حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ عُبَادَةَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي حَفْصَةَ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ شِهَابٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيِّبِ وَعَبَّادِ بْنِ تَمِيمٍ عَنْ عَمِّهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: "لَا وُضُوءَ إِلَّا فِيمَا وَجَدْتَ الرِّيحَ أَوْ سَمِعْتَ الصَّوْتَ"

Bize Ravh b. Ubade, ona Muhammed b. Ebu Hafsa, ona İbn Şihab, ona Said b. Müseyyeb ve Abbad b. Temim, ona da amcası Rasulullah'ın (sav) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Koku hissetmedikçe veya ses işitmedikçe abdest almak gerekmez.

Açıklama: Hadis sahihtir. İsnadında yer alan Muhammed b. Ebî Hafsa her nekadar zayıf olsada burada mütâbi'dir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mazinî 16556, 5/623

حَدَّثَنَا عَبْد اللَّهِ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ مُحَمَّدٍ النَّاقِدُ قَالَ حَدَّثَنَا عُبَيْدَةُ بْنُ حُمَيْدٍ الضَّبِّيُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي لَيْلَى عَنْ ذِي الْغُرَّةِ قَالَ: عَرَضَ أَعْرَابِيٌّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسِيرُ فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ تُدْرِكُنَا الصَّلَاةُ وَنَحْنُ فِي أَعْطَانِ الْإِبِلِ أَفَنُصَلِّي فِيهَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "لَا" قَالَ: "أَفَنَتَوَضَّأُ مِنْ لُحُومِهَا" قَالَ: "نَعَمْ" قَالَ: "أَفَنُصَلِّي فِي مَرَابِضِ الْغَنَمِ" فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "نَعَمْ" قَالَ: "أَفَنَتَوَضَّأُ مِنْ لُحُومِهَا" قَالَ: "لَا"

Bize Abdullah, ona Amr b. Muhammed en-Nakıd, ona Ubeyde b. Humeyd ed-Dabbî, ona Abdullah b. Abdullah, ona Abdurrahman b. Ebî Leyla, ona da Zü'l-Ğurre şöyle rivayet etti: Rasulullah (sav) yürürken karşısına bir bedevi çıktı ve dedi ki: 'Ey Allah'ın Rasulü! Develerin çöktüğü yerlerde olduğumuzda namaz vakti girmektedir. Biz buralarda namaz kılalım mı?' Rasulullah, "Hayır" dedi. 'Peki, etini yediğimizde (yeniden) abdest alalım mı?' diye sorunca, Peygabmer (sav) "Evet" dedi. Adam, 'Koyunların ağıllarında namaz kılalım mı?' diye sorunca Peygabmer (sav), "Evet" dedi.'Peki, etini yediğimizde (yeniden) abdest alalım mı?' diye sorunca "Hayır" dedi.

Açıklama: Bu hadis sahihtir lakin Berâ b. Âzib'den sahihtir. Bu rivayetiyle Zu'l-Uzze'den sahih değildir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Zü'l-Ğurra el-Cühenî 16746, 5/689

حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَمْرٍو عَنْ عَطَاءٍ عَنْ عَائِشِ بْنِ أَنَسٍ سَمِعَهُ مِنْ عَلِيٍّ يَعْنِي عَلَى مِنْبَرِ الْكُوفَةِ كُنْتُ أَجِدُ الْمَذْيَ فَاسْتَحْيَيْتُ أَنْ أَسْأَلَهُ أَنَّ ابْنَتَهُ عِنْدِي فَقُلْتُ لِعَمَّارٍ سَلْهُ فَسَأَلَهُ فَقَالَ: "يَكْفِي مِنْهُ الْوُضُوءُ"

Bize Süfyan, ona Amr, ona Atâ, ona da Âiş b. Enes şöyle rivayet etmiştir: Küfe'de minberin üzerinden Ali'nin (ra) şöyle dediğini işittim: Ben mezisi gelen bir kişi idim. Kızı benim nikahımda olduğu için bu durumu Rasulullah'a (sav) sormaya utandım. Ben durumumu Ammar'a anlattım o da Hz. Peygamber'e (sav) sordu. Hz. Peygamber (sav), "Mezi için abdest almak yeterlidir" dedi.

Açıklama: Sahih li ğayrihi'dir. Bu isnad Âiş b. Enes (el-Bekrî)'nin cehaletinden dolayı zayıftır. Atâ b. Ebî Rebâh'tan başkası ondan rivayet etmemiştir. Zehebî onu "el-Mizân"ında meçhul saymıştır. İbn Hibbân ise -âdeti olduğu üzere- meçhulleri tevsîk ettiği "es-Sikât"ında onu zikretmiştir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ammar b. Yasir 19098, 6/408

حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ حَدَّثَنَا الْأَعْمَشُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي لَيْلَى عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ قَالَ: سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ الْوُضُوءِ مِنْ لُحُومِ إِبِلٍ فَقَالَ: "تَوَضَّئُوا مِنْهَا" قَالَ: وَسُئِلَ عَنْ الصَّلَاةِ فِي مَبَارِكِ الْإِبِلِ فَقَالَ: "لَا تُصَلُّوا فِيهَا فَإِنَّهَا مِنْ الشَّيَاطِينِ" وَسُئِلَ عَنْ الصَّلَاةِ فِي مَرَابِضِ الْغَنَمِ فَقَالَ: "صَلُّوا فِيهَا فَإِنَّهَا بَرَكَةٌ"

Bize Ebu Muaviye, ona A'meş, ona Abdullah b. Abdullah, ona Abdurrahman b. Ebu Leyla, ona Bera b. Azib (ra) şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'a (sav) 'deve etinden dolayı abdest gerekir mi?' diye sorulunca, "Evet, ondan dolayı abdest alın!" dedi. 'Develerin çöktüğü yerde namaz kılma durumu sorulunca', "Orada namaz kılmayın, zira onlar şeytani (tabiata sahip) varlıklardandır" dedi. Koyunların ağıllarında namaz kılma durumu sorulunca da, "Orada namaz kılabilirsiniz, zira onlar bereket (sebebi)dir" buyurdu.

Açıklama: Develerin çöktüğü yerde/ahır namaz kılmanın yasaklamasının nedenlerinden biri de onlardan gelecek zararı engellemektir. Develer için söylenen "onlar şeytandandır" sözü onlardan gelebilecek tehlikelere işaret etmektedir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Bera b. Âzib 18737, 6/324

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُقَاتِلٍ الْمَرْوَزِيُّ أَخْبَرَنَا عَبَّادُ بْنُ الْعَوَّامِ حَدَّثَنَا الْحَجَّاجُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ مَوْلَى بَنِي هَاشِمٍ قَالَ وَكَانَ ثِقَةً قَالَ وَكَانَ الْحَكَمُ يَأْخُذُ عَنْهُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي لَيْلَى عَنْ أُسَيْدِ بْنِ حُضَيْرٍ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ أَلْبَانِ الْإِبِلِ قَالَ: "تَوَضَّئُوا مِنْ أَلْبَانِهَا" وَسُئِلَ عَنْ أَلْبَانِ الْغَنَمِ فَقَالَ: "لَا تَوَضَّئُوا مِنْ أَلْبَانِهَا"

Bize Muhammed b. Mukatil el-Mervezî, ona Abbad b. Avvam, ona Haccac, ona Abdullah b. Abdullah Mevla Benu Haşim -Sika bir ravidir. Hakem kendisinden hadis alırdı.-, ona Abdurrahman b. Ebu Leyla, ona da Üseyd b. Hudayr (ra) şöyle dedi: Hz. Peygamber'e (sav), 'develerin sütü' hakkında soruldunca, "Onların sütünü içtiğinizde abdest alın!" dedi. Koyunlann sütü sorulunca, "Onların sütünü içtiğinizde ise abdest almayın!" dedi.

Açıklama: Bu isnad Haccac b. Ertât'ın zaafından dolayı zayıftır. Ayrıca Abdurrahmn b. Ebî Leylâ, Useyd b. Hudayr'dan işitmemiştir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Useyd b. Hudayr 19307, 6/484

حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عَمْرِو بْنِ أُمَيَّةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَأْكُلُ يَحْتَزُّ مِنْ كَتِفِ شَاةٍ ثُمَّ دُعِيَ إِلَى الصَّلَاةِ فَصَلَّى وَلَمْ يَتَوَضَّأْ

Bize Yakup, ona Babası, ona İbn Şihâb, ona Cafer b. Amr b. Ümeyye, ona da babası Amr b. Ümeyye (ra) şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'ı (sav) bir koyun küreğinden (et) kesip yerken gördüm, sonra Peygamber (sav) namaza çağrıldı; (yeniden) abdest almadan namaz kıldı.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Amr b. Ümeyye ed-Damrî 17382, 5/873

حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِيِّ عَنْ عَبَّادِ بْنِ تَمِيمٍ عَنْ عَمِّهِ أَنَّهُ شَكَا إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الرَّجُلُ يَجِدُ الشَّيْءَ فِي الصَّلَاةِ يُخَيَّلُ إِلَيْهِ أَنَّهُ قَدْ كَانَ مِنْهُ فَقَالَ: "لَا يَنْفَتِلُ حَتَّى يَجِدَ رِيحًا أَوْ يَسْمَعَ صَوْتًا"

Bize Süfyan, ona Zührî,ona Abbad b. Temim, ona da amcası, Rasulullah'a (sav), bir kişinin namazda (abdestinin bozulmuş) olduğundan şüphelenmesi durumunu anlattı/şikayet etti. Rasulullah, "Bir ses işitmedikçe veya bir koku hisstmedikçe namazını bırakmasın!" dedi.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mazinî 16564, 5/625

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِيٍّ قَالَ حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ يَعْنِي ابْنَ صَالِحٍ عَنْ سُلَيْمَانَ أَبِي الرَّبِيعِ قَالَ أَبِي هُوَ سُلَيْمَانُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الَّذِي رَوَى عَنْهُ شُعْبَةُ وَلَيْثُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ الْقَاسِمِ مَوْلَى مُعَاوِيَةَ قَالَ: دَخَلْتُ مَسْجِدَ دِمَشْقَ فَرَأَيْتُ أُنَاسًا مُجْتَمِعِينَ وَشَيْخًا يُحَدِّثُهُمْ قُلْتُ مَنْ هَذَا قَالُوا سَهْلُ ابْنُ الْحَنْظَلِيَّةِ فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: "مَنْ أَكَلَ لَحْمًا فَلْيَتَوَضَّأْ"

Bize Abdurrahman b. Mehdî, ona Muaviye b. Salih, ona Süleyman Ebu Rebi', ona da Kasım Mevla Muaviye şöyle rivayet etmiştir: Dımeşk mescidine girdim, gördüm ki insanlar toplanmış ve bir şeyh de onlara hadis naklediyordu. 'Bu kişi kimdir?' diye sorunca, 'Sehl b. Hanzaliyye' dediler. Onun (Sehl'in) şöyle dediğini işittim: 'Ben Rasulullah'ın (sav) "Kim et yerse yeniden abdest alsın!" dediğini duydum.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Sehl b. Hanzaliyye 17771, 6/53

حَدَّثَنَا حَسَنُ بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِيعَةَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ زِيَادٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ بْنِ جَزْءٍ الزُّبَيْدِيِّ قَالَ: أَكَلْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ شِوَاءً فِي الْمَسْجِدِ فَأُقِيمَتْ الصَّلَاةُ فَأَدْخَلْنَا أَيْدِيَنَا فِي الْحَصَى ثُمَّ قُمْنَا نُصَلِّي وَلَمْ نَتَوَضَّأْ

Bize Hasan b. Musa, ona İbn Lehîa, ona Süleyman b. Ziyad, ona da Abdullah b. Haris b. Cez' ez-Zübeydî, şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'la (sav) beraber mescitte kebap şeklinde pişirilmiş et yedik, namaz için kamet getirilince ellerimizi kumlara sürüp (temizledik), sonra [yeniden] abdest almadan namaz kılmak için kalktık.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Haris b. Cezin Zübeydî 17854, 6/78

415-حدثنا حفص بن غياث عن بن جريج عن عطاء قال يتوضأ إذا خرجت من دبره الدودة

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 415, 1/369