُرَّانُ بْنُ تَمَّامٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَابِرٍ عَنْ قَيْسِ بْنِ طَلْقٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: قَالَ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللَّهِ أَيَتَوَضَّأُ أَحَدُنَا إِذَا مَسَّ ذَكَرَهُ فِي الصَّلَاةِ قَالَ: "هَلْ هُوَ إِلَّا مِنْكَ أَوْ بَضْعَةٌ مِنْكَ"

Bize Kurrân b. Temmam, ona Muhammed b. Cabir, ona Kays b. Talk, ona da babası (Talk b. Ali) şöyle rivayet etmiştir: Bir adam Hz. Peygamber'e geldi ve Ey Allah'ın elçisi! Birimiz cinsel organına dokunduğunda abdest alması gerekir mi? diye sordu. Hz. Peygamber (sav) "O, senden ya da senin bir parçan değil mi?" diye cevap verdi.

Açıklama: Hadis metin olarak hasen olmakla beraber isnad olarak zayıftır. Çünkü isnadda yer alan Muhammed b. Câbir zayıf bir ravidir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Talk b. Ali 16404, 5/582

حَدَّثَنَا عَتَّابُ بْنُ زِيَادٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ -يَعْنِي ابْنَ الْمُبَارَكِ- حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ زَيْدِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ: كُنْتُ أَنَا وَأُبَيُّ بْنُ كَعْبٍ وَأَبُو طَلْحَةَ جُلُوسًا فَأَكَلْنَا لَحْمًا وَخُبْزًا ثُمَّ دَعَوْتُ بِوَضُوءٍ فَقَالَا: لِمَ تَتَوَضَّأُ فَقُلْتُ: لِهَذَا الطَّعَامِ الَّذِي أَكَلْنَا فَقَالَا: أَتَتَوَضَّأُ مِنْ الطَّيِّبَاتِ لَمْ يَتَوَضَّأْ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنْكَ

Bize Attab b. Ziyad, ona Abdullah b. Mübarek, ona Musa b. Ukbe, ona Abdurrahman b. Zeyd b. Ukbe, ona da Enes b. Malik (ra) şöyle rivayet etmiştir: Ben, Übey b. Ka'b ve Ebu Talha (r. anhüm) beraber oturuyorduk. Et ile ekmek yedik, sonra ben abdest almak için su istedim. O ikisi bana, 'Niçin abdest alıyorsun?' diye sorunca ben, 'Şu yediğimiz yemekten dolayı' dedim. Onlar da bana, 'temiz/helal olan yiyecekten dolayı mı abdest alıyorsun, halbuki böyle bir durumda senden daha hayırlı olan (Rasulullah) abdest almamıştı' diye cevap verdiler.

Açıklama: Hadisi hasen derecesine indiren Abdurrahman b. Zeyd b. Ukbe'dir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Talha el-Ensarî 16479, 5/600

حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ عُبَادَةَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي حَفْصَةَ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ شِهَابٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيِّبِ وَعَبَّادِ بْنِ تَمِيمٍ عَنْ عَمِّهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: "لَا وُضُوءَ إِلَّا فِيمَا وَجَدْتَ الرِّيحَ أَوْ سَمِعْتَ الصَّوْتَ"

Bize Ravh b. Ubade, ona Muhammed b. Ebu Hafsa, ona İbn Şihab, ona Said b. Müseyyeb ve Abbad b. Temim, ona da amcası Rasulullah'ın (sav) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Koku hissetmedikçe veya ses işitmedikçe abdest almak gerekmez.

Açıklama: Hadis sahihtir. İsnadında yer alan Muhammed b. Ebî Hafsa her nekadar zayıf olsada burada mütâbi'dir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mazinî 16556, 5/623

حَدَّثَنَا عَبْد اللَّهِ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ مُحَمَّدٍ النَّاقِدُ قَالَ حَدَّثَنَا عُبَيْدَةُ بْنُ حُمَيْدٍ الضَّبِّيُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي لَيْلَى عَنْ ذِي الْغُرَّةِ قَالَ: عَرَضَ أَعْرَابِيٌّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسِيرُ فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ تُدْرِكُنَا الصَّلَاةُ وَنَحْنُ فِي أَعْطَانِ الْإِبِلِ أَفَنُصَلِّي فِيهَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "لَا" قَالَ: "أَفَنَتَوَضَّأُ مِنْ لُحُومِهَا" قَالَ: "نَعَمْ" قَالَ: "أَفَنُصَلِّي فِي مَرَابِضِ الْغَنَمِ" فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "نَعَمْ" قَالَ: "أَفَنَتَوَضَّأُ مِنْ لُحُومِهَا" قَالَ: "لَا"

Bize Abdullah, ona Amr b. Muhammed en-Nakıd, ona Ubeyde b. Humeyd ed-Dabbî, ona Abdullah b. Abdullah, ona Abdurrahman b. Ebî Leyla, ona da Zü'l-Ğurre şöyle rivayet etti: Rasulullah (sav) yürürken karşısına bir bedevi çıktı ve dedi ki: 'Ey Allah'ın Rasulü! Develerin çöktüğü yerlerde olduğumuzda namaz vakti girmektedir. Biz buralarda namaz kılalım mı?' Rasulullah, "Hayır" dedi. 'Peki, etini yediğimizde (yeniden) abdest alalım mı?' diye sorunca, Peygabmer (sav) "Evet" dedi. Adam, 'Koyunların ağıllarında namaz kılalım mı?' diye sorunca Peygabmer (sav), "Evet" dedi.'Peki, etini yediğimizde (yeniden) abdest alalım mı?' diye sorunca "Hayır" dedi.

Açıklama: Bu hadis sahihtir lakin Berâ b. Âzib'den sahihtir. Bu rivayetiyle Zu'l-Uzze'den sahih değildir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Zü'l-Ğurra el-Cühenî 16746, 5/689

حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَمْرٍو عَنْ عَطَاءٍ عَنْ عَائِشِ بْنِ أَنَسٍ سَمِعَهُ مِنْ عَلِيٍّ يَعْنِي عَلَى مِنْبَرِ الْكُوفَةِ كُنْتُ أَجِدُ الْمَذْيَ فَاسْتَحْيَيْتُ أَنْ أَسْأَلَهُ أَنَّ ابْنَتَهُ عِنْدِي فَقُلْتُ لِعَمَّارٍ سَلْهُ فَسَأَلَهُ فَقَالَ: "يَكْفِي مِنْهُ الْوُضُوءُ"

Bize Süfyan, ona Amr, ona Atâ, ona da Âiş b. Enes şöyle rivayet etmiştir: Küfe'de minberin üzerinden Ali'nin (ra) şöyle dediğini işittim: Ben mezisi gelen bir kişi idim. Kızı benim nikahımda olduğu için bu durumu Rasulullah'a (sav) sormaya utandım. Ben durumumu Ammar'a anlattım o da Hz. Peygamber'e (sav) sordu. Hz. Peygamber (sav), "Mezi için abdest almak yeterlidir" dedi.

Açıklama: Sahih li ğayrihi'dir. Bu isnad Âiş b. Enes (el-Bekrî)'nin cehaletinden dolayı zayıftır. Atâ b. Ebî Rebâh'tan başkası ondan rivayet etmemiştir. Zehebî onu "el-Mizân"ında meçhul saymıştır. İbn Hibbân ise -âdeti olduğu üzere- meçhulleri tevsîk ettiği "es-Sikât"ında onu zikretmiştir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ammar b. Yasir 19098, 6/408

حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عَمْرِو بْنِ أُمَيَّةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَأْكُلُ يَحْتَزُّ مِنْ كَتِفِ شَاةٍ ثُمَّ دُعِيَ إِلَى الصَّلَاةِ فَصَلَّى وَلَمْ يَتَوَضَّأْ

Bize Yakup, ona Babası, ona İbn Şihâb, ona Cafer b. Amr b. Ümeyye, ona da babası Amr b. Ümeyye (ra) şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'ı (sav) bir koyun küreğinden (et) kesip yerken gördüm, sonra Peygamber (sav) namaza çağrıldı; (yeniden) abdest almadan namaz kıldı.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Amr b. Ümeyye ed-Damrî 17382, 5/873

حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِيِّ عَنْ عَبَّادِ بْنِ تَمِيمٍ عَنْ عَمِّهِ أَنَّهُ شَكَا إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الرَّجُلُ يَجِدُ الشَّيْءَ فِي الصَّلَاةِ يُخَيَّلُ إِلَيْهِ أَنَّهُ قَدْ كَانَ مِنْهُ فَقَالَ: "لَا يَنْفَتِلُ حَتَّى يَجِدَ رِيحًا أَوْ يَسْمَعَ صَوْتًا"

Bize Süfyan, ona Zührî,ona Abbad b. Temim, ona da amcası, Rasulullah'a (sav), bir kişinin namazda (abdestinin bozulmuş) olduğundan şüphelenmesi durumunu anlattı/şikayet etti. Rasulullah, "Bir ses işitmedikçe veya bir koku hisstmedikçe namazını bırakmasın!" dedi.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mazinî 16564, 5/625

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِيٍّ قَالَ حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ يَعْنِي ابْنَ صَالِحٍ عَنْ سُلَيْمَانَ أَبِي الرَّبِيعِ قَالَ أَبِي هُوَ سُلَيْمَانُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الَّذِي رَوَى عَنْهُ شُعْبَةُ وَلَيْثُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ الْقَاسِمِ مَوْلَى مُعَاوِيَةَ قَالَ: دَخَلْتُ مَسْجِدَ دِمَشْقَ فَرَأَيْتُ أُنَاسًا مُجْتَمِعِينَ وَشَيْخًا يُحَدِّثُهُمْ قُلْتُ مَنْ هَذَا قَالُوا سَهْلُ ابْنُ الْحَنْظَلِيَّةِ فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: "مَنْ أَكَلَ لَحْمًا فَلْيَتَوَضَّأْ"

Bize Abdurrahman b. Mehdî, ona Muaviye b. Salih, ona Süleyman Ebu Rebi', ona da Kasım Mevla Muaviye şöyle rivayet etmiştir: Dımeşk mescidine girdim, gördüm ki insanlar toplanmış ve bir şeyh de onlara hadis naklediyordu. 'Bu kişi kimdir?' diye sorunca, 'Sehl b. Hanzaliyye' dediler. Onun (Sehl'in) şöyle dediğini işittim: 'Ben Rasulullah'ın (sav) "Kim et yerse yeniden abdest alsın!" dediğini duydum.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Sehl b. Hanzaliyye 17771, 6/53

حَدَّثَنَا حَسَنُ بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِيعَةَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ زِيَادٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ بْنِ جَزْءٍ الزُّبَيْدِيِّ قَالَ: أَكَلْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ شِوَاءً فِي الْمَسْجِدِ فَأُقِيمَتْ الصَّلَاةُ فَأَدْخَلْنَا أَيْدِيَنَا فِي الْحَصَى ثُمَّ قُمْنَا نُصَلِّي وَلَمْ نَتَوَضَّأْ

Bize Hasan b. Musa, ona İbn Lehîa, ona Süleyman b. Ziyad, ona da Abdullah b. Haris b. Cez' ez-Zübeydî, şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'la (sav) beraber mescitte kebap şeklinde pişirilmiş et yedik, namaz için kamet getirilince ellerimizi kumlara sürüp (temizledik), sonra [yeniden] abdest almadan namaz kılmak için kalktık.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Haris b. Cezin Zübeydî 17854, 6/78

415-حدثنا حفص بن غياث عن بن جريج عن عطاء قال يتوضأ إذا خرجت من دبره الدودة

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 415, 1/369